ftrfti vel ipfa tftn
hit« , fei iffd f ir ft
t Je ,per feipfam fr t,
S A NC T l A NS E LMI . . . . .„4
Vil. Ergt iff» « &■ tx’feipr» eft\
Wim «UMS1*
», ,»,i- A farté eo modo intelligendum videtur * quo dicitur
*• quia lux lucet, vcl lucens eft per feipfam ; & ex I g
fa. Quemadmodum enim fefe habcnt ad mvicem
lux , & lucere, : & iucens t fie funt ad » fe mvicem .
efsentia, efse, & ens, hoc eft , exiftens, five fubfi-
ftens. Ergo fumroa efsentia . & fummè else, & lum-
raè ensfiiid eft, fummè exiftens , five fummè’ fubh-
,ftens non diffimiliter fibi convenient, quàm lux, 8c
lucere, & lucens.
QUoniam igitur non femper habet eundem fen-
£im quod dicicur efle per aliquid, aut * eile ex ali*
quo : quserendum eft diligentius quomodoper fiim-
mam naturam , vel ex ipfa iint .omnia quae funt: 6c
quoniam id quod eft per feipfum , & id quod eft per
aliud, non eandem fufeipiunt exiftendi rationenv,
r- prius leparatim *ml. vldeitur.jjuiis lcpai acxm - vviiadceaaimiiuussudce iijp;»f*a* »fLutmn«m»«»a, »n»—atku.r.-a j, q»ju“a'—:
Sfuomodo per fe eft; poftea de his, qua; per aliud funt. Chm igi-
^r^fi'per'fe- tur conftet quia illa eft. per ieipfam quiequid eft, 8c
QiumI*ßper omnia alia funt per illam id quod funt, quomodo ipfa
Zt eft per fe ? Quod * enim dicitur eile per aliquid vide-
t,r tur eile * aut per efficiens v aut per materiam, ayt per ^
rUm\r«M "er aliqüod aliud adjumentum * velut per inftrumen- r*fuum\
inummtn' tum* Sed quiequid * aliquo ex his tribus modis eft , D *■>«
4/. exaliquo per aliud eft; & pofterius, & aliquo modo minus
eft eo, per quod habet ut fit s at fumma natura nullatenus
eft per aliud ; nec eft poftcrior, aut minor
feipla, aut aliqua alia re. Quare fumma natura ""m
C A P U T V I I . *
Quomodo Mir omnia fint f t r Ham, & ex illa.
dl. C*p 6,
tim . 0».
icipia,auqua aua ic.»*“«■****»
a le, nec ab alio fieri potuit; nec ipfa fibi, nec aliquid
114 aliud * illi materia, unde fieret> fuit.; nec ipfa fe aliquo
modo j aut aliqua res ipfam , ut cflet quod non
erat, adjuvit. Quid igitur 3 Quod enim non eft k quo
x quibus faciente, aut ex qua materia, aut*quibus adjumentis
ad eile peryenerit, id videtur aut eile nihil j aut, fi
5 aliud * aliquid eits per pihil elfe, & ex nihilo. | Qua: licet
ex iis, qua: rationis luce de fumma jam animadvert!
fubftantiä, purem nullatenus in illam polte cadere;
non tarnen negligam hujus rei probationem contexere.
s s S U H U ,, 1 1
i,i„ „ iw ., KgWWBg S s E a E
m S i Ê Ê 1 Ä
r & corrumperemr : quod nefat tß dittre. », non eft bonum , „
tur vel coTTHmp'tur furomum bonum. /ît corrumr<
nlU tarn am return moiem film ftrfeipfam produxtt ex nt htl«.
REftac nunc de nrum earum iiniverfitate, quæ
per aliud funt, difeutere quomodo fmt per fum-.
mam fubftantiam, utrum quia ipfa fecit unlyerfa ,
aut qiiia materia fuit univerforum. Non eiilm opus
eft quærere utrum » ideo fmt umverfa per ipfam ; quia .1. à D»
alio faciente, aut alia materia exiftente, illa tantùm
quolibet mono, ut res omnes efsent *, adjuverit : cum
aiarm ^me l<uDito^ perâauxisc s s £nis^uuau-uj, »Sxu»i«swu
vel fimplicém peneque fatuam objeétionem mihi dif-
mi. negligen. putanti occurrentem, * negligendo, volo pi arterire :
quatenus & ego nihil ambiguum in praecedentibus
relinquens*,certior valeam ad fequentia procedere ; &
fi forte cui, quod fpeculor, perfuadere yoliiero, omni,
vel modico, remoto obftaculo quilibet tardus intelle-
ébs * ad audita facile poflit * accedere. Qubd igitur illa
natura, finequa nulla eft natura, fit nihil, tarn fal-
fum eft ; quàm abfurdum erit* fidicatur, quiequid eft
nihil eite : per nihil verb non eft, quia nullo modo in-
telligi poteft, ut quod aliquid eft » fit per nihil. * At fi
quo modo eft ex nihilo, aut per fe, aut per aliud, aut
per nihil eft ex nihilo : fed conftat quia nullo modo
* ülinniJ pOt nnr niKil toimr eft aliouo modo ex nifi
fecundo
loco (X non principauté* r*-* *r*— » qusecuntqu—e
funt. Piimiim itaque mihi quærendum else puto
utrum univerfitas rerum, quæ per aliud funt, fit ex
aliqua materia. Non autem dubito » omnem hanc J « » t»^
mundi molero, cum paxtibus fuis, ficut videmus, for- t0„ßat tK
matam conftare ex terra & aqua, & aère & 'gne
quæ, * fcilicet, quatuor elementa, aliquö modo Intel- ignt,
ligi * pofsunt fine his formis quas confpicimus in rebus + Poff‘
formatis, ut eorum informis aut etiam confufa natura
videatur efse materia omnium corporum fuis formis
difererorum ; non, inquam, hoc dubito : fed quæro ,
unde 4 Bæc ipfa, quam dixi» mundanæ mous materia
fit. Nam fi hujus materiæ eft aliqua materia,^ illa ve- 4
riùsi-eft corporeæ univerfitatis materia. _Si igitur uni-
. ex »nftat qnia mode ^__r. 3 . ^F ... 0 n... .,.;c7u;N^nrn . ffii*nn iinnv^iffiibbiilfifnimm eefti eexx
- aliquid eft per nihil. St ig.tut eft ahquo modo ex m- D ' “ T ’ 1 ofcab non folhm .non poteft efse,
hilo; aut per fe, aut per ahud eft * ex nihilo. Perfeau- auqua macena, y ^ materia ou^m ex fum-
.:u;i W f e . I • %3BB fi nn d eft efse mm
dl. aliquo
iiiiu , aut per ic , au» pei <muu »u .. . . . . . . . * »«-
tem nihil poteft efle ex nihilo : quia fi quid eft ex nihilo
per 4 aliquid, necefle eft ut id, per quod eft, priùs
fit. Quoniam igitur hæC eflentia prior leipfa non eft,
nullo modo * eft ex nihilo per fc. At fi dicitur per ali-
quam naturam aliam extitifse ex nihilo, non eft fiim-
ma omnium, fed 4 aliqua inferior : nec eft per fë hoc
4 quod eft Ç fed per al iud. I t em fi per * aliquid eft ipfa
ex nihilo; id, per quod eft, magnum bonum fuit;
cum caufa boni fuit. At nullum bonum poteft intel-
ligi ante illud bonum, fine quo nihil eft bonum : hoc
auqua inatcua > ------------ _---- n r
fed nec dici poteft *cfse ex alia materia, quam ex lum-
ma natura, aut ex fe ipfa, aut ex*aliqua tertia efsentia; « ‘
quie utique nulla eft. .Quippe nihil omnino vel cogi-
tari poteft efse prater illud fummum omnium, quod
eft per feipfum; & univerfitatem eorum qua: non per
fe, fed per idem fummum funt: quare qupd nullo modo
aliquid eft, nullius rei materia eft. Ex fua verb fia-
tura rerirm univerfitas, qua: per fe non eft, efle non
poteft : quoniam fi hoc eflet, aliquo modo eilet per
fe & per aliud ,* quäm per id per quod funt cunda; & «/. qaonh»
hgi » « illud bonum, hnc quo nihii m Donum : noc ^ rt . r . i \ . i•_ dj ”p__«_ quod couunnAftoa ffnunnrt :i nqnua*e oommnniina
dl. niliil eft autem bonum, fine quo4 nullum eft bonum, fatis £ -r i r r 4 marpria-eft ex* alio41
liquet hanc efse fummam naturam , de qua agitur. W t falfa. Item ,omne quod ex matena elt, ex _aho
xiqucc nanc eise lummam iiiauum, uO qua agitur.
. . . . n1 .. i ___ er., __ ____ eft. nnfterius eo ;quot
«/. in telle a* Quareres nulla yel * intelle&u prxeeffit, per quam
ifta ex nihilo efset. Denique fi hsc ipfa natura eft aliquid
aut per nihil, aut ex nihilo; proculdubio aut
ipfa non eft per fe & ex fe quiequid eft; aut dicitur
ipfa nihil : quod utrumque fuperfluum eft exponere
quam falfum fit. Licet igitur fumma fubftantia'non
ut per aliquid efficiens, aut ex aliqua materia, nec
dl. produce- aliquibus adjuta fit eaufis , ut ad efse ^ perduceretur :
iet 1 nullatenus tarnen eft per nihil, aut ex nihilo; quia per
feipfam, & ex feipfä eft quiequid eft. Quomodo ergo
tandem efse intelligenda eft per fe & ex fe; fie nec
ipfa fe fecit, nec ipfa fibi materia extitit, nec ipfa fe
. dif adjarat quolibet modo, ut quod non erat efset, 4 adjuvit: nifi
nine raua. xtem , -------------- - - -
eft, & pofterius eft eo; quoniam igitur nihil eft ahud
^ feipfo, vel pofterius feipfo ; confequitur ut nihil fit
materialiter ex feipfo. | At fi ex fumms nature materia
poteft efle aliquid minus ipsi , fummum bonum 11
mutari & corrumpi' poteft : quod nefas^ eft dicere.
Quapropter, quoniam omne quod ahud eft qu^m
ipta, minus eft ipfa; impbflibile eft aliquid ahud hoc
modo efle4 ex ipfa. Amplius ; dubium non eft quia ./, majaiip
nullatenus eft bonum, per quod mutatux vel corrum- •
pitur fummum bonum. Qubd fi qua minor natura eft
ex fummi boni materia: cum nihil fit4 undecunque
nifi per fummam eflentiam ; mutatur & cor rum pitur
fummum 4 bonum per ipfam : quare lumm^el-.
M O N O L O G I UM.
fèntia , q• Iu æ eft ipr fum fummum bwounuuimii ,. hilunlllclalLrIenn« A dlum j : m m «/»- ..
eft bonum i quod eft inconvettiem. Nulla igitur minor
natura materialiter eft ex fumma natura. Cum
igitur eorum eflentiam, qua; per aliud funt, conftct
non efle veluc ex materia , ex fumma eflentia , nec
ex fe, nec * ex alio : manifeftum eft quia ex nulla materia
eft. Quare , quoniam quiequid eft , pet fummam
eflentiam eft : nec pet ipfam aliquid aliud elfe
poteft, nifi cä aut faciente, aut materia-exiftente :
confequitur de neceflitate jut prxter earn nihil fit, nifi
eä faciente : & quoniam'nihil alind eft vel fuit, nifi
lila, 8c qux fadta funt ab ilia; nihil omnino facere
potuit .per aliud , vel inftrumentum , vcl adjumentum,
qulkm per feipfam. » At gmne quod fecit, fine
dubio aut fecit ex aliquo, yelut ex. materia; aut ex
nihilo. Ouoniam ioimr nhcar „fr_
cap.
. ----- patet quia euentia
omnium, quæ præter fummam eflentiam funt
ab eadem fumma eflentia fadta eft ; & quia * ex nulla
materia eft : proculdubio nihil apertius quàm quia
ilia fumma ’eflentia tarnen rerum moiem , tarn nume-
rofam multitudinem , tarn formosè- formatam, tam
ordinatè variatam , tam convenienter diverfam, fola
per leipfam produxit ex nihilo.
'• C A P U T V I I I .»
x . , ....... . »iiunccii. cum 1
" ® cnt! de tacente, unde loquatur; refpondetur, de \
nihilo j id eftnon loquitur. Secundhm quern mod*um i <-
de ipia iumma eflentia , & de eo, quod penitiis nec ,? 7 «
nut, nec eft, quxrenti unde faftum fit, reiftc refpou- A«-
deri poteft de nihilo , id eft, nequaquam faiftum eft : I f f J?.,of.
qui fenlus de nullo eorum , qu* faifta funt, intelligi f ~ ‘ 9 .
poteft. Alia fiemficatio eft, qua: * dici quidem poteft, f f l f t f u '
vera tamen efle non poteft: ut, fi dicatur * aliquid fic
eliehiauin ex nihilo, ut ex ipfo* nihilo, id eft , exeo
quod penitiis non eft, fadlumfit: qitafi ipfum nihil
lit * aliquid exiftens, ex quo poffit aliquid fieri: quod
quoniam Tem per felfum eft ; quotiens * efld ponitur
lmpollibllis inconvenientia confequitur. Tertia inter-
pretatiq , qud dicitur aliquid efle fadum de nihilo, eft A»- *” »■«-
nihilo. .Q™niam.igilu;ce;;;mmèplâ ; ; r quai a e ^ - B CUm intellip-imilc **{<*» n n ic 1i«m ,Q.n ^ . r _ J _ _ _ r «l* dicitur.ut
t.a omnium ,qn* prauer eflèntiam font, B aliquid, undent
Quomodo intdligendum fit quod omnia fecit
ex nihilo.
TdcfigJjiZZ'ft
*»•» ex dliquo i
f»Bd ex nihil» d
ficut quie
i pit eft effe caufa dlicujue quid eft : «
Vnde videtur quid qu.cqutd fit, fiat
unt omn,a qua fufra foftta (um de fi
*tl»: T rib tu quidem modi, fubftantia
r f f £ } / u ! !U " f r '" ?
teUigatur. Eo fenfu cut.fia . prater
untur thoceft. qua friu, nihil er am
t fieri </l ƒ•»ƒ«. S»| E‘
SEd occurrit * quxdam dubitatio de nihilo. Nam ex
quocunque fit aliquid, id caufa * eft ejus quod * ex
te n t: & omnis caufa necefTe eft * aliquod ad eflentiam
eftecti praibeat adjumentum. Quod fic omnes te-
nent experiment0 , ut4 etiam nulH rapiatur contenden-
n I ‘ furriP«cut decipicndo. * Si ergo fean
i. ...., eXrnT ‘i 0 al,quii.i ipfnm nihil fuit caufa ejus, quod
U If. LXLpG> Scd quomodo id quod nullum-haoeoat
elle adjuvit »aliquid nt perveniret ad effe > Si
autem nullum adjumentum de nihilo provenit ad ali-
quid; cqiaut qualitet perfuadeatut quia exmihilo aliquid
efhciatur > . Praterea, nihil fiut fignificat ali-
I. .,.......quiucui ractum ; leu non eise f.
aliquid, unde fit fodum. Per fimilem * fignificationem
dici yidetur, cùm homo contriftatus fine caufa, dicitur
concriftatus de nihilo. Secundùm * igitur hunc fenfil, r r “m’-
M I q“ ?d fcpta conclufam eft, quia prx- S WË
efsentiam cijn&a, quæ funt ab eadem ex ^ **
mhilo fadta funt, id eft, non ex aliquo : ficut ipfa con-
ciulio pracedentia convenienter * confeque;ur, ita ex
eadem conclufione nihil ‘inconveniens filbfequetur :
quamvis non inconvenienter & fine omni repugnantia"
caquafeéla-'funt àcreatrice fubftantia dici * poffint
else ex nihilo faifta ; eo modoquo dici folct dives faiftus
ex paupere, & recepifse quis lanitaté ex agritudine : id
eft, qui priùs pauper erat, nunc eft dives,,quod antea
non erat ;& qui priùs habebat agrituainem, nunc
nahet lanitatcm, quam antea non habebat. Hoc igi-
tur modo non inconvenienter intclligi poteft.fi dica-
L tut creatrix efsentia univerfà fecifse de nihilo five
quid uniyerfa per * illam fcufta fint de nihilo : id eft
qua priùs nihil erant, nunc funt aliquid. Hac ipfa
quippe vocequâ dicitur, qùia ilia fecit, five,» quia
ifta faâa funt ; intelligitur, quia cùm illa fecit, »aliquid
fecit ; & cùm ifta faifta funt, non nifi * aliquid
faifta funt. Sic» enim afpicientes aliquem de valde
humili fortune , multis opibus, * honoribufve abaliT
quo exaltatum, dicimus ; ecce ille fecit iftum de nihilo
, aut faiftus eft ille ab ifto de nihilo ; id eft, ipfe
qui priùs quafi nihilum » reputabatur, nunc illo fa-
cience verè aliquid xftimatur.
C A P U T IX. »
fluid H H m I ÜE3 S " ,nu » « lignincat ali- Q & i « faSa funt tx nihilo, mnnihil eraht an.
i S I i i ö ä Mfimhiidtafiquid,D H s m ^ n,hnlÊ Èm Ê Ë Ê Sm
41■ pars Cap.
quæcunque faifta funt ex nihilo*, feifta funt ex àl^tio!
■ nôJ ft nih‘ "“° nq uefotd a lpielInaiitdù s: nfto“n0" e«ft“,' fiinatte lalliigqi unido n; ”lhll.°,: ficut vox omnium eft, quia nihil de
Iadl 7qu,no.7 a.u”tde'm VmlJ etf“itr dceo naflciqquuio u, t aquuti edqeu niidh filiot., *fi aSti veex
ISS ”hl1 f,t BH I five nihil non fit aliquid ; con- lequ, yldetu ;d faaam eft I h a ^ g m U
» d?fn r r velum eir' P°nitur; omn*bus, qux fuprà
S ? fo,nc..<>PP.onitur. Unde quoniam q„0d flat
Ï Ï e Y f t T em ’ ,d ^U° d maximè > * “»quid erat ,
maxiS ^x ,co namque quod quandam fubftantiam
a Ë l É f l i invenetam; ad hoc ut
omnia alia, fic fada effent» abea.Tt mi.deffetu ‘ - F
ddee ffeeidfta“ eefflfeennct,, rraattiioocciinnaannddoo pneertvveenneemramm., On.u,»ar.e- C*, E T * 0 H - l H D I
a iUdidndC feaafr c- q“ od P^bam S S
aliquid • qmcqiud luventum xftiuiabam de fumma efi
a W S Wligitnr i” Kl% a"dum £
L m “ * d quod Videam » poffeobjici, vei pend
[•III ku j ,am ftatni in bacraeditatione negligere.» Tri- 1S k P“ ‘ ° ■ modis, quod ad prifentis imp:
■ A- modus eft, quo yoiumus intelligi peuitus nOT^ffc fe!
nabilittr ab aliquo fit . nip in ipfa fra-,
V Eriim'videor mihi videre * quiddam quod * non
negligenter difeernere cogit, iecundum quid ea
qua: feda funt, antequam fierenc, dici » poffint fuifie
mhi. Nullo namque pado fieri poteft «^liquid ratio- * a
nablliter ab aliquo, nifi in fecientis radone prxeedat »
aliquod rei feciendx quafi exemplum , five (■'» ucap-/tS jS l’fF i
tills dicitur ) forma, Vcl fimilitudo, aut regula. Pa- >l.dM r‘i A-
tet itaque quoniam priufquam fierenc univerfa, » erat
in racione fiimmx natural, quid, auc quaiia, aut quo
quæ. feda funt,
darum he nihil fuiffe antequam fiecent, quantùm ad
hoc, quia non erant quod nunc funt, nec erat ex quo
fièrent; non tamen nihil erant, quantùm ad rado-
nem fecientis, per quam & fecundùm quam fièrent.
C A P U T X.»
Quod ilia ratio fit quetdam rtrum locutio, ficut faher
dicit priiis upud fe quod » faft urns eft.
term» rerum in mente Divina eft earxm quad am in ipfa ratitne loeuti».