quiefcere, Rex etiam me contradicente ex veftra au-,
doritate incundatiter, quod non prohibeatis, fecun-
dnm libitum fuum efficeret;& fi in hoc quod charta
veftra mihi jubebat, per filtere vellem, me abfque dubio
de regno fuo expelleret. Tandem cftm nec litteris
veftris vellem non credere, nec tandem Epifcoporum
«allerciohem veftram prsferecium autoritärem aude-
rem contemnere, quoniam in utraque parte gladius
mihi vibrabatur inobedientia , eorundem Epifcoporum
confilio indueias petii, donee a veftra Excellent»
hujus rei certitudinem acciperem ; me tarnen nullate-
nus aflenfum pr*bente ut aliquid contra decretum
Concilii Romani fiat; fed tantüm tolerante, nec ali-
quem interim inobedienti* nota damnante, fi fiat.
Sic itaque Rex vefträ ut putat, audoritate Epifco-
patus dat atque Abbatias. Mente igitur ad veftra ve-
ftigia provolmus,quanto polfum aftedu,in magna an-
guftia pofitus obfecrout Apoftolicam erga animam
meam experiar in vobis efle pietatem, & ad hoc im-
petrandum totius Roman* religionis fupplex invoco
chaiiratem. Non timeo exilium, non paupertatem >
non tormenta, non mortem: quia ad h*c omnia,Deo
confortante, paratum eft cor meum pro Apoftolic*
Sedis^obedientia & Matris mete Ecclefi* .Chrifti li-
berta’te. Certitudinem tantum qu*ro,ut feiam abfque
omni ambiguitate quid autoritäre veftra tepere de-
beam. Audivi in Romano Confilio a venerabilis memoria
Domino Uibano, excommunicari Reges, &
omnes la’tcos, inveftituras & res Ecclefiarum dantes,
& ab illis accipientes:& qui propter hoc eorum homi-
*i. accipiunt nes fiunt, & eosqui* accipientesconfecrant. Aut ergo,
fi Sanditati veftra: placet, hanc excommunicatio-
nem in Anglist abfolvite, ut in ea poffim manere fine
anim* me* periculo; aut earn vos fervare veile quid-
quid mihi inde contingat, veftris litteris fignificate ;
aut fi quid diferetioni veftra: placet excipere-, eäiem
certitudine nominatim quid illudfit intimate. De illis
quoque, qui intra pr*didas indueias inveftitu-
ras prohibitas accipiunt & qui eos confecrant, quid
mihi faciendum fit, veftra inftrui julfione defidero.
In h.is qu* per latores prsfentium. extra hanc char-
tam Paternitati veftra: fuggero,ut preces noftras di-
gnetur non fpernere, fuppliciter expoftulo.
E P I S T O L A J?X X IV .
Pafchalis Epifcopus, fervus fervorum Dei,
Anfelmo Cantuarienfi , venerabili Fra-
tri, & Coëpifcopç : falurem & Apoftoli-
cani benedidionem.
uid prace dent em refponfio.
fan&æSecfis curam ccepimus gerere,hoc immane fee.
lus yel descendit in mentem;& hoc à nobis Deus aver-
tat,ut eft, & non furrependo nos inficiat ; & aliud ha-
beamusore promptum , aliud cordi reconditum,cùm
contra mcndaces Propheta i'mprecetur, dicens : Dip, |||
per dat Dominas univefa labia dolofa. Siveiotioftro **
filentiopateremur Ecclefiam felle<gmaritudinis&*im 4/ .
pietatis ràdice pollui,qua racione poflemus a pud inter.
num judicem excufari ? cum Dominus, tub fpecie Sa.
cerdotum, diçat Prophet* : Spcçulatorem te cfedi do.Euj,
mui 1 frail. Non, bene cuftodit urbem qui in fpecula M
pofitus,dum A obfiftit, earn hoftibus diripie^dam
exponit. Si ergo virgam , paftoralitatis fignumifian-
nulum, fignaculum hdei tradit lai’ca manus: quki in
Ecclefia Pontifices agunt ï Ecclefi* honor atterftur
1 folviturdifeiplin* vigor, & omnis reügioChriftiana
conculcaturjfi quod novimus Sacerdotibus folis debe-
l i , laïca patimur temeritate præfumi. Non eft laïco-
rum Ecclefi.am tradere, nec filiorum matrem adulte-
rjo maculare. Jure igitur privandus eft patrimonio,
qui matrem poiluitadulterio.Nec meretur Ecclefiafti.
c* benedidionis confortium^'qui earn impiâ infefta-
tione infequitur. Laicorum enim eft Ecclefiam tueri,
non tradere^ Ozias quidem, cùm illicitum fibi Sacer-
dotium vindiçaret,’ leprâ percuflus eft. Filii quoque
Aaron quia alienum ignem impofuerunt, igni divino
confumpti * funt. Alienum eft enim ab Ecclefia, & f a . j
cris Canonibus eft inhibitum, ne Principes & fæcula-
res viri inveftituras non foiùm non dare,fed # née ele- 4( n{
I ctioni Epifcoporum fe audeant violent?! inferere. In
VII. quippe Synod, ut noftis,fcriptum eft : SanUa &
univtrfalis Sfnodus definivit nernmem luicomm Pm-
cipHm, vel potentum femet Inferere eleflioni yel pro.
mofioni Epijeoporum. Si ergo‘filii Aaron, quia ignem
alienum inrulerurit, corporaliter puuici funt * ilti, qui
à laïcisjà quibus alienum eft;, Ecclefiam fufeeperunt,
fpirituali gladioferiuntur. Epifçopos autem qui veri-
tatem in mendacium comucarunt, ipsa veritate ^qu*^,^.
Deus eft, ] in medium intrqdu&â, à B. Pet; i gratia &
ànofti â foCietate excludimus, donee Roman* Ecde- ^ {ie8J
fioe fatisfaciant, & reatûs fui pondus agnofeant. Qui- ““
cunque veto intra prædidas indueias inveftituras icu
confcçrationem acceperunt, à confortio Fratrum, &
^ ordinatos & ordinatores,alienos habemus j neceisad
excufatione.m deceptio fufficit : quia & Propheta ab
alio Propheta deceptus nec ideo mortem evafit.
Rogamus iotetca. Charitatem tuam, nos fan&is tuis
precibus çommendari ; ut quanto propiùs ad Deum
piffibus virtutum accéléras, nobis orationum tuarum
manusextendas. Omnipotens Deus, qui te hujus fta-
dii invitavitad curfum, feeliei cohfummatione pet ducat
ad premium. Amen.
E P I S T O L A L X X V .
StJaviflimas Diledionis tuse fufeepimus litteras,
charitatis calamo fcriptas.Neque enim aliud char-
t ® calamus indidit, quam quod de fonte charitatis in-
tinxit. In his Reverentiam devotionis tu* compledi-
*i. imt. mut y & perpendpntes fidei tu* robur, & * pi* folli-
sl. unit. citudinis inftantiam cxultamuS ; quia,gtatia Dei * r.bi
’ prarftante auxihum, ce nec min* concutiunt nec pro-
xnilfa fuftollunt. Dolemus autem quia eftm Fratres
noftros Epifcopos Legatos Regis Anglorum bcn;r
gne fufeepiflemus ; qu* nec diximus eis.neccogitavi-
xnus,red‘,untes ad propria cetulerunt.Audivirous enim
^os dixilfe qma fi Rex in alirs bene ageret, nos inveftituras
Ecclefiarum nec pcohibere, nec fadas excom-
muiiicare;fir quod ideo nolebamus chart* commit cere
, ne fub hac occafione & c*teri Principes in nos in-
clamaret.*UndeJcfum,qui renes & cordafcrutatur,in
anmum noftcam teftem inducimus, fi cx quo hujus
O»obodo potefiis cred&e,ejui ghriam ejuarltis abinvL
A retur. Hac ratione , quamvis prxdida Comitifia me
in terra Ilia retine: e , & omnia neceftaria libeiitifil-
fo.44- ? £t; j)iem hominis hon defideravi, tu feis. Alius eft
*V CC Dere • contra quem dicitDominus :C«m invitants
s » p j Ijuptlas, non difeumbas in primo loco. Ifte eft ,
iiando homo feipfum tradat altiùs quàm debeac.
Gontra fingulos iftos modos plura inveniuntur dida in
f ra Scriptura, fi inquirantur. Contra omnes dienur.
Oui fe cxaltat, hùmiliabitur. Et : fuperbis Dent refiflit.
T £ ÏW ta alia. De hi^ tribus, quando fingulà quæquc
fola eft > levi ° r ‘î 11* °Pere e^» ^u*a non
fit nifi P®r ignorantiam;& tamen quia vitium eft, cor-
igendum eft. De aliis duabus, ilia quæ eft in fola vo-
înnrate damnabilior eft^quia feienter peccat.Illa yero
1U,H n - : . • U - î l i « « dR.
quaeeftinæftimatione, folainfanabilioreft; quia non
me vellet impendere , reverfus fum in Normanniamjl
& expedo ut congiud tempore hoc quod incepi, fi
Deus annuerit, peificiam. Scitis, Filii chanffimi, de-
fideridm meum de vobis ; audiftis lape quid tribuja-:
tiones meas confoletur in vobis; Si corda veftra foli
Deo ftudent vacare j fi propofito quod former arn-
puiftis * velut boni inChtifti vinea operarii ftrenui
infudads ; fi mundum vobis crucifixum & vos mundd
vita'veftra teftatur: fi non vobis, fed Deo, id eft,non
vcftt* , fed Dei voluntati vivitis j f i etiam in minimis
Deum valde timeds •, fi diftridionem Ordinis veftti
amatis \ quam qui odit, cerdfiimo figno fe vitiofum
ftoftendir, &jufta fibi videtur. Si ergo ift* tres fuper-_ effe & diflolutionem diligere demonftrat : fi pace:
biae fingul« confiderentur, tres fimplices pofluntdici “ inter vos & obediendam Domino Priori fervatis: hoc
r erbi* j fi verb bin* 8c bin* ir tclligantur, tres dü- eft defiderium meum de vobis; h*c coiifolatio & renlices
inveniuntur. Si vet ó tres * fimul conjungantur, quies mea in vobis; h*c cogitate, h*c retradate 8c
erit una triplex : & fi erunt fepteni, tres fimplices * facite, fi me l*tificare: imo fi Deum vobis vultis pla-
rres doplices, una triplex. Contéa irtas fuperbias funt 'care: h*c vob.is Spiritus fandus perfuadeai, & pro his
membra humilitatis, id eft , ut humiliter quis fentiat .
de fe & quantum ad tradatum 8c conveifadoneni
aliorum, humiliter velit de fe, & ipfe humiliter tra-
ftet fe. P-o fingulis modis fuperbi* dicitur homo fui
perbus} fed pro fingulis membris humilitatis t Vel pro
duobus, nifi omnia membra fimul fint, non dicitur
hdmd hutnilisficitt uno meinbro languente ^ dicitur
horcfo * g e r; fan us autem non dititur, nifi fanus
omnibus membris. H *c breviter commemoravi Gl^t-
ritati veftr*. Qu* fi prudentia veftra f*pius retrada- q
verit, plenifts eaintelliget, quam hie dida funt. Va-
lete, & orate pro me, ut ficut Deus dedit mihi fuper-
biam & humilitatem intelligere; fic mihi det illam
cavere,& iftam acquirere. Salutate Dominum 8c
amicum noftrum reverendum Epifcopum Attreba-
tenfem‘ , ex parte noftra.
E P I S T O L A L X X V I .
Atifelmus gratiâ Dei Archiepifcopus Cantüä-
riæ, dilediflimis Filiis& Fratribus Domno
Emulfo Priori , &. aliis in Ecclefia Chrifti
glori* fu2 vifionem beatam exhibeat. Amen.
E P I S T O L A L X X V I I .
Anfelrtius Archiepifcopus, Dominus,, Fratribus
charitlimis, Domino Priori Ernulfo, &C
aliis fervis Dei in Chrifti Ecclefia Cancua-'
rise commanenribus: falutem, & benedic-
tionem Dei, fuam, quantum poteft.
Ejufderh argumenti cum pr ace dent e.
GRatiaDei veftris & aliorum amiporum noftro-
rum orationibus favente,ex quoaconfpedu ve-
ftro difeefii omnia.erga me & focios profpei c fuerunt
ufque in pr*fcntem diem. Precor autem, ut ficut ds
vobis confido pro nobis orare non ceftetis, quateuus
fic nos 8c actus noftros divina dementia protegat 8c
difponat, ut de omnimoda Profperitate noftra, nobis
ad vos redeuntibus charitas veftra Congaudere valear.
Quantum quidem ad nos pertinet, ficut dixi, omnia
nobis profperb funt j fed fi vos ------p. 1IUU15 luui ; U.U « vuo iinn pace,, u& ufiic-uuti .fpero^
Cantuariæ Deo iervientibusrialutem, & be- jn (tudio bene vivendi & falvandi animas veftras vindidionem
D ei, & fuam , quantum poteft.
Carntti ■ ubi a Comitijja & ab Èpifcopo exceptât eft,
fc'ibit de itineris fui profperitate : & Cantuarienfes
ut religiofi in jlituti fint tenaces, hortatur.
QUaliter ntie habeam & quid agam , Dilediom
vefti* fignifico; Gratia Def, poftquam iter no-
llium incepi,veftris orationibus me profequentibus ,
abomni adverfitate fum ufque in pr*fentem diem
protedus. Romam tendens eâ intentione quâ de Anglia
exivi, Garnotuni ufque petveni, ubi à Comitiua
vitis, fecundftm defiderium meum; tunc multo ma-
gis 8c verifts augetur gaudium meum. Precor itaqud
quanto affedu poflum , ut femper ad meliora folli»
citi litis proficere, & nullatenus ab his , ad qu* vos
Dei gratia provexit, deficere. Ad invicem fecundum
Deum diledionis & concordi* diilcedincm fervate ;
Ordinis veftri diftridionem fine fimulatione aniare f
corda veftra ad focietate * Angelorum, propter quarri <Ji
bene vivitis, fine interhuflione levate: in omni diffi-
cultate & adverfitate * temporali, fi contigerit, ne 4,
bonum ftudium * veftrlim aliqiiatenus perturbetur, „
confolationem Dei orando fperate. Ubicunque eftis
fororenoftri Regis, & ab Epilcopo;, 8c k multis aliis five in confpedu homirum, five tantitm in Confpe-
cum gaudio & honore lufeeptus fum, fed de itinere E du Dei, & quo nunquam abeftis, in omnibus adiojneo
tali tempore incepto valde mitaii funt. Dicé-
bant enim propter nimietatem caloris j & quia ifto
■ tempore nullus peregrinus vadit, me nec Romarrt
perventurum , nec amplius rediturum ; quia aut mai
nus inimicorum Ecclefi* Dei non poffum effugere ,
aut propter imbecillitatem corporis mei, tali .tempote
n^C!r e^ct memodern incutrefe.Sicitaque vicon-
hhi fui me ultra progredi ad pr*fens non permiferunt;
ed ut opportunum tempus , & quando peregrini va-
unt, expedarem, cocgerunt. Sciens enim Scriptu-
ki4,pturam divinanfdicere: Omnia fac cum confilio, & poft
l* rum non poenittbis: timui ne fi tam rationabili 8c
^ ‘co confilio non acquiefcerem, pcenitentia fequenibus
veftris , magnis vel parvis, etiam in cogitatio-
nibuis cum Pfalmifta animas veftras in manibiis veftris
femper portâtes Omnipôtens Deus fie vos protegat
in omnibus , 8c dirigat, ut ad a:ternam beati-
tudinem per temporalem profperitatem perducac.
Amen. Nepötem meum Anlelmum charitati veftr**
ficut carnem meam , commendo ; ut Sc difeere va-
lcat, 8c vitam fuam cuftodiat. Domino-Roberto, qui
cuftodit domum noftram . pr*cipio;,ut totum vinum
noftrum quod Gantuari* dimifi, vobis tribuat ; 8c
fecunddm voluntatem Domini Prions in veftrural
ufum expendar.- t
b J d ij