j8 o S A N Ç T I
rus Hpifcopus Albanenfis & Cardinalis hæc eadem
fciens, minifter e|üs & executor; Si vobis hæc calomnia
attendenda videtur ; cor earn ante Pallii concefïio-
nem mihi tacuiftis ; Sinegligenda putaturjvos judica-
te quàm diligenter fit à vôbis incuicanda. Plura pof-
fem adhuc dicere ad infirmandum verbum malïtiæ eo-
rum , qui .hoc quod dicitis , vobis obtendunt ad -ex-
cufandâs'excufationes in peccatis : fed fapientiam veftram
fcio non indigere apertæ rei multiplici oftenfio-
ne. Videatigitur pi udens ^mplicicas & fimplex prudentia
veftra ,qualiter fuper hæc quæ dixi, fufeipere
• & exagerare debeat cdnfiétas calumnias, & calumnio-
fas confidiones adversùm me ab illis qui fecerun;
*i. confirma- contra me pro exeufatione fuâ,nervideamini velle*in-
*e firmare quod audoritate Domini Papæ, & veftra executione
non ignoranter eft confirmatum. Nempe non
fie accepi (.tefte Angliæ regno ) nomen Domini Ur-
bani Papæ in vanum, ut hoc me ab illo vél à fidelibus
ejus meruifle cognofcam. Dicitis vos caufam meam,
tefte Deo, defendifle, quantum potuiftisj & eâ oc-
cafione negotium propter quod veniftis, impeditum
ufque nunc. Pro bona qüidem voluntate defenfionis,
gracias ago j impçdimenturn autem hac occafione fa-
<*/. »**//. dum vobis utique * riefeio. Et fi rei medulla diligenter
confideratur ficut poteft j & prudentia veftra me
défendit ; quantum poteft j certus fum quia confcien-
tia veftra in his quæfupràdida funt. aeçufare me non
poteft. Quod, ficut dicic,nec me cam nec cum aliis
•loqui, ficut voluit, potuit veftra Reverentia carens '
obedientia Romanæ Ecclefiæ ; feiat ipfa , cur non potuit.
Ego autem fcio me jiiu & multùm ddîderaffe &
exped me loqui vobifcum,antequam poftem f & cîim
tandem potui, non tantum potuiffe quantiim vo!ui.
Rogàtis me ut Fratrés noftr.os Cantuarienfis Ecclefiæ
quietè ac pacificè polïïdere di mittam res fuas. Ad quod
refpondeo quia nullus magis defiderat quietem ac pa-
cem illorum quàm ego,nec magis follicitus eft pro militate
ejufdern Ecclefiæ * & idcirco voluntas mea eft,
ut res ejus, Deo anpuente, difponam ad Utilitatem
præfentem & futuram, prour meliùs feiam & potero.
Vfleat Beatitudo v.'ftra; & dignetur Deum, utme&
omnes adiones meas dirigat, orate.
E P I S TOL A X X X V I I .
Rcverendo ac reverenter fufeipiendo Catholics
Ecclefi® furnmo Pontifici IJrba-
no, Anfelmys non ibis meritis, fed nutu
divino , Cantuaris vocatus Metropolita-
' nus Epifcopus; debitam fubjedionem cum
fervicii devotione.
Cur hattetms Papam non adierit $ ejuidejue faSlo fit
opus ab eodem montri fupplicat.
GRatias ago fanda? munificentize veftra: quod di-
gnos Apoftolica: Sedis legatos ad nos direxiftis j
quod pallii beneficium, fol& gratia: veftra: largitate,
mihi porrigi przecepiftis. Noftri quippe, fatebr, ordi-
nis & officii intererat, & praffentiam veftram ex more
vifitare; & earn, ut fieri decet, condigna reverentia
honorare. Et id quidem, ex quo gradum Epiffcopalem
flifcepi, fummodefiderio facere coneupivi; turn quia
ratio id fieri poftulabat, turn quia'confilio & alloquio
veftro frui defiderabam, ut me de rebus neceftariis
tam publicis quam privatis interrogantem veftra
prudentia doceret, & audoriras roboraret. Quod me
non exegifte, rogo ne a:gre fan da Eminentia veftra
nec mea: riegligentye aut arrogantize aferibat. Teftis
emm mihi eft confcientia mea, quia poftquam in ca-
A N S E L M I
A cumine faudæ Ecclefiæ fublimatôs vos efte cognovi
gavifus fum, & reverenter dilexi & diligo, & quoü’
• diànum provedum veftrum fieri optavi & opto ^
fadum audiens exulto. Sed quia bellis undique qya,
timur/hoftiles impetus indelinenter, & infidias ad”
. verfantium metuimus : Dominas nofter Rex extra re-
gnum me procedere ha£tenus7non permifit, nec '
adhuc procedere pofle uliatenus afTentit. Prætereafi
nullæ alizé caufæ concurrerent, qûæ me faciem ve.
ftram hoc tempore, quod valde moleftè fero, vi,
dere prohibèrent : fufficit quôd ætas, quod ægritu,
do , quod débilitas corporis mei impatientera me
agunt & prolixi itineris, & immenfæ viarum afperi-
tatis. Sed inter hæc, quo labore, quaque anxietate
Bgravatus iter arripere conaret, fi Omnipotens Deus
& in regno Anglorum bella fedaret, & in regnis
& regnorum provinciis, per quas ad vos eft eun-
dum , illam pacem tribueret : ut quemadmodum
oporteret & expeditet, iter ipfum explere'liceret.
Sed * quamdiu id fieri non poteft, * tandiu impof- '
fibilitas mfe retinet. Divina dementia juvante ’ ubi-
cunque ^fuero, vobis obedire ac fervire, & Celfitu. 4,ifatl9
dinem veftram honorare paratus ero. Et quia, ficut
defidero, quotidianas miferiæ * meæ querelas non li. ti .
cet mihi coram pofito effundere in confpedtu veftro '
fàndtas Serenitatis veftræ anres paucis queftibus &
feriptis inquietare præfumo. Sande Pater , doleo
-,me efte quod fum, doleo me non efte quod fui. Do-
|leo me efte Epifcopum j qùia peccatis meis facien-
tibus, non ago Epifcopi officium. In^p o humili
aliquid agere videbar ; in fublimi pofitus prægrandi
onere preflus nec mihi fiudtum facio, nec utilis ali-
. cui exifto. Oneri quidem fuGCumbo, quia virium,
virtûtum, induftriæ, feientiæ , tanto officio compe-
tentium inopiam , plus quàm credibiie videatur, pa-
tior. Curam importabiiem cupio fugere , pondus
relinquere : Deum è contrario, timeo offendere.
Timor Deiillud mefulcipere compulic, timor idem
onus idem me retinere coropellit. Si inter hæc vo-
luntatem Dei agnofeerem, pxoculdubio volunta-
tem ’meam, & a&us meos pro poffibilitate ad illam
conferrem. Nunc quia •voluntas Dei me latet,
) & quid agam nefeio ; errabundus fufpiro, & quem
rei finem imponere dtbeam ignoro. Poftulo itaque
fànftam clementiam, & clementem San^itatem veftram
, ut propter Deum, propter earn charitatem
qua Ecclefiam Dei contenditis adjuvare, penuriam
confîliinoftti veftrarum manu fanÊfcarum orationum
pafeatis ; ne cogitationum talium fludibus agitatus,
aut omnino ruam, aut nihil apprehendam. Rogo
etiam,& fummiffis mentis gemitibus * humiIiterfup-<,•WI,,
plico celfam & piam Paternitatem veftram : ut in .
naufragio pofitus, fi quando procellis irruentibus
adjutorii veftri indigens ad finum Matris Ecclefix
confugerp ; propter eum, qui languinem fuum de-
■ dit pro nobis, pium & promptum adjutorium & fo-
' lamen inveniam in vobis. Pro Domino Belvacenfi
Fulcone fupplex oro Clementiam veftram, prout veftra
judicabit prudentia. In munufeulo noftro, Magnitude
veftra, rogo, non folam penfet quantitatem,
fed & bonam, qua miftum eft, voluntatem. Omnipotens
Deus diu nobis Paternitatem veftram in gratia
fua & pace euftodiat. Amen.
EP I ST.OLARUM. L I B. 1 1 1 . 3g,
A & di£ta ejus non dijudicetis : fed'fin? omni retra-
* atlon=. quafi diyinitds inipirata v«nCrando I mente
bemgna lervetis. Ubi enim 4 fubditi praelati judices
fiunt, aperte D E P I S T O L A X X X V I i r , ei ordinationi, cujus difpoficione iibi
Ajjfelmus Dei difpofitlone vocatus Archie-
pjfcopus Cantuariæ , Domino, & Fratri
m D’eo dile&o, Abbati Lamberto ; mife-
ricordiam impendendo cemporalem, mi-
fericorcliam rnereri fempiternam.
Ut profit gum moriacham recipiat pcctiitentem.
T 1 Rater ifte comedens de lignp feientiæ boni & mali
Pexperimento didicit quanta fit differentia inter
delicias paradifi clauftralis, & exilium vitæ fæcularis. a
poenitens igitur &dolens, ficut lachrymæ teftantur,
nfitetur fenimis peccaftè, & promittens fedeinceps
mores fuos corredurum, & fecundum veftram dif-
pofitionem obedienter vidturum, orat quanto affe-
â a poteft, ut intra ovile, de quafponte miferabiliter
aufogh,admittatnr. Et quia fupplicationem fuam pro .
magnitudine reatus fufficere non putat ; noftris preci-
bus fuas apud veftram clementiam adjuvari precatur.
Qitamvis igitur ego de veftra Sandtitate nihil prome-
ruerim j tamen quia invicem compati & pro invicem
orare jubemur, præfumo fupplicare, quatenus ovi ,
quam Chriftus quæfitam & inventam in humeris fuis
ad * ovile reportât, veftra Paternitas oftium ovilis
contra me claudat ; ne Chriftus idem perditam quæ-
rendo, & inventam reportando, fruftra laborafle vi-
deatur} & ipfè apud amicos & vicinos., quos ad con-
gaudendum convocare debuerat,non tam ovem,quàm
iuura fcipfum,& quod valde attendendum eft, * onera-
tum,& àfuo ovili exclufum efte conqueratur. Ica-
que mifeticordiam & judicium cantate Domino,& fic
Ural- utmifericordiâ * fuperexaltet judicium. Vale.
E P I S T O L A X X X I X .
Dominis & Fratribus chariffimis in Beccen-
fi Coenobio commanentibus, Frater Anfel-
Prælatus eft,decrahunt & contradicunt} quibus Deus
& fuæ gubernationis fubtrahit auxilium,lie eos in pro-
prii erroris præcipitari permittit confilram : ubi vero
Prælatus cum veneratione, tanquam Chriftus, fufei-
pitur ; ibi tota domus Chnfti regitur confilio, & pro-
tegitur & fuftentatur auxilio. Quanto euim fubditi fe
vicario ejus fubjiciunt’ fecuriüs ; tanto file Przclafo &
fubditis cundta procurât benigniùs. Omnipotens Deus
fuâ vos benedidtione in æternum beatificet, Fratres
ôtf amici charißimi. Amen.
E P I S T O L A X L .
Domno, & Patri Reverendo, Pafchali Sum-
mo Pontifici, Anfelmus fervus Ecclefia:
Cantuarienfis : debitam ex corde fubjec-
tionem , &L oratiônum, fi q^uid valent, de-
votionem.
Excufat■ fe efuod nondum per lit ter as eum falittaverit,
calamitatibus fists expofitts outfits reddit cur ex A n glia
abierit : & ut in Angliam non redeat nifi rebus
omnibus Ecclefia reftitutis fupplex obteftatur, Lu^du-
ni interim ab Archiepifcopq fuftentari fie. decla-
QUod ad veftram Celfitudinem tantum moratus
fum puncium mittere, poftquam de certa no-
titia veftræ* fublimationis Deo gratias agentes.eavifi „/ «
fumus:hæc fuit caufa,quia quidam nunciusReiris An- *' r
glorum xvenit ad Vcnerabilem Archiepifcopum Lug- ve '
dunenfem pro caufa noftra, non tam afferens quod
fufeipiendum effet ; & audiens refponfum Archiepif-
copi reverfus eft ad Regem,promictens fe in proximo
* Lugdunum rediturum. Hune expe<ftavi, ut feirem *i.
quid vobis de Regis voluntate notificare poffem : fed
non venit. Caufam itaque noftrâ breviter intimo,quia
quando Romæ moratus fum, earn Domino Papæ Ur-
bano,& multis aliis,ficut £cit(ut puto)San<ftitas veftra,
, ^ t> r _ i T) fæpenarravi. Videbam in Anglia multa mala,quorum
mus,’ voluntate JBeccenlis monachus’, ne- ad/ m epeÄr tinebat correctio,quæ neccorngere,^n ec rfine ceffitate vocatus Çântuarienfis Archiepif-
copus ^ præfentis vitæ continuam fandita-
tem, & futuræ æternam foeliciratem.
Bcccenfes in Or dints obfervantia flab lies collaudat.
Et ut Pralati fa 61 a non judicent pra
cateris hortatur.
QTJamvis noftram raro epiftolam videatis j fcio
tamen quia diledionem veftram in intimis
* cordis mei ferverenon dubitatis. De qua dile&ione
tanto effe certiores debetis, quanto earn de præterito p
cognofeitis j & hoc propter quod & ad quod vos dile-.
xi, facere contenditis. Audio enim quia, gratia Dei
infpirante & coopérante, in ftudio benè vivendi fer-
yetis, 8c in paupertatis preffura rigorem veftri Ordinis
inflexibiliter tenetis. Sic enim decet fervos Dei, ut
9uanto magis eos tribulatienes præfentis vitæ angu-
‘tantjtantô ardentiùs ad quietem æcernæ vitæ tendant
& fe ad virtutum profedum extendant. Sed quamvis
«nais moribus & religiofis operibus ftudio fpontaneo
mfudetis ; noyi tamèn finceritatem veftræ dîledionis,
quia gratanter aceipiet, fi vos monuero ut in hoc in
quo eftis, perfevêretis. Quod ut efficaciùs adimplere
^aleatis, neceffe eft ut fandâ unanimitate coiligati,
oc corde & voluntate Prælato veftr.o obediatis j fada
peccato meo tolerare poceram. Exigebat enim a me
Rex ut voluntatibus fuis,quze contra Legem & voluntatem
Deierant,fub nomine reditudinis affgfum prx-
ber'em.Nam fine fua juffione Apoftolicum nolebat re-
cipi,aut appellari in Anglia;nec ut epiftola ei mittere,
aut ab eo miffam reciperem, vel decretis ejus obedire.
Concilium non permifit celebrari in regno fuo ex quo
Rex fadus jam per tredecim annos. Terras Ecclefia!
hominibus fuis dabat : in omnibus his & fimilibus
fi confilium petebam , ornnes de regno ejus etiam
fuffraganei mei Epifcopi negabant fe confilium datUr
ros , nifi fecundum voluntatem Regis. Hac & mul-
ta alia qua contra voluntatem & legem Dei funt,
videnspetii licentiam ab eoSedcm adeundi Apofto-
licam, ut inde confilium de anima mea & de officio
mihi injundo acciperem. Rcfpondit Rex me in fe pec»
cade pro fola poftulatione hujus licentijE:^' propofuic
mihi, ut aut de hac r e , ficut de culpa,'fatisfacerem:}
& fecurum ilium redderem , ne amplius petc-rem
hanc licentiam, nec aliquando Apoftolicum appella-
fem ; aut de terra ejus cito exirem. Elegi potius exi-
re , quam nefandze reiconfentire. Romarn v e n i u t
feitis, & Domino Papze rem totam expofui. Rex mox
ut de Anglia exivi, caxato fimpliciter vidu & veftitu '
Monachorum noftrorum, totum Archiepifeopatum
invafit, & in proprios ufus convertit. Monitus & ro~
B b b iij