wg . D I A L O G U S
circufhcideris, Gcappendit Deus, uïillius lfmaelis &
illius Efaii': quia quemadmodum illi.fic Se tu fine fide,
ibfque foedere fignum fidei., fignaculum quod erat
quondam foederis, accipis vacuus , fcilicec circum-
cifionis vulnus. . " .
J-uû. Quantum in te eft,confondis genteiri noftram*
abolere hiteris generis noftri memoriam;ut incircum*
çifi permanentes, in nullo cæceris gentibus fimus dif-
fimiles : & ica deleatur nomen Ifraeh
A per baptifmum melibéravit ; mortem autem èorporîs
äuferre diftulit,quæ multùm cooperatur cum omnibus
hujus vitæ miferiis, utdemilTo capite flexaque cervice
C h r i s t . Non confundo gentem tuam ; fed
ad veram te cupio pervenire gloriam ; ut non glorie-
ris in carne , fed in fide feminis Abrahæ : una enini
gens, & magna gens Abrahæ promilfa fecundum fe-
V,V minis ejus fidem, dicente Deo, faciamque te in gentem
magnant ; fubjungens : at que in te benedicentur
omnes cogitationes terra. Quid ergo tibi melifis vide-
tur fide mori in gente & cum gente tua parvula
& captiva & difperfa ; an per fidem in illa gente una,
gente Abrahæ .magna, gente Luminofa, in cælo conf-
v. f. cripta, fecundùm hoc di6fcum ^fufiipe c°dum* & nu~
citiùs adduci poflint ad quærendam gratiam,& præve-'
niendam iram Judicis,quotquot funt ad vitam æterr.â
præprdinati : Icilicet, quorum caufa ut nafeerentuc
non peccatum e*titic, quo jam patrato atque per de-
fenfionem roborato, dixit Deus mulieri : multipl!ca. | |
bo Arumniu tu â t , & concepttu tuos ; fed. benedi.6ti0
qua, ahtequam peccaflent Adam & Eva, benedixitil! Gt
* lis dicens j crefcite & multiplicamini &c.
J u d. Abfque baptifmotüo Pater meus Abraham
de morte illa, quam dicis mörtem animæ, falvatus
eft ; quippe qui, quod ipfe pon diffiteris, juftus &
fenctus fuit, quemque ob juftitiæ meritum Deus fibi
R æcerno feedere amicum fecit.
mera ft ell as , f i potes hfic entfernen tunm? ibi fernen
Abrahæ Chriftus tanquam fol ; ibi virgo, quæ |yum
peperit & ipfa fernen Abrahæ , tanquam Juna •, ibi
omnes fandti & eie A i, tanquam ftellæ, multitudo
innumerabiüs foli Deo numerata. Fac ut vis. Natu de
circumcifione tua juxta propofitum ratione reddlta
quod fitinutilis dico, ficut in initio dixi, quia ego ba.
ptifatus in nomine Patris & Filii & Spiritus lanfti,
in fide feminis Abrahæ peccatum exui primi patris verdis
Adæ , & gloriam aflecutus fum adoptionis filio-
rum Dei, filiorum Abrahæ.
J u d. Si peccatum primi parentis Adæ per baptif-
mum tuum exuifti ; quare moreris,? Nonne mors pec-
cati eft peena ? Si ergo tibi & non mihi peccatum il-
lud remiftum eft ; quare tuæquè ut ego moreris : cùm
ipfa mors poena fit peccati, & peccatum efficiens fue-
rit caufa mortis î
C h r i s t . Ego vivo ; & à morte, quæ per peccatum
& cum peccato fubintroivit, liberatus fum per
gratiam baptifmi. 4
* J u d . Quotidie moreris ; quotidie, Chriftiane,
cùm fis pulvis, non minus nec tardiùs quàm Judæus,
in puiverem reverteris.
Christ. Velamen fuper oculos habes ; 8c idcircio
non nifi mortem unam, non nifi mortem corporis
vides : Revelentur oculi tui, ut videas quia duæ. funt
mortes ; altera animæ, qua à Deo feparatur anima ;
altera carnis, qua carnem deferit anima. Mortem ani-
tnæ peccatum adduxit ipfa die, qua homo vetitum
,v.i7‘ Gomedit fecundùm veritatem Dei dicentis : In quocun-
que die comederis ex eo, morte morieris : mortem carnis
Deus mifericorditer intuiit non ipfo die, quo ille
comedit ; fed anno nongentefimo tricefimo : licet
Abel prius mortuus fuerit, & alii per totannos mori
vel interfici potuerint ; fedipfe qui comédie,non ipfa
die, fed poft tôt annos mortuus eft morte carnis. Inter
utramque mortem hoc maximè intereft, quod
mors animæ à diabolo per peccatüfumpta eft, mors
carnis à Deo per providentifïïmam ejus miferationem
fuperdudta eft.
J u d . Quomodo per miferationem ? Numquid
miferationis, & non pocius iræ fuit & indignationis,
quod ne fortè mitteret homo manum fuam, & fu-
meret de ligno vitæ, 8c comederet,& viveret in æ-
ternum, ejecit eum de Paradifo voluptatis ?
C h r i s t . Révéra non iræ, fed mâgnæ Fait mi-
fera.tionis jam nos provide circumvolantis:vidit enim
quodhomini nimis inutile foret, fi fecundùm corpus
viveret in æternüm, cùm fecundùm animam mor-
tuus effetjmaneret quippe inrecuperabilis,ut funt dæ-
mones, & indomabilis fuperbiæ : quippe qui adhuc
' vix domatur humilitatis fpiritu, cùm quotidie moriatur.
Beneieitur gratia liberatoris de morte animæ jam
C h r i s t . Quando putas Abraham falvatus eft
& in paradifum introivit i
J ud. An tu & hoc ipfum refràgari audebis, & di-
cere quod nec ipfe Abraham pater iptroivit in Re.
gnum Dei ; ficut alfeverare folitus es quod nullus om.
nino introierit ante adventum Chrifti tui ?
Christ. Ego ScripturisTandis nulquam refragari
cupio ; & rurfus fine audfcoritate illarum nec tuam nec
alterius cujufquam fententiam audire patior, praefer-
tim in tanto tamque arduo cognofcendæ veritatis ne.
gotio. Die ergo cum audoritate Scripturæ quado vel
ipfe pater Abraham,vel alius quis fandorum antiquorum,
paradifum five regnum Dei introierit. Nam de
Abraham patre optimo atque fandiflimo hoc tantùm
^ egimus in fine ejus, quia deficiens mortuus eft in fe-
nedute bona, provedæque ætatis, & plenus dierum,
congregatufque eft ad populum funm, & fepelierunt
eum Ifaac & Ifmahel filii fui. Quodfi congregaiiad
populum fuü, idem efle velis quod introire in regnum
Dei, five in paradifum j re'pugnat valde quod pater
Jacob deflens filium Jofeph, quem putabat eile mor.
tuum, '& confolantes filios fuos audire nolens ; def. öa
cendam, in quit, ad filium me um Ingens in inftrmm.
Item j f i quid adverfi filio meo Benjamin > ait, mi-
derit in terra, ad quam pergitis j deducetis canos mos
cum dolore ad inferos. Non igitur ego, fëd Scriptur*
äudoritas tibi refragatur, ne dicas aut æftimare velis
t) quod locus, ubi congregatus eft Abraham ad popu-
lum fuum, jam fuerit cælum five paradifus : fed & in
toto procelfu vitæ ipfius Abraham nufquam invenis
quod aliud quid promiferic ei Deus, nifi lernen in quo
benediceretur, id eft, falvaretur mundus * & terram
*Chanaam,ubi tamdiuhabitare oportuit filios Abrahæ,
donee eadem promiflïo impleretur.
J u d . Ergo-ne Abraham &• eæteri Patres fanâi
defeendebant in infernum, & hoc erat eos congte-
gari ad populum fuum i
C h r i s t ^. Defeendebant utiquein infernum ; non
tarnen inferiorem, quo fepeliuntur impii, cujus pial-
mifta meminit dicens : Et liberafli animam ex inferrto f/,l
inferiori ; fed in locum , five regionem, non folùm cæ-
E Io vel paradifo , verùm etiam mundi hujus habita-
tione, inferiorem ; ubi non folùm liberi erantàpoenis
impiorum, verùm etiam vifitatione frequentaban-
tur , & collocutione fruebantur fandtorum Ange o-
rum.Nam & Dominus nofter, quem voluntate
jam dudum cognofceres, de quodam paupere >
quia fadlum eft ut moreretur, & portarerur ab n
gelis in finum Abrahæ , fubjungens de divite, qu
mortuus eft & ipfe, & fepultus eft i» infernum.
J ud. Quid ergo illis deerat, fi fandtorum ^n|jjs
lorum familiaritace non fraudabantur j aut qui 1 ^
claudi poterat de regno Dei, fi à civibus ejufdem1
gni Dei non feparäbantur > ■ r ili-
C hrist. Ego tibi demonftrare pofliim Pe^ J njs
tudinem fandti Ecclefiaftici atque Catholici Ot
CH RI STI A NI ET T U D ÆI p<>
lofcctqüicütn^ue huic fpedacuioinierefleyo- A ficut atteftantur feripturæ ipforum. Exempligratia ,
m i - r u
^urlC /i«Krt*oer fimilitudinem PjonltraDo y. . ^ ___ illius, quam tuam dicis
Cathecumenis fuis mater Ecclefiä ma-
I J j omiüuus dalcedinem impenditfamiliaritate
focietate benigna colloquens atque cohabitans
cfre,lt^ S^inibus dülcedinc
ttiicä." vä-®-Tj Ö 1 ; 1 .
3 'fciue fidelis doctrin« lac aut etiam folidum feriptu^
Wh i cibum,quoad poteft, illis apponit:& cum in his
131 aliis ejufmodi minifteriis comunem fe ordo Eccle-
rCfticus exhibeat at tarnen ad ipfum altareip'fe fingu-
1 is fandtifiacrificii ritus non eos admittit,donee per-
fi iatur in eis Sacramentü facri Baptifmatis, quo fun-
ditus expiatur macula-peccati originalis, fed tu fortd
irum curas de ifta fimilitudine j dicam ergo aliam,fi-
^utpropofui: mulierem menftruatam äbintroitu tem-
Cji yCi altaris fufpenciit lex Moyfi, donee tranfadtis
nfpergfisme,inquit David,hyfopo^efr mundabor : lavabis -pf*. JO
'mey&fuper nivem dealbabor: Et per Ezechielem loquitur
ipfe Dominus, & feiern gente s quia ego Vomi- £z_ec-
ntu , cum fanElificatus fuero hi vobis coram eis : Toi- **■*<{•
iam quippe vos de gentibus, & congregabo de univer-
fis terris, Ô‘ adducam vos in terram veftram, &
ejfundam fuper vos aquanf- mundam , & mundabi-
totini ab-omnibus inquinamentis veftris■, &c. .Ecce
habes utr um que ex audfcoritate prophetica,& a-
quam mundam ad emundandos, & fanguinem tefta,-
menti ad emittendos vinefcos de lacu in quo non eft
aqua. Multa quoque,præcerhæc,poterant dici ad de-
monltrandum quod facramentu baptifmi profluentis
de latere Chrifti, Sacramentum fanguinis quo redi-
mimur, Sacramentum aquæ , qua abluimur omnes
Üiebus feptem munda fieret,autfeetaefletjtem trän- ß fidem habentes beatifeminis Abrahæ, fcilicet, Chri.
faftis diebus legitimis veniret ad templum cum ho-
ftiis purificationis. Secundx\m priorem fimilitudinem
& Abraham & omnes fandfciantiqui lie erant, quad
cathecumenii& quia nondum erant abluti,non adrnit-
tebantur fandfcuario,five altari cslefti,ubi vera & fem-
piterna communicatio eft ipfa ptasfefis dulcedo, dul-
cis prsfentia vifionis Dei, uc lecundftm propofitam
aliam ex lege Moyfi fimilitudinem menftruata; mu-
lieris hoc ipfum demon ft re m tibi; memento prius
quia fandtorum illorum de notiflimis unus ifaias dixit:
Etfafti fumus ut immundus omnes nos, & qua-
fi tannus menftruata univerfie juftitia nofira. Et
Zacharias Propheta d ix it:/» die ilia erit fins
patens domiti David & habitantibus in Hierufalem ,
in Mtttionem peccatoris & menfiruata. Igitur fecun-
dumfimilitudinem banc, quoniam juftitia legis quafti,
non eft novi confilii j fed priufqiiam fieret,
antiquo erat propofito creatoris & Salvatoris'noftri
Dei.
J u d. Nunquid fanguis ille, quern dicis,ininfer-
num defeendit ? aut aqua illa in lacum ilium, nefcio
quern , in quo non erat aqua, profluxit ? tantaque
fuitinundatio, five abundantia illius aqua: & fanguinis,
ut ilium omnem populum perfunderet atqutfa-
blueret, ad quern congregatus eft pater Abraham, cui
appofitus Ifaac, ad quem appofitus eft Jacob, cujus
tanta multitudo jamfiiit diebus Movfi ut dici polfent
pluraliter populi, ficut locutus Dominus ad Moyfem
in monte Hoc : pergat, inquit, Aaron adpopulos fuos .?Nu*
Quanta putas deinceps illius populi five illorum po- 14‘
ptilorum multitudo fuit temporibus David, quando
dormivit cum patribus fuis,quem dixiffe meminifti Sc
fi pannus menftruatæ fuit, donee patens fierce Tons C dixilfeputas de BaptiTmo tuo, afperges me hyfopo, &
mundabor : lavabis me, & fuper nivtm dealbabor ?
Amplius autem:quando Jefus ille Chriftus tuus cruci-
fixus & lapcea perculfus fanguinem, ut dicis, & a-
quam jam mortuus de latere fuo fudit | quanta erat
multitudo illius populi i quantus autem fuit rivus
fanguinis illius Sc aquæ, ut omnem illam mul-
titudinem lavare fua fufficeret inundatione ? 1
C h r i s t . Nolo in (anguine illo Sc aqua illa fow
him illud attendas quod vifibile fuit, led caufam
illius effufionis , virtutemque invifibilem, quam.
fuftinere non polTe mundus clamavit. Siquidem
omnis terra tremuit, Sc petræ feiflæ funt, 8c monu-
emifiß vinflos tuo s' de lacu in quo non eft a- D menta aperta funt, & multa corpora fandtorum qui
dormierant, non quidem ftatim neque ante ilium,fed.
domus David •, concedere Sc oportet quod ficut mu.
Her menfttuata fecundiim Legem arcebatur limini-'
bus facris, donee tranfa<ftis five completisdiebus pur-
gationis veniret cum oblationibus legitimis ; ita ju-
ftum erat ut fan<3:i vel jufti omnes, quorum juftitia
profedó imperfeda erat, foris excubarent ä fandua-
rio caeli Sc vifionis Dei, donee veniret ille qui mèn-
ftruatam ablueret, qui, ficut Pfalmifta dixit} cum
fitlegiflator, benedidionem daret.
J u D. Et quis eft ille ?
Ch r is t . Ille nimirum , cui propheta Zacharias
dixit ; Tu quoque in fanguine teftamenti
]M,
J ud. Et quis eft ille \
[ Christ. Profedo ille, qui CiW veniret Hierofoly-
mam fanguinem. fufurus teftamenti fui, fedit fuper
Afinam five fuper pullum Afinæ, verè cbntemptor
: Yanitatis fæculi, veré mitis & humifls corde. Sic
■ enim promiferat idem Propheta ; Exulta fatis, f l i a
'Sion ,j jubila, filia Jherufalem : ecce rex tuus venit
^bi juftus 'tfr falvator ' ipfe pauper afeendens fu-
ptr A finum y & fuper pullum filium afina , & loque-
far pucem oentibus : Sc nunc demum ad ipfum
•"■ converfus ytu quoque in fanguine, inquit, reftamen-
fi fui emififii vinftos tuoi de lacu, in quo non eft
aqua. . ..
J ud. Ergoné Chriftus tuus ipfum patrem nocum
illo furrexerunt. Nimirum illa virtus fanguinis
eodem idu quo terram concuflit, infernum quoque:
conturbavit; Sc caufa ejus omnem ilium populum e-
mundavit,fecundüm veritatem fpiritus Propheticiqui
de illo perlfaiam dixit: Sipofueritpro peccato animam
fuam, videbit fernen longavum j (ft voluntas Domini &
in manu ejus dirigetur. Pro eo quod laboravit a-
nima ejus, videbit & faturabitur. In feientia fit4
juftificabit ipfe juftus fervos meos mult os, & iniqui-
rates corum ipfe portabit. Ideo difpertiam ei pluri-
mos, & firtium dividet fpolia, pro eo quod tradidii.
in morte animam fuam, & cum fceleratis reputatm
M s j l . W ; m
J ud . Si ita eft, ut dicis; quid necefle eft ut til
ftwrn Abraham de lacu eduxitî ubi, & quando, E ho<lil: in perfona tua Baptifatus fis : cilm enim fe.
vd qualitsr hoc fecit ; cunddm afiertionem tuam cundtos file credences ‘ in
Christ, Cdm jam mortuus effet Chriftus meus, fe tunc fuo fanguine & aqua laverit; quæ,ratio
unus ex militibus lancea latus ejus aperuit, & con- eft, ut iterum laveris î Credas tantum , Se non Batinuo
exivlt fanguis & aqua : in illo fanguine tefta- ptizeris. ' ' ■
oeehtï fui, in jila aqua focia fanguinis fui emifit C h r i s t . PriufquamT'nafcerer , non potui.
Abraham & dmnes vin&os fiios de lacu in quo non renafe'i ; priufquam eflem, non potui Iavari. Sed nec
«at aqua i & faftum eft ùt jam dicäus Zacharias efficaciter quifquam poteft Iavari, nifi priùs credide-
Ptopheta prædixit , in illn die erit fens patens r it.1 Illos qui jani dudum erant vel iuerant credentes
domui David & habitantibus Itritfalcm , in ablutie- in eum tunc, ficut jam didtum eft, fine dubio lavif,
**’» pmateris & menflrttata-,hxc erat fpes illorum , & ex illis valdc multis hommibus & foil Deo
X X X