54<r E X CE,R P T A V A R I A
tem, & honorem tyum , quo à tanta majéftate.ho-A tur j diminutis, non diminuitur $fordidatis, nonf
npr^cu's es. ^terjius enim Deus ,, &'& iimmmmeennffuuss ccrreéaa-- didatur. Quqd fi quæratur quomodo hoe poteft
vitte j fprmavit te, 8c invitavitte» Maximus honor,
& amplifiimus'amor. Cognofce, ô homo , honorem
tuum , & eprre. gracias agens ad invitatorem ,
ne fortç fî ingrates ire’nolueris, fed aut villa, aut bo-
bus ,‘vel uxore te impedieris, iratus Dominus jubeat
te fuccendi ; & ,tibi qftium vitæ æternæ in perpetuum
claüdatur. Cognofce ergo; 6 homo, honorem
tuum, & honora creatorem ruum j fed heu hodie re6tc
poteft dici de te,homo : Homo ckm i.n honore eftit 'noti
intellexit j comparâtes eft jument is infipienttbus & fi-
milis faftus eft lilts. Dignum certè juftum eft ut
qui noluit elle focius Aogelorum, fiat fimiiis jumenanima
eft inde fimilitudo , anima ut in corpore
quo incifo, aon inciditur ; laugmemato, non aJ ro
mentatur; imminuto, non imminuitur j & fic * ||j
- limilitudinem Deiiftudfciendum, quód fcriptUta ,
ro dicit hominem imaginem Dei, quod foli conve^"
Filio Dei, fed ad imaginem. Auguftinus, Örnnis
dam dnm vult perverse ejfe'fimilis, cadit in capt' •
tatem, unde clamet ad eum d quo tecidit : QuifjJjj*
lis tïbi ? Eft autem homo juftus qui diligic inlmicos'
& benefacit eis, fimilis eft Deo ad cujus imaginem f *
&üs eft, qüi folemfjjum facit oririfuper juftos & jn*
juftos, & pluit fuper juftos & injuftos } fed h*c obè'
torum , & qui deftruxit in fe imaginem & fimilitu- dientia eft, nonluperbia. Eft ergo bene fimilis
einem Déi | diannm Aft nr imaon fis ftmilirndn in_
B credit Deum fummum efle., nullo egere, fe y.erè non
per fe fed apud Deum efle i qui verè per fe vult eflc
dinem ,dignum eft ut imago 8c fimilitudo ju-ynentorum adhæreat çi. Cognofce ergo te, mifer homo
, cognofce te meliorem efle avibus, digniorem
cun&is animantibus. Noli fimilis efle jumentis infi-
pientibus, -quae tantùro vitam præfentem cogitant,,
qyæ tantùm carnalia & corpoialia appetunt, terrena
& temporalia diligunt, quia nec alia fciunt.
Homo, non tefubjicias carni, non fis amator mun-
di. Nec te fuftineas eflefilium diaboli., propter honorem
potentiïfimi , fapientiflimi, 8c incomprehenfi-
ut Deus, a nullo eft. Perversè vult fimilis eflc,'m
diabolus qui noluit fub eo efle; & homo qui. ..,fer
Vus noluit teneri prscepto, voluit ut nullo fibi dotnh
name efletquafi Deus.
MAGISTER ANSELMUS S U P E R V E R SU m*
I L L ÜM ,
bilis Patris tui altillïmi Dei. Propter admirabile no-
men Dei ærefni non te conftituas adverfarium &
horpjcidam tui. Propter amorem benigniflïmi Dei
non te facias mjmiçum ,& contrariùm ômnipocentis
Dei. Proptermagnitudinem , & diieélum Filium D e iç nullo indigent, fed fibimet ufquequaque fuïcii
Decebat enim eum per quern omnia, & ex quo omnia Hi
DEus omnipotens fi nullam penitus creaturam fe.
ciflèt, in leipfo plenè beatus efle potuit ; quippe
Chriftum Dorninum non te facias focium dxmonum,
& cqmbuftionem ignis xterni, qui redemptus es pre-
tiofiflimo fanguine agni immaculatifllmi. Noli tail-
turn pretium vilipendere, quod pro te Fiiius Dei di-
gnatus eft exfplvere, ne fempiternisinvolvaris incen-
diisi Tunc enim pcenitentiam maximam habebis, fed
fine remedio. Tunc dolorem inopinabilem patieris
Volens autem ea fumma bonitate creaturam beatifi-
cari, quod ipfius tantilm cognitione & amore futu.
rum erat, Angelicas creaturas fecit a quibus laudare-
tur, non ut ei de laude eorum aliquid accrefceret, fed
ipfis. Porro eadem bonitate, ut laus imperfe&a non
eflet, corpoream creaturam condidit, ac bearificare
, . . . ■ i * v,,o luit* Hac de c--a-o-f-a-- frpi-r-i-t-u--m- rationalem vcouripuovruiiinii-.
led line fine tormenfis plenus eris, nunquam tamen didit, qualiter bene regendo ipfum, fimul com cor.
alieviaberisr Qnij quifquis non debit, flendi dum pore in Deo beatificaretur ; Sc ica laus Dei ab Omni
tempus habebit, mtetnq ludbu lugebit, fed fine frudlu, creatura plena e(Tet. Inde eft quod omnia laudare
Redi ergo ad te , redi, nec tardes converti ad ilium Deum dicuntui , dnm rationales creatura:, Angeli
qui te Ida poteftate fecit, fua fapientia redemit, fua feilicet & homines, mitam Dei potentiam & bonus-
ihenarrabih bonitate ad fe vocayit, & eupeftat adhuc tem tam in fe, quam in csceris creaturis nitantut Sc
quotidie, Si corrona’qit. Quid qumris extra ilium ? laudant. Sic ergo Apoftolus a it: Propter cam man,
Quid ? Quid defideras prater ipfum ! Quid tibi pla- j-jfcilicetlaudandum & glorificandum, Sr pertummnit
cet fine ipfo > Ipfe fecit omnia, ipfe habetomnia, ip- -»»W, feilicet fuperfluc. Quod fi verum eft immo
fe eft omnia. Quicquid bonum cupis, quicquid pul-
chrum quæris , quicquid dulce & deledabile requi-
iis,, totuna in ipfo invenies , & in ipfo perfrueris ; fi
gauderé vis, ipfe ga\idium eft, &c.
r-tOló -aQu cQo cVXs <JXi cJ?f; ciQij t*9io wÇij cÇm tJfrj mQu
c«»- Exponente Magißro Anfelmo> hæc collegit
” s' N-, Amanuenfis.
D Eus folo I yerbp , non I per RP vel voluntate W plafmavit hominem
Angelura,ut quidam Ê Ê volunt.Ê Ê Ec
IÊ Ê Ê Ê M H i ■ nora quod in qliis ^liis openbijt openbqs ait Genefis : Dixit Dix it I Dem,
E obedientia, fine interpofita morte de mortali imniotrfr
raFt/n Tunt CiarlvAm Aa * ....In « . I . .» ; . : . ____ 1 • r. /- 1 . ..
CrfaEtafunt. Sed cùm de creatione hominis loquere-
tur ait : Manus Dei fecerunt hominem : v e l, Facia-
mus hominem ad imaginem & fimilitudinem noftram :
non quod tamen magis fa&us fit quàm alia } fed ut
oftendatur dignitas hotpinis, qui àb. ipfo fummo Deo
artifice noil ab opificibus ejus, & cum confilio magno
fit faftus. Ad imaginem Dçi dicitur efle, quiaratio-
nalis & fapiens ut Deus. Ad.fimilitudinem ita. Deus
unus eft, non u; nos in quibus diverf^, ut fubftântiæ
vel accidentia uniuntur in unumfed ineftabili roodo
oc in omnibus eft, & omnia complet ; & tamen pro
rebus immutatur. iilis incifis , non inciditur j trun-
catis, non truncatur j awgmentatis, non augmenta-
quia verum eft, hominem adgloriam dijei nccefle eft:
qu® cüm neet fli tas non aliunde quam ex maxima Dei,
quam pr*diximus, bonitate defeendit, homo ä pec-
cato fuo perditus eft. Ergo ad gloriam non diicitur,
ergo ipfe non laudat: confequenter igitur corporea
creatura non laudat: otiose igitur fa&a eft. Quodfi
ita eft, ergo nec ipfi Arigeli plenè laudant, c^m na-
merus eorum fit diminutus. Ut autem hare omnia in-
corivenientia ab ipfo quo procedunt fonte fupprima-
mus j hominem perditum ad gloriam duci coniftitua-
mus, cujus gloriofae falvationis ordinem, ipfo aiifto-
re adjuvante, videamus. Deus hominem ipfum fic in
medio condidit, ut fi obediens ei' exilieret, perafta
talis fier et, fin autem de mortali in mortem præcipi-
taretur. Perfüafus ergo à diabolo, juxta terribilem
Dei comminationem de mortali mortuus fa&useft,
& juftè à diabolo poffeflùs cui fponte confenferat.
Voluit tamen eum Deus requirere, quia licet fponte,
aliéna tamen cecidit perfuafione. Diabolus vérô re-
quiri non debuit, quia in naturæ fuæ firmitate per fe
ipfum, nulla extrinfecus perfuafione cecidit. Opor-
tuit ergo utau&órem fàlutis haberet,per quem juft»
ratione ad Deum rediret. Videamus ergo quis illeau-
ûot efTe potüerit. Si Deus fimpliciter eflet *poterat
quidem diabolum vin cere, hominen^ripere ; led hxc
fola jam eflèt potemia non ratio jufticia:. Si diabolo,
EX L I 8 R 1S S. A N S E L M E
Aai taottis habebat imperium , fieut ait Apoftolus,
ouamvis rem alienaminjuftè invafiflèt, tamen fpon-
jgaflintientem juftè obtinenti hominem fie fubdituni
âUferret. Si homo fimplex effet, quomodo in natu-
racorrupta refifteret, qui in meliori ftatu pofitus,
tam facile fuccubuit i Hîc nocandum eft quia gratia
pci vim non infert libero arbitrio. Rurfus , fi hanc
pugnam Angelus infumérét, quare propterea diabolus
viftus etiam hominem amitteret, ratio non eflet.
5ed nec Angelus in homine hoc poterat ; quia fi in fua
fimplici Sc forti nacura infirmus inventus eft j multo
jnaais infirm® huïe naturæ , humanæ videlicet, ad-
mixtus debilis invèmretur. Oportet ergo utau&or il-
le falutis D-us in homine fit, qui ex hoc quód Deus
eft, poflïc ; ex hoc quôd homo, debeat congruo mul-
tùm ordine : ut ficut diabolus mala fraude primùm
rem invafit àlienam ; ita Déus bona ( ut ita dicamus )
fraude, rem fuam efficeret per gratiam : & fîcuc homo
die propria libertatê fuccubuit ; ita homo ifte ex
arbicrïi libertate diabolo refifteret : quem & patiopor-
tuit, ut diabolus in eo peccaret in quo culpam non
rèperic ilium puniendo. Hune quippe, ficut & cæte-
ràs, oitni genere tentationis aggreflus eft j blandis
primùin, ut draco : deinde afperis , ut leo : ad ulti-
mum occidit ; & fïc juftiffimè omne fuum in homineà
dominium perdidic, dum fe ultra îicitum ex tendit»
Unde adhuc lex communis habet, ütdebitum perdat
qui plufquam debitum exigit. Sicut érgo in ipfum
qui ei non.confenfit, jus amifit ; ita in omnes filios
éjus qui ejus innocentiam imitantur. Nunc veró ifte
in mórte rerrianere non debuit, quia hoc modo nec fi-
bi, nec alteri profuifïèt. Pér paffionem ergo confum-
mandus erat, ut ita fuos fequaces confummaret : &
hoe eft quod Apoftolus ait : Decebat, &e. Singulos
fallus nota. Decebat multos fili'os in gloriam addu-
cere eum, feilicet Patrem, propter quim , feilicet lau-
dandum & glorificandiim.,^S*y«.»f omnia 5 & hoc
dando audorem falutis , fcilicec Cliriftum, & hunc
dando paflioni , & fic confirm mando. Quem ordinem
fi diligenter attendis, videbis hominem debùiflc
fàlvari, ëtiamfi nullus Angelus cecidiflèt.
!ï«-MIR A C Û L Ü M , S À N C T I J A C O B I ;
' a Domino dnfctmo Cantuarienfi Archiepifcopo edi-
tum : de Milite quem in agonia mortis d damonibus
óppreftum, B. Apoftolus per mendici baculum , &
ftcculum muliercula liberavit.
jj? T Res milites diocoefeos Ludunenfîs Ecclefiæ de
i óppido Dumezai fibi condixerunt ut orandi cau-
Jacobum Apoftolum oris Galeti* adirent , &
protedi funt. Qji cùm client in via peregrinationis
«jufdem, mulierculam invenerunt, qu* res fibi ne-
ceflarias in faccuto quodam deferebat. Cùm autem
tquites intuita fuiflèt, rogavit ut fui miferti farcinu-
Jam quam ferebat,in fuis jumentis amore beati Apot
toli deportarent, fefeque tanti labore itîneris alleva-
rcnt : quorum ünus peregrinæ petioni annuens , ejus
^anticam fufcepit & portavit. igitur veîiiente vefpe-
fa mulier infïqüuta milites, de fua farçinula fibi acci-
P^bat neceffaria. Et primo gallorum cantu cùm pere-
gnni pedites proficifci folènt, equiti facculum redde-
at,ficqueexpeditalætioragebat. Taliter miles amo-
e Apoftoli ferviens muliérculæ , ad locum orationis ’
^ptatum feftinabat : fed cùm duodecim dietis ab urbe
• Jacobi diftarent, pauperem infirmatum invenitin
nere, qui ^um ccepit orare ut fibi equum fuum ad
quitatidum accommodarct, quatenus ad Sanduni
àmVMlre P°“ et > alioquin moreretur in via, quii
<lénd' S am^U-are n° n Potcrar* Confenfit miles, def-
ynpofuitque mendicum fuper equum fuum,
^Uc baculum in manu fua acççpit, ferens etiam
54'?
A proprio collo & farcinulam rnulierculæ quam fufee.
1 perat. Sed cùm ït^ pergeret, nimiô foils fervore aé
longi itineris folithdine conftridus infirmari coepir.
(^uod ubi fenfic , perpendens quia in multis fæpe
ïuultùm offenderit, incommoditatem fuam Apoftoli
amore ufque ad eius liniina pedibus èunte. . . . itole-
ravit : ubi Apoftolo deprecato, & hofpitio rccepto,
& eâdem.moleftiâ quam in via ceperat, ledo decu-
buit, Sc aliquot diebus ingrayefeente langore jaicuit.
Quod alii milites qui ejus focii fuerant videmes , ad
eum accedentes monent ut peccéta fua confiteatur,
& ea quæ Chriftianum refert petere quærat, fuumque
maturius exitüm muniat. Hoc ilJe audiens faciem a-
vertic, 8c refpondere non potuit, ficque per teiduum
v» veibi prolatione ja cuit. Inde vehementer moerore
afllidi funt, turn quia de ejus falute defpecave-
xant, turn maxime quia fuæ falutem animæ procurare
non poterat. Quadam autem die quando eum ci-
tiùs fpiritum exhalare putabant, illis circumfedenti-
b.us & exitum illius præftolantibüs. graviter fufpirans
lôcutus eft. Grates > inquic, ago Deo, & S. Jacob»
Domino meb, quia liberatus fum. Quod qui aderant
quærentes quid fignificaverit : Ego, inquit, ex quô
fenfi melanguore gravari, mecum tàcitus coepi cogi-
. tare quod ego vellem peccata mea confiteri, fàcrà
unéfcione liniri, & Domini Corporis perccptione mu-
nirj. Sed dum hæcin filentio tra&arem, fubito venir
turba tetrorum fpirituum, quæ mein tantum oppre£
fit , ut n'eque yerbo neque figno ex ilia hora innuere
c ppwerim quod ad meam falutem pertinuerit. Et quæ
dicebatis bene intelligebam , fed nulla ratione refi-
pondere poteram : Nam dæmones qui ad me conflu-
xerant , alii mihi linguam ftringebant, alii oculos
meos claudebant, nonnulli quoque caput & corpus
nieum ad libitum fuum hue & illuc me nolente ver-
tebant j fed modo paulo antequam loqui coepifTem,
intravit hue S. Jacobus ; ferens finiftra inanü mulier-
culæ facculum quem in via tuléràm , baculum vero
mendici quem portavi dtiin idem equitaret equum
meum, ipfa qua infirmitas me cepit in mantl deîtra
tëhebat ; baculum enim habebat pro lanfceä facculum
pro palma : 8c cdnfeftim quafi furoris indigna-
tionc veniens ad me, elevato baculo vifus eft percii-
tere dæmones qui me tenuerant, qui protinus fuge-
D runt territi j quos ille infequutus per angulum ilium
u hinc exire coëgit i Et ecce Dei & B. Jacobi gratÜ
liberatus ab illis qui me prerfiebant, loqui vàleo ; ac
citiùs mittite, 8c Prefbyterum accite, qui mihi fanc-
tæ cömmunionis viaticum tribuat, diutius ènim ih
hac vita manendi non habeo licentiam. Qui cùm
mififleht, dum ille moram venifendi faceret, ùnùm
de fociis fuis publicè admonuit, diccns : Àmicè , inquit
, noli amodo Girino Domino tuo Calvo roili-
tare, cui Kadien.us adhæfifti, veracirer enim damna-
tüs eft, & in proximo mala morte moriturus« De quo
ita contigiflerci veritas dcèlaravit;. Poftquam ènim
peregrfnus ille bono fine qiiievit | & fepulturé tradi-
tus eft ; revétfis fociis Sc narrantibus quæ gefta funt;
P prædidus Girinus, cognomento Cal vus , qui dives
^ homo fuerat, eorum relationem pro fomno duxit,
nec fe à praVirate fua quicqùam emendavit ; unde
non poft multos dies contigit dum militèm armis in-
terficeret, ipfe quoque ejufdem militis lanceâ trans-
'foflus interiret. Ergo Régi regum Domino N. J . C,
in fæcula fæculorum amen.
Zzz ij