j 38 E A D M E R I L I B E R
C A P U T V.
De compajjione beat et Maria pro Filio
crucifixo.
al. Cùm ergo
tanta dileâ.
Del Grnitiix
ex przf. &
convcrfatio-
T
A o pudicifiïma virgo, *-confiderand.um alicui praponere *i
• tjueam. Siquidem cùm ilium, q'uem te vîrginem con-
cepilTe, virginemp perifle, ^poft partum virginem
noveras permanfifle, nec"non per quem te intellige-
. bas ab omni generatione beatartx dici. meruitîe, * vi-
dercs iniquorum fævitiâ tam crudeli necc peremptum, " '
Anta diledipne, tanta exultatione ex pr;®fen- tam fubitb tuis afpedibus abftjadum, & fepulchri
tia illius & converfatione jocundàta, perpendat antro reclufum , quid ego nefejri quis haberèm ubi
vel unde acciperem , quod in confiderationem rui fta-
tusauimiquem gerebas eo tempore cuilibet pande-
rem : fed acerbitas * moeroris poft refurredionem *i
ejufäem Filii tui in lætitiarh verfà eft. Et in quam m<*
qualemve lætitiam j intdndamus, Fratres mei. . ' " fu
al. pendere
audtretqifub'
«Ttercatioqui
poteft, quibus doloribus, .quibus gemicibus qui-
bus lufpiriis cruciabatur, quando eum ä fe crudelium
manibus avelli, quando ad condenlnandum tradi,
quando ad fubeundam mortem judicio judicis iniqui
tribunal! confpiceret fifti. FortS tarnen inter h®c ei
poterat die, ut more loquar humano, aliqua fpei con-
fölatiode evafione illius, dum fententiam rfcortis ejus ß
pendere aüdiret fub altercatiöne Praefidis ipfumli-
berare * qu®rentis,'& Judarorum peflim® plebis, ne
liberaretur, regnum C®faris contra Pr®fidem appel-
Jantis. Verum ubi prolatä * certä fententia mortis illius,
omnis eam fpes evadendi defereret > eumque
crucem,in qua fijfpendi debebat, humeris* ad locum
fu® pafiionis fubvehere gemebunda confpiceret:
Eftne, precor, aliquis, qui queac percipere qualita-
tem pedoris ejus? Adjedus eft his doloribus ejus,
dolor alius : Petrus, & alii difeipuli * ab eo de nihi-
lo in Apöftolatum eledi, & jnm in tanc® celfitudi-
nem virtutis, ut etiariTd®monibus imperarent, ere-
di> neenon fe.cretornm illius confcii & familiäres
in'cundis effedi , inftante horä traditionis ejus
fugam ineunt j & eum .pro quo fe mortem paulb
ante fiibituros promifevant , obliei tantorum bo-
C A P U T V I .
De gaudio rcfurreüioms.
CU p ra , dum gaudii ejus exultationem, qua reple-
Obatur in converfatione fecnm adhuc in carne mor-
tali*degentis iftius Filif fui confiderare niteremurj in
jpfo*noftro annifu defecimus, & eam ultra omnem
humanum intelledum magnam & mirandamefle ad- |jj
vertimus. Si ergo tam magna fuit tum, cüm ipfum
bene fciret paulb pbft moriturum j qu® vel quanta
pu.tatis,fuit nunc,cum ipfum videret jam calcatis mor*
tis legibus refurrexiffe non folüm in sternum vi<ftu-
ruin, fed & ccelo& terrsomnique creatur® perenni
jure dominaturuqi ? Nolo hanc immenfitatem gaudii'
6jus penetrarequis laboret: quoniam qu® ipfis Ange-
lisDei eft adiftiranda& impenetrabilis, non facile crenorum
fponfionifque fu ® , folüm ipsa confideran- p diderim qub^.cuivis homini mortali poffit efle penë
i * - - f— . J. trabilis. Af 11 'nKnilic n te relinquunt. Unde ipfùm ad paflionem omnin
v r i r r n r __ r
bus amicis deftitutum tendentem, hac voce fèque-
bàtur gemens : Vadis propitiator ad immolandum
pro omnibus : non tibi occurrit Petrus qui dixit,
pro te moriar : reliquit te Thomas qui a it, |Vaïïtui, &
moriamur cum eo omnes. : & nullus.ex his,nift tu.fblus
duceris, qui me caftam. confèrvafti, Filins meus, &
Deus meus. Verùmvhæc verba- ex magn® pietatis
fonte produâa., ita paucis ad * hoc memoraflè fîif-
ficiat, ut ea oculus pietatis attendens , dum tant®
»• ™ acr{s * gemebundus àffedtibus compatitur, pii amo-
ris illius frudu remunerari aliquartdo mereatur. Sed
cùm ad ipfam ejus paflionem. ventum fuifTet j & ipfe
cruci âffixus hinc ipfam matrem fuam, hinc difeipu-
fum , quem diligebat, proji: allantes in tui tus elletj
trabilis. At fi aliquis qusrit cur Evangelift® non refe- !
rant ipfum piiffimum Dominum h morte refurgen- j
tem, hüic fu®'dülciffim® f matri, ut ejus dolores
nmigaret, primb ac prscipue apparuifte: Dicimus
qubd ^ quodam fapiente de hoc ipfo (cifbitantes au-
divimus.*Äit ergo : tanta efle »feitur audloritas narra-
.tionis Evangelic®, ut nihil in ea dependens, nihil T ‘(
inane, nihil fuperfluum reperiatur : itaque fi matri
Domini, fi Domin® mundi * ipfe Filius ejus ab in-
ferno refurgens feriberetur, ficut alii cuilibet, appa-
rüifte, eamque de fua refurre&ione docuifTe, quis non
tale feriptum fuperfluum duceret ? reginam videlicet
cceli & terr®, omnifque creatur®, cosquaret iHi,
* vel illi, quibus apparuit, viro aut mulieri. Spiritus ai.,
ejus in illa plenb & perfede quiefeebat, qui fibi &
”C P,en-itUr W S m ei præfen- D c<r= H fa<£ta ejus omnia‘luce clariùsrevelabat ;
at difcipulc'tem ^di•f cipulurn f„uao loco in filium f.u. brogavit : Mu. & Evantrplifta» frriK^r#inh Hin/* ..«I -:il:
Iuin Her. inquic, ecce films tuus. O.commutatio ! proæter-
no & iricommucabiii Deo, purum & corruptibilem
hominem ; pro n^turali & unico filio fervum accepit
al. tmit. in filium, O Domina, qui, precor , * cogitatus in te
fibi fuccedebant, cùm tam inæftitnabilem commuta-
^ónem ab ipfo, quern fuper omnia diligebas, tibi
fieri audiebas ? Verè pertranfivit^animam tuam gla-
dius doloris, qui tibi amarior extitit omnibus doloribus
cujufvis pafiionis corpore® : quidquid enim cru-
delitatis inflidum eft corporibus Mlrtyrum leve fuit,
aut potius nihil, comparatione ipfius tu® pafiionis
qu® nimirum fua immenfitate transfixit cumfta penerralia
rni : : ____ l :_ c . ___ • rv ‘ .
& Evangeliftæ feriberent tunc vel tunc illi talem * ac^.<
talcm ferner exhibuifle. His * ita paucis alicujus for-'«si
ntan inquifitioni, prout accepiraus, refponfis ; ad-
bucaliquid gaudii, hujus beaiiflimæ Virginis matris
lpeculando prx oculis conftituamus, non ea fpe ut
modum illius nos in hac mortalitate viventes perfe-
<aè intelledturos fore opinemur ; fed ut inde aliquan-
tulum deguftando qua poiTumus illud devotione ve-
neremur. Sic enim infpeâum & deguftatum magnum
in ejus amorèm anhelantibus folet generare
profeaum. Eia, fi gaudium habuit ipfo Filio Cao.lt’
fecum in carne degente; fi gaudium habuit eodem
fuo Filio calcata morte ab inferis refurgente ; * num j. •
- Üti3UeiP ia P ° “ ina, E imnori gaudio exultavit "ipfo fuo Filio
non crediderim te potuilfe ullo paijo ftimulos tanti
cruciatus , quin vitam amittcres , fuilinere; nifi ipfe
fpiritus vita’, fpiritus totius confolationis, fpiritus fei-
licet dulciflimi tui Filii, pro quomoriente* tantoperc
torquebaris, te confortaret, teconfolaretur, teimhs
docerct non elfe mortem cum abfumentem , fed ma-
gis triumphum omnia ei fubjicientem, quod in ipfe
• fieri coram* moribund! videbas. Mortuus eft tamen ,
& ab oculis tuis te infpeiftante fepulchroreclufus. Cx-
terafilentio premo , penitus ignorans ubi vel unde
aliquld dicendum aft'qmam ex quo luiftus tuimodum
—. --------- , mu hi ea carne,
quam de le allumptam noverat, coram oculis fuis
ccelos * penetrante ! quis hoc dixerit : immà quis gau-.I. p
dium ejus omnibus, quæ illud pnecelferunt, gaudiis
non crediderit eminere ? Borne matres folcnc magni-
ficè in hoc mundo exhilarari, cùm vident filios fuos
terrenis honoribus fublimari : & ifta mater, procul
dubio bona , non ineffabili gaudio lætaretur, quando
Filium fuum unigenitum omnes coelos dominandi
jure penetrare, ac in Dei Patris omnipotentis vidic
conceflum afeendendo pertingere? Imö quid huic gaudio
unquam fuit * auditum fimile ? quid in medium
DE E X C E L L E N T I A B. MA R IÆ. 1 Î 9
prolatum •? Faltern per illud aliquo modo poflit mens A
humana in iftud aciem fuam dirigere ? Sed & h®c
gaudiorum fuorum magni udo nonnihil -incrcmenti
accepit, chm adveniente fuper difcijaulos Spiritu fan-
# <Sto > mox äd pr®dicationem illorum ficiem^lii fui tanta
, * ficut feitis, hominum multitudo-fufcepit. Nec
mirum* alicui videatur quod dico;> gaudium ejus in
I»- credentium converfione * creviffe. Ibi enim excepto
gaudio quod de falute gen^ris humarti in iftorum con-
verfione concipiebat, filium fuum non fühle gratis
mortuum, ciun tam efhcacitcr operarj videbat fidem
* mortis ejus etiam in eis' qui * audtores ejus, exti-
terant. Gaudium, itaque ei erat in coelo, gaudium
in terra, gaudium infuper in omni creatura. Gaudium
b«ne» in ccelojquia frudtus ventris * fui jam vi<ftor mor-
C A P U T V I I .
,» atoK*
• De gattdio beata Maria in Filii afcenjïone.
QUapropter adhuc in fpeculationem gaudii ejus
verba vertamus} & mentes noftras ipfius dulce-
üine aliquantifper efiutriamus. Perpendamus itaque
cùm tanta gaudii magnitudo impleverit intima piiffi-
m® Domina: hujus, ex his, qu® jam paululum intuendo.
ut potuimus , prælibavimus, utrum ei Fuper
illa adhuc aliquid gaudii ^djicere potuerit, id quod
révélante Spiritu fandto remotâ omni ambiguitate
feiebat, fe decurfo vit®labentis fpatio in beatitudinem
reeni coeleftis afeenfuram , filium fuum, omnipotenti
, btne*coeiojquia rructus nu »‘«ui „ . . r ----- .V- --.- -__'_ ___ s._,l __G,.r., - ^ ..•
j *m tis & orbis in coelo reguabat * fuâque vidtoriâ Deum ß Dep Patri in Fua Deitate co®qualetn, ficut eft-, in
"" .Patrem Omnipotentem glorificabat, ] & cundla c ® -
leftis curi® agmina inxftimabili magnificentia l®ti-
(orum ficabat. Gaudium in terra : quoniam * eos, pro quorum
falute matrem Dei fe fadtam feiebat, abjedlo
liber»o jugo diaboli, i quo captivi renebantur > * liberos in
ipfam falutem currere confpiciebat. In omni quoque
creatura gaudium habuit » eb qubd illam ä priftina
oppreflione erui, atque in ilium ad quem fadta fuerat,
ftatum redire vidic. Pöftquam enim homo Deum con-
tempfit, & eius mandatis tumidus contraire non ti-
muit, in nulla creatura, quam Deus ad fubfidium ejus
inftituic, jufto judicio aliquid juris amplius habere
debuit. Chm igitur& in contumacia fua contra Deum
omnium rerum Donfinum perftitit ;■ & tarnen ufum
deficienti contemplatione vifuram ; fèque poft eum ,
omni creatur® e®leftium, terreftrium, & inferno-
rum, perenni jure dominaturam. + At immenfitatem ai.
gaudii hujus quis confideràbic, qui non in ipfà con-
fideratione penitus ab ea opprimatur ? Et fi caufa gaudii
talisac tanta eft *. gaudium ipfùm quale & quantum
eft ? Sed ô bone Jefu, iftius tu® duleifïim® Ma-
tiis piiffime Fili ^quomodq potuifti pati, ut te in regnum
tu® gloriæ remeante , illam quafi orbatam in
miferiis mundi relinqueres, 6c non earn ftatim tecum
regnaturam afTvimeres ? Fortaffis, Domine, ne tu®
coelefti curi® veniret in dubium, qui potius occurre-
ret, tibi, videlicet» Domino fuo* tum primb regnum „
tuum in affumpta carne petenti, an ipu Domin® Fu®
rerum. uomiuuiu ijcillh-u. » ^ . . c ------*- --' --.1. . ^ . lzk'ï___ :._ ___ cc.j x.v-_ __r_
rerum in fubfidium fuum retorquere non deftitic, C in ipfùm regnum jam fîium materno jure effedtum afDr
»o miüno Deo WinjmuftÊiÈtiÊamÈ , &sir nD.eii icrieai tu^ r® SviolHentiami . K ------------- i B B S— É Ü ------------
intulit & oppreflionem. At nunc, cùm jam reconci-
liatus homo per mortem * Filii hujus beatifïimæ matris
redit in gratiam Dei ,* redit etiam in jura libertatis ,
ad quam fadfca fuit creatura Dei, ] famulândi fcilicet
ei » pro quo fe inftitutam effe cognovit.
Hæc, facratifïima Domina, vidifti, h®c intellexifti,
h®c per te tali modo impleta effe magnificè gavifa es.
Ifta, Fratres, dicimus dulce habentes, & vos dulce
habere cupientes, f®pe..revolvere * atque recolere in
memoria amorèm & gaudium hujus Domin® rquibus
jugi exundantia in Deuni & de Deo jocundabatur tojjp
illius fubftantia. Nihil enim utilius poft Deum me-
moriâ matris | Dei, nihil falutarius mediatione pii
cendenti. Nam ut in partes fuo occurfu dividerecur,
quatenus pars tibi & pars illi in primo adventu obfe-
queretur, non decere exlftimo i præfertim cùm tota
ne tua, tota quoque fit per te eadem coeleftis curia fua.
Prudentiori ergo & digniori confilio ufus præcedere
illam vplebas ; quatenus ei locum immortalititis in
regno tup pr®parares, ac fie comitatus tota curia tua
feftiviùs ei occurreres, eamque fublimiùs, ficut dece-
bat tuam matrem, ad teipfum exaltares. Et quidem
non eft abs re credere ipfum his de caufis matrem Fuam
præceffilFe i cùm ipfe idem Unigenitus hujus beacif-
fimæ Virginis promiferit fuis difeipulis Fc fi abiret,
eis locum in coelefti fede piæparaturum, ac deinceps «
eos ad feipfum accepturum. ] Si ergo locus àb eo paraamoris,
quo fervebac in memoria & contemplatione n batur àd glotiam & honorem diffipulornm ;_quo-
Filii Fui, n_ •i!h i•l! j•o cundius’ rF_a _p__o_r_e_ p_rMæBtr_a_&__a_r__ib__e_a_t_i_ _g_a__u_________
j ^ . h hnnnri»m t v o lnriam .Marne
dii ejus , quo mültipliciter pafeebatur in* eodem & per
CundenrFilium fuum. Sæpequippe vidimus & audivi-
horoin,& mus plu timos hominum in fuis periculis recordari* no-
minis iftius bon® Mari®, ] & pmnis periculi malum
illico evafifTe. Vèlociorqueeft nçnnunquam falusme-
morato nomine ejus, quàm invocato nomine Domini
Jefu unici Filii ejus. Et id quidem non ideo fit, qubd
ipfa major aut potentior eo fit ; nec enim ipfe magniis
aut potons eft per eam, fed illa per ipfum. Quare
ergopromptior Falus in recordatione ejus, quàm Filii
fui, fæpe perçipitur ? Dicam quid fentiö, Filius ejus
Dominus eft & judex omnium, difeerneps mérita un-(.
gulorum » dum igitur ipfe à quovis fuo nomine inv,p-
catus non ftatim exaudit, profeéfb-id * jufto judicio
facit. Invocato aùtem nomine matris fua:;etfi mérita
“ invocancis non merentur ; * mérita tamen matrisjnter-.
cedunt ut exaudiatur. Hoc, denique ufus hpmanus
o quotidie probat, cùm quis propofito * amici fui nomine
eöicaciter ab " illo aliquid impecrat, qüod fimpli^
citer fua prece nequaquam impetrare"* valebat. Itaque
fi tam utilis * eft in fubveniendo memoria hominis
matris Dei : non minim fi magn® falutis afferet
frudum.frequens meditatio famfti amoris ejus, fi pie-
n a m jocùnditatemdabit dulçi ftudio cogitata & re-
cogitata injmenfîtas gaudii ejus.
modö nön~ pararetur ad honorem & gloriam Matris
Fu®, Domin®, (bilicec & Regin® Angelorum ? Erat
pr®terea, ut * mihi quidem videtur, utilis & necefTa-
ria fidei noftr® converfatio Fua poft afeenfionem Domini
inter Apoftolos ejus -. quia licet ipfi per revela-
al, in omnem
illius veritfe
tionem Spiritus fandi edodi * fuerint omnem verita-
tem; incomparabiliter tamen eminentius'ae manife-
ftius ipfa per eundem Spiritum ipfius vericatis profun-
dicatem intelligebat; ac per hoc rnulca eis per hanc
revelabantur, qu® in fe non folüm fimplici feientia,
fed ipfo effedu , ipfo experimento didicerat de my-
fteriis ejuffietn Domini tio^ti J ehi Chrifti. Nec di-
P latio fu® alfumptionis quoquo modo jaduram ali-
b quam inferre * valebat immenfitati amoris & gau-
dii fui : quoniam * ipfa perfedio amoris & gaudii
al. potertQ
al. ifCc
ita illam reficiebat plenitudine Fui, ut hoc ipfum
ei ad amoris & gaudii augmentum magnopere fieret,
qi$d fe illic efFe videbat, übi Deum, quem pr® cun-
dis amabat, magis veile feiebat. Igitur ubicunque
/ erat, & ipfa in Deo, & Deus in ipfa jocundabatur:
qua ipfa jocunditate felix, hoc pra; c®j;eris ubique
fieri cupiebat, quod fapienti® Dei potifümum planere
intelligebat. Hac * in®ftimabili amoris & gaudii
immenfitate pr®dita fuit h®c Virgo fandiflima,
quamdiu * eam in omni mortali carnc * tnancre pla-
cuit Fapientiflimo Filiö fuo.
al. zfHmabill
4L. rti*gnicu->
al. etfam
al. catne pl»-
S ij