l5 E A D M
pro nimia abftinentia cjus dicebat'ur, diótum accur /
fabatur, accu fata m damnabatuv. Præcipuè tarnen in
fervando manfuetudincm indifcretionis argn^batur,
cjuoniam ficut à pluribus putatum eft, mulei quos Ee-
clefiafticadifciplinacorriperedebuerac, intelledfca Ie-
nitateejus, in fuis pravitatibus quafi licirè quiefce-
bant. Vcrùm audita fuper hisexculatione fua, nam neminem
fpernebat, nemini rationemad inquifita r'cd-
derecontemnfcbat, mox liquido cognqfcebatur ipfiim
aliter quàm faciebat, minimè in talibns tacerc debe-
revel pofte, dum fe in régula vere difcretionis vellet
abfque errore tenere.
Secularia verb negotia æquanimiter ferre nequi-
bat, fed pro fuo polie modis omnibus fuam eis præ-
fentiam uibtrahebat, Si quando autem talis caufa e-
mergebat, ut ei neceftartö intereffè oporteret, loli
veritati ftudere, nulli fraudem, nulli quodlibet præju- ]
dicium, quantum fua intererat, patiebatur inferre. Si
vani clamorcs, fi contenciones, fi jurgiaut fit orie-
bantur, aut ea fedare, aut citius fefe abièntafe cura*
bat. Nifi enim ita faceret, tædio affeófcus ftatim a-
nimo deficicbat, & - in fuper gravem corporis ægri-
tudinem incuvvebat. Quam confiietudinem ejus edo-
€ti fiepe ilium reipfii cogente de medio multitudinis
eduximus , proponentefque ei aliquam ex divina
pagina quæftionem illico corpus de animum ejus,
mI. fliatum quafi falubri antidotó medicatum, in confuetum | datum
reduximus; Requifitus autem quamobrem fie
imbecilis ad feculares caufas ac pufillaniroîs exilieret,
mi. ©mnium relpondebat : Quji * omnem feculariym rerum amo-
rem ac concupifcentiamab animo meo jamdudum pe-
puli, qualiter in caufis earum fortis de diligens exi-
ftam ? lmb veritatem dico non mentior, quia quando
ipfe mihi liefe importune & ex neceffitatc ingerunt,
îta mens mea illarum horrore concutitur, ficut infans,
cùm aliqua terribilis imago vultui ejusingeritur. Nec
in * earum difpofitione magis deledor, quàm puer in
uberibus matris dele&atur, dum illis acerba amaritu-
dine * fuperlitis ablaâatur.
His neceftitatibus adtus totam domus fuæ curam
& difpofitionem Domno Balduino monacho, cujus
fuprà meminimus, imgofiiit ; quatenus ad nutum il-
mI, extra lius cunèta penderent, de ftatuca * contra ordinationem
E R U S
cam ? Tanta cupiditas ea tempeftate domïnabatur in
mentibusquorundam, ut nec patientia iplius deliniti
monicis ejus acquielceren’t , nec terroribus pulfati
cæcitatcm fui cordis* exirent. Vcrum de extraneis non
multùm fortè mirandum. Ipfi fui proprii ac domeftici
homines mentiti funt ei, de infidèles fa&i. Animad-
vertentes quippe manlùetum , lene , fimplexque cor
ejus, in plurib’us caufis fraudulenta calliditâtc,
compofitifque fermonibus cum multotiens circum-
ivenere, & quæ illiùs juris efle debebant diminuen-
tes, ac exinde fua non jure augemes, qua ei fuerant
alligati, ftdem perdidere. Qua de re cùm à Balduino,
aliilque fidelibus -fuis nimiæ fimplicitatis minorifque
prudentiæ fàmiliariter reprehenderetur ; fimplici ad-
miratione refpondebat, dicens : Quid eft hoc ? Non-
ne Chriftiani funt ? Et fi Chriftiani, * num alicujus *i.
I commodi caull vellent contra fidem fuam fciente^“'
mentiri î Nihil eft. Tanto nempe ftudio'niihi loqucn-
tes fua verba componunt, & ea fide fua interpofita
vera elle' jurant, ut incredulitati putetur poftè aferibi
nolle credere eos ipfa vèritatis firmitudine niti.
Dicebat hæc ille æftimans ipfos fibi nolle quod feie-
bat le nemini fecere velle. Cqmquerefponderetur fui,
moris illos non eflè i aiebat : Fateor, malo decipi bona
ejus irrita fièrent. Igitur fecuritate potitus, fpi-
ritualibus difeiplinis & contemplationi operam da-
bat.
Veruntamen diverfie tribulationes de anxietates,
quas turn propter terras Ecelefiæ, * quas quidam ma-
ligni injuria, Rege non prohibente, invadebant} turn
pro pecuniarum exa&ionibus, quæ totum regnum | fed
maxime fiios homines in immenfum devaftabant; turn
pro monafteriorum oppreffionibus, quas fèdare non
poterat-, de quotidic ad eum referebantur ; tum pro
multis aliis * quæ in hune modum fæpc patiebatur ,
banc ejusquietem interrumpebant, & aliéna quædam
meditari compellebant. Prætereà hi qui ante Epifco»
mI. »mit. patum viro fummiffi eum diligebant, * diligendo fa-
vebant, ] favendo quæque eleèta de fuis alacres con-
ferebant, nune terras Ecelefiæ petere, nuneequos ro-
gare, nunc pecuniam , nunc hoc vel illud ad quod Ici-
mI. voluntai ljcret fiia quemque * voluptas trahebat, ab eo preca-
ri. Advertcres itaque petita obtinentes in præfentia
ejus fièla pace adgaudere, retributiones de obfequia
polliceri, alios in Contraria lapfos honori ejus detra-
here, homines ejus'pro pofte impugnare, in immenfum
minari.
Ille autem in patientia fua feiens pofiidere animam
fuam, cum his qui oderunt paçem erat pacificus, ver»
bamanfuetudinis & pacis femper reddens impugna-
toribus fuis, cupiens malumillorum in bonovincere.
Attamen ea * quæ in feqiienti tempore poterant Ecclç-
' fiæ fuæ damno elfe , nequaquam æquo animo tôle; are,
aut fub negligentiam cadcre patiebatur. Sed quid di-
de illis credendo, etiamfi me nefeiente mali funt,
quàm decipere meipfum, credendo mala de ipfis quos
nondum verë probavi quod boni non fint. Hæc ta-
men dn principio Pontificatus fui di£ta meminerim.
Poftmodum enim rei vçritas viro innotuit, & quæ fibi
à * fuis verè di<5ta fuerant, nimis vera fuifte cognovit.
Quamvis igitur folitam fidem non èx toto yerbis
eorum deinceps præbuerit ; tamen fuis rebus in pofte-
rum non parum obfuit, quod ipfis in principio tarn
Credulus fuit. Siquidem illi certo feientes eum proma-
lis fibi illatis ad mala reddenda cor non habere, à ti-
£ more * fulpenfi, fibique ipfis détériorés affeéli, in <1-
pejus * profecere. Quod Pater tradlans apud fe, magis
illorum, quàm fublequi prævidebat, perditioni, quàm
fuæ indoluit tranfitoriæ deceptioni. Pro qua tamen
deceptione, & fidei non fervatæ cçrruptione, fæpe
Anlèlmiis dicere folitus erat eos quandoque aut in
le , aut in liberis fuis de rebus Ecelefiæ, quibus tunc in
fublime raptabantur exhæredandos ; & antiquæ pau-
pertati in qua nati fuerant de nutriti, fubjugandos;
aut certè aliqua gravi de contùmeliofa vinaiâa, ante
mortem vel in morte, quod deterius eftet, puniendos.
Quod didlum ejus in quibufdam jam completum vi-
demus, de ex hoc quid aliis etiam timendum fit, con-
q jedlamus. Ideo autem eos corrigere nequibat ^quo-
niam ipfi more denfarum fpinarum perplexi, argutis
verborum aflertionibus fe taies non elfe, qui hujuf*
modi correâione opus haberent, aftirmabant. At ille
contentioni fervire devitans, dimktebat eos fibi ti-
mens ne menluram difcretionis excederet, fi in ri-
mandis aâibus illorum nimis ftudiofiis exifteret. Nihil
enim in mundo, quantum peccare timebat. Confcien-
tia mea tefte non mentior, quia.fæpe ilium fub veri-
tatis teftimonio profitentem audivimus, quoniam fi
hinc peccati horrorem , hinc inferni dolorem corpo-
raliter cerncret, de neceftario uni eorum immergi
deberet j priùs infernum, quàm peccatum appe-
E teret.
Aliud quoque non minus forfan aliquibus mirum
dicere lolebat, videlicet malle fe purum à peccato, de
innocentem gehennam habere ; quàm peccati lorde
pollutum, coelorum régna tenere. Quod didtum cùm
aliquibus extra eum videretur, reddita rationc tempe-
rabat , dicens : Cùm conftet folos malos in inferno
torqueri, de folos bonos in coelefti regno foveri j patet
nec bonos in inferno, fi illuc intrarent, poftè tene-
ri débita poena malorum ; nec malos in coelo fi fortè
* alcenderent, frui valere felicitate bonorum. Hæc^
propter magno ftudio femper nitebatur peccatorum
contagia
D E V I T A S.
ntaeia devitare î de quicquid eis aliqtiam nafeen- A
Ai occafionem poterat miniftrare, ab intentione fua
omni folicitudine propulfare. Nec in his momen-
ncus erat. In his denique verfabatur quotidiana în-
ftitutio morum ejus, in his ftabat aflidua converfatio
vitæ ejus, in his vigebatindeficiens executio propofiti
ejus , in iftis Deo lerviebat, pro his quibufque
bonis acceptuserat, per hæc vitam æternam adipifet
^Regcm autem de trans mare regreftiim Anfelmus
adiit, de ut fibi Romam ad Papam Urbanum pto fto*
la fui Archiepifcopatus eundi licentiam daret, humi-
liter petiit. At ille ad nomen Urbani turbatus dixit
fe ilium pro Papa non tenere, ned fuæ confuetudinis
eflè, ut abfque fua ele&ione alicuiliceret in regno fuo
papam nom inare. Hinc igitur or ta quædam dilfen-
fio gravis eft, fed in aliud tempus dilcutienda eft dilata.
A N S E L M I . î ?
direxerat, contra ipfum conturbatus eft. T une Anfelmus
Jubetur çfgo ut totius Angliæ Epifcopi, Ab- ^
bates de Principes, ad difeuflionem diflidii hujus apud
caftrumi, quod Rochingcham dicitur, unà veniant :
faâurheft, & * tertia feptimana quadragefimæ ] juxta
edi&um convenerunt. Caufa in medium ducitur, de
Anfelmus diverfis querelîs hinc inde concutitur. Siquidem
multi, de maximè Epifcopi rêgiæ voluntati
favere. volentes, fpreto æquitatis judicio id propare
nitebantur, quod Anfelmus falva hde quarn Regide-
bebat, nullatenus poftet in regno ipfius Urbanum Se-
dis Apoftolicæ Præfulem pro Papa tenere. Qnt*
bus cùm plura quæ ratio tulerat objedfca fuiffent, de
Anlèlmus eos ex verbis Domini, Redditt^ cjha funt
C/ftris Cafuri, & cjut, funt Dei Deo, aliifque non-
nulliS , quæ * ratio nulla refellere poterat, penitus in-
frænaflèt : illi è contra quid dicerent non habentes,
eum in Regem blafphemare uno ftrepitu conclama-
verc, quandoquidem aufus erat in regno ejus y nui eo
concedente, quicquam vel Deo adfçribere.
Igitur ad unam Regiæ indignationis voeem, quidam
ex Epifcopis, Archiepifcopo fuo atquc Primati
omnem fubjetftionem profeflam obedienùam uno im-
petu abnegant , eique unitatem fràternæ locietatis
pari voto miferandi abjurant : quidam verb in^teis
* tantùm, quæ ex parte Urbani Papæ præciperet, illi
feobedituros negant. Epifcopi itaque omnes qui afrue-
rant, Rofenfi folo excepto, aut uno aut alio modo débitait!
illi fuje&ionem de obedientiam abnegant. Rex
etiam ïpfè cun6lam ei eonfidentiam de fecuritatem * in
fuis omnibus adimit, nec fe ilium pro Archiepifcopo
vel Pâtre amplius habiturum jurat, nifi ipfe vicano
beàti Petri fe ulterius obediturum ftatim deneget. Très
dies in ifto negotio clàmoribus in Anfelmum & ^on“ 1
tumèliis gravidi expenfi funt, de tandem in hoc,
quem dixi, fine conclufi funt.
Tune Anfelmus in fuo propofito cohftans, per mter-
nuncios condu«ftum à Rege poftulat, quo tutus regno
decebat. Qnod* Principes multis damnofum fore
dignofeentès, pro reftituenda pace inducias utrin-
que ad Pentecoftem ufque dari precantur de obtinent;
ac fie eum ne regno decedat, impediunt. Spondet îgi-
turRex fe rebus ejus ufque ad præfixum tempus în-
duciarum plcnam pacem & tranquillitatem indul-
turum, de tune voluntati illius pro fua religionc
multum iu negotio, quod emerferat, condefcenfu- .
rum. Verum ©mnino in contraria lapfus eft , 8e Anfelmus
Domino Balduino extra regnum depulfo, homi-
nibufque fuis captis à expoliatis, terrifque vaftatis in
immenfum afflidus. Attamen poft hæc, & Urbanum
per Walterum Albanenfem Epifcopum, qui Pallium
. Anfelmo RomâCantuariam detulit, pro Papa fuf-
cepit, & Principum fuorum Jconfilio adlus , m ami-
citiam fuam virum fufeepit. Vcrùm poft aliquantum
tempus idem Rex * à Gallis vi&or regrefiùs, renovata
ira propter milites, quos, ficut falsb à maligms di-
cebatur, male inftruttos in expeditionem Anfelmus
confiderans apud fé omni tempore talia pro ni-
hilo poftè oriri, de fe eis occupatum femper ab officio
Pontificali poftè impediri, traftavit fecum fibi Romam
eundum , & confilium à Sede beati Petri fupet
his petendum. Cùm igitur in folennitace Pcntecoftes,
ad Curiam apud Vindleshoriam veniflèt , per familiäres
fuos Régi mandavic fibi perneceflarium eftè
Romam ire ; de hoc fi ci placerct, fe per licentiam
ejus.face*e velle. At ille nequaquam, inquit i*NcC
enim eum, aut in his quæ agénda funt, cujufvis confiai
infeium , aut alicui gravi peccato obnoxium efle
feimus, unde vel Papam confulere, vel illius abfo-
*ïutionem neceflè fit illi implorare. Et tes igitur ita
tunç quidem remanfit*
Difcedente autem Anfelmo à Curia, de ad villain
fuam nomine* Hey fern properantc, pueri quos nutrie-
( bat, leporcm fibi occurfantem in via canibus infecuti
* funç, de fugitantem infra pedes equi, quem Pater ipfe
fedebat, fiibfideritem conîecuti funt. Ille feiens mi-
feram beftiamfibi fub fe refugio confuluiffè , retentis
habenis equum loco fixit, nec cupitum beftiæ voluic
prælïdium denegare. Quam canes circundantcs, de
*linguis fuis] haud grato obfequio hinc indelingentes,
nec de lub equo poterant ejicerc, nec in aliquo Iæ-
dere. Qood videntes ,admirati fumus. At Anfelmus,
ubi quofdarfi ex equitibus afpexit ridere , & quafi pro
ca^ta beftia këtitiæ frena laxare j folutus in lachrymas,
ait : Ridecis î Et utique infoelici huic nuilus rifus, læti-
tia nulla eft. Hoftes ejus circa earn funt, & ipfa de vita
foUicita confugit ad nos præfidium flagitans. Hoc
plané eft & animæ hominis. Nam cùm de corpore exit, >
mox inimici fui, fcilicet maligni fpiritus, qui cam in
corpore degentem, per anfradtus vitiorum multis modis
perfecuti funt, crudeliter aflunt parati eam rapere,
de in mortem æternam præcipitare. At ipfa nimis an-
} xia hue illucque circumfpicit, & qua tueatur defen-
fionis & auxilii manum fibi porrigi ineffabili defiderio
concupifcit. Dæmones autem e contrario rident, Se
magno gaudio gaudent, fi illam nullo fultam admini-
culd inveniunt. Quibus diétislaxatô freno, in iter rc-
diit, béftiam ultra perfequi clara, voce canibus in-
terdicens. T une ilia ab omni læfionc immunis exultans
& hilaris præpcti cùrfu campo fylvafque revifit. Nos
verb depofitis jocis, fed non modicè alacres effedli,
de tam pia liberatione pavidi animalis coepto itinere
viam detrivimus. • î • • î
Alia vice confpexit puerum cum avicula m via Iu-
dentem. Qnæ avis pedem filo innexum habens, iæpc
^ cùm laxiùs ire permittebatur, fuga fibi confulere cu-
* piens avolare nitebatur. At puer filum manu tenens,
rctra&am ufque ad fe dejiciebat, & hoc ingens gau-
diüm illi erat. Fa&um eft id frequentius. Quod I ater
afpiciens, miferè condoluit avi, ut rupto filo libertati
rédderetur optavit. Et eccè filum rumpitur, avis
avolat, puer plorat, Pater exultât. Et vocaus nobis
confideraftis, inquit, jocum pueri ? Et confettis confi-
dêraflè, ait : Simili confideratione jocatur diabolus
cum multis hominibus, quos fuis laqueis irretitos
pro fua voluntate in diverfa vicia pertrahit. Sunt enim
quidam , ut verbi gratia dieamaut avantiæ , aut
î luxuriæ, de fimilium flammis fuccenh} & ex mafa 4/. mafiQ«
J confuetudine illis addidi, his contingit altquando ut
fua fada confiderent, defleant, feque aulodô à tali-
büs celfaturos fibi promictant. Et more avis le hberos
volare autumant. Sed^uia pravo ufu.■ . gfeCia ab eII{ai
hofte tenentur, volant« iff eadem vitia dejiciuntur ,
Ficque hoc fæpius. Nec omnimodis liberantur, nifi
magno conatu per refpeélum gratiæ Dei* funis pravæ fi-um
confuecudinis dirumpatur.
Hinc iterum Anfelmus Curiam, veniens, jam pm-
tam licentiam Romam eundi à Rege petlvlt, fed earn
nonobtinuit. Poft quæ inmenfc Oaobrwnvttatus à