5iSt D I S P U T A T I O j U D Æ Î
péccato totius mundi mortem pertulit. Fa&us enim A bem terrarum dorfum veftrum aliis gcribus eft incur,
pro nobis, ficut ait Apoftolus, maledi&um, hoc eft , vatum ; jam defreit Princeps ex Juda,&dux defend
r : I. a_...i;- ribusejusA& idcireodicimus quiaChriftus jamvenit
particeps rooms quam p:rimo homini iniulic iliud
expedatio gentium. Item, quia adimpletum eft ; rt
minifeentur , & convertcntur ad Dóminum univerf fi
ties terra ; & a dor ab un t in confpeBu ejus univerU f
. milia gentium : dicimus quia Chriftus jam venit exoe'
datio gentium, cui honor öi iiftpeiium per éterna 4.'
cula fæculorum. Qui ergo credidetint in eum, non
Confuhdemür ; ficut teftatur lfaias Propheta. Qui ergo
non crediderint -, audi de gentibus : Confundantnr
omnes , qui adorant fculptilia & eju glorianturinfnnu ^
lachris fuis. Audi & de Judiêis : De leant ur de libre
gentium j & tum jußis non fenbantur.
. • îndidum à Deo maledidum : in qUocumque die co•
mede'ù, morte moricris, mortem pro nobis pertu-
lic, & motte fua maleddum illud & mortem eva-
tuavit. Et quoniam iiniverfah*o propria voluntate,
lf.si-o. non coadus, pertulit ; ide ico addii: Oblattts eft,
quia ip re voluit, Ö“ non aperuit os ßtum. H *C qui- ■
dem aiTiimpti hominis eue videntur. Cetera, qua
fequuntur, horoinem excedunt, & Dei folius exi-
Mt. s*n.G>r. ftunt. Unde * ipfe in Evar.gclio'ait : P'enit enim
7»«!h To°.- f rittetpt mundi hujus, & in me non habet qnic-
quam Sed unde hart in eo libertas î quia Princeps
mundi -hujus nihil fuum in eo invenit ; quia de an- g
guftia , Sc de judicio fublattis eft ; quia mortuus te-
neri ab ipfa morte non potulu Rcfurrexit enim à
r/il. »t. v 9. mortuiSjhcut Pfalmus d'tit : Cart me a requ'iefcet infpej
quoniam non derein juts antmam meam in tnfemo $
nec dabis fernen tuum vider'e çd'ruptior.etn. Unde
ergo hæc tanta ill homi.ob poteftas ? Quia pliifquam
i.c»r. f. ij homo erat -, Dette enim erat in Chrifto , f ficut ait
Apoftolus Paulu1 ) mutidum réconciliant ß b i, cujus
if* s\.%. generatio eift inenarrabilisi Quomödo enim Deus eit
fe confubftantialem ante tempora 6c Temper gigrtat
Mi \em. fihum , quis enarrabit ? * qüomodöpræJeftinach tem-
tfm poribus ex matre fi-.e vit i lemine homo creatu* fit ^ &
eum Deus ipfe aflumpferit in imitate per for.*, quis
enarrabit »•] Nt-c lllam igitur nec ift tm Chrifti genera-
tiotiem ali^jui4- enarrabit. Propter fceluSjiion qui*,
dem Tuum Ted populi mei, pei cufli cum. Qmd enim
iceleris admifit, qui peccatum non fedt, nec inventus
vu V.(tj
j v b A tr s.
Èx hat ergo tuä illatione colligi poteft. Confundan.
tur & Chriftiani, quia & Chriftiani adorant fculptilia
& gloriantur in limulachris fuis : ipfum eten m Deuni
effigiatis aliqnando miferum pendentem in patibulo
cruci clavis -fHxum,quod ipfo etiam vifu horrendutn
eft.idque adoratis ; & circa crucem eftigiatis femipue-
rum folem nefcio undeexterritum, & fugientem.lunä
femipuellam lugubrem , femumque lucis fuse corna
occultantem, aliquando autem Dcu eftigiatis-fublimi
folio fedentem,manüque porrtâa fignantem;& circa
eum quad magno dignitatis pracftigio , aquilam,&
hominem, vitulum& leonem. Hare effigies Chriftiani
exfculpunt, fabricant, & depingunt,unde poffiintj &
ubi poftunt, adorant Sc coluut : quod lex à Deo data
________ ____ _ ___ ofnninb,fieri vetat. Nam in Exodoita feriprum eft:
eit dolus in oreejus? Si ergo verum eft quod Beatus C ^ on fac,es tibifculptilè,neque omntm fimilitudinem yu £«.
Vf»-
Job teftatur: * omnis homo tnen-iax , & alibi: j
p eft homo qui non pecci t , nec infans cujus vita eß
unites iiei fuper terram Si verum eft quod & Beatus
• David teftatur, omnis homo rnendux, Sc alibi: non
" juftificabitur in confpeSlu tuo omrtis vivens: plufquam
homo eft qui peccatunon facit; fuprahominem pix-
rogativa excellentije ejus fuit, qui veibo non offendit,
nec inventus dolus eft in ore ejus. De eodem Sacra-
rfl.jft.v}. memo in Plalmo dicitur : Speciofus frrna p*a filiis
hominum} difftfa eß gratia in la bits tuts, propte'ea be-
ned>xitte Deus in aternum. Et continuatiih eumdem
alloquens, ita fubjungit: Sedes tua Deus in facu>urn
faculi y-virga direftlonu virga regni tui,* percurre
Pfidmum , & vide ad unam eamdem perfonam Pfal-
'(l in codo defuprf, & qua in terra diorfum j nec torn
qua funt in ajuis • non adorabis ea y neque coles. Lex
igitur eradicat omne fculptile; & eum, qui fecerit,
honenda judicat condemnatione. (
C h m s t i a n u s .
Si unquam Lex omne ita damtiat fcillptile, & nullo
m >do reialicujus licet fieri fimilitudo j peCcavitMoy-
fes, qui rerum finiilitudines effigiavit, 8c exTculpfit;
icnrno peccavit Dominus, qui eas effigiari & exfculpi
mmdavit. Namin Exodo Dominus ita prarcepit:
cies m hi [an&uanum juxta omnem fimilitudi em M*
b'rnaruli quod oflenlam tibi, & omnium v a forum, in
cultum ejus Item poft pauca : Facies & lamtnam t
mumhucufquectfntinuatum. Deus itaque eft ,cui dl J ) auro punftmo, in qua fculpes ooere ccelatoris [anBum
citur: Sedes tua, Deus, in faculum faculi, virga dire-
ftionis virga Rtgni tui. Cui vero dicitur: Sedes tua,
D us, in faculum feculi. nifi eui fuperiib d>xerac: Spe-
ciorus forma pra fi iis hominum j d f f fa efi gratia in
lab is tuis, propterea be»edixit te Deus in aternum?
Qaem fpeciofum forma prar fiüis hominum appellat,
ab hominis natura eum non feparatj& hominem efte
conftat. Eumdem igitur, quem fpeciofum forma pr«
filiis hominum appellat, Deum in fubfequenti verlu
apertè nominat dicens': Sedes tua, Deus, in faculum
faculi. Ex his ergo & aliis Scripturarum*exempli< c e-
didimus, & credendum efte aftruimns quia Chriftus
r.eft Deus & homö,difcrei4 * omnino utriufque natuix
Domino. Item : Sum es duos lapi des onichinoi, & 1
fculpet* in eis nomina filiorum Ifrael, opere fculptorts,
& coeUtura gemmarum. Ecce rerum fimilitudines effi-
giancur Sc effigiari a Domino prarcipiuntur.Ecce fcul-
peurae fiunt Domino m lapidibus onichinis 8c auro.
In libro veio Regum legitur,ubiTempIumDominoa:'
dificatur: Omnes pa ietes templi fculpßt per circuit um i-%ij
Vanis eoelatnris, & torno j & fecit in eis Cherubim, &
palrnds, & piBüros v arias , quaßprominentes de panete
& egredientet Fecit quoque & more fufile decem cubi- 7-
tor um j & (lab at fuper duodecim boves. Idem poft p’U* *>111
ca: F cit in oracuto de lignis olivarum duo Cherubime.
decem cubitowa ahitu iinis Idem: Induxeruntfacer- »•* ‘1
' r eftentia. Hune iveni f fe * dicimus, quia figna, qu« ^ dotes archam fee >eris Domini i.vtr., in locum fuum, in oracn- . I . . _ , 1 . > . / • * t it * . • /• n /■ ft /VA___ ,1 « f'hrrH* de ejus adventu prariixerunt Prophet*, jam fubfecuca
effc videmus. Ut enim de multis unum affumam, Ja-
Gn.w.v.io. Cob benedicens Judam filium fuum ait: Non deficiet
princeps de Juda, & dux de ferwnbus ejus ; donee
vemat qui mittendus eß : & ipfe erit expeftatio gentium.
Quia ergo jam per millia annorum defecit P'in-
ceps ex Juda & dux de femoribus ejus, ac pen£. jam
ipfum evanuit nomen Jud^eorum •, dicimus quia Chii-
ftus jam venit expe^iatio gentium: & in Pfalmo dicü
Tf.fttv. i4* tur: Obfcurcntur oruli eorum, ne videant ; & dprfum
eornm femptr incurva. Quia igitur jam per totum orlum
Tempi's in fanftum fat.Borum, fubter alas Cherubim.
Ecce aperte nonrnat pi&uras & fculptilia, n°n
improbando fed approb^doea qns in Temp'o Domini
fadta exiftunt fculptilia. Nam Deus ipfe omnia
farfta funtapprobando fe infinuaviraccepifte : Et aon
poterant, inquit, Sacerdotes flare & miniftrare,propter
nebulam: impleverat enim gloria Domini dornum
Domini. lfaias Propheta dixit: In amo, quo mortutu if
eft Rex Ofas, vidi Dominant (edrntem fuper r
lium excelfum & elevaturn. Seraphim Jlabant
per illud i fex ala uni, & fex ala alttri. Dei
C UM C H R I S T I À N O.
or anittiaïiùm fpeciebus, quas defifibhç injuftâ \
p ÿ f e Hzechiel Propheta ita loquitur : Sitnilitudo
;,0. n0if ^aiî^ttjpr animaltuijir, faùes. hominis , & facies
; • jjgßtfis if forum, quatuor, * facies veto vituli
, tyf-'/Ljifpfifam quatuor facies dqiiiU Xcfuper ipfoa
rnl' atl[or. 1 Quod ergo lfaias vidit, dixit, & feri-
rT^aaod Ezechtei vidit idixijc, & feripfit ; licet poft
r l | J i ||f Sc die!, & pidbluræ-aliquâ notäfignarii Si^
i eoS lc • fitter^ qùodam modo fiunt verborum figuré
i iate° x - ita & pieftura: fcripturarum, rerum èxiïtunt
f mtudines & not*. Quid plura ? fermonem colU-
I s ^ àd propofitæ quæftionis finem accedamus.
p^hibuit-'Deu?. ne^fiant- fculptilia.,: 8cn tarnen, ficut
f f iflS ''à D#> jafta fieçi fculptilia-. Competen-
egLitur wafidatum legiS'accipibndum eft, irtimo fi- I ter ipfe legiftator declarat, inteliigendum eft. Non,
I 4’ C mt facies fculptile, &c. caufamque.dembnftrat :
1 A/^U adorabis ea, neque coles. Exclusâ igitur perfidi
uîtus idololatriâ, fad« fiint ab eis, & fieri poftunt à
Cobis fculptilia. Facimuâ Deo pidüras, façi.mus Deo
daturas, facimtis Deo & fculpturas -, fed divino cul-
tuneccolimus eas, nec adoramus: Nam ipfam crucem
, quam crucerh fânèb'àns dicimils, utique lignum,
Con î)eum, efte dicimus ; nullamque in fe, aut ex fe
virtutem habere earn dicimus : ac poftquam bene,di-
ftione Pontificali fandificatur in memöriam Dominica:
Paffionis ; jam crucem non divino, fed debito
veneraiionis cultu attollimus, adoramus, & colimus;
ficut in Pfalmo dicitur : Adoràte fcàbëllum pedum
ejM -, quoniam fantlum'cft. Debito venerationis cultu
idcitco dicimus ; quia alio modo dicimus, Chriftiams
colit Deum -, alio modo dicimus, colit rufttcus agrum.
Item alio riiodo dicimus , adorat homo Deum j alio
modo dicimus, adorat, homo aliquem alicujus dignitatis
virum, vel aliquod alicujus dignitatis fignum.
Nam in libro Regum legimus quod Berfabée àdora-
vlt Regem David : & in multis veftrarum feripturä-
rum locis legimus quod homo hominem adoravit,
^quamvis in Lege fctiptunl fit : Dominum Deum tuum
p î Jorabis. ] Cùm igituf Chriftianus crucem adorat, dill.
8. vino religionis cultu adorat incruce Paffionem Chrifti
; propter hominis, à Deo aftumpti in unitatem
perfona:,paffionem ; ac debito venerationis cultu adot
rat crucis effigiem , ipfiiis Dominic* Paffionis eit fcul-
ptam fimilitudinem. Ut ego paucis 8c breviteir,*- con- /f,. Ktm.
cludam, nullam omninb Chriftianus,divino cultu 6ei5cxcluda£Q
alicujus adorat effigiem j debito tarnen honoris cpltu
facràtas facrârüm irerum colit & honorât effigies &
pibburas. Recita ergo Sçripturas , Legem fciiicet &
Prophet,as!'; videbis, ea omnia ,qu* efixi, feripta efte
in Legê àut Prophetis, âut eadem verba, aut eumdem
ogmiïio fenfum habéntia. Cogita, in quam , & reeo-
gita quid expebtatis, Sc quoufque expe&ads j 8c quo
figno * expe<5taca,cùn}aderunt,dignoicetis. Nam qui Ms. s*».
promitiebatur mittendus, venit jam miftus ; ficut at- C3pc'
• teftatur figna ^quibus prænunciabatur Jefus Chriftus,
expe'dtatio gefitium.,,cui honor & imperium per omi
nia fæctna-læculoium. Àmeh.
>
REvprendiïfimoAlexandro Dei gratia Lincolnenlî hic Epîfto-
Epifeopo quidam fidei Ghriftianæ propugnator ^Glflîtert!*
& fervu^. In fpirituDeiredlaTapete,& de ejus femper & huiedifpu!
cQiifolatione gaudere.Quam plurimùm litteris iftis in- " “mll'enda
ftru6bus,ait : non folîim humanis, fed etiam divinis le- ficut in m*. ’
gihus eruditus,& perfonalisgratiæhonore pr*ditus ; prç^guùÇfub
micto vobis difputatiunculam parvam: Veftro exami- hoc tauio.
nandam judicio, quam nuper cum quodam Jud*o fß/M fïff:
cpnfligens èdidi. Quidam mihi cùm cognitus effet Ju- 1ufdm chri-
dæus cujufdam negotii causa ; tandem cogente arbore alî]' si f£k
frequenter illi fuadebam quatenus Judaïfmo reliblo
Chriftianus efficereturj cui etiam multimodas erroris
fui viäs veritatis luce riionftravetämj& quod dicebam
D fuç legis & noftr* teftimoniis approbabam : fed cùm
obduratp corde in fua infidelitate perfifteret. arque
errorem fuum ineptis quéftionibus & argumentatio-
nibus tueretur , tandem amicabili convention? convé-
nimus, 8c difputandi gratiä refedimus. Igitur rogave-
runt me auditores ut hoc pro utilitatè fidei litteris tra-
dérem , quibus libenter obediens pro capacitate inge-
nioli mei, fub perfona Judæi Sc Chriftiani difputantis
apicibus annotavi. In quo fi quid bene didum, Dei
grati* tribuatur} fi quid otiofum 8c inutile,veftra Pru-
dentia noverit refecäre,five totum, five partem, üben-,
tiflimc feram quidquid vobis placuerit facere. Ergo
Judæus ille plurimum fua lege peritus ,• noftrarum
etiam iitterarum non infeius fic inCepit.