E A D M E R U S
I hæc devitari 4 àut devinci poflent luce clariùs A nire, puerilia fada eju^benignè toterare, multa ni(J
edocebac.
Tantam autcih omnis boni confilii vim in eo elu-
cere cerocres, tit pedori ejus fpij itum confilii præfî-,
defe höh. ambigercs. Qnam prompfûs verb atqne
aliidiilis in Tandis exhortatiomb'us fùerit, fu per vacuum
eft dicere, cùm ilium Temper in iplis inFatigabilcm om-
ries ferme audientesconftec fatigalle } quodcjue dicitur
de fandoMartino, ejus pri nunquâm defuitChnfjtus y
five jufticia, vel qùicquid ad ve'ram vitam percinec y
incundanter cónfirmemus fine mêndacio polie dici de
itlo. In his leve eft lèdoieth advertere, cum de men-'
fo Domini, non fine quodam prælagio, per vifum jam
olim ni'tido refe&utn pàne fuiffe.
De (Corporalibus ejus exercitiis, jejühiis diéo, oràqu
® line Ordinis detrimento tolerari poterant conced
e s , in quibus & ®tas ejus deledaretur, & efFrenis
animus in manfuetudinem curvarctur. Gaudec pUcr
in taiibus, & fenfim ä fua 4 feritate ipfius demittitUr
animus. . Incipit Anfelmum dillgere , ejus, monita *
fit fcippre, mores fuoscqmponere. Quod ille intuens
prar c'sceris eum familiariter ampleditur, 4 nutrit*«
rovet, & ut Temper in melius proficiat omnibus nj(>
dishortatur& inftruit. Dehinc paulatim.ei qu® ton-
ccflèrat puerilia, fubtrahit > eumque adhoneftam
fnorum macüritatem provehere fatagit. Non-fru,
ftratur piä folicitudo ejus * proficium in Juvenc ac ro.
bórantür facta monica ejus. Ergo ubi de firmitate bo»
iii ftudii adóléfcentis fe pofle confidere animadvertionibfis
atque vigiliis , melius æftimo liiere quàm lo- g tit, inox ömnes pueriles adus in eorefécat » & fi quid
qui. .Quid namque de illius jejunio dicerent, cum ab
initio Prio'ratus Tut tanta corpus fuum media macera-
Verit, ut non folum omnis illecebra gul® penitus in
eo poftmodum extihda fit, fed nec famem five dcleda-
tionem comedendi pro quavi abftinenua } ut 4 dicere
confueverat, aliquando pateietur. Comedebat tamen
ut alii homines , fed omhiiio par'ce, fciciis corpusfuurri
\ fuftinere fine cibo non polfe * fubfiftere. In orationibus au-
tem qbas ipfe juxtadefiderium& petitionem amicoi um
fuofum fci iptas edidic, qua folicitudinfi, quo cimore,
qua fpc, quo amore Deum Sc fandos ejus interpel-
iaverit, necnon interpellahdoS docUerit, fatis eft &
hie cacente videre : fit modo qui eis pie inteqdat, &
fpero quia cordis ejus afFedum, fuunique profcdum
ih illis & per illas gaudens percipiet.
Quid de vigiliis ) Totiisdies ih dandis confiliis f®-
• pifliine non fufficiebat, addebatur * ab hoc pars ma
eprehenfionis eum admittere compcrit, .non modo
verbis, fed & verberibuis in eo f acFjter vindicat. „/ ,
Quid ilie l Æquanimitér cundia fuftinet, confirma- *'
tur in propofito omnis religionis,. fervet in exercitio
difcèndaé omnis fandi® adiohis , fgffert patienter
aliorum contumelias, opprobria, detradfciones, fèr-
Vans erga omnes afFcdium fineer® diledkionis. L®ta-
tur pàtèr in his, ultraquam dici poflit, & diligit filium
fànàocharitatis igne , plufquarii ccedi poflit. Sedcùm
ipfe ( ut flens referebat ) eum ad magnum Ecclefie fru*
«âum proficere fperaret, ecce gravi corporis infirmita-
te præripitiir, ledoquerecipicur. * Viderestuncbonum „/
patrem felicis juvenis amicum, ledfco jacentis die no-
dhiqueaffidere, cibiim & potum miniftrare j omnium
miniftrorum ^fuper fe.minifteria fufeipere, veri amici
morem in omnibus gerere ; ipfè corpus, ipfe animam
us ftudiofiffime tefovebat. Appropinquanti autem
xima nodtis' Prîêterealibtos, qui ante id temporis hi- C ad exicum familiari præcepit alloquio, quat nus poft
---- -— a..-*«.* obitum fuum fi pofnbile foret, fuum efle fibi revela*
ket. Spbpondit, & tranfiit. Corpus defundki ex more
lotum ,veftitum, in feretro compofitum , in Ecclefiam
delatum eft. Circumfederunt Fratres Pfalmos pro ejus
anima décantantes : Anfèlmus Vero quo libeiiùs pro
eb precès fuhderetjin fècretiorem Ecclefiæ locum fe*
ceflit. Qui cum inter ipfa^lacbrymas ex gravi* cordis
tnceftitudine 4 corpore deficeret, & päuhilum oculosin41
fomnum deprimeret ; vidit in fpiritu mentis fu® quaf*
dam reverendi vultus perfonas candidiflimis veftibus
ornatas, domum in qua idem Ofbernus vitam finie-
/at introiffe, Sc ad judicandum * circumfèdiflè. Verum
ihiscorrupti ubiqueterrarum eiàht > nödke corrigebat
ßndlis meditatiohjbus ihfîftébat, ex contemplatione
fummæ beatitudinis & defiderio vit® perennis im-
menfos lachrymarum imbres effundebat. Hujus vit®
miferias, fuaque, fi qùæerant peccata, & aliorum araa-
riffimè flebat. & vix parum ante vigilias nodkurnas >
faïpeqüe nihil fomni capiebat. Taiibus ftudiis vita
èjus ôrnabatur. N
Qualiter autem érga fubditös fe habebat, det Deüs
ad æmiilationem Prælatorum pofle * quid vel modicum
dici. Cùm primùm igitür Prior fàâus fuifiet,
quidam Fratres ipfius coenobii fadli funt æmuli ejus
videntes & videndo invidentes ilium præponi, quem J ) cum judiciifêntentiamigxioraret,eamquefolicitusnof
juxta converfibnis ordinem judicahant * fibi deber
poftponi. Itaque turbati * aliofque turbantes, fcandala
movent, difTentiones pariunt, fe&as nutriunt, odia
fbvent: at ipfe cum his qui oderunt pacern, erat paci-
ficus , detraftionibus eorum reddebat officia fra-
tern® charitatis , malens vincere malitiam in bono ,
qu^m^' fnalitia eorum vinci in maid. Quod miffiran-
te Deo fa.<5tum eft, fiquidem illi ariimadvertentes
cum oftinimodis pure ac fimpliciter in cundtis adlio-
nibus fiiis incedere, neque quod jure blafphemari pofi-
fee in illorefidere , malS voluntate in bonam mutata: j
didfca ejus & facia in bono.®mukri empere. Verum
ut clareat quo pa&o id prPvenerit, unum ex ipfis exem*.
pli gratia ponam, quatenus iagnito quo dolo Anfelmi,
b fua .pravitate fit niiitatus, qualiter & alii per eum
1 nomine
fe delideraret j* ecce Ofbernus adeft fimilis homini,
* cum aut ex languore, aut.ex nimia fanguinis mpnicio-*
ne* fuerit exanimatus,ad feredeunti. Ad quem pater:
Quid eft fili ? Qupmodo es ? Ciiiille h®c verba refpon*
dit. Ille antiquus ferpens ter infurrexit in me, & ter
cecidit in femetipfum , & Urfarius Domini Dei libera-
vit me. Quo didloAnfelmus oculos ä fomno levavit, &
Ofbernus jion comparuit. En obedientiam mortuus
vivo exhibebat, quamvivens yiventi exhibere * foli-«1. fof
tus erat. Quod h quifpiäm audire * volueric qualiter
h®p obedientis verba defun6ti, ipfe Anfelmus fueric
interpretatus, brevi accommodet aures. Te r, ihquic, ,
äntiquus ferpens infurrexit in eum, quia de peccatis
qu® poft baptifmum priufquam k parentibus ad fervi-
tium Dei in monafterium offerr«ur, 4 commiferat, il- «j
corre«5ïi fint perpendatur. Ofbernüs quidam nomine , lum diabolus accufavit j de peccatis etiam qu® poft o-
®tate adolefcèntulus, ipfius erat monafterii niona- £ blationem parentum ante fuam profefïionem fecerat
chus: ingenio quidem fagax, & artificiofisaddiverfa ' ’umaccula.
opera pollens manibus, bdnam in fe bon® fpei ma-
teriam præferebat. Sed mor,es qui in eo valde perverfi
eraht, tfta mültum decolorabant, & infuper odium
quod omniiio more ,canino contra. Anfelnium exer-
cebat. Qöqd odium quantum ad fe Anfelmus non
convenir« ihagni pendens} fèd tamen mores illius 4 concinére fa-
gacitati ingemi ejusmaghoperecupiéns,.coepit4 qua-
dam faiufta calliditate puefuni piis blandimentis delide
peccatis nihilominus, qu® poft pr°*
fefïioném ante obitum fuum eger^t, illum. accuk"
vit. Sed ter cecidit in femetipfum, quia peccata
qu® in feculo conftitutus admiferat, per ndem paren-
tum, quandoeum Deo obtulerunt, deleta invenic. Êc
peccata, qu® pbftmodum in monafterio degens ante
luam profeffionem fecerat , in ipfa profefïïone deleta
invenit. Peccata etiam qu® poft profeffionem ante
obitum fuum egerac, per veram confeffionem, &
D E V I T A W A PI S E L M I. 5
pceniteiitiâm deleta atque di'miiTa in' ipfo ejus obitu A : '” aj ° i» pejus profecerunt. Qiiapropter he tibi ( qüod
ÏcTdrntffhuffhuss iinnvveenniitt :: ffiiecqquuee *4 mmaalliiggnnuuss verfutias fiias
quibus eum ad peceaiidum 4 illöxerat, jufto Dei judr.
cio in fe ad cumiilurh fu® damhatiönis retorqueri in-
gcrnuit. Et urfäriüS Ddmini Deiliberavit eum : urfarii
pei, bohi’AiTgeli funt. Sicut enim urfarii drfos, icaAn-
geli-maiignos d®mones ä fuaJ®vitia:Goercent & oppri-
niuhc» ne nöbis4 noceant, quantum volunt. Poft
r ' Anfelmus ut fatuft® diledtionis munus quod vivo
impfinderat, mortuo non negarct, per integruYn an-
ßum niilfai'h pro anima ejusortini die Celebravit.Quod
. fi aliquando ä celebratione iplins Sacramenti impe-
diebatur, eos qui Millas familiäres debebant, fuam
Fratris Milfam dicere faciebot ; & ipfe
abfit ) hoc idem contingat-, per fanrftam obedientiam
pr&cipio qüatenus prælationerii quam hunc habes
retineas, nec + eam nifi tuo jubente Abbate quorhö- *i
dolibet déféras ; & ’ fi quando fueris ad majorem voca-
tiis, eam fufeipere nullatenus. abnuas. Scio enim quöd
in hac quam tenesnön diu manebis , verum ad altio-
rem præhitionisgradum* non poft multuni proveherisi
' Quibus auditis , v ® ^nquic, mifero mihi. In eo quod
porto déficio ; & fi gravius imponitur onus, rejicerö
noh audeo. Repecit pr^ful edidum , & ut primb ju-
bet ne tranfgrediatur.
Dehinc Anfelmus ad monafteriuhi revierfus talem
fè ciihétis exhibnit, ut ab omnibusloCochariffimiPa-
Miffiis eorum, duih öportunum erat, ante Miifam fui B tris dUigeretur. Ipfe enim mores obnium & infirdefun&
i aliä MifTâ pérfolvebat. Itaque per fingulos
dies tocius anni anc ipfe pro illo Miifam celebravit, aut
„,0> ab -alio cetebratam aliâ milfa 4 mutuatus efti Sifper
hæcmifîls circumquaque Epiftolis pro anima fui Of-
berni orationes fieri petiit, Sc obtinuic : h®c Frdtreii
videntes &. foeördiam1 fui cordis rédargnentes, fe mi-
ferosac infelicesi Ofbernumbeàturh pr®dicantafc fe-
licem, qui talem amoremj talem meruit invehifle
fiibventionerh. Ex hot ergo finguli4 quique corpcire,
uf?C & animo fe fubdunt Anlelmo , cUpientes in amici-
tiam ejus h®reditario jure fuccedére Ofbcrno. At ille
in converfione ipforum Deo gratias agenS, Omnibus
öttinki fiuftus Öft i ut omnes falvos fafceret.
Veriimtamen addleftentibus atqne jüvénibus4 pr^-
tipuâ curâ iritendèbat ,& iiiqpirehtibiis de hoc ratio- w o i
nem , fub exeinplo reddebat. Comparabat cer® ju- p tebat, fingulis abfque mora feu i
venis æcatem , hui ad 4 ihformandum figiilum apte ^ Sicque fanis pater i & infirmis er
*eft temperata. Nam fi cerainquit nimis dura vel möl-
lis fuerit, ftgillo 4 iriiprelfa ejus figuram in fe neqiiä-
quam ad plenum recipic.' Si verb * éxutrifque, duritia
fcilicet atque moîlitiè, diferetè habens figillo impri-
mitür, tünt fotma figilli omnino perfpicua & intégra
redditur. Sit eft in æ&tibus hominuth. Videàs ho*
minem in vanitate hujus fæculi àb infahtia ufque ad
profundâm feneétutem conveffaltüm, fôla terrena fa-
pientem, & in his penitiis obduràtüni. Cum hoc
age defpirituâlibus i hùic de fubçilitàte tontemplatio-
nis divin® loquerêi4 huric fecreta coeleftia doce rimarii
Sc perfpicies eum net quid vélis quidem pofle viderc*
i Née rriirum indurata Cera eft , in iftis ætatem 4 non tri-
vit , aliéna ab iftis fequi didicit- E contrario confîde-
res phertim ætate ac feientia terierum, net bonum nec
mitâtes sêquanimiter fufferebat ; Sc unicuique ficut ex-
pedire feiebat, neceflaria fuggerebat. O quot iri fua
jâin infirmitàte defperati per piam folicitudinem ejus
lbnt ad priftinam Tanitatem revocati ! Quod tu He-
rewalde decrepite fenex in teipfo percepifti, quando
gtavatusnon îolùm ætate fed 8c valida infirmitàte, ita
ut nihil't tui corporis præter linguam haberes in tua
•poteftate, pér hianus illius paftus , & viho de race-:
mis per uvam in aliam ejus immun expreflb, de ejus
ipfa manu bibens 4 es refocillatus , ac priftin® fani- al.
tati redonatus. Neque enim alium aut aliunde potum
fiimere roteras, qui tibi cordi eilet, ut referebas. Ipfe
qifippe Anfèlmus ih ufu habebat irtfirrhorum domum
frequentare, fingulorum Fratrum infirmitates diligenter
inveftigare : 8c quod infli mitas cujhfque expe-
tædio fubminiftrarei
ac mater, imo fànis
& infirmis pater & mater in commune. Undé &
quicquid fècreti apud fe quivis illorum habebat, non
fecus quàm dulciffimæ matri ille revelare fatagebat*
Veruntamèn folers diligentia juvenum hocpræcipuc
exercebat.
De quorum numéro qùidam In ipfô conventu hoc
apud fè propofuerat, quatenus nulla occafione ùn-
quam fuam manumïùis genicalibus membris admove-
ret. Cui propofito invidens diabolus, tantum dolorem
Sc anguftiâm in eifdem membris fecit eum fen-
tire, ut fè juvenis nullo modo ferre valeret. Sentieba-
tur etènim caro ipfa tantiponderîs elle, ac fi qu®dam
pliimbi graviffima moles ad ima eum detrahens, in ilia
fui corporis parte penderec. Cumque in habitu fuo
anxietatis magnicudiriem diffimulare non poflet î rcmaium
difcërnere valentem, nec ce quidem intélligerc D qilhicus Anfelmo quid haberec, rem celare non
de hüjûfmodi diflèientem': Nimirum mollis cera eft^8c H | |
quafi liquens, nec imaginent figilli qùoquo modo re-
cipiens. Médius KorÜm adolefcens & juvenis eft, èx
tcneritüdine atqûe düricia congrue temperatusr Si
hunc inftruxcris, 4 'âd qu® voles informare vafebis*
Qaod ipfe animadvertens juvenibus majori folicitu-
di;ie invigilo, procurans cundain eis vitiorum gertai-
ha excii pare,ut in fin darum exercitiis-virtutum pôfléa
çompetencer edodi , fpir-italis in fe transforment
imaginent viri. Sed cùm inter h®c eutn diverfa djyer-
forum negotia fatigarent, &' nonnnnquam illius men*
tem à fuaquiete turbarenc, confilium luper hisà fupra
dido venefandæ memori® Ardiiepifcopo Rothomapotuit.
Admonitus itaque ut modum æsrîtudinis
admota manu probàret, verecundàtus ieculavit, ti-
fhens ne propofitiim vlolaret. Tune Ânfelmus allùm-
pto fecum qiiodam grandævo Fratre 8c religiofo ju-
veiiem langüidum in fècretiorem locum duett, ut-
pdte modum infirmiedtis illius agniturus, & auxi-
lium pso poffibilitate latums. Quid afnplius ? Caro
fàniffima reperitur : & admoduhi mirati fiint. E vefti-
gio quippe omnis ilia diabolica vexatio cadit, nec in
hujufmodi fatïgat ulterius juveneth, quem fimplex
Anfelmi afpedus à tanta élade fecit immunem. Pr®-
terea quidam exantiquioribus ipfius Coenobii Fratri-
bus, qui veteri odio plurinjum erat infeftus Anfelmo,
genfi Maurillô poftulaturns Rochomagum Venic. £ necullatenus pocerac fupereum refpicerefimplici oeù-
Cutnque fui adventus Caufam pontifici exponeret, ad
inter verba proamifla ftatus fui tranquillitate vehe-
mentiffimè fleret, abonere prælationis quod fibi fate-
batur impôrtabile, ut relevari mereretur, magno opéré
coepit rogare. At ille ficuti vir magn® fanditatis,
noli, inqutt, mi frli‘charÜlime,quodquærisqu®rerej
c. nec te4 à fubvedione aliorum tuifolius curam'gerenâ
velisretrahere* Verèetenim dicotibimedemultisau-
diflè, multofque vidiflè, quiquoniam caufa fuæ qùie-
tisproximornm ucilitati per paftoralcm curam invigi-
lare noluerunt, per defidiam ambulantes Temper de
lo, in firmitate preflus ad extrema perdudus eft. Cum
itaque fratres'meridiana horain ledis ex more quief*
cerenc, ipfe in domo infirmofum in qua jacebat, cce-
pit miferandas voces edere , & quafi quorundam
4 horridos afpedus lubterfugere geftiret, pallens & «/. hörren-
anxie tremens vultum fuhm delieefeendo nine inde ^0[am
eommutare. Territi Fratres qui aderant, quid haberec
percundantüri At Ille, geminos immanes Iupos
me inter brachia fua comprefliim terlerc, & guttut;
metim impreffis dentibus jam jam fuffocare videtis ,
8c quid mihi fit qu«ricis ? Quo audico, Unus ex Mo-
A iij