i 4 E A D M
pfit, Ôc Anfelmus aliis atque aliis cum Papa de Eccle- A
fiafticarum rerutn inftitutionibus adlis, in itcr rever-
fus civitatem Florentiam ufque pervenit , ôc noéle
una in ea quievit. Leifto igitur in quo fopori Antilles
indulferat, Dominus domus éo difcedente pro * more
decubuit. Cui obdortnienti aftitit quidam ignoti Vul*'
tus homo, monens ut le<fto oêyor decederet. Nee enim,
decet, inquit, te tua præfentia loco præripere, quod
ex præfentia tanti viri meruit'obtinere. Qui mane con-
furgens, & vifum mente revolvens phantafmati depu-
tat, ac nodte fequenti in eôdem fé ledio nihil hæfitans
collocat. Dormit, ôc ecce qui venerat, fecundù jam
vultu paululum minaci* afliftit, repetens didla quæ
primb protulerat. At ille expergefaólusac vifione ut
primé pofthabita, nodte tertia ,in folito loco fomno
fè tradit. Cui obdörmienti > idem qui fccundé appa- ß
rùerat, terpié apparuit irati mentem vultu ac voce
prætendens. Quare > ait, fads quod jam femel tibi &
iterum ne faceres dixi ? Nunc igitur vel tertié admo-
n#us furge, & te à leôlo Pontificis amodo cohibe.
Nam dico tibi quia fi ultrà in eo repertus fueris,
experieris nihil phantafmatis elle in iftis quæ audis.
Tune ille vehementer exterritus leôlodefilit, Epifço-
pum civitatis fuper négotio confqlturus celeriùs adit,
eique ordinem rei in præfentia multorum exponit.
Epifcopus autem jam dudum viri fanélitatem fa-
mâ difcurrenteedo&us, aenuperrimè ex collocutione
illius eam nonnihil expertus, hominis audaciam du-
riùs increpavit, & quia fiultc & infipientium more
egerit, quéd le&o ubi vir tantus quieverat, cubare
præfumpfiflèt, afièveravit. Eundem itaquç ledum re-
ycrenterdeinceps fèrvatum iripræcepit, & ne aliquis I
in eo ulteriùs jacere præfumeret, juffit. Quod ulque
hodie, uti àccepimus, fervatum eft. Anlelmus autem
cùm emenfo itinere Lugdiïno appropinquaflèt j
Wilhelmus præfatus comitatum illius defèrere vo-
lens, interdixit ei ex parte Domini fui Regis redire in
Angliam, nifi ipfe omnes patris & fatris illius con-
fiietudinespoftpofitâ Sedis Apoftolicæ fu b jeélione ôc
obedientia, fè ei fervaturum certo promitteret. Qnpd
«?. non »lia ille audiens admiratus eft , feiens fe * àlia conditione
Angliam extiffè. Perveniens verb Lugdunum refèdit
ibi ex more antiquo in pace Ôc quiete propriam præ-
fati Reverendi Hügonis ejufdem urbis Archiepifco-
pi domum inhabitans, ôc ne ad horam quidem ab his
quæ Dei funt, verbo fe vel adu elongans.
vîit vit.ua Aecidit autem una dierum dum ipfe Pater celebrato
folemni MiflTæ officio, fblus , próut ei confuetudinis i
erat, in oratorio per fletum Déo fefè maderct, ut
quidam homo pedes fuos baculo regente adveniret
oratorium ipfiim rumpere geftiens. Quem Prater ôc
focius nofter Alexander Monachus Eccléfiæ fcilicet
Cantuarienfis, qui proforibus egrelfum Patris fortè
præftolabatur , intuens Ecclefiam fubirè volentem
detinuit, fufeitans quidnam vellet. At ille clamofa
voce fe oculorum lumen amififle refpondit , ac veile ut
fèrvus Dei fibf manum imponeret, feiens qùbd fàndta
mérita ejus fibi fubvenirent. Pater igitur clamorem
audiens, led verba minime difeernens, inriuît præ-
fato Ffatri veniré ad fe , ôc caufàrrr elamoris ipfius
intimare. Tune ille Domine Pater, ait j pauper quidam
venit conquerens le in oculis afïligi > precaturque
per vos ei iignum fandæ Crucis imponi.
Atilleiple pip vultu, veniat dixit ; Itaque tertib iu-
per oculos ejus quod petebat fignum Crucis cùm pol-
licepingens, orâvitfic : Virtus crucis Chrifti illuminet
oculos iftos, & ab eis omnem infirmitatem depellat,in-
tegræque fanifati reftituat. Et afpergens cos aqua fàn-
dificata, hominem præcepit.abire. Alexander verb
mox ilium rêducens, monuit ut fi fadum viri Dei
non ufquequaque illi hac vice primb profuit', manne
rediret, pollicens qubd hoc ipfum illi repetita vice
fieri impetraret. Ad quæ ille : Ego quidem, bonc
E R V S
Pomine, hac de caufa non.redibo, quia grat’a Dei ôc
fidelis éjus famuli, omni cæcitate fugata, clariffithè
video. Hæc ita fcripfi, ficut ab ore ipfius Àlexandri
qui præfentem fe fuifle teftatur, accepi.
Rcx autem Henricus ut comperit Papam in fija
fèntentia ftare,* mox Archiepilcopatum in fuum do-
minium redegit, & Anfelmum fuis Omnibus fpoliavit
Ada funt hinc inter eos multa, ôc anno unoa'c femis
indignatio Regis «non eft fopita.
Inter hæc venit ad nos Walo Epifcopus Parifiacen-
fis, vir bene Religiofus, ôc Ecclefiaftiearum con-
fuetudinum inftitutionibus ab ineunteætate imbutus.
Hic Romænotus, & Apoftolicæ legationis minifterio
fundus, femiliaritate Patris Anlèlmi potiebatur. Igi.
tur ifte à Roma ad nos veniens quoruhdam Sando-
rum reliquias lècum ferebat ; quas, uteertbeomperi-
mus, fibi Rolnæ datas habebat. Itàquecum Anlelnio
me præfenteloquens, innotjiit ei quid Reliquiarum à
Roma fècumdctulerit. Ad quod cùm illeDeo gratias
agerét, Epifcopus unum os , quod de capite landæ
martyris Dei Prilcæefie alFerebat, è pixide promût, ôc
id qualiter adeptüs fuerit illico fubinferens ait : R0-
mæeram, & oratorium nominatæ Martyris, in quo
beatiffimus Apoftolorum princeps Petrus al tare làcra-
vit, vetuftate confumptum, dirutum eft, & corpus
Martyris in nova recondéndum Ecclefia me allante le-
vatum eft. Igitur cum loci ipfius Cardinalis Reliquias
Sandæ in iuo jure haberet, & iplèidem mihi làmi-
liaris exilieret, os iftud quod videtis de facro corpore
fumptum mihi pro figno mutui amoris dédit. Finic-
rat Præful in. iftis. Aft ego eàfundem Reliquiartim ha-
D bendarum amoréilledus, ut exiplo olïe mihi partem
daret, deprecari Epifcopum coepi. Et ille : Accipe,
inquit, ôc quantum inde primoconatufrangerepote-
ris , tuum fit. Accepi, & en extra quam fperabam in
principio mei conatus, una mihi particula in dextera
manu remanfit. Cumque de parvitate ipfius moerorem
animi difîimulare nequirem, & utfèmel adhuc * fran* </.fuJ
gere inde mihi liceret magnopere * geftirem, rupit de- */. gtiii]
fiderium meum * Pater Anfelmus, & ait : Noli, noli,
quod habes fufficiat tibi. In veritatequippe dico tibi,
quia pro toto auro quod Conftantinopolim & ultra
citrave habetur, non omitteret Domina ipfa cujus eft,
quin illud fibi vindicaret in die refurreôlioniscundlo-
rum. Quamobrem fi debitam illi reverentiam exhi-
bueris, æquè fufeipiet ac fi toticorporiejus exhiberes.
Quod ego audiens acquievi, & quàm decentius potui
^ iplum ex hoc hue ufque fèrvavi , de quoollè poft plu-
rcs dies Petrus quidam Monachus Cluniacenfis-, vir
fuo tempore magnæ audoritatis, qui Camerariuserat
Domini PapæUrbani atque Pafchalis ad nos veniens
à me perçundatus eft quid fentiret. At ille ubi me re-
ferente accepit qualiter id adeptus fuerim, vera om-
nino eflè confeltus eft , quæ Epifcopus inde dixerac,
feque præfentem fuilfe afieruit ^ quando idem os à
corpore Martyris fublatum à Cardinali fufeeperat.
Poft hæc cùm pro exercendo Ecclefiafticæ difciplin*
rigore, turn'pro Ecclefiarum in Anglia conftitutarum
relevationc, reli&a Burgundia , Anfelmus Franciam
ivit. Quod ubi Régi Anglorum Henrico innotuit, ro-
gatus ad eum in Normaniam venit, ibique* Rex timoré
fimul & amore Deicorreptus reveftivit ilium do
fuis, ôc in amicitiam ejus receptus eft. Converfànte de*
hinc Anfelmo in Normania, reverfifque Balduino ÔC
Wilhelmo , qui ex julTuRegis atque PpntificisRomam
pro expletione negôtii quod de inveftituris Ecclefiarum
inter eos eo ulque verfabatur » diredi fuerant, Wilhelmus
Angliam ad Regem vadit, ac in brevi Beccum
ad Anfelmum regreffus rogat eum ex parte ipfius Rer
gis ut jam fbpitis retroadis querelis ocior Angliam vi-
ntet. Çui cùm ille promptns acquiefceret, & iter ag-
greflus Gemmeticum veniret, infirmitate ne iter ex-
pleret inibi detentus eft. Qua fopita,Beccum reyertitur,
Regem
D E V I T A S. A N S E L M I.
Regem Angliæ transfretaturum illic præftolaturus. A maniæ Comitem, & alios Principes, qui contra *il-
----- mi»» »■««=_ lum in bellum venerunt, ccepit j innumerifque peremptis,
totam terram vidor obtinuît, idque per litte*
ras Anlèlmo gaudentur & gratiofus mox intima-
vit. Omnes verb qui hæc gefta tune temporis audiere,
ea meritis concordiæ, quam Rex çum Anfelmo fece-
rat, adferipfere. Ipfo anno Anfelmus celebrata PaQ-
cljKili folemnitate, in Curia Regis apud Londoniam
abiit ad Abbatiam fandi Êdmundi, eledum inibi
Abbatem fua audoritate roboratùrus, & alia quæ-
dam officia Pontificalia,pro fuo jure celebraturus. Quæ
ubi folenniter cunda peregit, gravilïima febre corre-
ptus, per plu re's dies penè ufque ad emifllonem ultimi
flatus vexatus eft. Pro quo illic odavas Pentecoftes
ß ufque detentus eft, & Confilium ,quod feviduatis Ec-
Ubï cùm pro reditu ejus omnes exultatio mira tene-
ret , ecce infirmitas Anfelmi renovata, & ipfum ledo
Sc fubverfa èxultatione gravi cundosmoerore proftra-
vit. Igitur ipfe nec manducare, ncç aliquid unde falu'
tem ejus fperare poftemus facere poterat, ôc de morte
illius * tantùm nos formido immenfà tenebat ; Inter
[ J » hæc ut | cibi aliquid furaeret diligenti cura petebatur,
fed’ ille nihil fibianimp effe,quomodo poterat, an-
helo fpiritu fatebatur. Nobis tamen preces multipli-
cantibus, tandem ne penitùs negando nos magis ma-
gifque gravaret, Fortè , ait, de perdice comederem fi
haberem. Qiiid plura ? Per campos ôc fylvas difperfi
funt quique fiiorum , ôc dies unus in requirenda perdice
.caffo labore confumptus.
Contigit autem, ut unus ex Monafterii fèrvientibus
ipfa die per vicinam fylvam iter fortè eaperet., nego-
tio quo alii occupabantur nihil intendens, ôc ecce in
via qua gradiebatur beftiola , quam martyram vo-
cant, perdicem in ore ferebat. Quæ beftiola vilo ho-
mine fuam ei prædam reliquit, fibique fuga confuluit.
At ille perdicem alfumensad nos detulit. Ex qua æger
nofter reffedus, ftatim meliorari ab ægritudine coepit,
ac demum in dies melius meliufque habendo, prifti-
nam eft fanitatem adeptus.
Poil hæc Epifcopis ôc Abbatibus, qui exequiarum
illius caufâ convenerant, in fua remeantibus, remea-
vit'etiam* Radulphus Abbas Coenobii Sagienfis, qui
unus erat ex eis. Unus igitur ex hominibus ejus per
viam coepit Anfelmo detrahere, & quod meritb nulclcfiisRex
propofuerat collaturum, propter ejus abfen-
tiam inCalendas Augufti dilatum eft. Eo igitur tempore
adunatis-in palatio Regis Londoni^ cundis Pri-
moribus Anglia:, vidoriam de libertate Ecclefiai, pro
qua diu laboraverat Anfelmus adeptus eft. Rex enim
antecefTorum fuorum ufu relido , nec perfonas qu:e in
g regimen Ecclefiarum fumebantur per fe elegit, nec
eas per dationem virg$ Paftoralis Ecclefiis quibus
prxficiebatur inveftivit.
Scripfit inter ha*c Anfelmus libellum unum de Concordia
t>ra feien tit & pradeftinationis, & gratia Dei,
cum Hcero arbitrio. In quoopere * contra moreni, mo-
ram in feribendo paffus eft, quoniam ex quo apud
fandum Edmundum fuerat infirmatus , donee, prüfend
vit« fuperfuit, folito imbecillior corpore fuit.
lus infirmitati ejus compati deberet“, praifertim , in- Quapropter de loco ad locum migrans, ledica dein-
quiens cum ipfe cibo & potu faluti fu$, fi remota C ceps non equofedens vehebatur. Vexabatur pi«terea
jadantia vellet, facite fucurrere polfet, maledica frequentibus & acerbis infirmitattbus ,ra ,,r U,Y ,l1'
voce aftruere. Quod Abbas audiens , hominem mo- ........«nip ta
nuit ut fileret, nec de tanto viro quid finiftri ulträ
proferret. Quie ille fubfannando defpiciens, & in his
qu£e cceperat furore quodam exagitatus, perfiftens
equo calcaribus inftitit, ut ab Abbate elongatus li-
beriüs ederet quod fuas mentis amaritudo fibi proponent.
Verum cüm ipfe praepeti curfu ferri gefti-
ret, ac remiffis habenis ocyor ire inciperet, quem fe-
debat quadrupes corruit, eumque magno cum * dedecore
tergo fuo excuflit, ac per devexum montem Ion-
go rotatu prarcipitatum 4 viri blafphemia linguam
compefcere docuit.
Dehinc in Aflumptione beatae Dei Genitricis &
perpetUcB Virginis Maris Rex Henricus Beccum ad
ut vix illi
vitam promittece auderemus. Ipfe tarnen nunqitam
priftinæ converfàtionis oblivifceoatur, fed fern per au t
meditationibus bonis, * aut exhortationibus fan dis,
aut aliis piis operibusoccupabatur. Tertib. igitur anno
poftquam à fecundo exilip per Regem Henricum re-
vocatus eft, omnes cibi quibus humana natura vegeta-
tur & alitur, in faftidium ei verfi fiint. Manducabac
tamen naturæ fuæ vim facicndo, feiens fe vivere non
polie fine cibo. Qua vi per dimidium circiter annum
vitam quoquo modo tranfigens fenfim* corpore defi-
cicbat, ànimi virtute femper idem qui elfe folebatexi-
ftens. Spiritu itaquefortis, fed carne nimiùm fragilis
pedes oratorium adiré nequibat. Attamen confecratio-
ni Dominici Corporis, quod fpeciali quodam devo-
H i omnia quæ inter fe & Anfelmum de fepe D M f « B B B i
fato negotio refederant, modérante Sedis Apoftoli- gulis diebus îlluc fe in fella faeiebat deferri.^ A qui
cæ fandtione delevit, atque de fingulis ad quæ ten-
debat, fuæ ilium voluntatis compotem fecit. Ciim
igitiu Angliam repetendi iter Anfelmi ccrtis ex caüfis
aliquantifpe'r demoraretur, rogatus ab Abbate Bec-
cenfi, dedicavit cappellam unam infrà curiam ipfius
Coenobii fitam. In qua dedicatione quidam Clericus
phrenefis valetudine tune noviter captus, à fuis eft
ante Pontificem dudlus , illicoque ad benedidlionem
ejus à fuæ mentis alienatione fanatus.
Cùm poft hæc profpero curfu Angliam venillèt,
magno fandlæ Eccléfiæ gaudio ôc honore fufeeptus
eft. Inde evolutis diebus nonnullis, Anglus quidam
dum nos quiei fèrvicbamus, eum quia multùm exin-
de fatigabatur, declinare niteremur ; vix quinto ante
fui exitiis diem evinçere potuimus. Exindeergo affiduè
ledlo dccubans, anhela voce omnes qui ad eum acce-
dere merebantur, in fuo quemque ordine Deo vivere
hortabatur.' Illuxcrat Dominica dies palmarum, Ôc
nos pro more circa eum fedebamus. Dixit itaque ei
unus noftrûm : Domine Pater, ut nobis intelligi da-
tur, ad Pafchalem Domini tui Curiam, relnfto læculo
vadis. Refpondit : Equidemfi voluntas ejüs m hoc
eft, voluntati ejus * libens parebo. Verum fi mallet *i. non coi
e adhuc inter vos faltem lnde aiCDUS nonuuiua , « ukiuk uuiuam —-------..— ----------- . . tam diu mancre, .d oi ne_e q"ulænobilis
qaidem & dives valid» corporis infirmicate £ ftionem | quam de anima: origpne mente revolvo, ab-
poflem j gratiofi .
gravarus ^ db Anfelmo fibi pauem | f e beuediaum * folvere poilim; gratiofus, accrperem cb qubd uefoo
tranfmitti per nuncium petiit, & accepit. Unde pau-
lulum euftans iuxta fidem fuam ftatim convalefcere
coep.i t, *i?n tegræ■ q' u. e fra nitat*i dj o_n__a_tu_s , ■Dne«o« ôRcr tD»e.;i viro
ex corde gratias egit. ^ „
Inter hæc Rex in Normannia pofitus valde læta-
batur, ficut ferebant hi qui ad nos inde veniebant,
qubd fuerat Anfelmi pace potitus. ' Unde etiam firma
ubi fpe applaudebat, fuo fe dominio totam Norman-
niam fubjugaturum. Quod ôc fadlum eft. Nam con-
ferto gravi prælio fratrem fqum Robertum, Norfolvere
utrum aliquis eam medefundto fit abfoluturus. Ego
quippe, fi comedere poffem, fpero convalefcerem.
Nam,nihil doloris in aliqua corporis parte fentio, nifi
quod Jaflefcentc ftomacho , ^ Ob cibum quem capere
* nequit K totus deficio. > 4
Vefperafcente dehinc feria tertia, cum ipfe verba,
qua: intelligipoflent »ederejam nullavaleret,.rogatus
k * Radulpho Rofenfi Epifcopo, ut nobis qui adcra-
mus, & aliis filiis fuis, Regi quoque & Regina: cum
liberis corum, ac populo terr«, qui in ejus obedientia
D