igitur tibi fupef bis in barbaris regiorribus fit difpb'.
nendum, ex ipfius piarcepti pdtcns coliatiope diftin-
‘ güer6- ' . , : /
j^nfeltntu. Si ä Prelbyteris fcettiinas habentibus
liceat poenitentiam & Corpus Domini in periculo
mortis äeeipere, cum rtullus continens adelt : &Nfi licet
, & ! Ui dare nölünt ^quia Mifia; eorum contemnu-
tur: quid faciendum ?:c ' J ' «" '
Pafchalis-, In periculo mortis pofitum melius a»fti-
mimus de manu ctijuflibet Glerici Dominicü Corpus
accipere.; quam de Corpore fine Viatico dum religiö-
fus Sacerdosexpe&atur • exir.e. Si qui verb Prelbyte-
rorum.pro vita: fuq: contemptu pra:terito,in illo extrem
mitatis articulo pofieis V iaticuni derfegaverint, tan-i
quam animarum homicide diltri&ids puniantur.
j4r>fehn*is. Si Rex habet terras Epifcopatüs, vel
Abbatia?, quas nullo modo reddere vult , & pro eis
vult dare aliquam Ecclefiam,quam infua manu tenetj
non minus utilcm: fi liceat * earn accipere, ne judi-
cetur empcio l ,
Pafchalit, Pro teiris Ecclefiarum de manu Regis
i Ecclefias lufcip re minds licet j ne * facrilegio daii
videatur allen fus. Diyinaenim'in nullius bonis funtj&
quod Deo femel oblatum eft, inalien&’s ufus non ex-
- pedit nfurpari. Porro fub hujufmodi commutation!*.
, bus fieculan poceftaci fecuriiVs indulgetur.
Anfelmm. Si nullus Glericus debet fieri homo la'i*
d ; & aliquä beneficia, aut poflefliones non Ecclefia-
fticös debet teuere de laico j nec lai'cus vult ei dare,
nifi fiat funs homo : quid faciet?
Pafchalis. Liberam elfe Ecclefiam Paulus dieit.
Indignum eft igitur ut Glericusf qui jam in Dei fortem
eft aflumptus, & jam la'icor.um dignitatem exceflit,
proterrenisluOiis hominium faciat la'ico; ne forte,
dum reperitur fervi fiecularis obnoxius, vacet aut
v. gravetur Ecclefia. Scriptum eft er.im : Nemo millians
Deo , irnpücat fe ne'gönis f t ch!drib ns.
' Anfelmus. Srepe necefle eft aliquid'de Apoftblicis
& Canöntcis ftatutis pro compenlationibus relaxare,
& maxime in regno, in quo fere omnia fic cortupta
&.perveifa funt, ut vix ibi aliquid omnino* feeun-
a- dum * ftatuta Ecclefia: fieri pollitrpeto ut per licentiam
vefträm-pofiim quxiam , prout mihi difcfetionem
Deus dähit, cemperare. Qjod petii a'-Domino Papa
Urbano; & ipfe pofuit in mea deliberatione.
Pafcbalis. Dilpenfacionis modus, ficut B. Cyril-
lus in epift. Ephefin« Synodi loquitur, nulli unquam
fapienrum dilpÜcuir. Novimus enim SS.- Patres rio-
ftros ,Sc ipfos Apoftolos pro temporum arriculis, &
qualitatibus perfonarum , difpenfationibus ufos.
Quamobrem nbs de religione & fapientia tua diu
longeque Ipedtara ? nihil penitus ambigentes feqse deliberation!
commirtimus^ utiuxtadatum tibi divini-
tus intellectual cilm Ecclefia: ^cujus prxpofitus es ,
tanta neeelfitasexpetit, SS. Canonum , Decretorum-
que difticultatem opportunä Sc rationabili valeas*prö-
videntia ttmperare.
Anfelmns. Rannlfus, de :quo veftrum olim petii
confiiium , ä Rege reftitutus eft in Epifcöpatum. Si
ergo vobis placueritjinquirite vitam ejus ab Epifcopis
noftris,qui nunc ad vos venerunt; ac de eo^Archiepif-
copo ejus, & mihi Primati ejus confulite.
, Pafchaiis. Ranulphi Epiicopi caufam , quando-
^quidem iuxta przceptum noftrum in Cathedram pro-
priam reftitus eft, indifcuffam prxterire non pati-
mur.Eius enim facinora eravilTima ad Sedem Apofto-
licam multoruni funt relatione perlata. Volumus ergo
ut apud prarfentiam veftr’am in Epifcoporuth
conventu, qii^ de eo ad nos fcripta funt, plenifts per-
traiftetis. Difcufiione habirä, nili fe feptima fui Ordi-
nis manu expurgare potuerit j mox cum litterarum
^ycftrarum teftimoniotranfmittatur ad nos. Si autem
• de con(cientia fua crepidans ad examen noftrum per-
A venire noluerit } per èxperientiam veftram ab P -
clefia qüam occüpat depellatur^ & in ea, juxta Ca
nicas Sandtionés, Epifcopus fqbrogetur.> no'
E P I S T O L A X 'L V I.
Domino, & venerabili Patri Anfelmo, gra.
7 tii Dei. C^ntuarienfium Archiepifcopo
Benedidlus : in Don^na lalucem. *
Confolatoria efi & amicis cöndita affeElibw.
AMór fcribere* & dolor , cordis mei gemituni
charitati veftr* cömpèllit aperire. Et quia fa
pientibus loquor, & qui de parva materia norunt ferI
Cula Conficere multa ; ideo brevirer fuccinéleque San-
(Stitati veftra: dico quoniam Satauas vidctur efle lolu-
tus. Rëx narriqüe Tuperbire prope eft ; & quod dici
nefas eft, Sacërdotum ei priE'pafatur exercitus; quia
cervice elatè militant, qui pripofiti funt ut pribeant
exempla humiiïtatis: fic ut Daniclis vaticinium videa.
tür elle dompletum. Ergo^qui in judreaeft^ ad mon-
tes fugiat, & <jui in teüo efi; nop defcendat tM r'e allMu,
quid de domo, &c. Proinde vo^, qui in tedio Domiiji' %
palfer folitariüs extitiftis, 8c agrum Dri vomère hu
gnx viriliter Confcidiftis,, ad nïqhtes fugere.'netcTpor.
tet dfe plano aliqdid tollere. Etfi Rom* nöri eft nunc
Gregorius eft tarnen Anglia Auguftinus,: dt qUi
Cdedit ei figna Sc prödigia facere,, tjabit vobis' pro
Chrifti fide ad fidèfla üfqüe' virilitö.r 'certare: Ftdeliiu io.%
iff enim Deits , qui non pafiètur vós tentan fultra
i i quad ferriy pottjhs. Benèdidtionem autem . ve-
ftram qua dehüi'mente fufcépi, bene lapieritëni,
bene redolentem. Deo autem'gratias agimiVs; ^uia
fiporöfa fuiit Sc odorola ~quai agitis, qui dici-
tls j qua: datis: De vita autem veftra dicamus pariter,
dicamus omnes '. Gloria in excelfif Deo} & in 'terra Lm i,»,
p tx hominibui 'hónd vo!untatx/JRlöp>ö vós, orate pro
me -, ut Supbu me aliquè parte corrumpere.nequeat5&
Deus ab hóe pelago ad por turn lal ut is per ducat.
D .
1 ^ s^ ï : ^ ^ ç^}
E P I S T O L A X L VI L
Domino R e v e ren d o , . P atri diIige.ndo
Pafchali Summo Pontific.i , Anfelmus,’
fervus Ecc.leCieGantuarienfis :debicaitr fub-
jedionem, Sc orationum affiduicarem.
■ AnAitis dec fe tis Romani Coricilii., eut Ahfelmtù.iti-
■ , terfuerat, Rex de illis Sum. Porttificem red unit:
quid autem Papa judicaverit ffib i fignificari Anfelmus
petit. ’
P Oftquam revbcatus ad Epifcöpatum rédii in
^ Angliam, oftendi décrétai Apoltolica,- qua: in
Romano Confilio præfens aüdivii ^da re Dbmi-
nus meus Rex veftram requifivit Sanâitarem per Le-
gatum fuum: & ego, per epiftölam meam, véftrutn
inquifivi, fecundûm quôd rem‘cbgnofceretis , confi-
lrum. vRegi per licteras
verô minime y fed quoniam illi] refponfum ,. quod
illi fufficeret, non dediftis ; adliuc veftram, pr° ea”
dem re,adeunt quidam Epifcopi præfentiam ;&veg°
noftros mitto Legatos, refponfi veftri mihiVelitoros
fententiam- j ne rortè videàt aliciii meo folà fen(a
vel propriâ voluntate quidquam facere. Servatâ igi- ,
,tur apud me reverentia Sedis Àpoftolicæ , precor ut
de petitione > quam Vobis prâedidti Epifcopi exponent,
quod
aod meliftß & utiliùs,fapientia veftra fecundûm Agregationis veftræ eft dignatus infticuere principium ,
peon? judicavedt, difponatis j &'quidquid ii!ad fue- Abbatem , Domnum fcilicecRicardum,charimmiim
j )t pdr legatos noftros me certum faciatis. Sicut enim
non pertinet ad me âbfolvere quod ligatis} ita non eft
meum ligare quod abfolvitis.
E P I S T O L A X L V I I I .
pomino & Patri reverendo Pafchali Summo
Poncifici, Ahfelmus., fervus Ecclefue
Cantuarienlis j debitam fubjedionem.
ConfiHum in adverfis qua jam per novem annos pajfus
M cxf>ettaf- Precaturque ut Pallium eleSlo
Eboracenji Epifcopo cor.cedat.
QUanto ftudio mens mea pro fua pofllbilitate,
Sedis Apoftoiica: reverentiam Sc obedientiam
ampledtatur, teftantur mults & graviffima: tribula-
tiones cordis mei, foli Deo ^mihi notte, quas ab
initio Epiicopatfts mei.counue jam per novem annos,
gi in exilio Sc Epifcopatu paftus fum , quia ^ufdehn
Sedis fubjadioni & obedientite infeparabiliter ad-
hxli. A qua intentione fpero in Deo quia nihil eft
quod me pollit retrahere. Quoniam de his quibus
Excellentiam veftram requilivi per epiftolam MilTaih
olimper Guillelmum Regis noftri Legatum , nullum
fnfepi refponfum j iterum ea necelle habeo repeterd
Filium noftrum. Gracias igicur ago Deo pro gratia
fua quam oftendit in vobis : 6c oro, ut ficut eadem
gratia vos prxvenire dignatus eft ; ita indpfinenter
fubfequatur, quatenus nunquam vos de hoc, ad
quod vos provexit, permihat deficere , fed femper
ad meliora donee proficere; quod pro certo ipfe fa-
ciec, li non negligentes fueritis bona, ad qua: jam
perveniftis, fervare. Cftm enim Dei fit full gratiS femper
*nos pra:venire: noftrum eft quod accipimus, ejus «/.
auxilio ftudiose cuftodire. Nam quamvis nec habere
hec fervare pollimus aliquid ,-nifi per illurii; perdere
tamen & deficere non eft, nifi ex noftra riegligentia,
quae fa:pillime ipcipit a minimis, in quibus nos calli-
_ dus hoftis lolet decipere, cum nobis perfuadet ea non
** magni pendere. Inde namque fequitur illud damnum
execrabile quod legitur, quia qui. rnodica defpicit, Ecc
paulatim decidet. Gertillimum namque- eft, quod in
multis Ecclefiis experimento didicimus, quia in mo-
hafterio ubi minima diftriiSfe cuftodiuntur, ibi rigor
Ordinis Monachorum inviolabiliter permanet;
ibi pax inter Fratres; & in Capitulo proclamaitiones
conquiefcunt: ubi vero minimi exCeftus negliguntur ,
ibi cotus ordo paulatim dillipatur & deftruuur.Si ergo
de virtute in virtutem * 8c de profe&u ad profedlum at.
vultis afeendere J femper timete in fingulis minimis
Deum offendere. Non debetis confiderare quam
parva fit res, quam contra prohitionem facitis ; fed
quantum malum fit inobedientia, quam pro parva re
incurritis. Sola enim obedienria potuit ho
D: hoc quod inter Regem Sc me eft, lufficere puto Cparadifo retinere, unde per inobedienciam eje£tus eft;
fapienti£ veftrte quod in aliis licceris fignifico , &
quod per legacos noftros cognofcetis. De qua re non
eft huniiliiacis mea: veftra: lapientia: dare, fed ab ea
expeifti e confiiium. Precor aurem Omnipotentem
D-um , quatenus ipfö cor veftrum ad laudem &
gloriam nominis füi, 8c utilitatem Ecclefix fua: di-
rigat, ut de viiltu ejus judicium veftrum prodeac, &
oculi e|us in omnibtis adtibus veftris videant aiqui*.
tatem. De Archiepifcopo Eboracenli elei5to , ficut
per Epifcopos, qui cum eo funt, poteritis agnofeere,
fuppiex precor, quatenus Pallio propter quod veftram
adit Excellentiam, nobis eurh confirmatum 8c
gratia veftia honoratum remittatis. Credo enim quod
neque ad regnum ccelorum aliquis^ nifi per obedien-
tiam perducitur. * Penfate quia fi homo per unam *i
folam inobedientiam^ in tancam niileriam quam pa-
timurin hoc mundo , projedlus eft : quam urn debea-
mus earn horrere,& obedienria: bono ftudere. In
dbedientia totus vigor bene vivendi conftruitur, iii
ejus negligentia deftruitur.] Abbati ergo veftro obedientiam
non folum in opere, fed etiam in voluhtate
* per omnia exhibete, & ad invicem pacem con a
cordiam per riiutuam diledtione.n habere.; quam * di- a
ledtionem lie nutrire & fervare poteritis i ft limifquif-
que, non ut alius fuam , fed ut ipfe ailterius volui ta-
tem faciat., ftuduerit. Ociofitatem quoque ficut t
non eft in Anglia, qui tantûm polïït in Ecclefiafticis Qinimicâm animarum, à vobis excludite ; &• unufquif.
rebus prodeffe -, & fpero in Deo , qtiia ficut à Deo ac-
cepit facilitate«! ; habet etiam voluntatem. QuaHam
alia que noftri Legati veftra: Paternitati ex noftra
pat te fuggerent, precor ut audite, atqüe ad eâ refpon-
dere dig r*mini. Oramus ut Deus omnipotens SanCti-
tatecn veftram dm nobis confetvet.
E P I S T O L A X L I X .
Anfelmus Archiepifcopus , Fratribus &
Filiis fuis chanflîmis Monachis in Ceque
confîderec, quia de fiugulis riiomemis' virx \
ftras reddituri fumus Deo rarionem. Cuicumque ergo
Deus dat aliquam gratiam ad quamlibet utilitatem,
eautatur, inquantum habuerit oppottuniratem. Qui
enim nonutitur poteftate bènef. ciendi quam h ibet.in
die judicii quafi non habens judicabitur, & ab illo
auferetur hoc ipfum quod habere vidétùr ; quia 86
prsemio quod mereri potuit, carebit ; 8c deinceps
nullam alicujus bonioperis poteftatem in pcenis habe-
Bit. Quafi autem alio dabitur, quod ab illo aukraur ;
quando illi,qui bene operaturfecundùm^donum quod *
accepit, premium augebitur ; quia juxta ilium , qui
hegligenter vixit, ejus exemplo à bono opere non dèaniu
» iuis cnaruiimis Monacnis in r i - ^ i '-e - f^ fce cit. Grati-a s magmo vpofb£i s, quia pro me oratis, & o-ro
itrenli CGenobio S. Werburgas comma- ucabhac charitatenon defiftatis;
hentibus j falutem , & benedidtionem Dei,
& fuam.
Defuorum Monachorum profeSht gaudet, & ad accura-
tam etiam in minimis obfervantiam hortdtur,
T3 Enedi<Sfcus Deus in donis fuis,& fanftus in om-
■ *Jnibus operibus fuis, qui * vos facit & numero
cr. cere, & augmentoreligionis proficere. Quamvis
enim de omnium fervorum Dei profeAu gaudeam j
jn vobis tamen aliquid habeo fpeciale cur de veftro
*tari profe&u debeam j quoniam per me Deus con1-
C c c