4i i S A S ' C T I A Sî S E L U i
tius Britannia Primas, loquor loqucns ex parte ipfius A Deo placeat:ftudium Religioms & exclûdendi à vbbij
âi. ptrochia t)ei ; Sacerdotale officium, quod meö juffiiin* pâ; ostia
meaper fufïraganeum msum fufcepifti, tibi inter-
dico : atque præcipio, ne te dé aliquà cura paftorali
ullo modo præfumas intromitterejdonec à rebellione,
quam contra Ecclefiam Cantuariéfem incspifti,difce-
das ; Sc ei fubje&ionem , quam anteceffbres tui, Thomas
videlicet, Sc Gerardus, Archiepifcopi ex antfa-
qua anteceflbrum céinfuetudine profeffi funt,profitea-
ris.Quod fi in his quïcoepifti magis perfeverare,quàm
ab iis defiliere delegeris i omnibus Epifcopis *■ tonus
Britannia * fub perpetuoanathemate interdico ne tibi
ullus eorum manus ad promotionem Pontificatus im-
ponat : vel fi ab extends promotus fueris, ne pro Epifi-
copb * vel in aliqua Chriftiana communione te fufci-
piant. Tibi qüoque, Thoma, fub codem anathemate
ex parte Dei interdico, ut nunquam bençdi&ionem
Epifcopatûs Eboracenfis fufcipias,nifi prids profeffio-
nem,quam anteCelTores tui, Thomas & Girardus, Ed-
clefiæ Cantuarienfi fecerunt, facias. Si autem Epifco-
parum Eboracenfem ex toto dimiferis ; concedout o£-
«/.incepifU ficio Sacerdotali, quod jam * fufcepifti, utaris.
E P I S T O L A C L V I.
Dominis, Sc Fracribus chariflimis & * defîvifcium,
exârdefcàt. Hâte invicem monete : hæc indef
nentér teriete. Hoc oro, hoc opto, hoc défidero de vo"
bis ; hoc ipfe, à quo eft omne bonum, cum fua pleil ~
& perpétua benediètione det vobis. Amen. * ^
E P I S T O L A C L V 11.
Anfelmus Dei ordinatione ArchiepifcopuS , ‘
Cantuarieofis ^ ad quandam Dominam-^J?i
munduni, non Chriflum , contemnere
Sc Chriflum , plufquam mundum dili.
* gere.
« Ibentiflime, fi polfetri , tecum loqutier, Soror
* vere mihi in Deo dile&a, quia charitas qua
omnem hominem volo Xalvum fieri, & officium mihi
injun&um exigunt a me ut * te fraterno & ^ aterno af-
feclu diligam, & per eandem dile&ionem follicitudi-
nem defalute animat tua geram.Sed quoniam innobis
* non evenit opportunitas collbquendijincumbitmihi
necefiitas feribendi quern animum de te habeam, &
quid fje te defiderem.
Obfecro igitur te ut non contemnas dilediionem
qua te propter Deum Sc honorem Dei & ad falutem
tuam diligo; nequerejicias confilium meum. Si enim
deratifllmis Domno Abbati W^llelmo!, Sc ^mihi acquiefcere voluerisicerta efto quia valdetibi
fanttx Congfegacioni Beccerffi , fub/illo
Deo fervienti , Frater Anfelmus diblus
Archiepifcopus : fupernä femper gratia &
benediäione ad bona femper dirigi, Sc a
malis defendi.
Se nihil habere illU antiquités ; eomm/ue oblitttrum
non eße, nifi Cum deficrit eße.
SI cor meum Dilc&ioni veftra de vobis plencex-
ponere volo, magna charta non fufficieti& fi bre-
viter dicere propono,nequaquam afFe<5tum meum fafine
placebit, & etit fuper te gaudium magnum Ange.
lis Dei. Si verb noluerisjfdto quia nimis tibi difplice-
bit, & inexcufabiliserisindiftribtr^judicio Dei. Au-
divfforor mea, qdia diu portaftihabitum fand« con-
verfationis : que quomodo reliqueris,quidve palhfis,
vel quid feceris, non latet j fed multbrn apertum eft.
Confidera igitur jam nunc, charifiima, quantöm di-
ftent viriles amplexus,& carnalis deled^racio ab ample-
xibus Chrifti, 6c ä delectatione caftitatis & cordis
munditia ramplexus quidem Chrifti dibonon corpo.
rales, fed quales per amorem & defiderium ejusinter
bonam conipientiam facit 'anima fa miliaris e jus. Confidera,
^nqiiam,qua fitdifFerentia inter has duas dele*
tiat. Sed in hac dubietate confolatur me veftra con- D Rationes : non loquor nunc de legitimo conjdgio.
feientia, qua mihi confcii eftis quantum femper vos
& quàm veraciter dilexerim, & quot & quantum de
vobis. defideraverim j & aliquid, quamdiu vobifeum
fum converfatus, vos proficere ftuduerim : Sc fi non
omnes hoc experimento, quia Dens numerum auxit
poftquam à vobis difeeffi, cognofcetis j ab illis qui
iciunt & experti funt, difeite. Hoc itaque nullatenus
Charitati veftræ fit dubium quia fiçut dilexi radicem,
fic Sc ramos,* quantumeunque multiplicentur;& omnes
filios Matris meat, & primogenitos & poft me ge-
te. nitos, velut * fratres uterinos in corde meo ampledor
& amo. Omnes igitur precor & obfecro, ut mei memoria
& dilectio in cordibus eorum qui earn habue-
runtjnon tepefca't j & in mentibus eorum qui me non
noverunt, accendatur & perfeveret. Quamvis enim
corporefim vobis abfens -, nidum tarnen meum, Ec-
clefiam dico Becci, cum omnibus pullis fuis mecum
porto femper in corde meo j Sc earn in oiationibus, Sc
in omni bono defiderio meo, fi quidhæc funt, repraî-
fento Deo. De me ergo precetur vos Charitatis veftræ
finceritas, & infpiret fuperna pietas ut orationum ve-
ftrarum pro me non-deficiataffiduitas. Quamvis animât
veftræ flagrent bono defiderio, quia tarnen bene
volentes non faftidiunt a'udire qüod amant: precor,
obfecro, moneo, confulo quatenus ad meliora femper
vos * extendätis, & nunquam ab his ad qüæ
Confidera, inquâm,quanta fic în fpirituali deleâatio-
ne munditia, quanta fit in carnali immunditia: quid
fpiritalis promittat, Sc quid carnalis minetur : quanta
fic in fpiritali fpes, Sc quàm .dele&abilis expeâatio
Chrifti j quanta etiam in hac vita fecuritas & confola-
tio : quancus fit in carnali timor judieii Dei, quanta
etiam in præfenti vita eft confufio. Cogita quale fit
Chriftum fponfum , coeleftis régni dotem promiften-
tem, contemnere ; & hominem mortalenV, non nifi
corruptionem & contemptibilia dantem Sc pollicen-
tem, filio Dei Régi Regum præponere* Certè illc
Rex Regum concupivit lpeciem tuam, urfponfat le-
E gitïmæ. .
Deus vos provexit, deficiatis. Mtituâ dileótio fecun-
di\m Deum in vobis femper ferveat, pax & concor-
dia, fervatâ veritate, in veftris mentibus afiiduèma-
neat ; humilis obedientia in omnibus aäibus véftris
Qualiter autem ille, quem feis, Carnis tuæ pulcnri-
tudinem appetivent,foror mea quomodo dicarti ? fee-
mina nobilis : quomodo dicam ? Sponfa Dei, virgo
fueras eleâra j & Deo habicn & converfatione affi-
gnata. Quid dicam mo,d6 te elle, fil ia mea? Deusfcit*
Non ita loquor,ut gaudeam de confufiont tua ; fed ut
gaudeat Deus, * Ae congaudeant Angeli de çonverfio-
ne & falubri poenitentia tua. Quid ergo dicam ? Si
non dico, forfitan non animadvertis : fi dico, forfitan
irafeeris. De eleéta, Sc fignaca, Sc fponfa Dei, quid
fadta es? Erubefcat efienobilitastua, quod érubefcis
audire : Sc ego propter nobilitatem tuam Sc dileâio-
nem erubefeo dicere. Ecce, filia charilïima,.fi •
proponis in confpeélu tuo-,quantus dolor * debet el
in corde tuo de tanto & tam gravi cafu tuo ? Si emin
vehementer dolesjcondolendo tibi valde gaudeo .•*
veto non doles j non eftunde gaudeam,fed multo ma
B P FS T Ó L A R Ü M L I B. l i t .
I S
îbleo. Nam fi doles, adhuc falutem * tuam fpe- A >
fi autem non doles ; quid nifi damnationeni ÿ
raain , « P câarc <î aeo *
laipoffibile naque eft ce ullo módo pófte falvati, nifi
d habicum Sc propofitum abje&â redierisi, Quamvis
cnim âb Epifcopo facrata non fueris ^ nec coram ipfô
nrofeftionem legerisrhôc fôlùm tarnen eft manifefta,
& qiiac negari non poteft profeflio ; quia publicè &
fecretè habitum fanéti propofiti portafti:per quod
omnibus te videntibus Deo dicatam te eflfe, non mi-
nùs quàm profeffionerh legendo , aftirmafti. Nam
antequamfieret ifta nunc ufitata nionachici propofiti'
nrofeftîo & facracio ; multa millia ucriufque fexâs
hominum fólo hâbicu fe ipfius efle propofiti profiten-
ria celfitudineni Sc coronam confequuta funt. Et qui
Ip lp l
' E P 1 S T O L À C L V I I 1.
De nuptiis confanguineorum.
Habèïur parte i. operum pag. 141.
E P I S T O L A C L IX .
Domino, Sc amico chariflîmo, reverendo
Abbati îllelmo, Anielmus fefvus Eccle-
fîæ Cantuarienfis 5 falütem.
tune habitum fineipfa profeffione& lâcratione affùm- ß /^|l/ahdo refpóndi ad quod quæfiviftis de Aifcari St
ptum rejiciebant j apoftatæ judicàbantur. Inéitcüfabi- v/<‘ üm
fis er°o es, fi deféris fandum propofitum, quod diti
habita Sc converfatione profeftà es j quamvis profef-
fionem nunc ufitatam non legeris , Sc ab Epifcopo
confecrata non fueris. Certè,filia chariffima, adhuc
te expeftac Dominus, creator Sc redemptor tuus : rex
ille qui concupivit fpeciem tuam, ut effet legitimus
fponfus tuus, adhuc te expeâat Sc revocac, ut fis légitima
fponfa ejus j Sc fi non virgo, falterh cafta. Sci-
musenim plures fanètas mulieres, quæ7poft amiftam
virginitatem plus placuerunt Deo, & magis illi familiäres
fuerunt per pÆnitentiam in caftitàte j quàm
plures aliæ, quamvis fanéfæ , in virginitate.
Rediergo, raulierChriftiana, rediad cor tuum, Sc
de Ecclefia, ita erat cor meum quadam folicitu-
dine gravatum, ut non poffcm intendere iis quæ di-
éebam , & nuntius véfter ita feftinabat, ut in aliud
tempus hoc difFerre non poflem. De quo quidem ne-
que in Decretis neque in Canonibus memini me ali-
quid légiffe : fed à quodam Epifcopo audivi quod
in decretis Eugenii Papæ legitur Altare motum ite-
rüm confecràndum. Défais cùm Domino Papa Urba-
no locutus fum, afliftentibus quibtifdam Epifcopis.
Sed Papa dicebat menfam Àltaris motam , nec re-
conciliandam,nec iterum confecrandam,neç ampliûs
m altare reputàndâm.Alii verô dicebant cantdm recd-
ciliandam j nullam tarnen auâroritatem oftendentes.
Irnm h.lo;c autem omnes _co__nc oIrLda,nft , quod viola/t-o p rin. - eofideraquem potiusdebeasdiligere,euipotiusadhæ- (^cipali, tota Ecclefia cum Altari iterum • confecrandâ
*rcre? illi qui tô adtantam honeftatem elegit, eligendô
eft: nec Ecclefia confecranda eft fine confecracione
vocavit, vocando habitu fponfali fîbi aflignavit : Sc
Altaris,aut principalis,autaiicujus alterius in eadeni
adlwc, quamvis conterriptus Sc rejeâ:us, expe&at Sc
Ecclefia. In his autem omnes concordant cum quibusi
revocat? an illi, per quem ( ut mitiùs dicam ) in hoc
locutus fum j excepta Altaris menf4. Item fi aliqua
in quo ce vides dejedtam ,de tanta ceifitudine cetidi-
pars Ecclefia; deftruda reficitur , aut nova fit Altari
fti ? præfertim cùm ipfe te- jam, ficuc puto, con-
immoto: aqua tantftm ab Epifcopo benedidU afper^
temnat;aut fine dubio contempturus,^ deferturus
gen dam dicunc. Ratio autem quam a me qua:fivi-
ht. Et utinam fie vos itivicem contemnatis, ut vos
ftis, hac mihi videcur fuper his: Altare non fit propter
î)eus non contemnat: fic vos invicem deferatis, ut
Ecclefiam , fed Ecclefia propter Altare ; Sc ideo violato
vos Deus non déférât: fic vos invicem rejiciatis, ut
principali Altari, jam non videcur effe Ecclefia :
vos Deus à facie fua non projiciac : fic ab invicem
avertamini, ut ad Deum convertamini. Certc me-
Üùs Sc valde honorabilius eft Sc i l l i ,& tibijut ab
illö fis contempta, quàm retenta: quia quandiu eris
quia non eft illud, propter quod Ecclefia conftruitur
& confecracur. Quapropter edm illud fit novum, re-
_de videtur cum eo confecrari, per quod retipit ut fit
Ecclefia; De moto Altari iterum confecrando hao
ejus retenta j proçuldubio, ut de illo nunc taceam, tu qudque mihi ratio videtur. Altare vicem fidei Chrieris
Dei contempta : Sc fi contempta abilld, propter
Deum ilium contempferis j utique n<4n contempta ^
fedfufeepta Sc dile&a Dei eris, velut ejus fanguiac
proprio redempta.
Intende, filia, cujus falutem defidero: intende beni-
gniutem ejus qui contemptus a te contemnentem
revocat; ut te in regalem tuum thalamum non ter-
renum, fed cccleftem introducat. Intende, & concute
cor tuum: dole vehementer cafum tuum. Rejice Sc
conculca facularem habitum , quem affiimpfifti j Sc
refumehpbicum fponfa Chrifti,quemprojecifti. Nullatenus
enim te cognofcet Chriftus aut fufeipiet, hill
in illo habitu , quo te fibi fignavit, & quo te ejus
iponfam effe public^ Sc fecreto es teftata. In hoc ha-
Jtu redi tu ad benignitatem ejus* * Ingere te oppor-
lunp *n confpeftu ejus. ] Accufa tu ipfa confcientiam
tu^ . !j ava lachrymis culpam tuam. Ora eum infati-
gabiliter, adhare illi infeparabilicer : mifericors eft^
o°n te rejiciet; fed potius gaudens de reditu tuo , te
cnigne fufeipiet. Si hoc feceris j gaudium erit de te.
0 ccclo & in terra, omnibus fan&is Angelis Sc ho-
joinibus cognofeentibus. Si verb hoc facere contemp-
^ris^omnes tibi adverfi erunt,& ego Sc Ecclefia
mCl keiemus, quod de tali re* faciendum intelligi-
dat ^ tnnip°rens Deus vifitet cor tuum, Sc infun- Ia te amorem fuam, filia chariffima*
ftiana tenet, ut ficut non nifi in Altari facrificium no-
ftrum olferimus; ita non nifi re&ä fide facrificia bonorum
operum dfferamus, fi Sc Deo placere volumus.
Sicut igitur fides mota a fuo fundamento ( quod eft
Chriftus) Sc k fua Habilitate , jam non eft fides : ita
Altare motum & fuo fundamento jam non eft Altare }
five quod de eadem materia totum, five de alia fiat
Altare novum Sc aliud quod fuerpt, Altare videtur
ideo confecrandum. Propter hanc rationem cavendum
exiftimo, ne Altare geftatorium confecretur fine fundamento,
quod multi cuftodiunt, & ferèubique cu-
ftoditur: quamvis in Nortmannia, edm ibi cram, non
fervaretis, fed nudi lapides nufquam affixi confecra-
p rentur. 'Quod ego non damnp, nec tamén faceré
r* volo. Ex his, qua dixi, fequitur quia fi tota Ecclefia
nova fiat, Altari fine violatione manentc ; quoniam
fine confecradone Altaris alicujus confecrari non debet
; aut Altare aliquod eft ibi renovandum, ut fimul
cum Ecclefia confecretur ; aut aqua ab Epifcopo ad
hoe benedida intus Sc extends fimpliciter afperga-
tur. Qu« fapienda de his dixerim, ex ore Sc ufu alio-
rum didici 5 rationem verb eandem alios habere non
nego, fed ego a nullo accepi. Quapropter quod per
roe , vel per alios fentio, San&itati veftra poftulatus
fimpliciter infinuo j donee vobis cerdds, aut melida
patefiar* Valete.