dl- vellet
dl. aliad
dl. meliot
tl. femper
r a «
e p i s t o l a l x x v i i i .
Anfelmus Archiepifcopus, reverendo Epif-
copo Gondulfo ; falutem.
Regem t.
A Deus diu in hac vita in profperitate facere conccda't
ut poft hanc vitam fecum in jeternitate gaudere faciat. ./ j
Erga me, Dei grattè, cun&a profperè funt: & «m U 1'“J
Aflumptionem lantta: Mariae de Becco proficifcar I ut
fecundiim quod Deus annuet, profequar propter quod
de Anglia egreftus fum De noftris rebus, quamvis hoe
efle in veftra* bona voluntate confidam j rogo tamen 4,
ut eas in quiete manere jubeatis, donee redeam. 'M,‘'
t debere à Monacbis aut Ecclcfi*
pecuniar» exigtre.
E P I S T O L A L X X X .
Anfelmus Archiepifcopus | Domno Priori
Ernulfo, & aliis Fratribus Ecclefia: Chri.
fti Cantuarienfis: falutem , 6c benedi&o.
nem Dei, 6c fuam, quancum poteft.
De Clericis in Monachos recipiendU.
DE hoc, unde mihimandaftis, refpondeo. Si qui
Clerici, qui Ecclefia: & fibi utiles effè poflunt, fe
ibfi non habent, nee habere pofiunt : quoniam ficut
mihi mandatum eft,creditoribus non modicam debent
pècüniam ; & propter indigentiam, * in his quae fibi B
neceflaria funt, magnam patiüntur * anguftiam. Ad
opus etiam Ecclefia: inceptum, dimidium quod confti-
tueram habere nequeunt : & fi haberent, nec Regem
dccet ab illis aliquid exigere, qui nihil nec feipfos
habent, ficiit Monachi -, ncc ad illos * pertinet aliquid
dare vel accommodare, quod eorum non eft. Unde
vobis mando Sc prccor, ut Regi precando fuadeatis
quatenus omnia noftra in pace,donee redeam , quiera
manere jubeat, ficut promifir:quia fi Deus, fecundùm
quod propofui, mihi profperè redire concelferit, fer-
viam ei ficut debeo Domino & Regt meo. Quod fi
Tecent, gratias agam Dco,& illi: fi vero preces no-
ftras non audierit, Sc * aliquid unde doleam facere
fed non mihi videbitur facere quod * debebit.
enim ego & Monachi div.fi fumus, fed omnia qua:
illorum ftabilita funt utilitati,mea iunt,& meaè fubja-
cent poteftati } & fi ipfi indigerent, quicquid habc-
rem, eorum deberem expendere neceflitati. Quare
cÜti ori)nis mu-iana adveificas pro fuo modo Sc ratio-
ne tangat animum *meum : ilia utique quae illos con-
triftat, pro'fundiüs laedit cor meum: 5c vos fcitis quia
tarn inaudita: Sc infueca: rei alien fum praebere non de
beo; &. quoniam non debeo, non aud :o, ut a Monachis,
ad Ordinem fufapi petunt, Sc vós ita perpenditis eflbj
laudo ut eos fufcipiatis: nee in hac re voló dubitetis
de voluntate msa, quia fcitis mihi difpheere tales ad
vos non ita venire ficut vellem. Vale.
8£saa8$aa$!8338 mmmvi sassaa
E P I S T O L A L X X X I .
AUdivi quia * Dominus nofter Rex à Priore Sc
Monachis noftra: Ecclefiæ petit pecuniam,quam
luerit; faciet, ficut Dommus, quod * illi placebit^ ^ <jua- chariflima: Domjna:, Mathildi Regin*
abique Piadato fuo, pecunia exigatur: & iieo
non mihi nec alicui expedir, ut hac confuetudo in
Ecclefiam Dei aliquo aflenfu intrbducatur.
Anglorum , Anfelmus Archiepifcopus: ii-
dele fervitium , 6c fuperna: gratis: conti-
nuam prote&ionem.
De fua incolumitate, & defignato tempere itincrU
Romanim
NOn ignoro quod Dignationis veftra: benignita-
u placet nolfe quid mihi fit, & quomodo me
habeam. Gaudens igitur & gratias agens de tam bona
veftra voluntate notifico vobis quoniam ex quo Anglia
exivi, Dei mifericordia* me, Sc qua: ad me per-
_ tinent, in integra difpofuit profperitate. Ufque nunc
fife moratus fum Becci, expe&ans opportunum tempus
iter ageiidi: fed in proximo, ante aflumptionemSan-
E P I S T O L A L X X IX .
Ûæ Mari*, indeproficifcar, intentione quod incepi,
Deo annuente, peragendi. Didici ¥ nuperxquia Deo
re^ni Domini mei Regis & veftri dignitatem placet
exaltare j & ea qua: ad placitum ejus & veftrum, ac
fidelium veftrorum non erant, fecundùm vcftiam vo-
luntatem ad honorem & ucilitatem veftram reparare:
unde ficut fidelis, & ficut bona veftra in p'ræfenti & in
futura vith defiderans gaudeo, & fuperno Regi *
quo vobis haec proveniunt, ago gratias ut debeo ; &
ut femper bona,quae dedit,ihtemerataçuftodiens, vos
ad majora & meliora fub fua gratia provehat, oro &
defidero. Quoniam t e n u s au u io j v i » v» ------------- ------------------------ ------------------- --------------- — --------iog itu7 -r- -o---f-f-i,c--i-i- -m----e--i- -e--f-t vvos”-, e;x hofrt a1nrl
fidelium laetitia provehit* Gratias ètiam ago veftrà: E ad cceleftis regni defiderium ; honor, precor, conluio,
- — •• • ' ’ :l - *- - ----- quanto affeÄu poflum, ne plus vos deledet in terreni
Henrico , Domino reverendo, Gloriofo Re-
gi Anglorum , Anfelmus Archiepifcopus
Cancuaria: ,• fidele fervitium
cum oracionibus.
Hortatur Regem ut ccelefti Regi obediat.
Ratias ago Deo, a quo eft omne bonum, de re-
jft ra incolurfiitate & hilaritate,& quia veftros fuc-
Wfl'us ad majora & * meliora cum vefti «i & veftrorum
Ceifitudini ^ quia h*c mihi mandare dignata eft, ficut
fideii fuo, de quo Confidit quia in omnibus fuis prof-
peritatibus congaudet,& illicujus difpofitione hunt,
gratias agit. Verum enim eft quia hie quotidie orat
& defiderat cor meum, ut Deqs vos & veftra fic regat
& protegat in gloria temporalis regni fuper Anglos,
quatenus in æcerna foelicitate regnare faciat inter Angelos.
Hoc utique eft, ad quod niaXimè vobis fervire
c ipio. Qriapropter quia ad me pertinet,ad hoc enim
pofriu fom ; ut fidelis & Epifcbpus confulo, precor,
& ficut feriptutn eft, obfeefoopportune, importune,
tit ficut Deus veftfam augrt profperitatem, & exâlcac
poteftatem ; ita'vos*fuper omnia ejus ametis in omnibus
operibus veftris feryare Yoluntatem. Quod fie vos
regni tranficoria gloria exultare, quàm ad casleftisregni
foelicitatem xternam anhelare. Quod urique vera*
citer & efficaciter facere poteritis , fi ea' quae veftr*
poteftati lubdita funt, plus fecunddm Dei confiliu^1»
quam fecundtiim confilium hominum difp°fnWlUS*^
Sapientta enim bn jus mnndt Jlultitia eft apud D'Hirl, J
ait vera Scriptura : E t , fapitntia carnU immica ej ^
Dco,c]Honiara leg' Dei non eftfubjeEld. Hxc confuht®»
h«c fecrete & publice intimate Domino noftro Regi»
& fa: pe re petite, & quantum ad v o s pertinet, ftudiose
retraftate. Tranfit enim(ut foletis dK:ere)gloria mnn-
di. Et utinam Deus vos ambos poft tranfitoriam g
riam tranfirc faciat ad ieternam« Amen.
A diu enim in hoc pcccato roaneat.is,ira Dei manet fuper
vos : ôc ficut peccatum , quanto diutius manet, canto
magis crefcit \ ita ira Dei in dies magis fuper vos exar-
defcic. Confulo igitur 6c precor., ficut Chriftianus
Chriftianum , Sc ficut amicus amicum, quatenus de
tarn gravi peccato, Sc tarn magno periculo exire non
difteratis \ ne-forcé de hac vita ad mortem Sc tormen-
tum æternum tranfeat anima veftra, quâ horâ non pu-
E P I S T O L A L X X X 11.
Anfelmus Archiepifcopus, Dominis,& Fra-
* ,hus hi Filiis chanffunis , Domno Prio-
*. grnuifo , & aliis fub illo Monachis
ji ju.***--- - . tacis. Confulo etiam utfiliiveftri Domini Gaufridi de
Deo ferviencibus : lalutem, 6c benedictio- [iac reaccipiatis confilium , fi unquam a Deo vul-
Dei ÔC fuam , quantum poceft. tis habere làlutis auxilium, Nam etfi non promififtis
® * . cafticatem veftri corporis, quando uxori licentiam
Cantuarienfes Monachi non turbentur \ fed ejdieti dediftis ut Sandimonialis . fierec ; nuilo tamen fine
a p e0 ferviant, ejuidejuid Rex egerit. eo peccato & periculo , qubd fupra dixi , 'violate
eandem caftitatem ih vobis pofletis, quamdiu uxor
E faluce Sc profperitate noftra, Sc ubi fim per B * eadem viveret. -
rxfentem nuncium cognofcetis. Ad pra:fens
teihte ncqueo, donee feiam quid
fpondeat litteris quas illi mitto per Epifcopum
m in tllic mnrinHArnr nAflintläWl
rî*i r&i <&i tfa r?S A
Rofeiifem- QP'11 lutem in illis cou“ n»«uc,P<:,ftquam
R..i ecunt ©itenfae, per eundem Epifcopum cognof-
I ecus Quicquid auiem Rex tefpondeat, vel quicquid
1' ' de me lit. mementote quia five vivimm, five men.
Domini ftemtu. Sic igitur vivite , ut & illi viva-
I ■ cdm moricmim, ad ilium iranfeatis. Non vos
, perturbent tribulaiiones hujus vine: quia per multas
'' "'Uhlelienes openee ml intrare in reffum Dei. Ja -
aate cogitatum veftrum in Domino; Sc lple vos enu-
trict non dabit in sternum fluftationem juftis. Ora.
te Deum, bene vivendo, non mentes veftras turban-
do ■ ut in fua femper vos coufolatione faciat ldetari. Q
Pueros tc adolefcentes, ut filios dulciflimos, hottot
& moneo, quanto poflum affeAu, ut monitionis Sc
dodtrini, qua eos de cordis & cogitationum cuftodiA
folebam inftruere, non oblivifeantut: fed confilium
noftrum Cepe retraftando, ficuc earn ftudiose magm-
. Scare & commendare illis folebam, per gratiam Dei
cuftodire nitantut. Pax Dei, qua: exuperat omnem
fenfum, cuftodiat corda veftra 8e intelligentias ve-
itras. Gratias vobis ago pro charitate quam impendi- ,
ftis nepoti noftro i Sc illi prrecipio ut vobifeum maË
P I S T O L A L .X X jC IV .
Anfelmus fervus Ecdefise Cantuarienfis,
Domina:, & reverendæ Matri Abbatifl*
Cadomenfi, Mathilda: : femper divinæ gratis
regi confilio.
l i e : f i debiliorem p'ecfintiens eenfntit jlnfelmuve,
-.71 emu depönere debeat. Rtfpondet ipfe tjued ex
eonfinfn Comitis & Arcbiepifcopi Rotkomagenfii ac
SanSlimomaliumoladnabiliter poffit:fin antem, par-
tiatur enera fua j & ea fapientioribtie fbroribtu cem-
mittat, epna explere ipfi non fijßcit.
PEtir Sanftitas veftra per Domnum Robertum fra-,
trem Euftachii , noftrum confilium de Abbatid
veftra , quam idcirco deferere, fi vobis liceret ill alii
commendarerur, velletis -, quoniam earn propter inT
firmitatem & retatis imbecillitatem, ficut oportet, regere
non valeris. Quod quia fieri non poteft, nifi per
Comitem, Sc Arch'iepiicopum Rothomagenfem , Sc
neat 6c dodrinis ac litteris ftudeat, donee ego fibi Epifcopum veftrum, & cónfenfum Satnftimonlalium
mandem ut veniat. vobis commiBarum^ inde vobis nullnnn .mpendere
poflum auxilium: fed quoniam hoc petitis, quale pot-
n fum mando confiiinm. Tentate fi pet eos ad quos
rff.At'w a m ^ pertinet, defiderium veftrum , ficut vobis expedire
videtur, poteftis efficere j Sc fi nequitis , fororibus,
qua: membfa veftra funt , illis fcilicet in quibus ma-
jorem prudentiam & religionisfervorem tognofcicisj
earum rerum in quibus vires veftraè deficiunt, pratci-
piendo, rogando, exhortando curam injungite. Nam
* fi etiam contingeret, ut tales perfonas , in quibus
fecundüm defiderium * veftrum poflitis confidere,nori
haberetis, quod in Ecclefia veftra efle non fpero : veftra
tamen Referenda, fi illas eligeret, quas ad hoc
xneliores Sc aptiorcs cognofcere.t , excufabilis apud
Deum, quoniam meliüs non pollet, ficut credo, exi-
fteret.
E P I S T O L A L X X X I I I .
Anfelmus Archiepifcopus * fervus Ecclefiæ
uftjchi. Cantuarienfis, + Euftachio patri Gautre-
di Monachi Beccenfis j falutem.
fs, uxore ex ejtu con fenfu reclufa , alteram fibt
adjnnxerat j de quo peccato ilium
COrripit,
Omnus Gaufridus filius veftèr folicitjis de fa-
lute animæ veftra:, & tiniens daminationem ve- Dftratn, rogat meut oftendam vobis in quantopericu- .
lo manéatis. Dicit enfin quia iixori veftræ* matri L*.............
ejus licentiam, ut faeculum relinquens San£kimonia-
lis fieret, dediftis; & caftitatem corporis Veftri * Deo
voviftis, fed poftea aliarri muiierem accepiftis, unde
filiom genuiftis. Quod fi ita eft, feitote abfque ulla
dubitatione quia fi in hoc peccato de hac vita exit
anima * veftra, omnino perdita erit i nec ulla fpes ejus
falutfip, five ante * diem judicli, five poft diem judicii
.. ®rh- Videat igitur veftra prudentia quam grave ma-
|oc1cu™m^Um fit perdere * vitam asternam, & * focietatem An-
gelorutn, Sc pati tormentum sternum in focietate
diabolorum. Videtc etiam quam periculofiim fit, 8c
quanta infipientia in tali * re difFerre corre&ionem ,
fine qua certa poteftis expeiftare peeditionem. QuamÈ
P I S T O LA L X X X V .
Anfelmus Archiepifcopus , reverendo Sc
diligendo . Epifcopo Rofenfi, Gondulfo :
femper, Sc omnibus ih Deo placita veile
Sc operafi.
Earn de Cantuarienfis Ecclefia hegotils jbllicitum laudat.
Epifcopum Eboracenfem non.vult ihauditunt
& abfentem damnare.
PRimùai gratias ago Deo, quia ficut manddftis;
omnia noftrà Sc veftra übîquè profperè-fubfiftunt :
Ddd iij