E A D M E R i
A
L I B E R
«/.cap. 1S7. C A P Ü t G L X X X V I I I . <*/• «p. ,?J
C A P U T C L X X X X .
T)e fecnritate & pace in religions,
S Icut bubo, dum in caverna cum pullis fuis eft ; læ-
tatur, & fuo modo bene fibi eft ; dum verb inter
corvos, & corniculas, ftu alias aves, incurfacur ac
dilaniatur, 6c omnino fibi male eft , utpote, quern
hie roftro male percutit, ille alls in eum irruit,
alter verb unguibus difeindit. Ita & mihi. Quan-
do enim cum Monachis , me is fcilicet filiis, con-
verferi queo, mihi bene eft, 6c grata hate fingula-
fis vitæ meæ conlblatio. Quando verb remotus ab
îllis inter fieculares converfor, hinç inde me varià-
riim caufarum incuifus dilacerant, & qua» non amo,
fæctylaria negotia vexant. Male itaque mihi eft ,
quando fie fum, àc tremens pertimefco anima» me*
dilpenfiim. Hit idem Pater nofter quadam vice de
trans mare regrefliim Regem. Guillelmüm juniorem
adiit : Et ut Romam ad Papam Urbanum pro fto-
la fui Archiepi'copatus eundi fibi licentiam daret,
humiliter & manîiietè petiit. At Rex ad nomen
Urbani turbatus, dixit fe ilium pro Papa non tene-
re : nec fuæ confuetudinis elle ut abfquc fua ele&io*
ne àliçui liceret in regno fiio Papam nominare. Hinc
igitùr orta qüædàm gravis dilfenfio eft inter regnum
6c iacerdothl, adeoquidem magna, qubd & ipfe abf-
qûe a/Ienfii Regis Anglia exivit, & Romam petiit.
Ibiqiie aliquandiu cum maximo honore & reveren-
tia tarn ab ipfb Papa , quàm ab ipfis Romanis, fu-
blimiter commôrans ; ac tandem precatu Regis ac to-
tius regni ■, Angliam revifens, fuæ profe&o Sedi, Deo
quidem annuente, ac populo fa vente, rcftituus eft.
«/.cap. ist. C A P U T C L X X X I X .
Exernplum de leporc.
D I feed ente aùtem quadam vice eodem Pâtre
noftro à pvædi&i curia Regis, pueri quos nu-
triebat lepbrem fibi occurfentem in via canibus in-
fecuti funt fugientem, etiam intra pedes equi, quern
«/. *m\t. Pacer ipfe infidebat, 4 fubfiftentem confecuti liint*
Ille verb feiens miferam beftiolam fic fc refugio con-
fuluifte, retentis habenis equum loco fixit, nec cu-
pitum beftiar voluit præfidium denegare. Quam canes
circundantes, & linguis fuis hanc grato obfequio !
hinc inde lingentes, nec de fiib equo pôterant ejicere,
nec in àliquo lædere. Quod videntes, admirati hint
qui aderant. At Pater pius , ubi quofdam afpexit ex
militibus ridere., & quafi pro capta bdftio.'a lætitiæ
fra»na laxare, fohitus in lachrymas, ait : Ridetis ; Et
hiiic utique infelici nullus rifus, nulla lætitia , hoftes
ejus circa earn funt , 6c ipfa fola de vita follicita con-
rugit ad nos præfidium fuo modo fligitans. Hoc plané
( filii ) eft fimilitudo hominis 6c anima» morien-
tis. Nam cum de corpore exit, mox inimici fui, ma
/ llgni fcilicet fpirkus, qui earn in corpore degentem
per anfradus vitiorum mult is modis perfecuti funt
crudcliter adfunt, paraci earn rapere, & in mortem ]
æternampræcipitare. At ifta nimis aitxia, hue illuc-
que circumfpicit ; 6c maniim defenfionis & auxilii,
qua fe tueatur, fibi porrigi ineffabili defidcrio con-
cupifeit. Dæmones autem è contrario rident. & im-
menfà lætitia.gaudent, fi nulloëam'adminiculofultam
in venire queant. Qutbus didtis kxato fræno- iter ar-
^uit, 6c beftiam ultra perfequi clarà voce canîbus
lnterdixit. Tune rlla àb omni lîfefîonc immunis,
exultans & hilaris, præpeci curfu campos fylvàfque
revifit.
Exemplum de avicula.
A Lia qtioquc vice refpexit puerum quendam
cum avicula in via ludentem , quæ pedem filo
innexum habebat. Sæpe. cum laxiùs ire permitteba-
tur,fugâ fibi confulere cupiens, avolare nitebatiir.
At per filum manu tenens ; rètrahens irretitam avicù-
lam ad Ce ufque dejiciebat, 6c hoc ingens gaudium
pulchrumque fpeâacuium puero præftabat. Fadlnm
eft hoc ièmel 6c iterum, fa<ftum frequentiùs. Quod
Pater benignus afpiciens , avicula: condoltiit : & ut
ruptofilo Tibertati redderetur, præcepit. Et ecce fi-
B rumpitur, avifquc avolatj puer plorat, Pater
exultât. Et vocatis, qui aderant; Confideraftis, inquit,
jocum pueri ? Et confeffis confiderafiè , ait : Simili
confideratione jocatur diabolus cum hominibus multis
, quos irretitos fuis laqueis pro fua volun'fate in
diverla vitiorum impedimenta pertrahft. Sunt enim
quidam (ut verb! gratia dicarn ) avaritiæ, feu luxu-
riæ. & fimtlium flammis fuccenfi’, & ex mala con-
fuetudine Illis addi&i. His contingit aliquand.0 ut
fua fada confiderantes fleant, fèque amod^i è tali-)
bus ceflaturos bre promittant, 4 & more avis irretitæ •*/■ fi
liberos fe volare 4 autument. Sed quia pravo ufu irre- at- autimaot
titiabhofte tenentur^nolentes in eadem vitia deji-
ciuntur : fitque hoc fæpius, nec omnimodè liberantur,
(2 nifi magno conatu & gratia Dei funis rumpatur pra-
væ confuetudinis.
C A P U T . C X G ï. • ^ cap. l,.>
De malitia, <ÿ* freditate peccati.
SI hinc, inquit Anfelmus, peccati pudorem, & i f
line cerrierem inferni horrórem, & neceffarib uni
illorum haberem immergi : prius me in infernum mer-
gercm, quàm peccatum in me immitterem. Mallem
enim purus à pcccato & innocens gehennam intrare,
quàm peccati forde pollutùs coelorum régna tenérej
cum conftet fôlos malos In inferno torqueri, 6c folos
bonos in cælcfti beatitudine foveri.
C A P U T C X C U .
^ De verbis de fun Hi.
VErba defundiÖlberni Monachiad Anfèlmum in
fpiritu delata’, 6c ab eodem Anfèlmo poftmo-
dum expofita* Ter, inquit file defundus, antiquus.
lèrpens infiijrfxit in me, fedÜrkrius Domini mei li-
beravit me } hæc'dicens, evanuit. Benedidus verb
Pater nofter viïïonem illam expergefadus. à fumno,
ad mcmoriam revqcans, ac fingula propenfiùs infpi-
ciens, quando, & quïbus libüit fie earn expofuic.
Primo inquiens , pro peeçatis quibus obligatus ante
baptifmiim fuerat, in eum inlurrexilfe hoftem antiquum.
Secundb , pro péccatis quæ fecit poft ba-
, ptîfmacis facramcntum, ante profelfiouem. Tertib, #
pro illis quæ fecit poft profeffionem, ante obicum. ^
#Sed ter cecidit : Pcccata enim quibus aftridus fuerat
ante baptifmum, 4Jfide parentum in ipfo façramen- « P« fiiem
to delata diabolus invenit. Ilia etiam quæ in fæculo,
vel in monafterio ante profeffionem commifit, in ipfe
profcffione -monaftica Æquè abolita, ferpens ille
antiques reperit. Quæ verb póft profeffionem fecit,
vera confeflioneante obitum Monachus ille delevit.
Per ilium Dominum Urferium defignari dixit ordinem
Angelicum. Siçtit enim urferii urfos, ita Angeli fpi-
ritus malignos à fiia fæyitia coé'rcent & qpp'rinaunc ,
nc nobis noceant quaqtum völunt.
DE S. ANS E LMl ' S IM ILITsUDINIBÜS' .
caput cxciir.
Similitude Mi'itis.
f . C lcu t miles csmporalisarmis munituseft temterali-
> Jr?rus m^es fpirhüalis debet arrois munituselfe
lpintualibus. Quæcunque 'enim militi teropórali
contra hoftem vifibilem funt necefTaria* ipfe eadem
lpirxtualiter intelleda, fpirituali militi coptra hoftem
lnvihbilem ffint pernecelfaria. Sèd quæ feint ilia quæ
tempprali militi funt necelfaria ? In prjmis fiquidem
caballus qui ei adep eft neceffarius, ut rede d ici pof-
lit mus fideliffimus foetus; cum il|o namquç& oc-
currençem aggreditur hoftem , & perfequitur fugien-
terp, & eftm tempus poftuleç fugit perfequehtem;
Deinde frænum additur quo ipfe equus regitur : Non
enim in dirèdùm viam teperet, fi miles çiim fræno mi- *
mmè regcret. Apponitur & fella*, ipfe militi admo-
dum ldonea. - Quia tunc primùm feipcr equum fuum
decenrer afeendere 6c firmirer poterit federe cum vi-
derit eu fejper fe fellam habere. AdduntUr etiam & cal.
caria ad eundem equum excitândiim, vajde necefla-
ria ferpius namqne grelfeim nón móvëret ft miles eum
calcaribus non urgeret, quorum aiterum eft dextrum ,
alrerü verb finiftrfn Dehinc miles feiis induitm? armis,
quibus ab hoftis feiiincurfudefenditur Lorica veftitur,
ue in aliqua fiii corporis parte vulnerctur. Galea caput
ejus Pinatur i. ut & ipfe inde decoretur , & ejus principale
fecurum habeatur; Sciicum pritendltur utipfe
totus inde protegatur. Lancea in manibus tenetur, 1tit
mde hoftis adhuc longé femotus transfigatur* Gladio
accingitur , unde idem hoftis cominus juguletur. Ift®
A verferitim decenter pugriâre poterit, nifi eqiitis fuus
fibi feibjedus fùérit, & nil? fibi per omnia obedierii :
fed quia eft animal mutum Sc non habet intelledum ,
miles capiti ejus fiænumimponitquoeùm huC 6c illuc
* cùm etiam noluerit, fecund urn propriam voluntatem 'ih i1
ffedhre pöffit. Neque enim expeditè adversbs fpum V°1U
Pugnare poterit adverfariùm, riifi in equo fuo hajpuerit
frænum. Nam quoitiodo ipfi hofti förtiter refifteret *
çuin fibi proprius equus multotiens repugnaret. De-
cet itaque ut in equo fuo habeat frænüm, fi vult expedite
pugnare contra adverferium. Debet autem fe-
curtdùm equi qualitatem fræni providerequantitaçem.
Si enim obedientem equum habuerit 8c quietum, ip
e° parvum 6c fuave debet ponere frænum; fi verb
rebellem 6c indomitum ; magnilm in eo & âfpêrftm
, hecefte eft ut imponat frænum : fi autem mediocrem ;
^ in fræno debet providere mediocritatemi Similiter
fi milesGhrifti vült legiiirnè certare contra diabplumi
debet in fuo equo habere frænum; frænum éuterp
quo hujufmödi regitur eqiiuis, àbftinentia diçitur}
per abftinentiam namque debet interior homo ex-
terioris lafciyfem refnenare, 6c eüm fecündum prxy
prkm Voluiitatem hue atque illuc fledere. Na.miine
hujufmodi fræni regimine nullatenüs expeditè.potent
adverfus diabolum pugnare. Sed ipla abftinen-
^.e^ec e^c difcreca ; fecundilm enim corporis fui
qüalitäteni decët ut interior homo prövideat qbfti-
hentiæ qüantitatem , alioquin fibi non erit ad iillum
adjumentutn , immb ad maximum impedimeptum.
Notandum quoque quia frænum duo lora foièt habe^
re, quæ miles in fùa manu debet cenere, & fic equum
iuum regere fed fi aiterum plus altero traxerit nequaleague
ovinia miüti Eerappraii liint^yaldç neceflàr iaj ne- C V>W Ipfe ëquüs> diréâuâ viam tençre ppKrit
quaquam namque bene armatusefle poterit, fi vclunu ririiieam In .*__"KiaL .T .*
ex iftisquälibec minimum.iilidefuent, nec propriè dici
poterit miles legitimus, quid adhuc eric imperfeétus,
Vcru ifta omnià, ut prædiximus, fpirippajiter accepta , s
lpiricuali militi nihilominusfiint neceffim.a* Spiritualem
verb militem nqftrupa dicimus hpminem interio-
rerii : hiç etènim debet omni tempore fuo creator?
Ut autem in diredum viam teneat, necelfe eft* 1:
les utraque lora * in dirediuni trahat. C^uid itaque per «/. *qdama.
duo lora freeni, nifi duo' membra abftinenti^ debenc nu
intelligi; cilia namque abftinentia eft nimium remilfe
alia fupra rtiodum diftriefta, qua: fi inefcqualiter interiof
homo exteriori iridixerit, id eft fiunfi pltifquam alterd
... p 1*1 LdiUl 1 ci injunxtrit inequaquam fe£tom viam tenere poterit,
fleiecnutt eenni.mm mnnillimtie eqquuuuss eefftt .nneeceedifraarrimuss,, ffiiqç iinntteerriioorrii hhoo-- abuietctE. airttot pLrapLter AimiumremilTam abftjin.epntiam „fuTpcrr''
minijcorpusi Nam quemadmodum miles cum eqtfo
contra fimm.adverferium.pugnat; fic interior homo
cum corpore contra diabolum. Cum corpore namque
& occurrentem diabolum expugnat, ejus tentatioW
bus viriliter fefiftendo-; & fugientem cruciat inftan-
ter perfequendo, 6c perfequentem ciim ratio poftulat
dendet prudenter fugiendo. Ciim enim homo bene vi- t-,
vere ineipit, mox diabolus ilium decipere totis viri- ^
bus fatagit; cui fi ille non confenferit fed ejus tenta-
tionibus 8c animo & corpore viriliter reftiterit, mox
ipium diabolum devincit; hoc eft enim diabolum vin-
eerc j ejusfuggeftionibus forriterfefiftere. Qtiili etiam
an nobis operibus & änimö& corpore inftanter perfe**
tionis cruciacu ferit. Tunc etiam miles Ghrifti diabolum
perfequitur, ciim in bene operando perfeveran-
ciam ampledicur. Cum verb ipfi diabolo , lumma Dei
providentia juft6 -difponepce omniafuppr hominem
pqteftc;s tribuitur, tunc ilium pdifequi dicitur. Sed
pleriunquemilesChriftiejus.ad modicum cedit vefebiet,
aut propter plurimum dift; i<5iam deficiet. Reftat
i^itur ut neutram indiferete corpori fuo injungat, fed
diferetionis manti medidcri atem teneat. Pebtr autem
miles ifte fuper equum fuum fell am habere •* ejuó
.fellam credimusdfe manfuetudineni, Hanc enim debet
interior homo fuper’exteriorêm ponere, pt Caper
eum firmk'is federe, & eum decejitifes poffit r.egcre j ■
videlicet ut nullum membrümhue v.el illuc infedina- ,
te moveat, fed omttja decenter & manfeietè conti-
neat; ut nihil fcgat4 fuperbè, fed omnia eum trail- & icgiti
quijlitate. Sunt etiam ealcaria huic. militi ed eqpum
excitandum perneceflaria : ifta fiquidem cafearia duo
1 untexhortationum genera : duo namque feint genera
' . A . - ---- :---- .--pciie*. exhortatioml, quibus interior homo èxteriorem debet
extitareadoptnbonum ; quædamnamqbe exbörtjtjo-
nesiunt dètirpore, qti.ædam yerè de amorc : iljæ autem
qittfimt de Hmorcdicantur.finiftra; q.uæ vfrî deamp.
fe. dicufitur dextri : fed de qiio timoré & de quo amç-
‘j 1 'imôre geftennæ, & de-ambfe vit* perpetp?
de timoré horribHis caiäoiitaris, $c de aropre del?/
* ■ . 1 j. ' . r. ' ’ r‘ .s. (ftabilié jocundtcacis-; de cimore nerpecuse miferiie ,v
niae.ut; adhuc Dommo foopoffit ijwcM % de ämofe perenflis glprte. é L B K J 5 Ü
qnod- idem Dosninus ipfe 4 e membris ipfeus diaboli horrin —.A* infirmité Är * 1» :
fuosdifcipulos ad monuit .dicens: Si vos perfecuti fue-
r m i n ^ m d v U a t e . i f H ^ m a l i am . Qujcad cum miles
Ghriftifecit,ipfura diaboluiaprudenterilludit. Non
enim fugit quod cam timeat, fed ut Domino fuo adhuc
preedam acquirat. Valde itaque.eft neceifarius iiio-
ftro militi fuus equus, id eft interiori homtni., corpus,
exterius. .Sciendum -verb quia proprium eft militis
pr^elfe^ equi autem lubefte; militis impexarc, equi
obtemperare : nequa quam pamque miles comra adhomo
eft infirm us Ik corruptibilis .Ta»pius aliqua iq-
ftante gravitate \ bonq op.ere veljet celTarej fed curu
/nterior hpmO eum ab incepto hene operandi itinerc
velle torpere-feriferit, mox ftim quaff,miles equum
luum calcaribus debet cxercitare prxdidtis exhortatio-
mfeus, aliquando videlicet dextris^liquandofiniftxk,
id eft nunc -timore, nunc aiftorc, quandoque fimy l
utrifque. Hse deequo& de His qya: act eum pertinent
dtlleruimus. Nunc verb ad militem npftxum redea-
mus, & quibus armis armaridebcat attentibs inaui-
A a ii/