I«4 S A N C f l
meamicurù fponfiéxhibui, do&rinam contuli, virtu-
tem largitus fum. Præmdnftravi oraculisiComprobavi
mirâculis j verüm tu mihi prayulifti Normanniæ Co-
mitem, Deo vermem, viventi mórtafém, latitudini
Ànglorumanguftæ folitudinis hidùm. Exceflit*ne animo
Petrum Àpofto'lum Anthiôchiæ inthronifatum *
née tarnen ullorum fihgUltibus ,xne Romanos experi-
retur furdres, præpeditum ? Gur te-fùgit Paûli caput
Miletindrum àtqùe Èphefiorum fietibus irroratum }
nec tarnen à fulcandb æquore , quod earn ad exteras
tranfmitteret nationes, prohibitum î Rogo > homi-
num fapientifîîme,fi talibus te fentétiis judez impete-
ret,nônne rationum pondère preflus j * parce judex,
clamares î Jam verb, fi illam ,*cui tu noyiter atticu-
latus es, Ecclefiam non tanti^apud Deum meriti elle
dixeris ; grande ejus meritùm licet agnofcàs. Lauren-
tium namque Aichiepifcopum mulro yçrbere à præ-
fàtd Âpoftt^lb novimus flagellatum, proptereà quod
pagânorum metu conterritüs fugam inierir,& eandem
Ecclefiam&dhuc in fidei perceptiohe rudem , dërelin-
quere tentaverit. Idem beatiffimo.Confeflori Chrifti
Dunftano idem Apoftoluscufri Cbapoftolis Paülo &
Àndræa' fplendéns appàrüit, eiqüe tradens gladium
verbö D?i infcriptum, futurum illurri, ufc poftea eve-
riit, ejuftiem Ecclefiæ Pontificem præfiguràvit. Quod
fi tanta Chrifti Sc Apoftolorum dignatio fuper eandem
Ecclefiam ab initié fpilfe perhibetur, màgno tibi pro*?
videndùm eft opère j cjui fainftifïïmam fcientiam ha-
bes , ne hujus dignatibnis participium réfugias -, cüm
neque fis privata gratia exhibitus, neque mercenariùs
neque Simonis difcipulus : fed quem & diVina vocavit
êleétio, &.Apoftolica informavit inftitutio. Præter-
c a , quamvis moiiitorè non egeas, pro affe&u tameh
riidnere.te audebo, ut niHil inçonfultcagas, necalie-
no multüm à nobis confilio ; five id in confecratibnë
tua fit, five in rebus Ecclefiæ dandis aüt mutandis :
Ideo qudd novimus Sanétifïïmum prædeceflorem
tuum mu Ira primo adventûs fui repore ordinafle, quæ
onini tempéré poftmodum fibi difpliçüère. Sunt enim
plures qui circa deftru&ionem Ecclefiæ femper labo-
raverunt, qui nunc putanifquàm maxim eferegnatu-
ros, dicentes té cum Deo femper a&urunr^ res Ecclefiæ
non curaturum , quafi res Ecclefiàî curare non
fit cum Deo agerë. Sed, Deo auxiliante, cüm te co-
gpoverinty quemadmodum. ego jputo illos lecus di-
éturos ac fenfuros. Jam nunc repeto omnibus riiedùl- ]
lis quod promifi falutando, orans Deum ita te re-
6bis confiliis agi-« ut Deum reéba confilià dantem va-
leas promereri, Domine fan6biffime, fapientillime,
& fuper omne$ animo dulciffime.
: s$s : ^ :
É P IS T O L A I I I .
Gondulfus gratia Dei RofFenfis Epifcopus,
Dominis & amicis fuis chariflîmis, .fervis
Dei Becci confiftgntibüs j fasern & fide-
fes orationes. ‘ ' ; *
• Vt non trißerttur dé ereptó fibi Abbate Anftlnto.
CHariffimi, vëftræ Dile«5bioni cognitüm'efb quantum
temporis fir ex'quo Anglica Ecclefià pro-
Pjio eft orbata & deftitüta paftore, àtque Omni paterna'
défolata CdnfülatiÖhe. Sed Deus ploratuS orphâno-
rüm,, gemitus &'fufpiria hàébénüs longiffima vidtia-
rutn, preces quoqüe fidelium fiiorum miferatus exau-
diens, tandem fuâ gratia earn confolando vifîtaredi-
gnatùseft. Ipfius hamquô inenarrabili 'potentiâ déférante,
dédît Dominus noft'ër Rex Anglorum conti lio •
& rogatu Principum fuorum, Cleri quoqué & populi
Ä h S E L M l " a ' : ■ * , # # p jf.
Apetitione & eledbione, Domino Abbati AnfelmoCah.
tuarienfis Ecclefia: guberriationem.Quod qiiidem piifl.
fimä Dei operatione &*ordinatione fadbum efle non
dubium eft. Quapropter humilitpr mandamus ve.
hementcr precamur, ut Fratres chariffimps, quate_
nus omrietn triftitiam vel cordis indignatiohemjfi qUa
eft, deponentes ,. divina Voluntati, dperationi, ^
bonorum viroruni elediohi nequaquam refiftatis:
fed Deo gratias agentes', quod fadum eft, cbm gau_
dio & bona voluntate CdnCedatis. Eft etiahi aliud
quod vds latere non deber. Impediri quidem res ilia
fortaffis äd tfimpus pdtcft, omnino autem remanere
hullo modo poteft. Verum enim dico vobis, notitia
& confilium nujusrei multum proceflit,& finedubio
tifqüe ad Sedem Apoftolicam jam pervenit. Utimini
B igitur fapienti coimlio, & per charitatem facite fine
. dilatione, quod quandoqüe fadüri eftis fine dubita-
tione. Valete.
È P I S Ï Ö L A i y .
Dominis, & Fratribüs, & filiis diledifiimis
Monachis Beccenfibus ^ dilèdiflimus &
Abbas eorum, Frater Àrifelmus : continué
Dei protedionc , & confolatione gau- ,
dere.
Q V t ipfi Anfelmo & Regi fcribarit fe ultro confentirt
elcftioni i lit us in Archiepifcopum Cantuarienfem.
QUod humiliter per Dominum Balduinum &
Dominum ’t'efonem pefiviftis, & fi præfens
efiem^fupplici devotione per vos petiviflètis : pater-
no & ? pio aftédu omnibus petentibus, ut filiis dile-
diffimis, concedo quod ex mé eft : & oro Deum ut
ipfe miferiçorditer concédât quod ex ipfo eft. Cdtn
de forte Archiepifcopatûs, quæ fuper me divinâ ceci-
dit difpofitione, loquor vobifcum ; valde alienum &
à me & à vobis videtur , fi confideretur mutuus
* nofter affeébus, me vobis inde confulere, &• Vos «/. «llcj
mecum confilium accipere. Si quis confiderét quia
plus Deo quàm nobifmetipfis debemusjnon ei mirura
D videbitur, fi ego in caufa Dei commiffis mihi ad con-
fulendum}quos nullo modo.,eifdem ipfis teftibus, à red
o volo deviare, confulo ^ contra meum & iflprum
aftedum, fecundiim voluntatem Dei. Benefeciftis,
quia cdnceflidnem veftram mihi per Domn. Tefonem
mandaftis ; quandoquidem res nec per me vos mutari
poteft : fed meliûs facietis, fi per epjftolas unam regi,
alteram mihi mandabitis quia quod Deus dignabitur
dé me difponérè, & idem Rex & omnes qui Domini
funt EcclefiaÈ noftræ ordinavefînt fecundüm timorem:
Dei,& Archiepifcopus nofter rejigîosâ & Ecclefiafti-
cS ratione julferit, ot mihi videbitur, bumili devotio-
iie propter timorejii Dei çonceditis, & me Deo &
Ecclefiæ ejus committitis. Hoc retentd, ut inquan-
- tüm potfibile vobis erit», noftro femper fruamini,
" quamdiu vivam, confilio. Hoc confulo, hoc hortor,
quia fie oportet fièri, Ut & vds plus voluntati Dei qua:
veftrae fubditos efte oftendatis ; & Regis gratiam, qu®
vobis neceflaria eft,fineomniproficuo,imo cum dam-
rio maximo ndn perdatis., & tnentem meam mulns
moleftiis onüftam , ©nuftiorejïi diftenfione veftrâ non
fàciatiS. Comitiflæ Lermendénfi, quæ ad vos *venK»
ut audivi, largâ & benighâ volnntate honorifice omnibus
modis, quibus poteft is ; fécundûm voluntatem
ëjus fervite. Grandis enim'vefter honor eft, &
tüm hoc noftræ profutürunî eft Ecclôfiæ . ficut fper° H
rllam ex noftra parte dulciterEalutate. Yalete.
r . PI STOLA RU M LIBER III. 3ÿ 5
E P I S T O L À V.
nomiaô SanâiiTima , Patri dulciffimo, jam
nunc, quod non fine'defpçratioqe* dico j
jinïlorum ArchiépifcopS. Anfelmo, fer-
3 k ifilius fuüs Ofbernus fâlutês luâu
& lachryrtiis plenas.
Q
acili ----------'”/• I I 1 • • V- ■empus in Cônfpedtu Dei prdfundebantur?] Qnæ
A congregati fumus , unufquifque noftrum de fua fc#-
^ tentia ab eo qui præfidehat nominatim eft requifi-
tiis. Multa hinc & diverfa nobis fenfa & di^a func,
quæ modo replicanda & exponenda * vobjs minime *i. •
fünc: finem tantum ipfius rei propter quàmt,cqnye-
nimus, bievicer vobis intiniabimus. Pars quædaiq
noftrüm, quamvis pro dufci & unico pietatis erga
vos afFeèîu valde dolens atque triftis, .propter Dei tarnen
meturn^cujus.idnutuatque confilio agi créditer,
libcnter aa hoi.otem & commodum Ecclefiæ Dei j
fecundüm quod .vos etiam confulitis, qqod de vobis
petitur, concedit : pars veto noftrüm altera, fuo po-
tiùs quàm vetyro utens àtque fidens confiîio^dentio-
r i, atque ut fibfvidetur lefttori amo.is veftri zelo,
Vt accelcret fitam mauguratiottem.
Uoùfque, dulciflïme Domine, defideri'à ndftrâ ■ minime id. concédic, nec ad çoncedendum ulli majo-
fufpendis ? quoufque aninîas noftras tollis ? Si' w rum fe five minorum perfuaiionibus aliquo modo
tues quiveiiturùs es} venienao ad nos, oftende nec acquiefcit. Q^æ autë pars alceram,aut numéro autra-
velis diutiusbônbm difteu^, qilod àb æïernô éonfilio tione præpondeiec,D6mnus Lanfrancus,quiinteifuit,
profcft»m bunTAno géneri Chriftiis;dignatus èft im- A: 'Qrnriia * hîc apiid nos gefta five didia ôt; vidit & */.hlni
pertiri. Alioqùin, mi dulcilïïine,coridmoviftl terram, audivitf , plenifliihè per feipfum & fufficienter vobis
& bontiirbafti eam |,'pptiùfclue effet mortis non dif- dieet. Nos enim iftafuccindiè & celeriter multùm dinendia
fuftinuiftê,, quàm fuper tuo. nomine aliquid &amusvquia* urget nos fellingns lator præfentium ,
unquani accepiffe. Qùid enimq)Utas, qui ludfus , quæ ut fie agamus. Ömnipotens. Deus vitam vcilram in
lachfÿmie adversûm te hodie fundütur/quæ afite hoc beneplacito fuo redlè difponat,& ad communem fide-
'r '- c— r\— lium fuorumutilitatem & gaüdium ,diu ëaihin præ-
ior poteft effe mifetiai, quäth homines, quibusA^ua.fi fenti cuftodiat. Amen.
lioxiis humoribus corplis Ecclefia gravabatur, nu,-
perrimè vidilfe éxclufds; & nunc eofdem non modd
exclufos, venim etiam videire corpori Ecclefi*incor-
boratos j Puta, mi dulcifiime omnium, adVersüm te
E P IS T O L A V II .
q litas elTe querelas. Hicëine eft ille, de quo tan-
Suis dilediffimis Domino Pribri Baldrico i
ti\m gaudebamiis, de quo tarn magna audiebamus ?
& aliis fervis Dei- in Beccenfi coénobid •
E ece, quomodo nos decepit, quomodo animas nd-
ftras interfecit. Expeiftavinius pacem, & non eft bo-
commapéncibus ■> fervus 6c corifervus eorum
hum; teriipus medehé, & ecce elaiiior.'Hiccine eft ille,
Frater Ahfelmiis divino femper r6-
queih Ofbernus hos tredecim annosad populum
gi confilio, 6c prótegi auxilio.
tancopérè laudavit, quen^in onini férmojie niagi-
ftruih 8c fandtiffimilm & fapientiffimum pridicavic ?
eAZgerrimè fert fe a Beccenfibus efie diflraElum, nee
Eccequoihodo fecit noviflima noftra pejorä priori-
juxta quorumdam malevolorum. calumnias fitld hu-
busf Credas, nunqüäm hie definerit dici, nifi defieris
milïtate recufdjfe Archiepifcopatum.
èlongari. Veniergo, täntumimodoinvocetür nomeri
in- tuum fuper nos , aufer opprobrium noftrum ;'4 fefti-
OUamvis divina difpofitio me i vobis corporaliter
nandurti tibi eft , princepäeftö nofter. Erit hoc Deo ad ^
non fine gravi pióque cordis mei dpjore
laudem tibiad mercedem, nobis ad vitam. Recupe- feparet, oro tarnen Deum, ut dile&io, qua ipfo * dan- <•/, donanii?
reqiusin te, quod in niiortüo famftiflimo Patre Lan- te anima mea vos in utero fuo compleditur, indi(Tqr
francc^nos cüm totd mundo perdidimus i quem mor- ^ lubiliter perfeveret: per quam,Deo propitiante, fëm-
tuuiti femper ddlebimus, quoad ufquë ilium in td vi- pér veftër éro fervus j quia femper, quantüm Deus
derimus; *Deils omnipdtens | quicunque Anfelhium i^ihi dabft, ero veftris * utilitatibus intentus. Nam et- «/..volantarfa
«.»j ;« UnniJniim ß tanta fit ipfa diledtio , ut fxpe cüm latente cogito bu*
amicos veftrós de tam infeparata Sc cqntra voluntatem
noftram fepairatione, ftatim fua quadam .
tèmpeftate, velut mare ventis; iritumefcat & contur-
betur cor meum , & pluant oculi mei: dülciüs tarnen
mihi eft hoc ab ilia me tolerare, quam illam a me fe-
parare. Novit enim Deus, ante cujus confpeÄum fë-
cundüm confcientiam meam loquor,quia plul vos di-
lexi Deo & vobis y.& meipfum vobis, quam vos mi-
hffive prxlationem, aut domiiiationem, aut pofteflior
nem terrenam,quas habebam pro vobis. Quampbremt
abincepto præpedierit, anathema in medio hominu:
fit. Credas.me in maxima lachrÿmarum alluviohe ifta
fcripfilfe •, & ufque ad mortem folicitüih de te effë.
Mater St omnes filii te falutant.'
E P 1S T O L j V I.
bulcilfimo D om in o , ê c ^ a t r i fiio , divinitüs
f1 ibi Do lim' da■ to Ab. bra ti bÄ nfelm_ Br, \•h• urm • i-uR pl. usmegravatr v* enft. rat'nSftSiti ajd equaIli cun~q ue,rfi apusa»
es peccenfi-s Ecclefijc fervi, 6c filll lui: voseft}fnéiindigentiajqu^mmecofoleturaliquater-
continuä Dei in omnibus viis fuis prote- rèna celfitudo vél dpulentfa. Ecce nunc in hac^ipfa lo—
^ione dirigi femper, 6c muniri.' cutionè, qua vobis abfensloquor di&andojteftes mïhi
funt lachryms, quas continere nequeunt oculi
mei:& vim mihi facienres fingulcus gutcuris mei inun-
dantes a gemitu cordis mei,obturantes & interrumpe-
,do tardätes fcriptori verba ons mei.Qqpmvis fint quidam,
ut audio,qui autem fint,Deus feit,qui,aüt fingunt
I ____ ______ o____ o. f___ maliria,autfufpicantur errore,autcoguntur dicere in-
^ ornhidm ferè ejufdem gèntis Principum fecerunt • "difëreto dolore,qüqd magis trahar ad ArchiejJlfeqpq-
äd culinen, fcilicet, promoveamini Archiepifcopa- turn vitiosicupiditatê,quam9 cógar religiosa nectffi-
pp«a»b» . ' pro ea etiam qua: ad nos de vobis pertinebat, Sc. täte. Quibüs nefcio quomodo pofllm perfuadere-qu*
» ndbis * 'cxpetcbatur, conceflione, omnes in upufn fit in h'ac re' cofciëntia méa,fi illisnon fatisfacit vita &
• ' X z l i j'
Bcccerifes Anfèffhum concédant Ecclefià Cantuarienfi.
 TTJdita’ concefiïonë Domini noftri Normariniæ X X—IIPrincipis,& Archiepifcopi noftriRotomagen-
fis, quant de vobis ad pétftionem Regis Anglçrum