US. D I S PUT A T I O
l “ ] Ü D 4 I CUM CHRI STIANO
DE F I D E C H R I S T I A N A .
SCRIPTA A DOMNO GISLEBERTO ABBATE WESTMONASTERIE
Hacienus inedit«,.
E P I S T O L A.
Giflebertus hunc difputationem ex«minand«tn «d S. Anfelmum trnnfenittit.
RE v e h e n d d Patri & Domino A
Mi- ftem. &
Vic. futuio
Anfelmo' fanâæ Cantuarienfis Ec
clefîæ Archiepifcopo , fervus & fi-
lius funs Frater Giflebertus, Weftmona-
fterii * Coenobii procurator & fervus :prof-
peram in hac vita diuturnitatem, £c beatam
in * futura æternitatem.
a,. R,». & Aternitati & prudentiae * veftra: difcutiendmti
to.s.r. ■»* mk[o libellnm> qUem nupet fctipfi pagii.ae com-
mendans qua:Juda:us qmdam*olim mecum difputans,
contra (idem noftram dc lege fua proferebat, & quae
eeo ad objefta illius pro fide noftra rsfpodebam. Nel-
do unde ortus, fed apud Möguntiam limns ednca- °
tus, legis & litterärum etiam noftrarum bene leiens
erat & exercitatum in fcripturis atque difpurationi-
büs contra nos ingeniuiri habebat. Plurimfim. mihi
familiaris fiepe ad me veniebat, tum negotn iui cauia,
turn me videndi gratis: quoniam in aliquibus llli
multiim neceffarius eram : & quotiens convemeba-
mus j mox de fcripjturis, ac de fide noftra fermonem
Mi. %■ »mit. * amico animö habebamus. Quadam ergo die folito
MiiL votum majus mihi & illi Deus * otium conceflit j & mox unde
folebamus inter nos quieftionero ccepimus. Et quo-
niam quse opponebat, convenienter fatis &confe-
quenter opponebat ; & ea qu£ oppofuerat, non minüs
conyenienter profequendo explicabat: noftra verb
ÖI SPUTA T I ®
aaiMhÉte&iÉÉÉy M
D I S P U T A T ! O
JUDÆI CUM CHRI ST IANO
:.q :
DE F I D E C H R I S T I A N A .
J U D Æ U Si
Uia Chriftiani dicunt te Iitteris eruditum Sc A bonum ? Ubienim cundfca nominavit, & valdè bona
I facultate dicendi expeditum ,-vellem ut to
leranci animo mecum agas, qua ope ratipni.?
1 & quo"au£toritatis teftimonio Judams culparis, quia
legem k Deo datam obfervamus, & Moyft legifla-
tori obfeciindamUs". Si enini lex bona, & a Deo data
eft; obfervanda eftrcujus enim decretum obfervandum
erit, ft Dei mandatum non eft obfervandum ?
“ Si verb lex obfervanda * eft ; ciir ejus obfervatores
canibus affimulatis fuftibus, extrufos ufquequaque
infedatis » SRverP earn minime obfervandam dicitis j
culpandus eft Moyfes, qui nobis earn adeo inani va-
nicate tradidit obfervandam. Quod ft parte excipien-
do, id obfervandum efte dicitis $ illud verb,minime
obfervandum vel abolenehim efte cenfecis * date con-
ftlium quombdo efrugieriius illud indi&um a Deo
malediduni , Mdleditlus , qui non perrfianferit in om-
riibus qua in'lege fcripta funt. Legiflator nihil excipit,
efte dixit ; neque hoc, neque illud animal excepifci
Quo modo igitur Deus cumfta créa vie valdè bona
^nim.alia j Sc poftea vetatcomedi hæc vel ilia animal
lia : & caufam reddit dicens , ea efte immuhda ani-
malia ? ] nec foliim ea prohibuit quæ fui naturâ ho-
mini ad vefeendum noxia funt ; verum Sc niulta quae
guftu jocunda, Sc ufu æquè làlubria ad comeden-
dum exiftunt. Aliquid etgo Sacramenti h^c in fe
continent :, quæ licet à Dep diÀa fine , tarnen à fe
invicem ad licteram omninb diffident. * SaCranjûn- m\. via.s«».
tum facræ rei latens fignum effe dicimus. ] Item Ger-,m,t'
feimus- quia djxit Dgus ad Aflam > Ecee .dedi vo- cm.i. v.i$.
,bis omnem herbam afferentem * fnper terram fernen, Ms. Vta. in
& univerßt ligna qua hqbent in feme tip fis * fernen- t«ra
tem generis fu i, utfint vobis in efeam. Qua igitur ra- *
tione dedit Deus primo hom’ini üriiverfa ligna in
efeam , & ftatim poftea prohibuit ne fumat de
fed univerfaliter ea oninia mandat obfervari: Vos au- ß îigno feientiæ boni & niali in efeam» Ubi univertemad
veftrurnarbitriüm, legis.& mandator.um <
fervantiarri determinàtisi Et üt feias quia his in rebus
tatiôrii potiiis vacaré volo , quàm contentioni j ab
àliis fecedamus,*& cui noftrum favor audientium ap-
ui plaudat * omninb réeufemus.
G h r i s t i a n ü s .
RatiùnabilitérTatis Bæc omnia tu requiris, & Hæc
vi- bmnia quæri convenit ; fed à te * vice pari requiro ut
mecum animo patienti agas. Nam ft modus alcerca-
tionis noftræ is habeatur.üt concédas quidquid tuæ le-
gis pagina teftatuç, vel ratiône tam evidenti aftruitur,
uÇa te nulla evidentiorirefutetur j præfto fum ut de
his tecum again, & ündecumque voluéris : idque po-
ati^’ tlUS * Ver^cau^ & tui * amore facio,quam ftudjo aif-
Putandi : nec hominü acclamationes euro : fed vincat
faliter ligna conceffa homini commendat, nullum
exceptuhi fuiffe lignum inftnuat. Non igitur ablque
myfterio id accipiendum eft. In Exodo inter
alia_ pra:cepta de_ faciendo AItari Dominus .Movfi
ita pricepit. /41tare de terra facietis--mihi i & Exo.io.v.ij
ojferetis fuper illud holocaufia. & pqcifica veßra;
& de qua materia * altare fieri liceret,.& quomodo
ita fubdidit: quod f i de lapidtbus illud adificare v. tji
volueritis, de non feElis lapidibus adificabiti's illud.
In expletione autem tabernaculi, & vaforum, atque
utenfiliurp tabernaculi, ita , legitur Fecit nu.rf.t.tf
Adoyfes altare thimiamatü de /ignis fethim, habens
per quadrum fingulos cubitos , & in alt it udine duos.
£t poft pauca : fecit & altare holocaufti de lignis ibid. j8. v. r
Set him, quinque cuvitorum per quadrum, & in al-
tit udine trium, Non temerario quidem aufu feu
cui ratio atteftabitur,& ScripturæaubEoritas contefta- (2 præftimptione fiebat, quod tam difereta dirbenfio-
bitur. Primûm icaque legeth bonam & à Deo datam ne alticudinis & quadrature fiebat. Iterti poft aliquanta
: fudit bafes aneas in introitu Tabernaculi, (fr v. jo.
alt ate, aneu'm cum craticuU fua. Item in fine : cande-
la brum flab it cum lucernis fuis, & altare aureum , in dr j-
quo adoletur ineen fum coram area tefiimonii. Quo-
modo ergo jubet Deus ut altare de terra faciacis ,
& fuper illud Kolocaufta veftra offeratis : econ-
tra Moyfes altare thimiamatis fecit ligneum : fecit
Sc altare holocaufti ligneum : fecit altare æneum,
fecit & aureum , fecit etiam aliquando lapi-
deum ? Multiim itaqué adverfum videtur ut a/iud
Sc aliter quam Dominus per Moyfetu jubet,
ab ipfo Moyfe agatur aliter ergo quàm litte-
ra fonat , & hoc accipi oportet. Rurfum cùm
ea bmnia humanis ufibus Deum creaffe Moyfes
î t t
efte dicinaus, tenemus , aftruimus ; aeproinde quid-
‘I'lid in ea fcriptuiii eft, divino fenfu intelledbum, fuis
temporibus obfervatum, & obfervandum efle fanci-
^us. Divino quidem fenfu legis mandataintelligen-
Qaefie dicimus, quia fi humano-fenftj ea omnia &
. Ifiteram accipimus, multa ftbi invicem adverfari-
I tla & multftm repugnarrtia vidimus. Ci\m enim
■ perafta creatione mundi Moyfes dicat: Fidit Deus
ia-ii(.Cj n^a VlA ftcerat, & erant valdi bona ; quomo-
0 ,n. * diferedone animalium poftea fcribic hjec
^Unda 9 & ilia, animatia efte immunda :. his uti
permittit j ilia non folftm non tangere,, fed eum
tetigeric morte mul<ftari Sc puniri mandat ?
xljotnodo enim eft immundum , quod eft valdb