mmlauum., icu uaexuiunt concordes, ,
Quod omnino non fadunt.j lcd itàexiftuntfeoncordcs, A to viliùs traftat. modifque dirafis tentât; videlicet
ac 1» oranes ellcnc Angeli,vcl hommes.convitiando. comminando . miavhm om»;-
ac.fi omnes ellenc Angeli,. vel homines; Sic ergo
fiinc ifti, ac fi Nutriti fine omnes, aut Converfî.
•C A PUT L X X I X .
Similitude inter Monachos, & Angelos, & Dsttm.
Sic eft inter Monachorum congregationcm in terris,
Ôc congregatiouem Angelörum in coelis v
quojnodo inter eos, qui funt adhuc exteriùs incella.
növitiorum $ & illos qui jam funt inceriùs in con-
gregatione monachorum, qui, ut prévalent, in omni-
bqs fçnerfeaè coftodiunt. Hos enim Abbas per fe-
metjpfiim jam omnia docuic, quæ vult eos obferva-
rej,illis verb magiftrosex iftis præponit, qui eos do-
ceant quæ debeant r*» * qwçe aeoeant ceuutfttooddiirree.. IIlfttui jjaamm pprroobbaattii ffuunntt ^ peraton militantium. Similiter autem tria funt gene-
in pmnt humilitate, & obedientia, & patientia, «e B ra qui fnpcmo Régi dcfcrviunt. Primum ee-
obletvatione exDofcit.ïlli v<«rA nus funt Ancrpli nui _Ht-
, I - ,wv 1 1 »wucuicntid.,oc ôc
obfetvatione omnium quæ Ordo expofeit. Illi verô
ad hxc * adhuc probandi funtutrum velint elle humilès,
obediences, patientes , 8c oblèrvare omnia quæ Ordo
requirit. Unumquemque ergo illorum is qui eis
magifter deputatus eft, probat & arguendo , 8c in-
crepancfo. Plerumqueetiam flagellando tentât, an
aptus ad fiifcipicndum in congregationealiorum exi-
ftat. Quem fi viderie cuntfta .patienter fuftinere, Ôc
aliorunji confortio per omnia dignum elle, venit ad
Abbatem nuntians ei coram omni congregationc : Do-
«^eommen- mine ( inquit ) novitius ille, quem mihi * commififti,
ita perfedèè. fie habet omnibus modis, qubd jam eft
dignus inter nos effe, fi jubetis. Qnibus auditis, Abbas
aut eum recipit, communi confilio fratrumj aut C
adhuc dimittit, ad exemplum aliorum novitiorum*
Sicque de ifto novitio condignè agitur, qui.lèrvo-
rum Dei confortio jam dignus habetur. Ilium autem
iiovitium , quèm magifter fùus viderit inobedientem
impatientem , fuperbum, fufeeptione indignum j poft-
quam eum diu toléraverit, multifque modis emenda-
re tentaverit : tandem fi nihil proficere poteft, ve-
nitad Abbatem, & talia ci refert : Domine, inquit'
n. h.b<bu, novitius ille quem * habui in euftodia, ut eum do-
cerem quomodo polTet efle dignus converfatione no-
ftra j ita pervefsè fe habet in omnibus quæ agit, ut
nec inter reliquos novitios dignus fit converfàri. Pro-
videre itaque vobis cpnvenit quid potius de co faciendum
fit. Ad hoc ille refpondens, magiftrura hor-
tacur ut eum adhuc omnibus modis emendare cone
; . — «—«•»».,iuuv.uv.jLiu uivciu» tentai,convitiando, comminando, quædam gravia jtibendoj
quandoque etiam flagellando. Qui fi hæç omnia hiu
militer iuftinuèrint, 8c Domini.fui mifèricordiam patienter
expebhverint, tandem eîs Dominus hæredi-
tatern patrum filorum reddit. Si verb noluérint hæc
tolerare, nec fuam valent hæreditatem recuperare,
nec, aliud vult efs Doïninus dare. Illi autem qui-
nihil aliud quærunt , quàm folldatas, & ut bene
pafeantur} tamdiu Imperatoriobfequuncirr, quamdiu
hæc eis largitur î Quæ fi eis abundanter donaverit,
laudant eum , Ôc dicunt quia verè Domino tali fer-
Viendumeft, qui talia ferviencibns fibi oonferr. Si
verb hæc illis dare deftiterit; ftatim recedunt, ipfi>
vituperato,& incipiunc fervire ipfius inimico. Tria
igitur hæc funt genera hominum alicui terreno Im-
peratori finit genera
eorum nui (nnf»mn R »»rrî ^ r > - : ____
la|" I » Hp ■ W S S S | «1 lum DUS mtcr “ oa,s rdiql,eoeendste os conc- quos antea.minabatur occidere , gratias agit V »
‘mu inter renquos tolerare
tolerate, D non eumad volumatemfuam dimiferint Qmderoof
quàm fæculum revem.Sicqse Nunquid non ideànroded ei C,fK„ f
quam dimittere ad feculum reverti. Sicque novitius
litc nec in congregatione recipitur, nec il cella no*
vitiorum expellitur. Similiter ergo eft confiderandum
per omnia mtcr Deum, & Angelos, & Monachos;
quomodo inter ilium Abbatem , & magiftrum ,atque
novitios monachos. • 1
nils funt Angeli, qui interna bcatitudine ftabiles , ilbi
fine omni intermiffione fervientes. Aliud verb homines
boni funt, qui in quantum polfunt, fine vo-
luntati obediunt : ficque ad regnum coelorum., patris
fui Adæ culpa perditum, hæreditario jure pervenire
contendunt. Tertium autem hi, qui tantdin pro ter-
renis ferviunt commodis, quafi milites ftipendiarii.
Sic ergo per omnia eft confiderandum inter hæc tria
genera & Deumquomodo inter alia tria fupradi-
fta , Sc Imperatorem fuum. '
C A P U T L X X X I .
Quo/ Momcho profit, p ttiiquod borum Invitas
fuci.it,
Ontingitaliquando'quempiam fic abundare hu- f, S'
V —imoribus malis,.ut niîi fecetur, aliter fanarinon KT,,
polflt. Ut ergo ab eis ppiEt ex toto mundari , fpon-
te fua prius fe faciat ligari :■ rogans etiàm eos qui
cum ledhiri funt, ut non eum: dimittant, quicquid ‘“' “S
ipfe dicat, donee eum perfeâè fecuerint. Cum ergo dm”
putredinem pungere catperint, & refecare; clamat
& dicit fe prius nihil mali habere, comminaturque cos!
mfi eum dimiferint, occidere. Sed’ illi qui eum hoc di-
cere propter dolorem feiunt; non verba illius attenddt,
led ut emperant putredinem perfeaè abfcindunt.Cibn
autem ad plenpm mundatus melius habuerit, eildem
agit,'quid'nTo n euma—d v.vn.l-n..ni«ra.v^.mut fui^«riru. umuiCiin_[.■* v<iuaereo?
Mnnquid non ideb prodeft ei feftio, qui cam tole-
ravit invitus, cùm ad earn tolerandam fe fecit l.jg§
r * oP° ncta“ “ S ! Prodcft revcra 1 quia per earn abfeif- H
la eft lnfirmitas, & reparata eft fanitas. Similiter au- ,'1“
tem plerumque contingit, ut aliquis redundet vitiis i
& intelligac qubd aliter falvari non valeat, nifi à fe
»ferro diftrióliorispoenitentiæ jfuerint relecata Ut *'-
ergo mde purgari perfedè queat, alicui in monafte-
nofpontefua fe ailigat. Profeflioncm etenim fe-
ciens, lbi ftabibtatcm, moruraque fuorum conver-
C A P U T L X X X .
•I. .lijotm Similituda intar Dawn, & * futmlibat Imptratarem.
V S r f t - - •* " * h ■ «-.**.. g
iM ’s 5 k W ËBÊI
* . _ ----- 1-*--» i vjituiiivjtau h j ici imperatoren!
rrenum , & fibi obfequentes. Tria quippe font
genera hominum, quæ terreno Imperatori ferviunt.
Alii emm ferviunt ei pro terris quas habent, nihil
aliud quæientes nifi quod tenent : A lii, quia
terras recuperare-yolunt, quas eorum parentes ali-
qua lua culpa perdiderunt : Alii verb pro folidatis,tantum.
Illos itaque Dominus honeftiùs tradtat, qui nihil
unquam deliquerunc i nee aliud, quàm quod ha-
bent, quærunt. Hiradicati funt & fundati, nec evelli
fprmidant, dum fe in voluntatc Domini fui confèr-
vant. Illos verb, quorum parentes fibi peccaverunt,.
quique pro illorum bæreditate-fibi ferviunt, alfquan^
* n ---- ---- **'&-*-* -».weilt , quicquia lple
poltea dicac, non eum dimittant î fed ejus vitia refe-
eent 8c emendent. At plerumque cùm eum coeperint
ad meliora ftimulare, & cjus vitia corripiendo refe-
ca[e > ^calcitrat atque irafeitur, dicens fe non elle
culpabilem, unde reprehenditur : ipfofque qui eum
arguiint, aliquando etiam perimere minatur. Hi verb,
qui hoc eum proferre propter Ordinis diftri&io-
5 5 ? .CCl®no1 .unt * non eum ‘^eo ^irnittunt ; fed ab eo
dutrnfte ftultitlam , ut prævalent, nunc hoc nunc ilia
modo abfeindut. Cùm itaque fuerit emendatus à vitiis,
& mitior fadtus j ad fe reverfus eifdem gratias reddit,
C A P U T L X X X I I I .
xerint. Quid igitur? Nunquid non id eo fibi proderit A
jinfiemau. ij|a cant a difttidfcio, quia earn * infirmitate carnis imvitus
ad horam fuftinuit, cum ad earn fulFerendam . ..
fponte fua in monafterio fe aliigaverit* Proderit uti- Similitude inter Monachum pcccantem, & Laicum.
que : quia & per earn liberatur ab omni infirmitate
vitiorum ; & redit ad vfcram fanitatem virtutum. Sed
dicet aliquis : Melius 'eflet ut Deo fine profeffione
ferviret fpontaneus; quam in.monafterio profeffione
fe alligans, fervire'cogeretur invitus.
H «
pcccarem
C A P U T L X X X I I .
Quàm magna fit fpes Monachi profeffi* 1 j
[Uic autem eft refpondendüm ; quia tanta di-
ftantia eft inter ilium qui non vult facere Deo
■ ad fer' promiffionem * lèrviendi fibi, & eum qui libenter
earn facit ; quanta inter homines duos, qui ambo ex
debito debent fervire Domino uni. Sed unus eorum
accedit ad Dominum, 8c dicit : Domine, ex toto
corde tibi lèrvire volo, fèd elle tibi fidelem promic-
,i. promît to. tere nolo. Quia fi hoc tibi * promilfo poftea pec-
kp0- -- tl 1 carem j gravibs delinquens graviori vindidra dignus
exifterem. Qiiantb tarnen melius poterô, ferviam
tibi j fed fi quando pcccavero tibi, judica me ut ilium
, <jui fè tibi elfe fidelem minime promifit. Alter
veYo venit ; àr dicit : Domine , ex toto corde meo
te dfligo, tibique fidelitatem & fubjedrionem pro-
mittô : ut fi aliquando fecero contra præceptum tuum,
non me judices nt alienum, led emendes ut proprium
fervum. His itaque didtis, evenit ut ambo
idem peccatum poftea faciant : ac deinde poenitentes
ad milèricordiam Domini fui veniaot. Dicit itaque
Dominus illi qui fibi fidelitatem promittere noluit:
Q^re hoc fecifti î At ille: Domine ( inquit.-)'confi-
teor quia deliqui, fed tarnen me tibi non elTe delidtu-
rum, non promifi. Sed ille : Ideone, inquit, noluifti
mihi fidelitatem promittere, ut pofles contra melibe-
riùs peccare ? Ergo & ego contra te, non ut erga
meum, lèd ut adverfus alienum agam, totumque
quod erit * mei juris-, ufque ad ultimum quadrantem
*i ‘Mqac.... exigam. Hoc ita* judieato, converticur ad alium 8c
ilium dicit dicit : Et tu, male lerve , qui mthi naelitatem promt
QUod ut apertiùs à fimili videamus, homines
duos unius Domini fervos intueamur. Ambo itaque
à Domino illo pofleffiones proprias obtincanc
fibi, fub jurejurando promilïb quod ei fideles exi-
ftant. Unus tamen illorum conditione tali hoc faciat,
qubd fi quid in eum quandoque deiinquat j de proprio
liio, prout fuerit juftumffibi emendet. Alter verb
Dominum fuura adeodiligat, ut nihil proprium reti-
nerej omnibus ei dimiffis» familiarius fibi * malit al- yclît
1er vire. Hoc etiam patftum cum eo * faciat, quod «/.componH
fi aliquando quid contra eum (îommittat i de feipfo,
non de re aliéna, fed ut de proprio , quam voluerit
vindiblam allumât. His igitur a&is, li culpam ean-
dem committit.uterque, ac deinde poenitentiâ du-
<fti velint emendare, fed illè de proprio, quod nec adhuc
toeum vult dare pro illiùs culpæ facisfadtione :
Ifte verb, de feipfo, * quem etiam totum •‘Domino al:
mancipaverat prias : videatque Dominus quod ille j"mmpriu«
tantum facere nolif, etiam poftquam fibi peccavit, Domi.nl fu»
De quo, inquam , majorem velle videti
milèricordiam, an cum illo videtur velle mitiba î I
habere videat<lue
rage-
^ re , * quem operibus comprobat fe minus dilrgere ?
Qubd fi hune alterum vélit altero duribs/argaëre : *'° q m
Serve ( inquiens ) male, qitantb mihi eras familiafior,
tantb es culpabilior : Poteft ifte fibi fic rçfpondere î
Domine ( inquiens) yerumeft quod dicis; fed quàn»
diu poenîtere nolui : at poftquam toto corde poeni-
teo , meque ipfum in emendationem trado , nurtquid-
nam pejus illo debeo pati, qui nec illud quod habet,
tibi totum vult dare pro làtisfabtione fui com-
miffi ? Juftum-ne tibi videtur, ut quia te màgis dilexî,
minorem debeam mifèricordiam conlèqui ? Imnib
ep majorem mihi facere deberes mifèricordiam , quo
nullam majorem tibi facere polfum fàtisfaftionem ?
Quid aliud Dominus diceret, quam quod veritas habet
? Hune ergo mitiùs judicat, ut ex toto proprium
: ilium verb lèverilis, ut minus fibi privatum.
Sic * ergo Deus celeriùs indulget monacho qui le cnîm
feras ideo^tibi magis cavere debueras , quare hoc . * . . . . - ‘ 1 ‘ ■ ygj «l. Ce v c l
fecifti? At ille : Domine , ait ,; confiteor révéra me D ei toCum committit j quàm laïco dare nolenti
deliquille, tibique fidelitatem promifilïè. Sed poft- .f"ua» pr° his quæ commifit.
quam me poenitet me deliquille , debeo ego pejus pati
, quia tibi fidelitatem antequam deliquiflem promifi
, quàm ille qui hanc tibi vult promittere, etiam
poftquam peccavit ? Ideo quippe volui me elle tuum,
tit fi quando peccarem , non me judicares ut alienum,
fèd emendares ut proprium. At Dominus : Ita eft, in-
quit., ut dicis. Gbm-ergo voluero de te vindibtam
accipiam , ut de meo. Sioautem & Deus inter pro-
felfum monachum & nolentem profiteri judicat , fi
eos contra eum peccalfe poeniteat. Non lolbm autem
profeflum * mitibs judicat non profeflo} fèd etiam
quolibet laïco adhuc in feculo conftituto. Licet
C A P U T L X X X IV .
Similitudo inter Monachum, & arborem.
ETenim rürfùs à lîmili poteft videri, acceptable
lius elIèDeo bonum opus monachi, quàm hominis
cujüfpiam fæcularis. Solet quippe accidere duos
elle homines fuh Domino uno, fin giflas haberites arbores
in proprio folo. Arbores autem illæ frubtum
ferunt bonum utræque. Verùm quia illi Dominum
inæqualiter diligunt , etiam ei de fruétu earüm imenim
uterque idem peccatum comiriittat ; * tamen fi E paricer ferviunt. Unus enim eorum , quia minus
corde mon* to tQ ex corde monachum poeniteat deliquille ; eum
chopoeniteat . _ . . t . c . J . deliquille, que ordtnem, cui lelubdidit , rerventi amore eufto-
cumque diat j majorem quàm laïeus milèricordiam conlèque-
tur, quantumlibet ille poeniteat fæcularibus adhuc
dete'ntus. Si vero poenitere noluerit, majori quàm
laïeus damnationi fubjacebit.
eum diligit, cùm arboris füæ fruârus fuerit matu-
rus, colligit, fertque inde Domino liio, quantum fibi
fuerit vilum. Alter autem adeo Dominum amac,
ut ad eùm veniens, arborem ipfam ei oftèrat. Domi- ,
ne ( inquit ) arborem habeo quandam, bonum valde
frutftum ferentem ; quæ * quia veftræ congruitdigni- ai. i
tati, malo eam veftri elle juris quàm mei. Eam igitur
offero vobis, ut amodb vobis fru&ifiçet foli.
Iplam quoque veftfo affignabo præpofîto, ut ex eâ
frudlnm colligit, indeque vobis, prout velle vos nove-
rit, diligenter delèrviat. Sed & ego, quanta diligentia
potero, eandem veftræ * ucilitati euftodire curabo. ai
Cujus igitur * horum obfequium Domino illi magis «
m