•<j ? Et quomodo vrtum eft, quod dicit David : I« A & aflbmptæ nature: fi priùs neceffips ilia repcllitur,
iniquitaubus cônceptus fum, & in peccàtis concepitme^ quâ ad fatlsfaââonejp pro peccàtis _ M
mater me*. Quæram igitur , fi poflum , quomodo ,
quamvis non ftatini ab ipfa cöhceptioiie fit in infantibus
peccatum, immiindö tarnen famine* in iniqui-
tatibus & in pecçatis concipi^dicantur. Sape utique
divina Scriptura aflèrit aliquîd efle, * quod modo
non eft, idcirco quia tarnen eff futurum eflè. Sic
quippe Dcus Adæ de liguo vetito dicit : In quacun-
que die comede~is ex eo , marte morieris, non qubd ea
die mortuus fit corpore ; fad quoniam die illâ necefli-
tatem accepit aliquando moriendi. Ei: Paulus fimiliter
/. ob neceflitatem moriendi aliquafldo, ait : Si autem
Chfiftus in vobis <ft, corpus qui dan mortitum eft prop,
ter peccatum ,fpiritus verb vivit propter juftificationem, ß
Non enim corpora èonïm., quitus loquébatur, mor-
.. tuar érant ; ïèd mpritura propter peccatum : quia per
kaum hominem peccatum in hune rnundum intravit, &
per peccatum mors. * Sicut in Adam omnes peccavi-
mus, quandoille pcccavit : non quia turic peccavimus
ipfi , qui nondumeramus;: Ted quia de illo.futuri eramus
: & tune fabta eft* ilia neceflitas.ut cùm eflèmus,
peccaremus : quoniam p<r unius inobeduntiam pecca-
totes cànfuuri funt multi. Simili modo de immundo fe-
mine in iniquitatibus & in peCcatis concipi poteft homo
inteîligi ; non qubd in (ernine fit immunditia pec-
' cati , aut peccatum five iniquitas ; fed quia ab ipfo femme
& ipfa cônceptioné , ex qua inetpit homo elTe,
- accipit * neceflitatem u t, cùm habebit animam rationalem
, habeat peccati immuniditiam , quæ non eft
ximorumi parentum aftringi videtur. Sed qubd illud
nullumfequatur à proximis'parcntibus debitum, dùbiû
non erit j n à debito primorum * parentü liberü inteîligi
poterie. Hoc igitur, adjuvante Dco-, conàbor primum
quomodo cognofei poflit, inveftigarc: quarcnus,.hoc
dcmonftrato, inaliis non fitneccflè multùm laborarc.
C A P U T IX .
Cur peccatum quo damnatur hum an um genus, ma gis
imputetur Ada , quam Eva ; cum ille poft & per
illarn peccaverir»
AD quod mihi videtur quarendum in primis, cur
fiepius & fpecialiùs peccatum, quo damnatum
eft humanum genus, magis imputeturAdæ quàmEvæ:
cum 1 ilia prior peccaverit, & * Adam poft & per il-
lam. Dicit enim Apoftolus : Sed regnavit mors ab A . p»n. fl
darn ufque ad Moyfem, et tarn in eos, qui non pecca~ ' 4*
verum in pmtlitudincm pravaricationis Ada. Multa
quoque alia leguntur , qua magis Adam, quàm
Evam , criminari videntur. Quod ideo fieri exiftimo
quia ilia duorum copula tota intelligitur in nomine
principalis partis ; ficut fape per partem totum folet
fignificari : aut quoniam Adam cum coftafiia,quamvis
in nuîliérem ædificâta, dici poterât Adam, ficut le-
gitur : quia Deus mafculurn &ftxminam fecit eos, & <?««ƒ■ ü
binedixit eis. Et vocavit nomen eorum, Adam j in die
quo créati funt : aut idcirco, quia fi non Adam, fed foconcupifccni
qui peccatum & inlQuitas. Nam etfi* vitiosâC la Eva peccaflet; non necefie erat totum * humanum.
r. . i.1 . . . ........... •_r_i_______n ________________________
concupifeentiageneretur infans; hon tarnen magis eft
in femine culpa , quam eft in fputo vel in fanguine , fi
quis mala voluntate exfpuit, aut de fanguine fuo aji-
quid emitcit: non * enfm fputum aut fanguis, fed mala
voluntas arguicur. Patet igitur quomodo & in infantibus
non ftatimabipfa conceptionc fit peccatum ; &
vefa fint qu<e de divina Scriptura oppofui. Quippe
non eft illis peccatum , quia non habent ( fine qua
non ineft peccatum ) voluntatem : & tarnen diciturin-
elß »quoniam in fepine trahunt peccandi, ( cum ho-
rmnes ram * erunt, ) neceflitatem. Si ergo htec ,* ut
puto, vera funt; quqd alftjmitur de parente ad pro-
lem , quia nullam habet voluntatem t ; nullum eft in
eo peccatum.
C A P U T V I I I .
Quod in femine fumpto de P'irgine non fit peccatum
neque nec>Jfiras futun fcccdti.
ITaque perfpicuum eft * quonianj in eo quod Filius
* Dei in perfonam luam aflumpfit dc Virgine, nulla
potuit die peccati macula. Sea dibtum eft quia fernen
à parefitibiis trahitur cum neceflitatc peccati fu-
turi, cùm fuer it animat inn anima rational! : hoc * utk
. que non eft propter a’liud, nifiquia. humàna nacura
■ • nafeituf in infantibus (^ut dixi) cum debico facisfa-
ciendi prb peçcatq 4dæ, &', fecundùm qûod * pofui,
proximorum parentum : ( qudd nequaqâm fâcere poteft
: & qnandiu non façit, peccat ) & quia fola per fe 'j
genus perire, fed fólam Evam. Poterat namque Deus
de Adam , in quo*femen omnium * hominum creave-4/,(
rat, aliam facere mulierem, per quam de Adam pro-
pofitum Dei pcrficeretur. Eifdem rationibus fignifi-
cabo* per nomen Adæ eos ambos ; nifi cùm neceflc
crit eos difeernere.
C A P U T X .
Cur gr uv ent ur peccate A d a , qui (jus corifcii non
fuerunt. m ,
ESt quidem unufquifque filius Adæ & homo per
creationem, & Adam per propagationem, & per?
fona per ’ individuitatem, qua difeernitur abaliis.Non „/......
enim habet * efle homo ab Adam, fed per Adanj. Nam
U ficut Adam non fe fecit hominem; ita non fecit in fe natu
ram propagandi : fèd Deus qui eum creavit hominem
, fecit in eo hanc * natural? ; ut de illo propaga- 4/. ««««
rentur homines. Dubium autem non eft, unde u-
riufquifque ;alligetur debito , de quo agitur : non
enim unde, quia homo eft, nec quia perfona eft. Nam
fi idcirco unufquifque huj us debiti reus eft, quid eft
homo, aut perfona ; necefle erat Adam, priufquam
peccaflet, * hoc debito aftridtum efle, quia erat homo */.»dhot
& perfona : quod eft abfurdiffimum. Roftat igitur ut ,bituB
per hoc tantùm fit debitor, quia eft Adam ; fed non
fimpliciter , quia eft Adam ; fed quia eft peccator A*-
dam. Nempe fequeretur quiafi nunquam peccaflèt A-
dam ;. tarnen qui de illo propagarentur , cum hoc denon
valet juftitiam habere quam deferuit ; & anima, ^ bito nafeerentur quod impiurh cft.*Non incongruum
quæ äggravatur córpbr,e quod cörrumpitur, nequit
earn fàjtèm ïntelligere, quæ nec fervari poteft nec haben
non intelleófca. Quaprôpter fi ab nis neceflitati-
bii^femen aflùmptum de Virginc liberum oftendipo-
terît, palam efit quia nullam peccati neceflitatem tra-
xic. Quod* ilia,quîde.m neceüitas> quâ humana na-
tùraîcila per fè juftitiam recuperare nequit, & ilia
qua corpus qu,od çorrumpitur aggravat animam,
: éandeifi juftitiâm nec acceptam in ætate -perfecta
eft hie repetere, quod jam * fupradi&um eft : cur,
fcilicct, unufquifque peccato vel debito Ada: grave-
tur, idcirco quia de illo propagatur; cilm ejufdem
peccati confcius non fuerit. Cum * fecit D.eus Adam ,<4/iCunl!
fecit in eo naturam propagandi; quam fubjecit ejus
poteftati, ut ei uteretur pro fua voluntate, quanidiu
ipfc vellet fubditus. efle Deo : * nam non ilia uteretur 1 . n0„j
beftiali & irrationali voluptate; fed humana. & ratio-
nali voluntate. Sicut enim eft beftiarum nihil vellexum
fine âüxltiogratiæ fçrvare, nec * nec in infantilis fal- ratione ; ita hominum* effet nihil vclle fine ratione : ^
tem iiotelligere queat,-ab illo femine fint alienæfacilè quod femper debent , quia poteftatein hanc accepit
mPriftrari valet per unitatem perfonalem aflunpentis Adam, & eamfemper fervare potuit. Dcdit etiam illi
hnne eratiara , ut fient quando ilium cqndidit A gravia deorfum trahit : terram , aliquando prills.vo-
® m. _____ _- __I..... . liirif-of.» frminant^nulla propaganaidperantenatura , aut voluntate.crea- . alimiandn nnllo vollintura:
M & rationalem & jnftum : ita fimul
ci'un rationalem haberent animam , jufti efient,
u u o s generaret operante nacura & voluntate, fi non
peccaret. Eadem quippe ratione, qua monftratur ratio-
* • ;iafl-oTr« rlT#* rrpafam nnon in Cxpe fahumana
«d. |i»DCS
Imitate colent^& feminante ,aliquando nulm voluntatis
opéré præcedente , herbàs & arbores iiinumeras
producere & cas frudtificare facie ; & alia multa , quæ
fâcilius * ufù quàm doébrinâ agnofeimus. Voluntati«/- vîfu
imputantur ilia, quæ funt * hujufmodi, * iter facere, w.hcmim«
ædificare, feribere, loqui, & fimilia quæ non nifi a/* itera
voluntasfacit. Cùm igitur omnia quæ hunt»-fi diligenter
confiderentur , fiant auc folâ voluntate *Dci,
aut naturâ fecundùm vim à Deo illi inditam , aut
voluntate creaturæ : & ea quæ nec natura .creata ,
nec voluntas'creaturæ , fed folus Deus fecit, fèmper thi cmf*i
miranda fint; apparét quia très funt curfiis rerum,
fcilicet, mirabilis, naturalis^ voluntariùs : & mira- v$iunt<*
aauii a ™ . « ________ _____ bilis quidem aliis aut eorum legi nullaténus fubditus rms‘
fubditus noluit efle Dei voluntati ; ipfa ngtura propa- B cft 5 fed libéré dominatuv : neque illis fecit injuriam ,
r • ■r -1 — quando eis obviare videtur ; quia nihil habent', nifi
quod ab illo'acceperunt, née ille dédit eis * aliquid <*/. alîud
nifi fub fè. Quoniam ergo propagatio viri de fola virgine
, ita non eft naturalis,' aut voluntaria ; fed mirabilis,
ficut ilia quæ mulierem protulit de folb viro ,
& ficut creatio viri de limo ; palàm eft quia nequa-
quam fubjacet * legibus & meritis illius propagatio- icgi
' quam & voluntas & natura, quamvis difere- quoniam
üalem naturam juftam elfe creatam . quoï
to feci opufeulo, probatitt etiam qubd qui
"natura propagarentur non præcedente pçccato, ex ne-
cefîitate juftitiam pariter haberent cum rationalitate.
Siquidem qui crcavit primum hominem fine parentum
creneratione, créât etiam * eos qui per creatam
ab iîfo fiunt propagandi naturam. Omnis igitur homo,
fi peccatum non præcefliflet j, fimul effet ficut
Adam» A: juftus & rationalîs. Quoniam verb Adam
fubditus noluit effe Dei voluntati ; ipfa natura propa-
_ gandi quamvis remaneret , non fuit fubdita cjus vo-.
luntati, ficut effet, fi non peccaflèt : & gratiam, quam
Lropa- de fe * pfopagandis fervare- poterat, p^erdidit : atque
omnes, qui opérante naturâ quam acceperat, pro'pa-
oantur, ejus aftri&i debito nafeuntur. Quamobrem
quoniam Humana natura ( quæ fie erat in Adam tota,
ut nihil de ilia extra ilium effet, ) peccando fine omni
& neceflitatc, Deunv exhonoravit, unde* per fe fatis-
•i. lropa- fecare non potuit ; gratiam , quam acceptam * propa-
.«» gandis.de fe femper po,tuit. fervare, perdidif: & peccatum
, fècum comitante poenâ peccati, quantum-
cunque per datam propagandi naturam propagetur,
trahit.- ^
C A P U T X I .
Ouoi propagatio de hircine non fub j are At legi &
merit is naturalis propagations ; & qubd tres ftnt
* cUfus rerum.
NUnc * diligenter confiderandiim eft utrùm, hæc
quafi hæreditas peccati,■ & * poenæ peccati* ad
hominem per virginem de -Adam * propagatjum juftè
pertranfeat. Certum quidem eft qubd Adam non accepit
naturam propaganda,' nifi per virum fimul Sc
mulierem. Siquidem humana natura non habet, &
impoflibile cognofcitur, ut folus v ir , aut fola mulier
e hominem * generaret, naturâ tantùm & voluntate
ceperat naturaga aut voluntatem, qua opérante vir
primus' de illo fieret ; quamvis effet de quo à Deo fieri
poifet : fie non eft faija mulier de cofta v iri, aut vir
de fola mulieré , .opérante natura aut voluntate hominis.
Sed Deus propriâ voluntate Sc poteftate fecit
virum de limo unum, & alterum de fola foemina,
& foeminam de folo viro : licet enim nihil fiat, nifi
voluntate Dei feciente aut permittente ; quædam tarnen
fola poteftas & voluntas ejus facit ; quædam ,
creata n a t u r a quædam, voluntas * creaturæ. Sed
.ficut creata naaura nihil per fe facere poteft, nifi quod
à voluntate Dei * accepit : ita voluntas * creaturæ nequit
per fè quicquam operari, nffi quod natura adtè,
operantur; aliud enim ibi fecit voluntas, aliud
natura : pariter tarnen verus eft homo & Adam denon
homine, &Jefu de fola muliere, Sc Eva de folo viro;
ficut eft verus homo, quilibet vir aut mulier de viro
& muliere. Omnis aptem homo but Adam eft, aut
I de Adam : fèd Eva de folo Adam eft, Sc omnes alii
C de Adam Sc Eva. Quoniam * namque Maria, de «I- «t»qoc
qua fola eft Jefu, de Adafn Sc Eva eft; non poteft Adlm’t f i '
ipfe de eifdem non effe. Sic namque expediebat ut y*, t*r
qui redempturus erat genus humanum, effet Sc nafi n4W*
ceretur de patre Sc matre omnium.
. C A P U T X I I .
Qubd mala Ada nulla reftitudine ad ilium hominem
tranfeant. •
Uomodo autem filius Virginis non fubjaceat
Q ’
& über ä peccato & debito fepefeto,&ä pa:na pec^-
cati, & beatus potens fervare femper acceptam juftitiam;
Hominem M B R H H H H H H i -»peccato. aùt’debito Adæ , fie quoque difficile
propriâ opérante. Sicut namque limus terræ non ac- rvnon inte^*gere* Siquidem Adam faccuseft juftus
« . . ______ • ^ R, \ n .rc fn Rr clpKirr» fynprato. Se. à orena oece-
Sc per juftitiam cam, quam dixi, libertatem
& beatitudinem. Quoniam ergo* Adam, cum ha:c bo- *i-»»»«
na fine omni difficultate poflet* femper fervare fibi,
non icrvavit; ea fibi ipfe abftulit, & horum fe contra-
riis fubjecit. Padlus eft itaque fervus peccati, five in-
juftitiae, & debiti, quod reddere * nequit, Sc miferia:, *i. nequivit
de * qua eft impotentia bona perdita * recuperandi. Si- de quo
cut igitur aliter nequivit fibi auferre bopa * qua habe- *i. repartndi
bat, & attrahere mala qua non habebat, quäm nbn
fervandofibi bona, cum potuit : ita nulli alii vahiit
r — 1 u u jL U U o u i wpvAaL. , am* .. M“ - — • v- —v* -c-a-d--e m bona auferre,- atque m, ala in— ferre, nifi n; on fe1r1-.
juvat autconcedit. Sola Dei voluntas fecit in principio P v5n(^0 bona-* cui fervare quivit. Servare autem nulh«/,
- ' potuit ea bona, nifi illis quorum génération« pote- *
ftatem voluntati fubditam accepit. Nulli ergo perfocrum
naturas, dans ijuibufdam competentes ungufis
voluntates; ut nature Sc voluntates iecundum ordi-
nem fibi traditum , fuum opus in rerum curfu per-
■ folverent: Sc adhuc multa fecit, chm de eifdem natu-
I r Ie ris. Sc volnntatibus operatur, quod * ilia; fecund um
Beeret fuum uflim ^ propofitum nequaquam * fecerent.
W f '2>,i Solius quippe voluntatis Dei cft opus, ciim mare
ficCum iter intra.fe populo pra:bet; cum mortui re-
furgnnt; chm aqua fubito in vinum convertitur;
cum Sc Spiritu fanbto corda hominum ea qua nec per
fe, nec -per-aliam creaturam feiunt, doc.entur; cum
noxia voluntates k fiio impetu , fold gratid regente ,
ad hoc quod prpdeft convertuntur; cum alia multa
I |aciunt | ßunt | qUfE nec creatura , jnec #jiJS voluntas per ufi-
B ptIluu tatum curfum fuum *qperaretur. Natura lcvia lurfixm,
na quamvis de * fe propagata tranfimttere mala pra—
di<fta potuit, in cujus generatione nee natura illi data
eft propagandi, nec voluntasejus quicquam operata
eft, aut operari valuit. * Quare Ada mala pradi^a
nulld ratione aut reftitudine ad hominem conceptura
dc Virgine pertranfeunt.