qux ad
placet
102,
SANCTI ANSELMI
CAN TU ARIENS IS ARCHIEPISCOPI
L I B E R
ME D I T A T I O N Ü M
E T O R A T I Q N Ü M -
P R O L O G U S .
E d i t a t i o n e s feu orationes, qux fubcriptx funt, * quoniam ad excitan.
dam legentis mentem ad Dei amorem vel timorem, feu ad fuimet difculiionem
edita: func, non funt legendx in tuniulru, fed in quiete, nec * velociter, fed
paulltim, cum intenta& morofa meditatione. Nec debet intendere Ieiior, ut
quamlibet illarum totani perlegaci fed quantum fentit Deo adjuvante fibi valere
ad acc-endendum affedturti orandi, vel quantum'ilium dele&at. Nec neceffe habet aliquam
femper a principio incipere , fed ubi magis illi * placuerit. Ad hoc enim * ipfum paragra-
pfus 'funt diitin&x , ut ubi elegerit iocipiat vel definat ; ne prolixitas , aut frequens
ejufdem loci repetitio generet failidium i'fed potius aliquem inde colligat leiior, propter
quod faclx funt, pietatis affe&urh.
L I B E R M E D I T A T IO NUMM
E D I T A T IQ I.
De humanoe conditionis dignitate , & mifevix.
m
Quod ad imaginent & fimilitudinem Dei fatli fumus.
EV I g I l A,, anima mca , evigila ; exerce x
fpiritum tuurn , excita fenfum, expelle fo-
cordiam lethiferi torporis tui , appréhende
follicitudin.em tuæ falutis. Inutilium cogitationnmef-
fngetur fagatio., reûedat ignavia, diligentia teneatur*
Medicationibus facris inlifte, adhære divinis bonis : in-
tende fèmpitertfis, tèmporalibus dere|i6fcisi Quid igitur
utilius, quid fàlubtiusin tara divino mentis exer.citio
poteris Êogitare , quàm immenfa bénéficia conditoris
dulcifïïmacpgitationerecolcre? Gonfidcxaigitur inip-
io creationisexordioquid fublimitatis, quid dignitatis
tibi contulerit ; & perpende quo amore, qua venera-
tione colendus fit. Certè cùm univerfitatem rerum vi-
fibilium & invifibilium creans & ordinans, humanam
naturam facere difpofuiflet, fummo confilio de tuæ
conditionis dignitate traâavit, utpote quam cæteris
creaturis quæ in mundo fimt, altiùs honorare difpo-
fuit. Vide igitur fublimitatem tuæ creationis, & retraç
a debitum reddendi amoris. Faciamus ( ait Deus )
hominem ad imaginent & fimilitudinem noftram. Si
ad hoc didtum tui conditoris non expergifeeris, fi in
tam ineffabili benignitàte erga te dignationis ejus in
amorem illius tota non exardefeis, fi ad ejus defide-
rium totis medullis non inflammaris I quid dicam ?
Dormientern te, , an potiùs mortuam reputem ?
Attende igitur diligenter quid fît ad imaginera & fimilitudinem
Dei te elle creatam. Habcs dulce pi-
gnus piæ meditationis, ubi cogitationes tuas exer-
ceas. Agnofbe ergo aliud elle fimilitudinem,aliud ima-
ginem : verbi gratia, poteft.haberefimilitudinem quan-
dam cum hpmiue equus , bos, .& cæteræ fimiles crea-
turæ i imaginem verb hominis non habet nifi alter
i homo. Manducat homo, manducat & equus : ecce
quædam fimilitudo ac communitas inter naturas diver-
las.. Imaginem verb hominis non imitatur nifi alter
homo ejufdem naturae, cups imago eft. Dignior igitur
eft imago,, quàm fimilitudo. Similitudinem ita-
que ad Deum hoc modo habere poterimus ; fi cum
bonum eflê confiderantes , nos boni efle ftudueri-
mus : fi eum juftum elle cognofcentes, nos jufti elle
contendanras': fi mifericordem contemplantes , nos
mifericordiæ operam demus. Qnomodo autem ad
M E D I T A T I O NE S .
J 3
imaginer» fuam ? Attende. Deüsfcmper meminit fui, A cgelishabitat, qui in Angelis regnat, qui coelum &
intefligit’ fe, amàt fe. Et tu érgó S 'fipro rfiödulo tuo terra cum omnibus quæ in éisTunt fe inclinât, fè tibi
infatigabiliter memorfueris Dei, intellexeris Deum, habitaculum præbuit| fuamtibi præfcntiam paratam
aroaveris Deum ; eris aft imaginem ejus : quifl hoc récit : docente enim Apoftolo Paiilo', in illifivivïmus, ~*a. ty
facere niteris, quod femper facit Deus. Ad memo- mivémur & fUmus. Daleis vita, motus amabiljsv op- ,x8‘
raridum,M intelligendum, atque aniandiim fummum tabile efle.- Quid enim dulcius, quàm in illo vitanvhabonum,
t’otum debet homo" referre quod vivit : ad berefqui eft ipfa.vita beata ? Quidamabilius , quàm
hoc omnis epgitatia i omnis volutatib cordis retor- omnem voluntatis vel a&iónis noftræ motum ad il-
queaturi àcuatur, cónformetur -, ut irifatjgabili affe- : luni &'iailló dirigerè, qui hos perpétua confirmetfta-
âu memor fis Dei ,.ihcelligas Deum , atxles Qeum j & bilicate?- Qiiidoptabilius, quàm v.oto &converfatiohe
j'ugtter in illo éflè, in quo lol o, vel potiiis qui lo-
lus clc verümelfé, fine quo nulli poteft bene elle î Ego, 1
ait i fum cjuifum. Et pulchrè. lpiè enim verè folus eft,
eujus immutabile eft elfe.v Ille itaquè ,,cujus efle tam
excellens, tam fingularitér eft, utfölum verè fit ; in cu*
g jus comparatione orcme efle nilfil eft p cùm te ad celfi-
tudinem creaverit, ut tuæ gloriam dignitatis nee intel-f,
ligere pollis, ubi te efle conftituit ? quem tibi manfio-'
nis locum præparavit f 'Attende ipfum fuis in Ëvange-
lio dicentem : Afanete in me , & ego in vobis. O iîgwffî ij*
æftimabilis dignatio , ô beâta manfio, ô, gloriofa vi-,
SUfhciuntnetibi hæc tamimmenla beneticiacondi-
cilïitudo ! Quanta dignatio creatoris, ut in fe fuam
toris a&iones de- velit habitare creaturam ? Quàm incomprehcnfibilis
beatitudo creaturæ, in fuo manere creatore ? Quanta •
rationalis creaturæ eft gloria, tam foelici vicilfitudine
.créatori’fôciari i ut ipfe in ea, & ipfa in co teneat man-
fionem ? Tam excellenter ergd creatos, in fe nos
manere milericorditer voluit ; luper omnia, ficut op-
nium gubernator, fine follicitudine exiftens ; omnia ,
velut omnium fundamentum, fine labore fuftinens J.
omnia ficut omnibus rebus excellentior , fine fuperbia
tuæ creationis dignitatem, qùà ad imaginem D4ei créa'
ta es, falubriter.exprimas. Quid dico ad imaginem Dei
te elle creatam j cum , telle Apoftolo ,*ip{à Dei imago
. v. hs ? Vir, inquit Apoftolus , non debet velarc caput
J h urn, cum fit int’go & gloria Dei.
1
Quod ad hoc fa 5H fumas , ut Deum fine fine *
làudemus.
Ufficiur.t ne tibi tam immenfa beneficia condi-3'toris ad juges gratiarum abliones reddendas, & debitum.
continui amoris ;.cum de nihilo, vel potiùs de
lutoceconfiderasejus bonitatead tantam cellitudinem
in iplô conditionis exordio fublimat'am î Sanblorum
igitur fententiam in tuam converté vitam, & defanbto
quid dicatur attende. Quæ eft igitur laus fanôti ? De
omni corde fuo laudavit Dcminum. Ecce ad quod crea-
ta es; ecce opus famulatûs tui. Ut quid enim te
Deus tam præclaro conditionis privilegio fublimaret,
nifi te fuis laudibus indefinenter intendere vellet ? Ad C excedens; omnia, velut quiuniverfa continet, fine dif-
laudajidumigitur conditorem tuum creata es ; ut ejus fufione complebtens; omnia, ficutomnitiin plenitudo,
laudibus yacans , & hie juftitis merito in ilium fem- . fine fui anguftia complens. Hie ergo ciun nulquam
per proficias, & in futuro bene vivas. Laus enim ejus
& hie juftitiam, & ibi beatitudinem tribuit... Sed fi
laudas; ex toto corde lauda , diligendo lauda. Hæc
7* *• eft enim fandlis laudandi propofita régula. De omni
corde fuo laudavit Dominum : & dilexit Deum qui fecit
ilium. Lauda ergo, 6c ex totd corde lauda, & quern
laudas dilige ; quia ad hoc fadla es ut laudes & diligas;
Laud at
défit, dcle^abileintra nos fibi regnumelegit ; Evan-
gelio demonftrante, ubi dicicur : rtgmm Dei intra vos Hyif. »
eft. Sed fi regnum Dei intra nos eft & Deus in fuo re^ lI*
gno habitat ; nonne ipfe in nobis manet, cujus intra
nos regnum eft ? îta plané : fi enim Deus fàpientia eft,
& anima juftifedes eft fapientia j qui verè juftiis eft,
Deum in fe roanentem habet. Templum enim Dei ’ • c,r-
que, fed ex toto corde non laudat, quem fanClurn eft | quod eftis vos , ait Apoftolus. Et tu igitur *7' '
ad benedicendum Deum profpera demulcent ; led à fanélitatis ftudio infetigabiliter infifte, ne templum
bencdicendi munere adverfa reftringunt. Laudat quo- Dei definas cfle. Ipfe de fui^ dicit, inhabitabo in tills, ’*•Ctr' 1
que, fed non diligit, qui in Dei laudibus aliud quàm & inambulabo. Nec dubites, ubicumque animæ fàn-
ipfum laudando requirit. Lauda igitur, & dignè lau-D <5tæ fuerint, eum in illis efle. Si enim Sc tu in omnibus
da ; ut nulla in te cura, nulla intentio y nulla cogitatio, membris, quæ vivificas, ubique tota es ; quanto magis
nulla follicitudo mentis, in quantùm tibi virtus flip- Deus ubique totuseft ,’ qui teipfam & corpus creavit ?
Summa igitur diligentiâ confiderandum eft cum quanta
ratione & reverentia fenfiis noftros & membra corporis
noftri movere debenius, quibus Divinitas ipfa
præfidet. Demus igitur, ut dignum eft , tanto inhabi-
perium taton omne i cordis noftri, ut nihil ei repupetit,
ä laude Dei fit vacua. Ab ejus laude nulla te vi
ts hujus profperitas revocet, nullacompefcjit adverfi-?
täs. Sic enim ex toto cordc laudäbis Dominum. Sed
cum ex toto corde eum laudaveris, & diligens laudaveris
|<,nihij ab Co aliud, quäm ipfum expertes; ut ipfe .. A -
fit finis defiderii tui, ipfe premium laboris , ipfe fola- gnet in nobis; led omnes cogitationes, & voluntatis
motus , omnia verba, & univerfa operanoftra illius
n,ilium attendant, ejus voluntatideferviant, ad rejfti-
tudinis ejusregulam dirigantur. Sic enim vere regnum
ejus erimus, & ipfe in nobis manebit-; & nos in illo
manentes, bene vivemus.
tium hujus umbratilis vitæ, ipfe pofleflio illius beatæ
yitæ. Ad hoc itaquê faéla es ut eum fine fine collau-
: quod tune utiqué intelliges pleniùs, çùm ejus
bcatâ vifionefubümata videbiste folâ & gratuitâ bo-
mtate illius,,cum noh elfes , de nihilo tam beatam,
& ad tam ineffa^ilem beatitudinem creatam, voca-
tam, juftificatam , glorificatam. Talis namquecon- p,
templatio infatigabijem tibi amorem dabit eum fine
fine laudandi, ex quo, ôç per quem , & in quo tantis
^ *am immutabilibus bonis te beatificatam gaudebis.
ubtcunqite furnus, in illo vivimut, movemur,
& furnus ; dtirn ipfum intra nos habernus.
I V.
Quod omnes, qui in Chrifto baptizatifiumus,
Chriftum induimus.
EXcita quæfo te , anima ttiea, & exardefeat ignis
j fuperni amoris in intimis tuis, & decorem à Do-
min'o Deo tuo tibi collatum prudenter intelligere, in-
telligens dilige, diligens fanâæ converfationis obfe-
•quiis veneraïe. Nonné ipfe-qui tibi in feipfo tribuic
C Hd ab ilia foeliçitate futüra, contemplatioais intui- manllonem, & in te dignatus eft habitare, feipfo veftit
^Jtu paululum etiam magnitudinem gratiæ, qua te te, munit, & ornât? Quotquot, ait Apoftolus in Chnftp Çat-i■v-lfi
Jn hac etiam vita fugaci ditavit, confidera. Ipfe qui in bapti^ati eJHs, Chriftum induiftis. Quid igitur laudis
C c ij