S AN C T I ANS ELM I LIB.
quia minus eft fiim'mo bono. Summum certe. bonum A
pluîalitatem fui non admittit, ut piura lint fumma
bona. Si enim piura funt fumma bona, paria funt.
Summum 4 vero bonum eft , quod fic'pïæftat aliis bo-
, nis, ut nec par habeat, nec præftantius. Summum
ergo bonum uniim & folum eft. Non igitur finit plures
dii, fed unus Sc folus eft Deus ; lient fummum bonum
eft unum & Iblum : 4 &? ficut fumma fubftan-
tia vel elfentia, five natura ; quæ eàdem ratione, qua
fiimmum bonum, nullatenus p’uraliter dici pofte pro-
bantur. Qui unus lolus Deus .cum 4 fit tres perfonæ,
Pater , & Filius, Sc Spiritus fan<ftus ; non tarnen, Filio
incarnato, necelfe eft alias quoque perfonas ( ficut
ille dilputator putat ) incarnari, fed impoffibile. Perfo-
nas enim non negat plures eile , ideirco quoniam aliæ R
funt ab invicem. Si enim ab invicem non effent alia:, -
pluresnon ellent. Sed, ut brevius explicern, & facility
quod volo, loquar tantum , ficut fuprà feci, de Pâtre
& Filio; quia per hos darum erit quid intelligen-
dum fit de Spiritu landto. Pater ergo ik Filius feciui-
diim fubftantiam non funt piures., nec alii ab invicem ;
.*?.Pattis alia quia non fiint duæ fubftânti*, liée alia fubftantia 4 Pa-
liiii. ter , alia Filius : fed una & eadem fubftant a funt Pater
& Filius. Secundum perfonam verb funt plures. Sc alii
■ ab invicem; quia Pater 8c Filius non fiint una & ea-
. dem perfona, fed duæ, & alia? ab invicem» * Dicit
ergo : fi Filius incarnatus eft, ik Filius non eft alia, fed
una Sc eadem numero res, quæ Pater eft : ergo necelle
niitu incar- eft Patrem quoque elle incarnatum. Unam enim &
"r^nonîfcâr- ändern numero rem impoffibile eft fimul efte, Sc non
nato ; quia elle in eodem homine incafnatam. Et ego dico : Si Fi- C
ftr/lnafquàm Hus incarnatus eft 5 Sc Filius non eft una & eadem nu-
Fditr. mero perfona, quæ Pater eft, fid alia; non idcirco*
necelfi eft Patre quoque efte incarnatum. Aliam enim
perfonam efte in uno homine incarnatam, & aliam fimul.
non elfe in eodem homine incarnatam poffibile
eft. Et ille : Si Deus Filiiïs incarnatus eft ; Sc Deus, qui
eft Filius non eft alius, fid unus Sc idem numero
Deus, qui Pater eft : plus tarnen ( quam vis diverlæ
perfonæ fint Pater & Filius ) videtur necelfe Patrem
H. unitatem quoque. eflê incarnatum cum Filio, propter 4 identitatem
deitatis; quàm poffibile elfe , propter diverffi |
tatem perfdnanim , eum non elle fimul incarnatum.
ai. quid hic Videte qui * hoe dicit , quomodo claudicat ucroqüe
pede in Incarnatione Filii Dei. Nam qui retftè fiufci- D
pit ejus Incarnationem, credit eum non afTumpfilfi
hominem in ünitatem naturæ, fid in ünitatem perfona:.
Hic autem fomniat hominem à Filio Dei ma-
gis effe affumptum in haturæ ünitatem , quàm in per-
Vtrium ar- fi*næ ünitatem. Si enim hoe non opinaretur ; non
fumrfii he- diceret magis necelfarium elle Patrem4 effi cum Fi-
Z uHiiatem li° incaïnatüm § quoniam unus eft Deus Pater , Sc Fi-
natura, ßd in ]ius - quàmefse poffibile ilium fimul non efse incarna-
u ' turn, quia plures funt perfonæ. Utroqtie igitur pede,
id eft, utraque parte claudicat in Incarnatione Filii
Dei .qui una natura eft cimi Pâtre, Sc alia perfona à
al. can dem Pat-™, quicuiiqué exiftimat4 hanc Incarnationem fie
efse ficundùm natüræ uriitatem, ut Filins non pofïïe
inearnarî fine Pâtre ; nec iiltelligit earn fie ficundùm
ünitatem efse perfonæ, ut Pater nqn poffit incarnari E
'Mures perfo- cum Filio, Quippe Deus lion fie afs'timpfit hominem,
na D,v"!ei ut natura Dei& hominis fit una Sc eadem ; fed ut per--
Vffumln un» fona Dei Sc hominis una eademque fit : quod non nifî..
hemsnen:. J in una perfona Dei efse poteft. Diver fis enim perfonas,
unam & eandem perfonam efse Cum uno eôdern- 1
que homine nequit iïitelligi. Nam fi unus homo cum
fmgulis pluribus perfonis una perfona eft ; necefse eft
plures perfonas , quæ aliæ funt à fe invicem, else unam
eandemque perfonam ' quod non eft poffibile. Qua-
propter impoffibile eft, Deo incarnato fecündùm u-
namquamlibet perfonam, ilium ficundùm aliam quo-
qtie perfonam incarnari.
C A P U T Vi*
Cur Filius magis qyikm Vater aut Spiritus SanBus,
Incarnatus fit.
®Ur autem Deus magis afsumpfirit hominem in
ilnitatem perlonx Filii, quam in ünitatem ali-
cujiis alia rum perfonarum ; quamvis in, hac epiftola
nolrrum hoc propofitum non fuerit; tarnen, quoniam
hujus rei mentio fe obtulit, aliquam reddendam ratio-
nem exiftimo. Nempe fi Spiritus fanbtus incarna- i.
tits efset, ficut Filius eft incarnatus , efset Spiritus fin-
<5tus Filins hominis. Elsent igitur duo Filii in Trinita-
te-Dei, fiilicet Filius Dei, & Filius hominis. Uhde
qiuedam .nafeeretur dubietatis confufio , cum de Deó •
Filio loquereniur ; uterque enim efset Deus , & Filius;
quamvis alter Dei, alter hominis: fieret quo-
que quafi quidam inarqualitas diverfarum perlonarum
fecuhdumhoc quod filii efsent, 4qux omnino tequales al
else debent, cum alter filius majoris parentis dignitate
cxcelleret, alter minoris parentis humilitate fubefset.
Quanto enim major eft natura Dei, qifim hominis;
tantb dignius eft else Filium Del, qüäln * efse filium ho-’
m inis. Sr ergo Spiritus finétüs natus efset ex Virgine;
cum Filius Dei haberet exceUentiorem nativitatem fo-
lam, qua: ex Deo eft; Sc Spiritus fanbtus minoreifi tantum
, qua: efset ex homine; alia perfona efset,major,
Sc alia minor,ficUndum * dignitatem nativitatis : quod
non convenic. Quod fi Pater in ünitatem fiice perfo- s.
ike hominem afsumpfifset; eafdem faceret in Deo
pluralitas filiorum inconvenieritias, Sc adhuc aliam.
Nam fi efset filius Virginis, dua: perfonx inTririi-
tate nomen liepotis afsumerent; quia Sc Pater * nepos
efset parentum Virginis; & Filius ejus, Virginis elsec
nepos; ciim ipfi tarnen nihil habeïet ex Virgine. Quoniam
ergo * quamlibet parvum inconveniens in Deo<»^
êft impolfibile; non debuit alia4 Dei perfona incarnari
, quamFilius. Illo enim incarnato, nullum fiqui-
tur inconveniens. Quod enim Patre, Sc Spiritu famfto
minor dicitur Filius ficundfim humaiiitatem ; noil
tarnen ills dua: perfona: ideo excellüiit Filio : quia eandem
majeftatem , qua majores funt humanitate Filii,
habet Sc Filius, qua & ipfi prieeft cum illis fua: huma-
nitati. Éft 8c.aliud, cur magis conveniat Filio Incar- 4
natio, quäm alii. Quienim erat incarnandus, oratu-
rus erat pro humano genere ' & convenientius fitis
fufeipit- mens humana Filium Patri, quäm alium aliis
fuppheare : quamvis h ie fupplicatio non fiat è Divi-
nitace, fed ab humailitate ad Divinitatem : quam id-
circo Filius Dei facit: qüia homo, per ünitatem per-
fona: Filius Dei eft. Amplius. 4 Qüi hominem erat a f - .
fumpturus , vénturus erat ad pugaandum contra dia- 5-
boliim , &ad intercedendnm ( ficut dixi) pro4 homi-
11 i bus : qui ambo, diabolus, feilicet. & homo-per ra-»
pinam fi vólüerunt facere fimiles Deo; cum proprid
fint uh voluntate. Et quia per rapinam voluerunt :,non
nili* per falfitatem:quoniam non nifi injuftè4potuerüt. a,
Propria enim volütas Angeli five hominis eft, quse contra
voluncatcm Dei eft. ,Cmn enim vult aliquis, quod
Deus veile prohibet: nullum habet au&orem fii* volü-
tatis, nifi fiipfum : & ideo fua pfopriaeft. Nam quamvis
homo voluntatem fuam aliquando fubdat volun-
tati alterius hominis,: propria tarnen eft, fi contra Deu
eft:quoniam non earn fubdit, nifi ut ad aliquid , quod
vult, attingat; Sc idcirco feipfum habet audtorem,cur
earn alii fubdat. Quapropter propria Voluntas eft, quaï'
nulli alii eft fubdita. Solius autem Dei eft propriam 'u
habere voluntatem, id eft, qus nulli fubdita fit. Qui- «
cunqlie igitur proprid voluntate utitur: ad fimilitu-/,
dinem Dei per rapinam nititur , Sc Deum propria P
dignitatc & fingularièxcelléntid privare, quantum in'
ipfo eft, convincitur. Si enim eft alia aliqua voluntas,
e" I
P»1« c,4l I
-Ratiii
■ qui
■ Ratili ' I
, quodlibet I
!. Si
, Ratil,
I. voluerüfli
9»! profrj* quæ 1
iculari la lEltÜr
DE FIDE TP
nu Ui fubdita fit; non erit volu.ntas Dei omnibus A
ipia erit jfo:s, cui nul'aa!ia prafit. Niii- '
,0 . . ..... „ v.., .. . . m perfonarum. rei'^ongraep^s'femet-
^vare'.'qra- cxiRahivic formam firvi accipiehs, ad dc-bef-
m pit'jt, landr.m diabqlum, & imercedendum pro homine, '
nvmatur. qUj per rapinam falfom fimiiirtidine'm Dei priefumofi-
rant4 qudin Filiis, qüi fplgndbr lucis aeterna: &
veraPatris imago , non rapinam arbitratus eft effi fi
s.-jiialem Deo :iVertim per verahi iqualitatem , & fi-
tn. 10. militudiftem, dixit: ego & Pater tiriun, furnny. £c. qui vi-
“n‘ H* define Vatrern. Nullus namque jufHus expugnatreum,
vel pbnit; aut ill'i mifiricordiiis parcic, vel
proeo inteicedic, qü^n cüi fptcialius injuria fieri pro-
batur : nec aliquid convenientiiH-opponitur faifitati
.opponitur ad expugnandum, aut4 apponitur ad 4 fanandum
im. n -quftp veritasL In llli
fimilitudine.m fpecia..„.
Dei Patris'fimilitudo creditür.
C A P U T VI.
mod. m Chriflo rum fuw dueferfone, ficut funt
due natura.
- INI T A TI S.
4 ergo Verb 'tm caro fr^Rrm eft
quæ fila nosnioc hominis liguif
alia à Livin;a u. I » non -itiaiv
qi onium ea • '»s habet cum i
prytatum et clins ein. Non eV
affumptus à V. ibo Homo , id cl
nomine Kóu-Nuis, heut di et a‘o
i P« C. 4-
QUfiepit autem in unitatem perfona; höminem, ut
L_/diccuhi eft ; ut fint dus nature, Divina. feilicet, Sc
humana una perfona. De quaunitate perfon*, quam
nfmillime credimus efte non ex duabus perfonis in
prifiui non Chiiftö; tarnen quia poteft dici unde parum caute in-
■ Z * * “ wentibus yideripoflit Chriftus ex duabus, Sc in duabus
perfonis exiftere; non inutile mihi videtur aliquid
dicere.4 Dicuntenim qiiidam : quomodo4 dicimus in
Chriftonon efte duas perfonas ficut duas naturas. Nä
Deus & ante hominis aftumptionem perfona erat; nec
poftquam hominem affiimpfit , perfona deftitit efl'e: £
homo aftumptus perfona eft; quia omnis homo in-
aividuus efte perfona cognofcicur.4 Quare alia eft per
tona Dei, qua: fuit ante focarnationefn, alia-hominis
altumpti: ficut igitur Chriftus eft Deus & homo
«a dux in illo videntur elfe perfona. Qua: ratio
:ft, fo(a iuieÜigijajr
natti, a ; , ftumpco veio Homiiie, vei in nomine fefii.
nveftigitur cum natura. id eft, cum h- rnine, collcdio
proprietrt-rm , qua eft eadem .eideih aifumpto homi-
ni & V. , 06. Qn^^ropter non dicimus Verbum. &fim-
phater homineib, eandem efte petfonam; ne non magis
dicamus iüum- hominem eandem effi perfonam
cum Verbn.5'quim quem Uber hominem; fid Verbum
•A ‘ f ' i f " » Sc lllüm aflumptumhom inem, id eft Tefutn • fimr
• ' PriE B CredimUS eundEm . peccaffe v.dentur. qm vera „ ,.ronam cum Dco, fcd cam illa perfofnima pPiiek“ effe
bum 4 Filius eft; ne contiteri videamur ipfum ho-
ipinem, perfonem eandem elfe., qui Pater eft aut
Spiritus fanetus. Sed quoniam & Verbum eft Deus
& ille aflumptus homo eft homo ; verum eft diccre
quia Deur- & homo eadem oprfonaeft : fid In nomine
Dei, fubaudiendum eft V-.'rkrni; & in nomiiie hominis,
4 fubintelligendus eft Filius Virginis. n
C A P tr T
Quoi Pater s Filiu
tres res feparatee,
, . probt
V I I .
& Spiritus f-nftus non (in
laturAi JcL,m & Abel
tr exsmplo.
fpiritn illias, cui icFpfcndfo in hac epiftola ;
__^nihii potui videre pritcr illad.quod fapra * pC
fui :fed réi vericatçro pater his quæ dixi
fit" nil 111 Io r.o e in fp llm pn e t n tk îf ^ y . J as . .
L_ C: ,r h “ r J nec lu i: led putb lie rei veritatem pacer ex hk nfi-p .
t Z 7 Z r f hmP<{ ’ FC'rr0"a “ ihteDe: & knulli 1“ " c intelligent; nihil quod* contrahlam d ’ *
amptus perfona eft; qua omnis homo m- iiaxt , vim verkatis tenere. Sed f, revocatus i mdtitudine
deorum , phv.alitatem.abneget in Deo perfonarum
: hoc ideo facit. quia nefeit unde loquitur. Nr.m
nec Deiyp, nec perfonas ejus cogitat; fid tale aliouid*
»■ »» «patio per hoc A ^ r e idfis S i ^ f iL [T in f??' h‘T “ Et3 uU vid“ i
W Cbifto. quia & Deus eft.phrfbna, & homo affump- H M f e i »«8« hoc
rmfina » ^ P_«_* „na .s no^L S icuui LrueuXn uini uSecoo n $ , qu a Mlint tr es res fre Darata?T. firm - M ^ j I f .^ v L tuseft perfona. Sed rid« ita eft. Sicut enim in Deo ‘ 7, V pcru>
| 1 “ .. “ “ natura eft plures perfona; & «lures perfona font ’ T i ? tesftpara«, ficut tres hom.nes; fed
7,11,,. modum enim Pater eftDeus de SP'r'»“ Ahfto. Ponamus igit(
Sun,i uln¥a ^nitcuu ss ïfaannddtiuuss eefftt DDeeuuss;; &Sc ttaammeenn nnoonn ttrreJs dd7ii /<fi£d D -^ifo m i•.n...e...m q•1u ‘i tantu7m • fit ^pa ter■, & non f1i,l1i1u,5s ’; & tiunuseftDeus
H ta inC h rifto n ^ c^ r r * u* 1 d llumeJus» qui tantum filius fit, & non pater; id
eftoerfon.n ' - f D“ v P j f o n a , &: homo • Adam&Abel. Dicimus itaque de Adam patre
cnper!ona,nectamedux funt perfona: fid una perfona a^ i |n ,;f5 : NNo°n„ eenmimm eefftt aalliiuass DDeeuuss,, aalLiass hhoommoo "inn Chiilto; Ahd filo^qu.a pater non eft films .& films n<
mîir nCr i' nUamV1S aIlud fit Deils I IM homo : fid idem ipfi eft
ÿS homo. Verbum enim caro fadum afo
. ump ic naturam aliam, non aliam perfonam. Nam
i& CL-m Pr° Eertur, homo natura cantùm, quæ communis
clt omnibus hominibus, fignificatur. Ciim verö
uemonürativè dicimusiftum, vel illum Hominem, vel
proprio nomine Jefum; perfonam defignamus, quæ
um natura coIledl;ionem habet proprietatum qui
Dits homo m m c T * r.__i 1 i % 1 ■ fin V k • I ---- * '-v,,,tcm u u c i
1 6 communis fit • linguius, oc ao aius imgi
j- o ■ * v vlf tus lauocus cres iunt, ec am ab invie«
lingulas , & ab alus fingu- g vicem dici queuiic i, ( ficuc.de pacrc & fihu acverii:
Um ica defignatur , non qm- perfonis hominnmoftendimus) ideadicniumVrcs pïu!
guhs diftmguitur: NSm chm ita defignacur, non qui-
« Omo in tell igi tar; fid qui ab Angelo annuntiatus
cit, qui Deus Sc homo, Filius Dei, & Films Virgin«
.------- *r, ———. j——‘ , »Jt »iv/ii 11 «us j cc rill
um ejus, qui tantum filius fît, & non pater; id eft
Adâm fr A hfl j n i f im iic ir 3 'n iii» !/ l» & J . — &d"*
■ --------- ».ww wi.uuw, ix. unus non eft
pater : quon.iam duo holnines & fiparntæ perfonæ fimt
Adam & Abel ; née eft ci; jus fi'ius fit Adam, aut cujus
pater 4 fit Abel. Sic itaque fatemur in Deo quia
Pater non eft Filius-, aut Filius Parer ; ( quamvis
duo dii non fint ) quoniam Pater non ha tat pa-
tfem, aut Filius filium. Similiter Spiritus fnndhis non’
eft Pater aut Filius ; quia non eft cujus lie pater, aut
ciijus fit filius. Quoniam ergo Pater ik Filius &^piri- T
fin<ftustres funt, & alii invieem . nec’ de in -/,a
diverfis •*“
5? 1 & quiequid' de illo 4 dicitur , aut ficundüm
eum, aut ficundüm hominem, verum eft didere.
v J qUC e.n^ . perfönälicer Filius Dei defignari poteft
n- n<?minarI j fine Filio hominis; nec Filius hmi-
p-r* ” ?C ; De' : quia idem ipfe eft Filius Dei, qüi
b,mi J . 10* Hominis; & eadem eft Verbi, Sc affumpti ho-
r llllS Pr?Priet£itum colledtio.' Diverfiirum ve;b per-
<7 #' 1 , T Um lmP°iHbile eft eandem elfe proprietatum cblctioncm
j aut de invicem eas prxdicari. Nam Sc Pe-
•i tx 1 auh non eft. eadem propfiecatum colledlio : &
1 ctrus non dicicur Paulus, nec Paulus Petrus. Güm‘
fonæi non quia fine Ères res feparacre. * Ac li neûat
tria dici poils de uno, & unurii de tribus : ut cria non
dicancur de invicem ; ficut in lus tribus perfonis,' & uno
Deo facinuis : quoniam hoc in. aliis rebus non vi 1er,
nec in Deo incelligere yalec f fofferac paulifpct aliquid,
quod intelleâus ejus penetrate non polfic elle ih Dco ;
nec comparée naturam , 'quæ Inper orrmia eft * libéra
ab ömni-lege loei 8c teniporis 8c compofitiônis partium
. rebiisquæ foepaut tempèreçlauduntur, aut partibuscomponuntur;
fed
in iftis.dîc nequit : & ;
næ, nec dHpùtcc corn
: aucVor'itaci ’