4 ^
cedere, nec in Ecclefia aliquam Pr®Iationem habere, A.
quia ex fornicatione Sc tranfgreflione funt procreaci.
Ex Patribus enim vcnenatis virus veneni trafit in-filios.
D. Proba.
M. Legitur in Genefi quod Deus Ad« pracepic ne
comederet de ligno fcienti® boni & mali: at ille non
de ligno, fed de interdidi ligni frudu comedic, & ve-
neno tranfgreffidnis omnem pofteritatem infecit. Hie
igicurpatet quia frudus venenati ligni k veneno ino-
bedientiae immunis. non fuerit, quamvis frudum ligni
comedere non vetuerit.
D. Quod eft \\gxnmfcUhtia boni & mali ?
M. Scjenti® divinarum Scripturarum, Sc fecreta
myfteriorum Dei:quod pr®cipu£ ipfis commendatum
«. eft, u$ dicicur: Vobis datum eft nojfe myfteriitm Dei,
D. Quod lignum mali ?
E L U C I D A R I I
' CAPUT X X X III.
M. Notifia fæcularis,&abjediomandatorum Dei, * unde præcipitur : Nolite fanüum dare canibui
uc dicicur : Aiale facere Jciunt y bent autem nunquam.
Ifti quamvis fint inferiores, volunt videri fuperiores.
Ambiunt honores ; appetunc magis præefle, quàm
fubcflè. Ifti ad facros Ordines nullatenus func promovendi.
Inter cæteros femper habeantnr verecundi,
& rejiciant poenitendo venenum, quo à Patribus funt
illedi, & refipifcanc tali pudore cæteri Sacerdoces.
* Hi nifi refipuerint poenitendo fecundüm modum cul-
pæ, arbor cum radice exterminabitur fine fine, uc di-
'Pf. Ip v. 7. citur : Propterea'Deus deftruet te in finem, id eft, ufque
in finem : & evellet radicem tnam de terra viventium.
Exitus, vit a malor um Sactrdotum : & an mottènd'
ac tolera'ndi. *•
D i s c i £ u l u s .
DIc , quæfo, horum reproborum Sacerdotum &
infidelium quis eric finis, vel cruciatus eorum >
M. Uc legitur: Conüpti funt■; & abominabiles fa{j;
funt in operibus fuis : ideo ad nihilum devraient tan ïMa
y nam aejua decurrens. Ut oves, fie & paftores in in~ '
firno pofiti erunt : mors def.fcct eos, epumam Diù
fprevit eos. J
D. Debent malis verba Dei dici ? •
M. Si fciuncur * , non funt eis dicenda : quia prodi
eft qui eis, cùm fine* hoftes, référât Dei fecreta* »
nie
miit at is porcis margaritai , ne conculceht & * irrideant
Ubi autem nefcïuntur: propter eledos, qui inter cal *1m
latent, convercendifunt, &fermopes Deiproferendi
eis: ficut Dominus non ceflavit Petro 8c aliis falvandis
verba lalutis miniftrare,quamvis fciret Judam & Pha«
rifaros inde fcandaiizando cruciari.
D. Debent tolerari mali, ci\m Chriftus Judam tole.
rarit ?
M. Maii in Ecclefia funt tolerandi, fëd non imiran-
di j quoadufque ille cum ventilabro veniat, qui grana
de paleis excutiat, & zizaniis igni traditis triticum in
horrea fua recondhr.
D. Segreget te ab omni malo, & collocet te Deus
magifter bone, in ccelefti gremio. Arnen.
E L U C I D A R I I L I B E R I I
C A P U T P R I M U M i
^uid fit malum, ft) an a Deo.
D i s g i p u l u s .
A N i ^ a mea exultât in Domino, quod
deterfo ignorantiæ nubilo, tanto per te illuÂ.
ftratus fum feientiæ radio. Quæfo itaque,
decus Ecclefiæ, utliceat mihi adbucaliquainquirere.
M. Quære qnæ vis, & audies quæ cupis.
D. Dicitur malum nihil elle: & fi nihil eft , valde
mirum videtur, cur Deus homines vel Angelos
re damner y cùm nihil faciant. * Si autem aliquid eft,videtur
à Deo efle, cùm omnia fine ex ipfo : & fequitur
quôd Deus fit audor mali, & injuftè * eos qui hoc
faciunt, damnari. ^
M. A Deo nempe funt omnia, & omnia fecit valde
bona : & ideô malum probatur nihil per lubftantiam
elfe. Omnia autem quæ Deus fecit, fubfîftunt. Om-
nis verb fubftantia bona eft : fed malum non habec
fubftantiam : ergo malum nihil eft. Quod autem malum
dicitur, nihil aliud eft quàm ubi non eft bonum :
ficut eoecitas, ubi non eft vifus ; & tenebræ, ubi non
eft lux : cùm coecitas, & tenebræ non fint fubftantiæ.
f * Nota hæc tria.Creatura repofita eft in prædicamento
fufiftantiæ. Subftantia eft res omnium rerum,prædica-
mentorü in efle fuo confiderata. Natura dicituir omnis
res in efle fuo, præcer ea quæ difeordant à prima con-
ftitutione fecundùm fuas haRitationes. Voluntas autë
feu natura, quae difeordat à Creatorenon remanet
natura fed perverfius naturae, & hæc talis dicitur pec-
catum. Faàura fpeSies eft in honore, id eft, homo in
animali, qui reliâio naturali bono perveria utitür
voluntate. Hæc omnia f°cundûm divinos tria func,
Creatura, Natura, & Fa&ura. * Creatura, ut elemen-
C w : Natura, ut ex eis nafeentia: Fa&ura, quae homo,
yel Angelus facit, vel patitur. * Qui malum faciunt •>
patiuntur pcenas peccati. Hxc Deus non fecit, * fed %
fieri permifit : ut dicitur, Deus mortem non fecit. ] 5-
Peccatum autem nihil aliud eft, quam quodprxee-
ptum eft non facere; aut aliter quam prsceptum eft
* agere: ficut nec malum eft aliquid, nifi bono, id eft, <•»
gaudio carere. Quod faltem vocabulum habet a Deo,
tali modo habetjeftm * fit per illam fubftantiam,quamal
fecit Deus. Jufte verb damnat ees Deus, id eft non dat
eis gaudium, qui non faciunt * vel aliter faciunt quam 4
fit prsceptum.
D. Qui? eft audfcor peccati ?
M. Iple homo, ♦ incentor verb diabolus. 41
D CAPU T I I .
Teccati gravitas y & quod tandem cedat in Vei
gloriam.
D i s c i P u iU S .
ESt grave pecCare ?
M. Minimum peccatum feienter commiflhrn »
gravius eft toto mundo. Quidquid autem mali, vel
peccati agirur, totum inlaudem Dei vertitur : 8c ide0
in omni creatura Dei nihil mali effe vel fieri compiobatur
...... . . . .
D. Quid dicis ? homicidium vçi adulterium non c» prtdicaiq
peccatum ? *
M. Homicidium fæpc * dicicur bonum, ut occiuo
L I B E R I I. 4 ^ 9
goii-e à David, & Holofernis a Judith j quod tunc A ifti firmiùs in cepto bono * perfiftunt: ut olim cbm */.inh*r<s-
"ium dfcitur, cùni proprio impulfu perpetratur.
r niu^iû bonum^ credicur : fed ideo malum eft adul-
|ut quia aliter fit quàm (kconcefl’um.'Qbæ tamen
• laudëm Dei vertuntur, cum ab eo juftè pumunturk
Sicut Imperator eft laudabilis, qui milites fuos * re-
fl,a" unerat : ita eft etiam laudabilis,imb laudabilior.qui
bîne Æ Ê & latrones damnat. Ita utique,ficut Deus
P fajvatione juftorum giorificatur, fie in perditione
jmpiorum per ornnia landatur. *
t p Cum fçriptum fit. Nihil eorum odifti, qute
I Grillé: quomodo nicitur Deus amare bonos, malos
odiohaber^ .,
M. Cuntta diligit Deus quæ creaVit : led , non
unfta in uno loco locavit. Sicut pidbor omnes colo-
I res diligft»Pecl quofdam præ aliis eligit,& unumquem- B
I que âpto loco ponit ; ita Deus unümquemque sfibi
I rtjnvenienti locô difponit : ideo dicitur eos diligere,
I quos in ccélefti palatio recipic 1 illos odifle, quos in
I infernali carcere mergir.
C A P U J ï i i .
( Ve libero arbrtrio -, & retrocejjîone à bonô.
Bd
D i s c i f u i u s.
Uid’eft liberum arbicrium ?
M. Libertas eligendi bonum vel malurii.* Hoc
mali Angeli ceciderunt ,' boni firmiüs fteccrunt. Ad-
verfitate autem eós impellunt, cum eis temporalia ,
qu® plus jufto diligunt, auferunt, & .eis ne carnaÜa
defideria implere prsvaleant, obfiftunt. Unde diabolus
& mali utiles, imbneceffarii comprobantur,
cum pereosele<ftieXaminati ad cceleftia deportantur.
I D. Quid dicis de prslbyteris qui Ecclefias lucri al. o
gratia dimittunt', Sc alias accipiunt ?
M. Lupi funt, Apoftaté & latrones, fuorum &
èorum ad quos veniünt deceptores, imb traditores. 1
C A P U T V.
Quare via impiorum profperatur, & in annoi
plurirhos: non fic autem vita piorum t
' . • hifi quandoque.
D i s c i p u l ü s .
CUr mali hïc divitiis affluunt, potentii florent, fa-
nicate yigenc i econtra Boni inopil tabefcunt, a
malis injuftè opprimuntur, debilitate marcefcunt i
M. Propter elebfcos his redundant mali, ut hare
* boni defpiciant quibus florerè etiam peflimos vi- »/• •
dent. Divitiis autem mali abundant * primo uc mala
qu£E concupifcunt, jufto Dei judieio explere per pecu-
niam valeant: Secundb ut fi qua bona fecerint, per
haec remuneretur. Omnia enim qU® faciunt * pro terin
Paradifo homo habuit liberum j nunc verb habet C renis agunt $ unde & mercedern fuam recipiunt. Pol,
m captivum : quia bonum non vult , nifi gratia Dei
11 præveniatur ; nec poteft, nifi * eum fubfequatur.
D. QJd dicis de his , qui fæculum * relinquunt,
religionis habitum fumunt, & tranfabto aliquo tempore
réjiciunt, & pejores quàm priùs fuerint fiunt.î
quidam verb aliqua bona incipiunt, poftea deferunt,
& ad iniquitatem redeunt.
r M. De his * dicit Jo b , Simulator es, & catlidi pró-
l]'vocant Warn Dei. Sxpe fervus qrrântem fiiium ad pa-
trem pertràhit, & ipfe ad opus fuum recedic : ita &
ifti eleiftos ad Deum pertrahunt, Sc ipfi ad mala ftu-
dia redeunt : Sic etiam timor * charitatem ad regnum
tentia fplendent, primo* propter feipfos, ut mala
qu®.amant, potenter expleant. Secundo propter re-
probos, ut eos in malis defendanr. Tertio propter
elebtos, ut eos caftigent, & k malis a«ftibus emendent,
Sofpitate autem polient, nec cum hominibus flagella
fentiunt 3 uc poft eos gravior dolor excruciet. Boni
autem idfebinedift.oppreflione Sc languor^ afficiuntur,
ne in malis dele&entur: aut fi aliqua contra Deum
egfirunt * peccata, deleantur j fi non, pro patientia si. 0
coronentur.
D. Cur econtra quidaih boni hie divitiis abundant,
potentift fublimantur, valetudine roborantur : mali
ducif, & ipfe non introibit. Sicut enim diabolus fervit £) autem penuriâ, infirmitate Sc opprellione laborant ?
Deo, ita membra ejus ferviunt eledis etiam tali
modo«
CÀPÜT IV .
Quomodo diabolus Deo ferviat, & mali bonts.
D i S G I P U I U Si
Qljomoflo diabolus fervit Deo ?
M. Quia gloriofus princeps defpexit effe in
palatio ; fecit eum Deus laboriolum fabrum in hoc
ioaüii mundo, ut * coadus totis viribus ferviat, qui vacare
* '■ Deo fruendo nolebat, * uc dicitur : Faciam tibi eum
\ftryum fempiternum. Cujus fabri caminus , eft affli-
j1« «c ftio & tribulatio y folles, * funt tjentationes Sc. fug-
11 geftiones j * mallei & forcipes, funt terrores Sc perie-
f cutores y * limæ vel ferræ, funt linguæ malêdicentium
& ftetrahentium. Tali öamino'& his inftrumentis
Purgat ipfe aureä vafa coeleftis régis : * hoc funt eledi,
^ in quibus rénovât imaginem Dei, reprobos autem
l ° P » ^ regem agunt, ipfe * torret & ut hoftes
.a/t6t.pnnit. Tali modo fervit diabolus Deo,
Qpalirer ferviunt membra diaboli elçdis ?
IM« M. Cùm eos trahunt ad regnum fimulatiöne, vel
i‘ jmpellunt adverfitate. Simulatione quidem eos tra-
njmt ; cum bonaexterius fimulant, quæ interius non
a«iant. Tune filii Dei adhuc in errore pofiti, per
et>rum exempla, bona arripiunt, qnæ toto corde dili-
gunt : Sc cùmilli bona deferunt, quæ non amaverunty
M. Quibufdam eledis divitiæ * ideô conceduntur, ai. i Ded
ut bona quæ amant, rebus implere valeänt :& per
hæc etiam admonentur , fi hæc temporalia, fuavia y
qqantô. magis æterna videntür. Potemiâ fublimatur
primo propter feipfos j ut boma quæ mente concepe- •
riint, potenter exercere poflint. Secundo propter
eledos, uteisin* bonätutela fint. Tertio propter re- at in boni«
probos, ut eos * reprimant, ne tantùm quantùm vo- ai. oppii-
lunt noceant. Sanitate folidantur, ne jufti dé eorum mant
ægritudine contriftentur, fed de eorum falute læten-
tur. Econtra mali quidam hîc egeftate, afflidione,
corporis, dolore fufpirant ; ut per hæc difeant quàm
amara fint ad quæ pravis moribus feftinant.
* D. Quare quidam mali diu vivunt, quidam verô täjjk
boni citiùs moriuntur : & econtra aliqui boni diutur-
nam vitam ducunt, mali verô celerius obeunt ?
L M. Mali ideo.diu vivere pérmittuntur, ut eledi per
eos exerceantur, Sc à vitiis eonigantur y ipfi verô poft
majoribus fuppliciis torqueantur : Boni aurem citiùs
tolluntür, ne diutius hîc adverfis atterantur, fed
manfuris gaudiis * inferantur. Econtra, vita Iongæva ai. inferantu»
juftisdatur, utmeritum illorum augeatur, cum plu-
res per illorum exempla * corriguntur. Mali fane ce- ai. conver-
leriter ad tormenta rapiuntur, ut eledis adhuc er- ‘MBtur
rantibus timor incutiatur, Sc fie ab errore retra-
hantur.
N n n iij