4 7 5
e l u c î d a r i i
c a p u t x x i .
Vtrum Altana auro vel gemmis praparanda fini ?
& qui bits mo dis propit iatiir Dens.
D i s c i î? u l u s .
■ |Q Ünt aftariâ auro vel gemmis praèparànda?
_ M. In honorem divinum non altaria auro &
«I. habendi gemmis dedicartda funt j qua: five * habenti ideo lar- *
giaris^quiafuperiorem te afleris,five*habenti parem:
qui titrum feceris, contumelia eft: nam qui cceleftia
preiiis invitat, ofFendit.
• D. Quibus maxime propitiatur nobis Deus ?
M. Verbo: Quod folum fibi cum homine eft, fua ß
nimis fimi|itudine dele&atur. Nam Verbum Deus eft,
hoc mundum creavit,hoc regit atque omnia alit. Hoc
nos veneramur, hoc diiigimus, ex hoc ipiritum trahi-*
ai. atijnö mus. Siquidem Deus fpiritUs eft: * neque terrenis di-
vitiis nec largitate munifica' fedreligiofis operibus &
ai. placate gratiarum aiiione * placandus.
C A PUT X X l I .
Pcregrinationcs facra an probanda
D i s g i p u l t j S.
A extorquendo, aut flammis vel undis infiliendó, ficuj
mercenarius pravis moribus poteft efficere,ut non fo.
lùm mercede privetur, venim etiam ante Conditunj
tempus expellatur.
D. Proba.
M. Deus eduxit filios Ifraël de Aïgÿpto , ut daret
eis terram repromifïionis, * quàm propter peccata
non funt adepti i fed ancequam illuc venirent, funt in
deferto proftrati.
C A P U T X X I V .
De jufla reorum nece, & de eorum .fàlute : dêque
. puer orum difciplina \ de Area ,
& de Prophétie.
DlSCl P U LU S i
P Èccat judex,.fi * reos punit?
M. Imo peccac, fi non punit: vindex eftenim
iræ Dei in hoc ipfum conftitutus.
D. Peccant miniftri, tjui à judicibus * juffi damnatis
mortis fupplicium inferunt ?
.M. Minimè : fed potius lavant manus fuas in fan.
güine peccatoris..
D. Qui in criminibus fuerunt deprehenfi, & à judicibus
ad equuleum,vel ad aliud fupplicium damnati,
& in ipfo mortis articulo poenituerint, eft fpes aliqua
de eis?
j ) Rodeft Hierofolymam petere, aut alia loca facra ç M. Magna : Quidam enim per illud fuppliciùm pur-
■ ' ' r m gantur 5 & ut latro iri cruce, falvantur : * quidam ora: 4,
m invifere?
M. Meliùs eft pecüniam, cum qua ituri funt, in
pauperes extendere.Si qui autem amore Chrifti accen-
f i , vel fuorum peccatorum fa&a confeffione, & pe-
cuniâ de propria hæreditate vel proprio fudore acqui-
fitâierint, & fein itinereapud c3gregationes Sanâto-
rùm orationibus commendaverint, de rebus fuis ipfis
vel aliis pauperibus impertierint, laudandi funt j quia
& Helena & Eudoxia laudantur -, quæ hæc fecerilnt.
Si qui verô propter euriofitatem vel laudé humanam
ad facra loca difeurrunt j* hoc in mercede accipiunt,
quod amoena loca, aut décora ædificia viderint, vel
laudem quam amaverunt audierinr. Si qui autem pe-
cuniâ per lucrum, aut per fraudem, aut per ràpinam, £) Domino,
aut per opprefïionem coacervatâ perrexerint j itaDeo
Vel Sandtis erunt accepti, fient is qui filium coram
pâtre fuo immolât, & fie cràentis manibus ad ilium
veniat.
tionibus San&orum de poenis liberantur. ]
D. Q^iæ caufa eft, quod pueri melius quæque pof-
funt dilcere, quàm fenes ?
M. Quia anima adhuç in ipfis eft nova, & ad uni-
verfà curiofa. In fenibtis verb quotidiano ufu, velvi-
fu, vel auditu eft fenfus obtufus, & per multàs cogi-
tationes attenuatus.
D. Quo venit area Teftameriti?
M. Imminente Hierufalem excidio à Babyloniis,
Hieremiàs ex prxeepto Domini condidit earn in fe-
pulchro Moyfis cum aliis Prophetis : h*c tempore
noviffimo ab Elia & Enoch proferetur, révélante
C Ä PUT X X I I I .
C A P U T X X V .
Cur modfl figna non fiant.
D i s c i ê u l u s .
De frequenti cibi indigentia ; & vita terminod
D i s c i p û l ù s .
CUr Deus non conceflfit homini vit fdmpto cibo
faltem per fèptimanam poffèt carere illo ?
•M. Fames eft una de poenis peccati. Homo fie créa- j - . l 1
tus erat, ut, fi vellet, fine labore viveret beatus. Poft- E figna per juftos fecerat, dum corpora languida
quam autem çecidit, non nifi per laborem redire po
dt. éèttêi tuit. Qui fi famem,vel frigus,vel cætera * incommoda
«una» non fuftineret, laborare nollet : & fie femper extorris
* à regno maneret. Indidit ergo ei famem Deus, ut hac
ai. te ad s- neceffitate coa&us labor et y & * etiam hac occafione
wma hac • re(jire queat. Et hoc tantùm de ele<5tis accipe : nara
41. data fijnc reprobis omnia ad poenam * funt.
D. Eft homini terminus vitas præftiturus ; & fi po-
teft hune excedere vivendo, vel præ venire moriendo?
M. Unicuique ftatutum eft à Deo quamdiu vivere
debeat in hoc fasculorultra quem terminum homo non
poteft vivere, vel unum momentum, ut dicitur :
fit, 14, tr. 5« Conflituifii terminos ejttt, qui prateriri non pbterunt.
Poteft autem multis modis antevenire, five in arma
vel in beftias ruendo , feu veneno vel laqueo vitam
CÜr non poflunt jufti figna facere hoc tempore u
ficurolim fecerunt?
M. Nullus unquam fan<5fcorum fecit aliquod lignum
, fed Deus per eos fecit, qui menti illorum
præfedit ; ut dicitur: Tu es Dew , quifacit m\w-
1 bilia fiolw. Porro olim »propter incrédules vifibilia
languida fa-
naverat : nunc majora, fcilicet, fpiritualia per eos
perpétrât, dum animas variis modis languidas curat.
Interdum autem, cum neceflè'eft , exceriora figna
per fuos agit, interdum etiam per reprobos ;fed w"
men propter eleOtos mira facit. Ideo à quibufdam
lapfis, quamvis pcenitentibus, Deus recelfilfe pra5'
dicatur, quia per eos figna non operatur. Ideo vet
extremo tempore penitus figna ab Ecclefia fubtrane *
tur, ut jufti magis per tentationes probati abundan-
tiûs remuneremur.
t I B E R, II. 477
j • C A PUT X X V I .
De Prophetis & Scriptura fitcra.
D i s c 1 p ft l u s.
I- jvftellexerunt Propheta:-qua: feripferunt ?
M. Intellexerunc . . t .
£). Quare cunc.ita obfeure & non mamfefte Icripta
faa.ediderunt ? .. ...
M Non debiierunt: caementarn namque eft con-
ftruere^ pi&oris verb pingere. Patriarch* itaque qua-
| * aefignatum Ecclefi* locum figuris foderunt:
Prophcta: fundamenta ejus Scriptis fuis pofuerunt;
Aooftoli praedicationibus parietes e5ctruxerunt: illo-
r _____ » vn/ifirinn ibiiR deDinxerimt. Sed facrj
A cachinno * referunt. Si quis tarnen illorum abaliquo
juftorum pugnans vincitur, mox ab Angelo euftodë
ejiis in abylTum retrqditur, nec amplius cum aliquo
juftorum congredi permittitur, quamvis alius à Principe
dxmonum in locum ejus fùrrogetur. Sicut enim à
diabolo homo vidtus mox de parâdifo eft ejeétus ; ira
cùm quis dæmonum à fanótis fnperatur , confeftim
'confufus in tartara damnatur : * hi fxpius corpus dQAi.tmit.
craffo acre fumunt palpabile, qup magis pqilint fal-
lere.]
D. PolTunt dxmones obfidere qüos vohint ?
M. Gregem porcorum intrare,non potuérunt nifi
permilïi : quaritb * minus Homines ? * Aliquando cor- »1- mag«
pus viri Ëancti obfident ; ml ad coronâm, fibi ad poenam
: malorum autem animas femper obfident ] in
ifequaces expoficionibus depmxerimt. Sed facra g terdüetiàm corpora* vexant. Corpusâutem hominis«r. 1
r'ioturà non eft nifi filiis Dei feripta, quibus ma- in baptifmare ut templum Spiritui fan&o oleo*&
iCr Ecclefia per clavem David aperit omnia claufa. chrifmate dedicatur, ut dicitur : Templum DeiJanSlum
« Non * fifii autem tantuni foris vident, & non iritelli- eft, 'quod. eftis vos. Igitur hoc * templum Temper aut *1. t
gent ; quia nec amant, nec credunt. #
D. Cum feptuaginta Hebræi fuerint, cur aliter
tranftulerunt, quàm Prophet* feripferunt ? *
M. Sacra Scriptura duobus modis intelligitur, hiT
ftoricè & allegdricè. Prophet* ergofenfum hiftori-
cuin contexuerunt : Septüaginta autem viri, & ipfi
prophets, allegoricvrrri fenfum tranftulerunt.]
G À PÛ T X X V I I .
De Angeles cuftodibus.
D i s c i pu l u s .
H" Abent homines cuftodes Angelos ? .
M. Unicuique genti, unicuique eivitati pr*-
funt Angeli, qui jura ,<»leges, * mores juftè difpenfant
&ordinant. Unaquæque etiam anima dum in corpus
mittitur, Angelo committitür, qui lumper ad
bonum incitët, & omnia opera ejus Deo Sc Angelis
in cadis referai. . . . .
D. Gùm D>eus omnia feiat, & fan&i Angeli in eo
cunfta cernant j quid poteft eis referri quod nefeiant?
1 M. Angelos aófcus noftros Deo & * Angelis narrare,
non eft aliud quàm de noftro * provenu in Deoi
congratulari, ut, dicitur : Gaiidium erit Angelis Dei
Juper mo pect
illorum contri..-.-, - ,-_- , . H I „ _
D. Sunt jugiter Angeli in terra èum his qüos euftö-
diunf? ; ' , .. . • . v '
M. Çùm opus fuerit in àùxilium veniunt, maxime
cùm precib'us fuetint invitati : non eft enim mora ve-
niendi, cùm in.momento de coelo ad terras,& ite-
1 rum ad .coelum relabi pollint. Qui cùm ad nos * def-
cendunt, gloria intima non fraudantur, quia femper
vident faciem Patris, quocunque mittantur.
D. Q^aliter apparent Angeli hominibus ?
M, In forma homini? : homo etenim cum fit cor-
poreùs, non poteft videre fpiritus : propter quod af-
fumunt de aëre corpus, quod homo videre & audirè
polïît : * ipfum autem corpus vifibile magis eft quàm g
palpabile • non tamen omnibus vifibile, nifi his fo-
Iummodo quibus fe volunt demonftrare. ]
C A P U T X X V I I I .
De damohijjm infidiantibus, & obfidcntibw.
D i s c i p û l ù s .
SUnt dæmones hominibus infidiantes ?
M. Unicuique vitio præfunt dæmones, quifub
fe habent innumerabiles, qui animas jugiter ad vitia
illiciunt, & mala hominum fuo principi cum rnagno
Spiritus faniftus, aut immundus * fpiritus inhabitat.
C A P U T X X I X .
De unElione, poenitentia in extremis,
ac de morte.
D i s c 1 p u-t ù s.
QUid valet unclio olei infirmis ?
M. Peccata confefia, & non iterata, vél quo-
tidiana per hanç un£tionem relaxantur, ut dicitur : Si
£ ïn peccatis eft, dimittentur ei. Si * de pëcCatis poe- 4
hîtentiam non egerit, ifta undtio non folùm ei nihil
prodeft, fed & multùiti obeft.
D. Prodeft pcénitentia in extremis ?
M. Qui peccata fua ufque ad mortem * poenitere à
‘ * difFerunt, non ipfi peccata , fed peccata eos defe- a
runt ; quia eos diutius fervos habere nolunt: qui tarnen
ex corjle poenitent, etiam in ipfa morte miferi-
bordiam fnvenient, ficut latro in ipfo mortis exitu ,
ut dicitur. Quaçunque hora ingemueris, fialvus eris.'
D, Unde mor,s dicitur ?
M. Ab amaritudine, vel a morfu * pomi vetiti, un- 4/. lïghi
de mors eft * örta. Sunt autem tres mortes: fcilicet, äi. orfa
immatura, ut iii infantibus: acerba, ut in juveni- m.iafantam.
■ I R ............ ■ _ bus fnaturaiis, utinfenibus. ! ‘ .
MccatoTpxnitentMm agente': ficut°econira D D, Cum. peccatain bapcifmate dimittantar, & cüm
inttillari, eft de noftris malè ^eftisindignati. mors ,fil pcena peccJti ; ciir pernlittitur poft baptilma
etiam eleötis dominari ?
M. Ut poffint * pro Chrifto pati , & magis coro- ^.poftchri-
nari. Eft & aliud* Si immortalitas corporum in bap- um •
tifmate daretur ; non pro Deo, fed pro hac immor-
talitate ad baptifma ab omnibus feftinaretur: & fic
nullus ad regnum reverteretur. Peccatum * ergo Deus *1. v«ó
in baptifmo dimifit, pcénas autem peecati non remi-
lit, ut jufti per fidem ambulent, & per Operationen!
- fe exerceant, donec mors ä vita abforbeatur.
C A PÜT X X X .
De reditu peccatórum, & de peccato irremijftbili•
D is c iP U i 'U s .
DTmittitur reprobis peccata in baptifmate ?
M. Dimittuntur: fed cum ipfi poft in eadem
peccata relabuntur: qu* dimifla erant^ptiam in eos
revolvuntur : ut dicitur vOrnne debitum dimifi tibi, Matt. 18.
& mox fubditur. Tradidit èum tortonbw, donec red- il' v'
der et Univerjum debitum.
D. Cur permittit eos Deus ad baptifma vel ad alia
Sacramenta accedere, cüm eos fciat ab his defieëre ?
M. Propter eledos,utdi«ftum eft, ut trahant eos
exen plo.
O o o iij