S A N C T I A N S E L M I L'I B.
fuom àbiuavetat i & nullus videbatur, qui eum er- A poteft , non imochtat cornua ad ventilandum ; fed
. ' mi- ___ C__ia C, u'rn Ut-roc r-nnnt ^A «ferft>va‘o«Tl iVl? firtl'lC rare ignorarct : parte.m tarnen iliam , quam feceram, Pllîm lânTV'fF
quidam Fratrès, me rcfciente, ti anfci ipfeVunt j arqué
aifis lcgendam trädiderünt t-qôo'd■ iäcircp dico -, ut fi
in alîeujas menus pars iife vtnerit, quanquam ibi 'nihil
falfam’fît,., tarnen ..tanquam iinperieâa, & non ex-
entra qùîfîta reiinqiiatur ; Sc hîç quod.ibi inçepi, diligen-
g. Anftimus tivis inteptuni. Sc péïfejStum rtquiraïur; Poftquam
h>e enim in Anglia ad“ fpifeopaturnnèfçio qüa Dei.dif-
pofîtione, captus retentus fum 5 aüdivi præfatæ no-
vitatis’aù&orern in Hïa perfeyCrantem' (ententia dicc-
re (è non ob aliud abjuraflè quod, dieebat, nifî quia à
populo interfici time.bat. Kac igitur e a u fa quidam'
Fratres precibus fuis me coegerunt ïk foiverem quæ-
ftionem, qùà ipfe fie irretitus,ferat, ut nul lo modo. (è
expediri ab ea pofle crederet ; nia aut incârnatione-Dei
de eotutn Patris -5r Spiritûs fancfci, aut | deorum| multitudine fe
«i. muitipii* imped iret, Quod rogo ne qui s putet præfumpfîfle g
catioiie.. . qlîa^ fortitudinem fidei (Jhriftianæ, mgæ, exifti-
S. Anftimi mem indigere defenfionis auxilio. Quippe fî ego
Ifftmiiius. eqfîcèmptibiiis. homuncio , tot fan&is & fapientibus
ubique exiftentibus, ad confirmandum fidei Chtt-
ftianæ firmamenrum, quafîmeâ indigeat ..defenfione,
aliquid feribere tentarem ; pfæfiimptor uttque judi-
. cari, & deridendus poflem videri. Si.enfin me vide-
rent homines aliionuftufti paxiliis, &fnnibus, Sc aliis
| | foiidaii. rebus j quibus nutantântia jigari &,* ftabiÜri (oient,
elàbdrartf&'irca mo'ntèm Olympum , hd confirmai!-
dum eum, ne aücujus impmfii nutarec , aut. fubvèr-
teretur j minimi fi (e à rifu Sc derTu: cchtuieântj
quanto magis, cum lapis »- qui abeiflus * de-monte
fine manibus, pereuflit Sc comminuit ftatunnijquâni
yidit in fonjn'-o Nabuchodohofcr jam faètus* mons
iiiàgrius impleverit univerfam tevrram > fi eum meis
rationibus fuicire , ‘Sc quafi nutantem fiabilité nitar}
tot fand! & fapientesV qui luper_ cjus æternam fir-
mitatem'fè ftapilitosefle gaudènt , iitdignari mihi.poi-
(ùnt ; & hpç; imputare^ non ftudiofie gravitàti, (cd
* j^dantiæ levitati ? . Si quid ergo de firmitaeç fidei
.rioftræ in hac epift61a difpucaveto, non eft ad con-,
fittïîâhdam iliam, fid ad'Fratrtim hoc 'exigentipm
l ÿ g i S i * precibui (àSsfaciéndurn. Sed fi ille, %qui præfaèam
protulit fententiam, Deo corrigènté, ad veritattem
rediit j nullatenus pûtet me ifi liac epifiola contra (elo-
qùi : quia jam non eft quod fuie. Si enim fuit aliquan-
do tenebîæ, nunc autem lux in Domino : non finit
arguendæ tenebræ, quæ jam non funt i fed lux ap-
pfbban'da quæ lucét. Veruntamen five adhuc ad luçé
retVurrè,'five non : quoniarù fentio labor.ire piures’ iii
ead'ein queftiohe, étiàmii'fidès in illis fuperetrationerr:
ouæ ill is fidei videtur regugnâre j non mihi videti
-niperflaum requgnantiam iftam dilfolvere.
C A P U T II .
Qiibâ facr& fidei yueftiones , qua s difptttamns, aut
r\rnamuri non quilibct dialeftiei, fed in Scripiuris
facHs exptrtî fitfiipere hiir/nliter debent.
SEd prïufqûam de qùæftionê dilferam , aliquid prar- '
mittam ad compefiendam eorum pïæfumptionem ,
qui nefandâ temèritate audent difputare contra ali-'
quid eorum, quæ’ fides Chriftiana confitetur, quo- ^
niam id intel'edu capere neqirennt : & potius infipien- -
ti (ùperbiâ judicant-nullatenus polie ells, quod ne-
qu eunt intélligere j-quàm humili (àpientiâ fateantur
. elle multa pofle", qliæ ipfinon valeant comprehendere.
cbrîfiicMH Nul lus quippe Chriftianus débet difputare quomodo
"nen T od Cathoîijca' Ecclefia corde credit, & ore ,con-
fit i fei qua- fitetur, :non fit : fed fera per eandem;fidcm indubitantc-r
rju, quldEc- Cenen6° > amando, & lecundùm iliam vivendo hu-
tit/î»(redit, militer quantum poteft, quærere rationem- quomodo
fit. Si poteft in'telligere, Deo gratias agac - fi nort^
fiib'mittat caput ad venerandum. Citiùs eiîim poteft
in fe cbnfidens humana iapientià irfipih'gendo cor-nua
fibi evellere |quàm vi f niténdó petram hanç eyellerei -/.innitenai
Soient enim quidam, cù'm coeperint qua.fi cornuæcon-cve-eie’
fidàmis-;übi feientiæ producere, nefeientès qubd fi
quisæftimatfe feirealiquid, nondum cognovit quem-
admodilm oporteat eum feire , alitequam habeant per -
folidiiatem fi delai as fpiritaîes, præfpmeiido inulciflî-
niasde fide.quæfiiones alîurgiere. Unde fit ut dum ad
ilia, quæ plus fidei fcalam exigunt 5 iîcut fcviptnrn eft :
7i fi cre 'iderit 'ù} non ititddoetis i præpoftcrè priùs per W-
incelkôum coaantur afieridere i mülcjmbdos errô-
res per imellebKis dcfedum cogantiir dercèndere. Palam
nam'que eft quia iiii non habent fidei firmitateqjî
qui, quouiam quod credupt intelligere non poflunt,
difputant contra ejufdeôi fidei à fanéïis PatribuS con-
firmatarii Veritatem : velut fi vefpertiliones & nobtuæ
non nifi in nc6te coeium videntes, de méridianis Solis
radiis difc.eptent contra aquilas folcm ipfum irre-
verberato vifu intuentés. Priùs ergo fidé mundandum
feft cor, ficut dicitiir de Deo, fide fyufidans corda eo-
rùm ; ik priuS per præceptorum Domini cuftodiàm
illuininandi funt oculi, qùia praceptum Domini luci- pjài. fiu,;
düm iilutr in. ns o -culos, & prius per humilem obedien-
tiam leftimoniorum Dei debemus fieri parvuli, uè
difeamus fapientiam i quam dat teftimonium Domini pfdi.lilV V
fi.-le le , fapientiam prajians parvuli s. Unde Dominusrî
Confiteor tibi Pater Domine cceli & terra , quia ab- Mat.u »,ij
feondiftï bac a faoienùbus & prudentibus, & révéla*
JH ea parvuis. Prius, inqnam , ea quæ carhis funt
poftpbhentes , ' fecundùm fpiriuim vivamus j quàm
profunda fidei dijudicando difeutiamus : nam qui (e-
cundùm earnem vivit, carnaÜs five animalis eft , de
quo dicitur '• Animalis homo non percipit ea, quæ i.eïr.i.v,«;
fiiiit fpiritus Dei. Qui verb fpititii fatt’a carnis mortis
ficat , fpiritualis eflicitur j de quo legitur quia fpir-tua* mdem.v.
lis omnia jiidicat, & ip/e à ncmine fudicatun Verum
enim eft qiiia quantb optilentiùs nutrimur in facra
Scriptura ex his, quæ per obedientiam pafeunt j taii-
tb fublimiùs provehimur ad ea| quæ per intellebtum (a-
tiant : friiftra quippe conàtur dicere : fitp-r omr.es do- p/'-"8 ïi
centes me intelhxi, qui profene noil âudet : qiiia tejli- i(idem,
monta tûa me dit alio rne'a eft. Et mendacicer pronun-
tiat ’. Superfines in te lle xicut 'iicm eft familiare quod,
fequitur : quia mandata tua ^«<c/îv/.Nimirum hoc ipfum
quod diep, qui lion cr^diderit, non intelliget.
Nam qui non crediderit^ non experietur : & qui ex-
pertus non fuerit, non * intelliget. Nam quantum „f. cognofai
ÿ rei auditum fùpcrat experientia^ tantùm vincit audien-
r D tis cognitibiiem experientis fckntia: & noh folùm ad sine p tlr
inteliigendutn altiora prohibetur.mens àfeendere fine »tand-to«»
fide & mandàtorum Deiobedien'tiâ j fed etiam aliquan-
do daius intelle&us fubtrahirnr, & fid'es ipfa fubverti- <appii" !t
' tur, negledâ bonâ confeientiâ. Ait enim de quibuf- ^ejati'àZ-
dam Apoftolus : Cum cognoviffent Deun, non ficut“*
Deum .glo'if.caverunt, aut gratias egtrnm ; fid eva-
nuerunt in coaitionibui fuis, & obfeur- tum (ft infipiens t,Mtur * “
cor eorum. Ét cùm præciperetTimotheo militare mi ^îf,îr/ ubl
■ littam boüarn, ait, habens fidem,& boneim cvnfiientiam a Rfy- ’■
quam quidam repellentes, circa fidem nàUfragave runt.
Nemo ergo fé temere immergat in condenfa Ÿ divinaru “i-
quæftionlim-; nifi priùs, infoliditate fidei, conqiiifitâ ,natutn-
fnorum & fapiéntiæ gravitate : ne per mültiplicia'fb-1-
pnifmatum diverticula * incautâ levitate difeurrens, Sl- in ianl
aliqua tenaci i-laqueétur falhtate. Cumque omnes, ut
cautiflîmè -ad facræ paginai qtiæftiones accédant, fine Pl*ll 4
commonendijilii utiquenoftri temporis dialeiftici (im- fiat»m vf'
mb dialecdcè hæretici, qui | non nifi'flatum vocis pu- f f " ‘e'rrAt<
tant efl'c univerfales fubftantias, & qui colbrefn no
aliüd qnemit -inteliigere 'quàm corpus, née (apien-
tiam hoininis aliüd qùàm animam ); prorfus à fpiri—
tualiura queftiorium dtfpirtatione finit exfufflandi. In eXj“^
fcoriim quippeinimabius ratio, qua:' & princeps &'ju- A bum , vel genitus; his duobus nominibus s Pati is ,
dex omnium debet cflequa; funt in homine , lie eft in (cilin-r. *r BJl« :c i;.;. « 1
i- * imaginationibus corporalibus obvoluta j ut ex eis jfc
non poflit evolvere, nec ab ipfis ea , qua; ipfa fola &
pura comtcmplari debet, valeat difeernere. Qm enim
nondum intelligit qnomodo plures homines in fpecie
fint unus homo ; qua!iter in ilia fecretifilma & altifobfeurac
idilm.
fima natura co’mprehendet quomodo plures perfo-
nx , quariim finguia quïquè eft perfebtus Deus,
1 fint unus Deus ? Et cujus mens * obicura eft ad * dif-
cernendüm inter equum fuum <k coioiem ejus; qua-
Iicer difeernet inter unum Deum , & plures relacio-
. nesejus? Denique qui non poteft intelligerj aliquid
eile hominem, .nifi individiutm : nullatcnus intelliget
hominem , nifi humanam perfonam. Ömnis
enim individujiis homo , pérfbna eft. Qnprnodo ergo
ifte ilitelliget hominem alfumprüm elfe ä Verboj
‘ hon perfoiiam j id eft| aliam ïiatüram, non aliam pér-
fbnam die aflumptam ? Ha;cdixi, ne qnis antequäm
feilicet, & Filii fignificantur. -Cùm igitur dick has
duas perfonas efle duas res : quæro quid dicat ibi elle
duas res j an id quod commune eft illis 5 au ea quæ propria
funt finguia fingulis; Sedfi duas res efledicic duo
propria, id eft, Patrem & Filium ; ut tamen id , quod
commune eft, non fit plures res » fed una & fold res :
luperfluc hoc dicic j quia nemo Chriftianus confice-
tur Patrem & Filium , fecundùm hæc duo propria *
1.11am remefle, fed duds. Solemus enim ufu dicere
rem , quicquid aliqùo modo dicimus elle aliquid- Qui
autem dicit de Deo Patrem aut Filium , aliquid de eo
dicit j & omnes fciuiit iii Deo Patrem non efle Fi-
iium, & Filium non elfe Patrem j quamvis in uno homme
pater fit filiüs, & filius fit pater , fi idem homo
felt pater & films : quod ideo fit, qiiia in Deo dicumur
oppofitejin lino verb homine non ad invicem , fed
ad alium filium pater, Sc ad alium patrem filiiisdici-
tnr. Hoc ergo modo nihil prohibet dicere duas per-Wi
fit ldoneus ».altiülmas^ de fide quieftiqnes pri-fumac B toms, Patrem & Filium elle duas res; fl tarnen i
■ difcutcre : aut, fi præfumpfctit /nulla difficult» aut
‘ impoflibilitas intelligendi valeat ilium à veritate, cui
per fidem adhalfit, exciicere. jam veniaidum eft ad
Id, propter quod incepimus.
G A P U T I I L
Duod non funt ires dit
fcrfonaUs ; ««« tl
& quanquarn fint tres rès
nen eft res tjfentialis.
Dicit ( ficut audio) ille, qui tres perfonas di-
citut alferere eife velut tres Angelos.?aut tres
animas; Pagarn defendant legem fuum : Judai defendant
legem firam ; ergo & nos Chriftiani debemusdefendere,
fidem noftram. Audiamus quomo-
do ifte Chriftianus defendat fidem fuam. S P inquit,
tres perfona funt Una tantum res , & non funt n
tres res, unaqu&que per fe ƒeparutim, ficut tres An ge- ^
l i } aut tres anima; if a tamcn ut Votuniaie & potentid
nmntno fint idem : ergo Pater & Spiritusfiantlus cum
Filio incarndtus eft. Videte quid dicat ifte lionioj
quomodö defendat ifte Chriftianus fidem fuam. Cei tè
. aut vult confiteri tres dèos, aut non intelligit quod dicit.
Sed fi tres deos confitetur, non eft Chriftianus:
fi autem aftirmat quod, noii intelligit, non illi creden-
dum eft. Huic horn inf noil eft refpoadendilm auclori-
tate facra; Scripture; quia aut ei non credit, aut earn
perverfolenfu interpretatur. Quid éiiini apèrtiirs di-
cic Scriptura facra, qtiam qubd Deiis iiiius Sc folus
fe t? Ratione igitur, qua fe defendere nititur, eius
Prrn r __.1— ESnl irr /- . ...c . '
telligàtur, cujufmodi fine res. Non enim fie funt P a-
ter & filius diiæ res i ut in liis duabus rebus intelliga- »•» My
tureoriini fubftancia, fèd eorum relationes: quamvis
il le per ea,quæ fubjungit, apertè oftendât fe non in-
telligére hoc modo duas perfonas elle duas res. Nam
Cum dicit : f i très perjona fint una tant km "res, & non
S B res I fubjungit, per fe fieparatim. Quippe talem N.» .0 /
V/ r r Ul Pr;onunc*are fèparationeiii , quæ prohibeac Zusn’oc
elle nnîul m èodem homine patrem & filium; Per^/”" !
«anc nanique folam putat fe f polie liberare Patrem recund*
à communione Incarnationis cum J g g f Nam p e r * ” '
iliam feparationem , qua aliud .eft elïè patrem, Sc
àliud efle filium ( quoniam aliæ finit ab invicenv pa-
ternitas & filiatio) fi crédit unum & folum elfe Deum ,
p É | i Pater Sc I’ilius , non videt Patrem Sc Fiiiuin
polie leparari, quin fint in eodem homine fimul. Aut
Jrgo aliam fèparationem perfonarum Patris & Filii
mquicur, quàm iliam, quâ , fecundùm propria, alii
lunt ab invicem Pater Sc Filius i qüia per liane non in- '
tcjligic Incarnationem' alienam elfe à Pâtre : immb
fi fimul funt Pater Sc Filius, opinatur confequi Pa-
cf^e participcm Incarnatioiiis cum Filio. Aut
fruftra laborat, ficut jam dixij quia
Ghnftiana fides hoc modo intelligit Patrem Sc Fi-
ltum elfe duas res. Sed cùm ait, ficut fum très Ange_
1 ’ aut tres *»*ma, apertè monftrat fe non de plurali-
tate vel feparatione ilia loqui, quæ in illis eft perfo-
nis fecundùm propria. Nempe.de nullâ unâ eâdem-
que numéro re dtio Angelidicuntiir , aut duæ animæj
nec unum aliquid numéro de duobus Angelis dicitur ,
H ! -fi: Ut autem feiiliS, & bre- D »ut de duabuî inimatuV: ficut Pattern & Filium
quoniam h ï dlîl’ E l ‘ t? " tum <lc.. 1> a trt g Fll,° : S'" ! , de Dco;imo numero, & uuum numero Deum
ab duæ per&næ fuis prop,us voebus aliæ de Pâtre & Filio: Credimus enim Sc dicimus quia
tus H aperft B « n' " t" ,11 Nam n£,1" en SPir‘ - ° “ » eft Patcl' * & Pens èft Filius ; & converfim
3 “ 1 P S quia Weft Deus; & Filius eft Deus : & tarnen nec cted"
Pâtre V FII& jSp ’ &/ l noaUS' ^ Uod autem ia musnec dicimus plures- elTe deos;,fed ita unum efli
perfonarum i„ J S ! H i ' M -»turà i quamvis Pater & Films
k c o u n o f. vcm“ llls > hoc m.tribus abfque du- non fint unus, fed duo. Angelum enim & animant
ter & Filiiu rD,ca| erB° : fl^ uæ ! - Pa- Pecundimr fubftantiam dicimus, non fecundùm relatioquid
vel h v T i Unn Nam Uc? ArigeU nomen ab officio.* fumptum ,
perfonam credimn/flM“ ,-*“ ^ I1'*n,1'u,,amiJu»“ que Ï,I; 9“ » Ang?ius nuntius dicitur; tarnen fient ahima
bobus • Sc WF k C re ’ °5 ’ qUOd u>mm/ ‘ " e f ® ‘j B pro fpecie fubftantlæ accipitur, ita & Angelus. Quod
r— boui.quod proprium eft fibi: Per- ipfe iritelligere fe monftrat, cùm pariter dicit : ficnTmt
funa enim Patris, & Deus eft, quod commune eft
Flll° > & Pater eft , quod * éi proprium èft:
Slim«« perfoua Filii, & Deus eft, qùod commù-
le eft illi cum Pâtre; Sc Filius eft, qubd „o„ nifi de
iac o n pcifona dicitur. In his igiiur duabus perlons
unum elt commune, id eft, Deus : St duo pro-
Ptu quæ funt Pajrer & Filius. Quæcunque enim il-
s Hint communia, ut omnipotens æcernus, in hoc
S c°mn;iuni inteHiguntur. Et q u i fum fingulis pro-
pria, m eft 1 atri gemcor, vel giguens i Sc Filio Ver-
, r . ....panterd
tre s -dngeji, aut tres anima. Talem * itaque^ figiiifi.
cat pluralitatem Sc fepafationem, qualem habenCplu-
les Angeli aut anims, id eft, qualem habent plures
fubftantia;. Quod adhuc aperte monftrare videtur, cum
1 ubdic : ita tamen ut voluntate & poteftate omnino fint
idem. Sic eftim intelligit voluntatfim & poceftatem in ’
illis pluribus rebus, quemadmodum in pluribus Angelis
aut animabug ; quod incelligi non poteft, li ilhe plures
res putantur fecundum propriecates perfonarum1
elfe, lion fecundum hoc quod communiter dicuntuw
F i j