4®+ U u c i D a r i i
C A PUT XVI I .
De operatione & gaudio beatorum.
D i s c i p u l u s .
Ofliint * libenter facere quod volun't ?
A ritó toti mundo praferendus eilet.
B
_ M. Nihil nifi bonum volunt, ideè quicquid volunt,
libéré agunt : & ubicunque eflè volunc, fine mo-
ra ibi funt.
D. Quid * operantur ?
PW M. * Vacant, & vident Deum, & in facula ßeculorum
laudabunt turn.
D. Quæ eft laudatio Sanétorum ?
M. Deum Sanâos ibi laudare eft tantàm de vifio-
ne Dei gaudere. •
D. * Rccordamur malorum quæ in corpore patie-
bantur ?
M. Omnium * recordantur.
D. Non * habent inde dolorem ?
M. lmb majus gaudium habebunt , quod hæc
si. evafetont omnia* devicetunt : ficut aliquis qui olim periculum
evafit, & hoc poft * gaudens amicis narrat.
»mit ', gau- D. Super altitudinem terræ * fuftulit me tua aurea
Ä fc i« v « lingua. Nunc eia, die mihi illorum gaudia.
M. Gaudia San&orum erunt, qua oculus non vi-
dit, nec auris audivit, nec in cor hominis afeenderunt
quA pre.paravit Deus bis qui diligunt eum.
D. Quæiunt hax ?
M. Vita æterna, beatitudo fempiterna , omnium
bonorum fufficientia fine omni indigentia.
D. Hoc planius edicito.
ti. fpirJtuaiti M. Septem * fpeeiales glorias corporis habebunt *
& fepeem animæ.ln corpöre quidemoulchritudinem,
velocitatem, fortitudinem, libertatem, voluptatem,
fanitatem, immortalitatem : In anima autem fapien-
tiam, amicitiam , coneordiam, poteftatem, honorem
, fccuritatem, gaudiurri,
C A PUT X V I I t .
De corporum dotibus in be at is.
D î s c i pu l u s.
LËvafti me fuper me. Hæc funt quæ concupivit
anima mea audire. Rogo te, hæc aliquibus mo-
dis exprime.
M. Placeret-netibifi effes itapulcher ut Àbfalon,in
cujus corpore non erat macula, & cujus coma mul to
pretio ponderabatur jîiæcifa ?
D. O gloria !
M. Quid fi cum hoc décoré eflèstam velox quàm
éi. peragu- Afaël, qui eurfu pedum * prævertebat capreas.
«r CtzvVcne. D- O gratia !
tu capieas M. Quid fi corn his duobus ira eflTes fortis ut Sam-
fon, qui mille vicosarmacos proftravit * una mandi-
bula ?
D. O ingens decus !
M. Quid fi cum his rribus eftesramdiber quàm Au-
guftus, cui torus mundus fervivit ?
D. O claritudo !
M. Quid fi cum his quatuor ita voluptate affîueres
ut Salomon, qui nunquam cordi duo ali quid denega-
bat quod jdefiderabat .?
D. O dulcedo I
M. Quid fi cum his quinque ita fanus elfes utJvloy-
fes, cui nunquam dens.motus eft, nec caligavit oculus?
»I.ofuavitaj D. * O fanitas ?
M. Quid fi his omnibus habitis deberes ita fieri lon-
gævus ut Mathufalem quipenè ad mille annos vixit ?
D. O Magnificentia ! hlihi videtur, fi cui optio ex
his *eligendi daretur, unumquodque pro regno jure
eligeretur : fi quis autem his omnibus polieret, me-
M. Oportet, uc * interdum fileas, dum preeftan..
tiora audias. Quid fi cum his omnibus fuperioribus ita
fapiens elfes ut Salomon, cui omnia abfeondita & oc- F‘"i'
culta erant manifefta ?
D. * O decus, vel fapientia ! 4(
M. Quid fi fuper ha:c omnes homines tibi effent in
amici,uc David Jonatha:, quem dilexit utanimäfuäj
I). O beatitudo!
M. Quid fi infuper omnes tibi effent ita Concordes
ut Lafiius Scipion, de quibus neuter nifi quod alter
voluit ï
D. O inefFabilitas!
M. Quid fi ad Yixc omnia ita potens elfes, ut Ale.
xander Magnus, qui Afiam, Africam, Europam fi.
bi potenter lubjugavit ?
D. O fublimitas!
M. Quid fi infuper ab omnibus ita honorareris, ut
Jofeph ab Aigyptiis, quem adoraverüt ut Dominum;
D. O celfitudo!
M. Quid fi in his omnibus ita fecurus effes ut Elias
& Enoch ?
D. O Magnitudo !
M. Quod fi his omnibus habitis tale haberes gaudium
, quale is habet qui cfim ad equuleum ducitur,
repentè in itinere ad regnum rapitur ?
D. Ö majeftas!
M. Quid fi amicum haberes, quem ut teipfum dili-
geres, & is fimiliter ut tu his omnibus bonis abunda-
ret} norme duplex gaudium haberes ?
D. O immenfa deledatio !
M. Quid fi multos amicos haberes, & nihilominus
his bonis affluèrent, nonne tot gaudia haberes ?
D. O inenarrabilicas! Ita ego deleâor in fermonibus
tuis, ficut in omnibus divitiis. Mihi videtur quod fi
quis quædam ex his, non dico omnia, habere t ; di-
gnior toto mundo effet; Si quis autem his omnibus
effet plenus, viderecur jure Deus.
M. Reéfcè fentis. His omnibus ipfi* (id eft, San-
6ti ) longé eXcellentius exuberant. Abfalonis namque
formoficas ibi effet deformîtas. Porrô illorum fpecio-
fitas erit ut Solis claritas, ut dicitur : Fulgébuht jufti i
ficut Sol., qui tune feptuplo plus quàm cunc fulgefcet. ‘
Et hôc eis promittitur : Rejormabit corpus humilitatis r
nofira configuratum corpori claritatisfua. Nemo du-
bitat quin corpus Chrifti clarius fit quàm Sol, utpote
D corpus Creatoris quàm corpus creators : homines veto
templaDei dicuntm,* quod Sol non dicitur.] 5i er- <
go corpora Sanâornm 'corpori claritatis Chrilli,
* quod eft fplendidius quàm Sol, configüramur ; & ^‘J
Deus in eis, ut in remplis, habitat ; necefle eft ut tem- p
pla Dei magis perlpicua fint quàm Sol. *
ce qualis Sancftorum pulchritudo. Afaël agilitas effet
ibi pigra tarditas. Sanè ipfi veloces funt ut quàm ci-
to oriens Sol * occidentem fuo radio tangiÉ, tam cito
ab orientejin occidentem venire polîint,& quàm cito
oculus fe elevans vifum ad ccfilum dirigit, tam eito
ad tèrram de coslo, terra ad ccelum relabi potentat*,
hoc etenim Angeli facere poffunt,quibus ipfi coarqua-
les erunt, ut dicitur ; Erunt aqnales Angcîjs Die. Ecce ^
E quaiis illorum velocitas Samfonis valetudo effet ibi
invalecudo : nem pe illorum talis erit valentia, ut n
montes & omnem molem terra: pede vertere vellent;
valenter poffant,& tam facilé,quàm nunc videre : h°c
enim nemo dubitat Angelos poffe, quibus ipfi squales
dicuntur efle. Ecce qualis juftocum fortitudo. Au-
gufti Imperatoris libertas effet ibi captivitas : quip0'
tuic capi-, ligari, daudi. Illorum verb talis eft hher-
tas, ut omnia obftantia penetrate valeant, & nutia ^
creatura1* eos retdnere quëat ; ficut fepulchrum corpus a
Domini * tenere non potuitquin refurgeret, & januis 4/. *
claufis intraret.Huic ipfi configurabuntur. Ecce qualis
illorum libertas.
L I B I I I. 485
C A P U T X I X .
De voluptate bettorum.
D i s c i p u I us.
SAlomoips deficit eflent eis miferiae. O quaiis eft
* illorum voluptas, quibus ipfe Deus fons omnium
honorum eft infatiabills fatians fatictas ! Du? funt
, 0 titudines: una minor Paradifi, altera major cale-
, rggnj. * Quarum quianeutram experti fqmus, de
ciscomparationem dare nefeimus. Et duap funt tiiife-
: una minor hujus mundi 4 altera cnajor inf^rni. E
C A P U T X X .
Dotes animarUm in beat is : & quod de peccaiis rub
expiatis non erubefcant; deque pleno
omnium gaudio.
D i j c i p u i i / j i
Stent dulcis Fons fitientem agricolani, ita delebta-
bilis favus de bye tuo diftiffans rpeam refocillac
anirnam. Sed b incomparabiliter bcati, qui ad tam
ineffabilia bona funt preedeftinati!
quibus duia unam <l uoli^ie eKpenmur, coinparatiö- M. Verè beau font*, qui habitant m doin? Doini-
nem de f experta dare novirnus. Sicut igitur fi feryum ß ni, quia in his b.mmbus vivent ihfæçulum læcqli. His
■ * ienitum alicujus capiti effet in fixupi, & fiç çandens
pec amnia membra tranfuet : ficut ill« doloreny inte-
fiùs&exteriùs haberet} ita ipfi pçr Çputrariuro mQr
dum in omnibus memhds fuis interiQs Çc exteriüs yo-
luptatem habent. Hie, * id eft, in hoc mutldp, eft vo-
luptai ttiultitudinem virorum ac mulieruna fpeçiofa-
E- rum videre, * induere Veftes. pretiofas, præclara ædri-
*s heia cernere, dulcem cantum,fermbnehi concinnum,
organa, lyras , çytharas , ^ tafia audiré^ thyrhia-
mata,& alias diverfi pigmenti fpecies odorare ; variis
epulis dpliciari ; hlanda & molUa ty^fta.re j multam
pecuniam & variam fupelleétilem poifidere j hæc om-
* jaillis infinité redundant, Oqualem Voluptatèrh vi-
Saloïo.mis fapientia effet magna infipientia. Por.ib
ipfis. omnis fapientia affluit : otnném feientiam de ipfo
fonte fapientiæ * hauyiunt, Qmnia quippe præterita,.
præfentia j & fi qua futuya funt, perfedè feiunt. Omnium
omnino ho.minum, five in ccclo, five in inferno,
nonfina, genera, opera bona vel mala Unquam ab
éis. gefta norunt : & nihil eft quod eos lateat, cùm in
Sole iuftitiæ pariter vidcant omnia.
D. Heu quantas laçhrymas, miferiæ mei nunc co-
git me funefere Foils tuæ eloquentiæ. Scient omnes
Sandfci quod ego. feci ? ,
M. Utique, non folùm quæ fecifti, fed quæ unquam
vel coeitafti, vel dixifti, aut aliquis homo, fifus
ipfi habebunt, qui ita claufis ficut apertis oculis £ ve bonum, five malum, * indelebilirer cognofceqt. *t. inrfetiividebunt!
Quibus fingula membra, ut oculus Sofis
erunt, qui Regem glariæ in décoré fuo cement j omnes
Angelos 6c omnes Sanbfeos intoyiis 6c exterius
D. Quid tune valet confeffio, & poenitentià pecca- nabi,iteI
torum, fi non delebüntur ; & fi ipfi debent turbia Sc
fpgda flagitia noftra feire, quæ etiam exhorrefeimus
çpgitare ?
M. Quid abhorres? quid times ? An vereriç quod
de tuis fadfcis ibi confundaris, ? De feediffimis & cur-
piffiiriis ^«ftib.ttSi tui.ç cqnfcflis & poenitentià lotis non
plus verecandaberis, cjuàm fl q,tïis nunc narraret tibi
quæ olim geflîfti in cunis : nec plus erubefees, quàm
fi vulneribus in prælio acceptis perfeëlè fanatus effes.
Nihil eftaliud peccata dimittere vel delere,quàm non
punireîper pdsnitentiam & confeffionem remittunturj
fed de Dei & San^orum feientia nunquam delénix
confpicient. Gloriam Dei,gloriam Angelorum, glor
riam Patriarcharum, gloriam Prophetamm, gloriam
Apoftolorum, gloriam Martyrum, gloriam Confef-
forum, gloriam Virginum, 8c glbriaril orrinitim San-?
ifforum videbunt : * fuos oculos, fuas facies,' omnia
c membra fua intends & exterids, *.cogitationes fingu*
lorum intuebuntur : omnia quæ funt in novo ccelo, &
in nova terra concemplabuntur : inimicos fuos, qui fe
1 *olimaftlixerunt, in inferno * jUgitervidehunt: & de
his dmnibus inefFabiliter gaudebüt. O qualis voluptas
audiiûs illorum, quibus inceffanter fonabunt harmo- £) buritur.
ccelorum, concentus Angelorum, dulcifona organa
omnium Sanótorum i Olfaélio qualis, ubi fua-
viffimum odorem de ipfo fuavicatis fonte Deo haü-
rient, & odorem de Angelis & de omnibus Sanétis
percipient 1 Eia qualis voluptas guilds, * ubi epula-
buntur & exulubunt ih confpeElu Dei: & cum ap-
paruerit gloria Dei faturabuntur’ ér ab ubertate dov
mw ejus inebridbuhtur! Voluptas ta&ds qualis, tibi
omnia afpera 6c dura aberunt, & omnia hlanda &
fuavia arridebunt! O quam magna * multitudo dul-
cedinis divitiarum, ubi in gaudio Domini fuper om-
nia bona fiia conftituentur. Ecce tales funt delicire
Sandorum. Moyfis fanitas effet ibi infirmitas. Salus
D. Vellem mihi hoc exemplo probari.
M. Nunquid feis quod David homicidium 6c adul-
teriùm perp.yravit ?
D. Scio.
M. Nurh nofti Mariam * peccatricem fuifle, Pà* * 1. Magdale-
tyum Chriftum perjurio abnegafle, P’aulum Eccle- nara
flam crudclitcr impugnaffe ?
D. Novi. al. mit.
M. Credis eo& efle in ccelo ?
D. Credo.
W» Si igitur tti adhiic cofruptibilis & fragilis, hæc
nofti -, quanto magis illi norunt, qui ab omni cot-
ruptione & fragilitate liberi erunt ? Non tarnen inde
autem juftorum à Domino. Quos fi tentares impetere E nunc Verecundantur, fed magis de fua falvatione in
ftrro, non plus pofles * lædere quàm nunc radium Domino gloriantur.
Solis fccare; talis eft fanitas juftorum. Mathufala;
longxvitas effêt * prolixce mortis difficultas , * quos
mors & dolot fugiunt, *>quia in perpetuum vivunt. ]
10 En qualem habebunt vir* diuturnitatem, * qui inde-
“cientis vit* feliciter hasreditdbunt steynicatem. Et
tantdm funt bona cörporis.
D. Non abhorrent tales- Angeli, vel $an<£li, qui
penè nihil peccaverunt ? non nabebünt eos pejus ?
M. Nequaquam : fed ficut * his amici congau- h;0
dent * qui naufragium vel aliqqod grave periculum al quan^®
* evadunt ; ita Angeli 6c Sanéli de illorum evafione
congratulantur, quibus omnia, etiam ipfa peccata ,
in bpnum cooperantur Et ficut Medicus magis dc
defperato ægro, fi eum fanaverit, laudatur : ita Deus
uberiûs de illorum falvatione glorificatür.
D. O immenfa lætitia !
M. David 6c Jonathæ amicitia effet illis inimici-
tia. O quàm dulcis amicitia illos copulat, quos Deus
ut filios fuos amat, 6c ipfi Deum plus quàm fe ipfps
diligunt i 4 6c omnes Angeli & omnes fandli eos at mis,
P p p iij