534-- D I A L O G U fi
4. enim ibidem fcriptum e k : Scrip fit auttm Moyfes A Jt»o. Ç^opnpettoatlêeimdàoefMtatiimfihMij
unlvcrfos fermones Domini, & mane confurgens adi-
ficavit alt are ad radices mont is , & duodecim iitulos
per duodecim tribus Ifrdèl, mißt que juvenes de filiis
Ifra'èl , & obtulerunt holocaufia -, immolaveruntque
vitlimas pacificas Domino, vitulos duodecim.
C h r i s t ,. Et fi legifti, quia fie faifbum eft *, num-
tjuid legifti quia à Deo illi jufïïim eft ? Póteras mihi
objic,ere & illud, quia & Noe longé ante Moyfen
Archa egreflus ædincavit altare Domino, & tollens
de cundfs pecoribus & volucribus mundis obtulit
holocaufta iuper àltare, odoratufque eft Dominùs
odorem fuavitatis. Quod fi mihi objeciflès j addi-
diftem ego aliud, quia Melchifedech rex Salem qui
non improbabiliter exiftimatur Sem filius ejufdem
fuifle Noe, reverfo Abraham à cæde Chodorlahomor
fides fterilis eflet, & propter fterilitatem lex fubintroi.1
ret } Non poterat Deus facere ut fides jam tunc pa-
reret, quo fa<5bo legiflatione fecundum te opus non
eflet.}
C H*k i s t . Hocdne interrogas , quare jam non
veniret fernen illiid quod Abraha; promifliim fuerat
in quo per fidem benedicerentur omnes gentes ? Ego
tibi dico,idcirco non jam tunc venire debebat, quia
Deus iratus erat* Sic enim habes, quia cum fernen il.
jud fufpirans Moyfes dixiflet: Obfecro, Dqmine
mitte quern miffiirus es j protinus fubjun&um eft -
Iratus Dominus in Moyfen ait aron frater tuusv
Levites fcio .quod eloquent f it , &c. Eft enim hie fen-
fus, quia Dominus iratus erat; idcirco fuper eo quod
obfecrabat Moyfes nihil refpondit,. fed alia qua; cie.
Sc regum qui cum eo erant, occurrens obtulit B perat profecutus eft.
panem & vinum,erat enipi facerdos Dei altifïïmijbe-
nexitqué e i: Ecce alterum longc ante Moyfen fa-
crificium; & neutrum juflum,utrumque voluntarium.
Ego non ignoro quodiftorum magisaltiflïmo placue-
rit,nec tibi ignorarelicet, dicente Scriptura, in quem-
i. dam quem tu ignorare velles. Juravit Dominus , &
non poemtebit eum, tu es Sacetftos in aternum, fe-.
. cundurn ordinem Afelchifedech; Sed de ifto alias
oportunius; nunc dicere prxftat cur prius facrilegiuni
carnis Sc fanguinis bruti Deus admiferit, Sc ritum
ejus ipfe praceptor ordinaverit. Nimirum quia popu-
. jus carnalis ab, ejufmodi facrificiis non pollet avelli;
& fi Deo in hujufmodi facrificare permiflus non fuif-
fet, fimulachris illa pronius obtuliffeti Ecceexperi-
J u d . Quam ob caufam tunc Deus iratus erat;
C h r i s t .- Nimirum propter peccata domus, five
generis ejufdem Abraha;, cui Deus fa;pe didtam be-
nedi&ionem promiferat jfcilicet,propter facrilegiuth
filiorum Jacob,qui vendiderant fratrem fuumjoleph.
J ud. NiimquidMöyfes ilium vendiderat ? Quomo«
do ergo propter caufam illam diceret iratus Dominus
inMoyfeh} .
C h r i s t . Idcirco fic.de femetipfo dixit Moyfes,
Iratus Dominus in Moyfen, quia fer£ folus ipfe tune
tempori^ illius irre rationem, fere folus ipfe feienter
habebat illius expe&ationis promiffionem. Num parva
erat caufa illa, venditio illa, talis illius fratris, cu-'
jus venditionis videlicet ferrü ipfius fandbi Patris’ a
mentum aderat, quia formato vitulo furgentes mane ^ mam tamdiu fauciaverat? Hocmalü portenderat ipfi
obtulerunt holocaufta & hoftias pacificas ; Sc fedit
populus manducare, & bibere j'& furrexerunt ludere.
Igitur quia Sc .fides Patrum, ut jam fupra-di-
ftum eft, interycniebac , Sc‘pro tempore necefla-
rium erat ut fuccrefcens multitudo filiorum carnis
a’ftringeretur ad cultum Dei per feveritatem Legis
; adquievit Deus, & legem Dei ritumque facri-
nciorum Gc praicepto fpo ordinavit, ut in illis
non neeeflarfis umbra vel figura eflet neceflaria: rei
de veritatis.
J ud. De figuris yel umbris mecum agete noli j
fed de ipfis Scriptura: vocibus & fenfibus manifeftis
fimpliciter Sc plano atque intelligibili modo locutio-
nis. Quid enim mihi de his qua; ipfa Scriptura non
tradidit, neque ut quxrerem demandavit ?
C h r i s t . Nonne tibi fupra dixi, & notum ha-
i«v.j •• bete debes illud Propheticum, & ego -vifiones multi-
plicavi, & in manu Prophet arum affimilatus fumi
Nonne & ad ipfum Moyfen Prophetam' maximum ,
poft quem, aic Scriptura, non furrexit Propheta in
Ifrael, ficut ille quem nolfet Dominus facie ad fa-
’ ciem; idem Dominus dixit, cüm fieri juberet taber-
l-v.io, naculum j infpice , & fac fecundum exemplar, quod
tibi in monte monftratum eft ? Quid vel quale exemplar
illi demonftratum putas ?
J ud. Quid putem, nifi quod Scriptura ipfadicit/
quia fecerat tabernaculum Deus, & Moyfi demon-
ftravit ut faceret fimile illi ?
Patri Abraha;, quando pepigit Dominus cum illo fee.
dus,vifio illa:Cüm duftum fuifletad eum : Scitoprteno- g«
feens quod peregrinum futurum fit fernen tuijm in tern
, non fua , & fubjicient eos fervituti, & c. ufque, gene- *.
ratione autern quarta revertentur hue, confeftim iftud*
fubjunótum eft: Cum ergo occubuijft fol, fa fta eft ca. «J
ligo tenebrofa, & apparuit clibanus fnmans, & lampas
ignis tranfiens inter divifiones ill as. Ille clibanus
fumans cum caligine tenebrofa portendebat invidias
clibanum fumofum, atque caliginofum , quo adufti
atque dcco6ti & obfeurati filii Jacob fratrem optimum
vendiderunt; & illa lampas ignis lueida prxfa-
giebat miracyla per qu<e liberandi erant de fervitute
Aigyptiorum,quibus traditi fuerant ufque ad quartam
gene rationem, propter illud peccatum. At ille in fer-
vumvenundaiuéjofephfervivitannis quatuordecim;
Quando enim venundatus eft,erat annorum fedecim)
quando autem eduólus decarcere ftetit ante confpe-
dum Pharaonis, erat annorum criginta: jufto ergo
judicio propter peccatum illud difrerii conveniebat
fernen illud benedi&ionis Abraha; promifliim, per
generationes quatuordecim; & pro anriis fingülis fin*
gulas generationes fupputari: ficut Sc alibi annus pro
die compenfatus eft generationi illi,qua; exivit de ter"
ra Aigypti. Juxta numerum dierum quadraginta, a*1
Dominus, quibus confideraftis terram , annus pro die
imputabitur s & quadraginta annis recipietis iniqw
tatet veß
Si ica fuiflet ; nonne facilius eratillpd E J ud. Illud fernen quod tuintendis,tuus ille Chriftus
ipfum date Moyfl, ficut tabulas dedit, quam aliud
facere tanto labore, tantifque impenfis ? Sed erat
profedbo fpirituale&.cadefte fandtuarium in propofi-*
to Dei, revelandum in plenitudine temporis ; cujus
quia,nondum tempus erat, imaginem pr^ire voluit
in illis fan$is manufadis. Itaque fadbum eft
fecundftnv fimilitudinem fupra feriptam libera; Sc
ancilla;, deprecatu libe rs,quia fterilis erat, ad
ancillam vir libero legitimus ingrederetur: id eft, pro
merito fidei patrum , quoniam ipfa fides in paucifli-
mis frudlificabat,,legem admitteret Deus, & fic fal-
*em ex ancilla fufeiperet filios libera qui falvarentur.
quem dicis efle illud fernen quod Deus Abrahs pro*
mifit, numquid yenit ftatim poft generationes quatuordecim}
Mult6 plures fuerunt generationes ab
Abraham ufque ad dies Herodis, quo regnantena-
tus eft ille, quem Chriftum dicis. .
Christ. Expedtapaulifper,utdicam tibi illud quo
tu ipfe verum efle diflireri*non potes. Generationes
quatuordecim ab Abraham, cui clibanus illefumaus
prsmonftratus eft, in David terminate funt. At1
non minus peccavit, tollendo uxorem Uris, &
fum interficiertdo gladio filiorum Ammon
obrem, *ii Dominus, non recedet gladius de dom
C H R I S T ! A\ ' I ET J UD Æ t.
53S
f Eligebat etg° . A quid viculum unum in d*fertó poft «itun, do Æev
Mffenei Deo» Chnftum pancionbûs,profibif difterret Deus Chriftum fuum non paucioribils, id o r m . . , ' . _ F '
eft quatubrdecim generationibus. Quibus expletis ni-
hilomipus jufturri erat difFerri generationibus qua-
tuordedm j nec folummodo Chriftum difFerri, verum
etiam in captivitaterh duci populum, maxirnc propter
pdccata Manaflem: impleverant enim Jerufalerti
fanguine innoxio ufque ad os.
J ud. Quis Prophetarum caiifas iftas dixit, aut in
qua Seriptura dilationes iftas fic provenifle, aut prd-t
venire debuifle legifti ?
C h r ist . Evangelifta divinus non abfqueillo, in
quo Prophets locuti funti fpiritu, eftm per ordinem
digefliflet generationes ab Abraham ufque ad Chri-
17« ftum, protinus ita fubdiftinxit. Omnes ergo gene.
ptoftbiformavit,& fculptile illud adoravit, gaudens
quod dn iiliuS cultn comedcre & bibere, Sc deinde lu-
dere vacaret iibi : cobfummatio autem eiufdem fuga
in eo fuit, quod decem tribus fciffa Sc domo David
etiam dnos vitulos fecerunt iibi. Sed ecce Angelus
Domini, A g v , inquit, ancilla S tn ii, tutte vettfH w
r c l.<1*0 vadts. Qjt<t refponik, t fici* Sera! Domine
met tgo fugio : dixitqut ti sirrgchts bormni,..,
rtyenen *<t dominant tuam, & bumUiarc fub manu
tjut. Nohne fimiliter fermo Domini per Prophetas
revocavit, Sc revoeire non deiïit per Prophetas populum
refugum à cultu vitulorum & Baal.crrterorum-
que dæmoniorum, ad cirltum Dei fui; Vix tandem
efrecit ut Tribus Judarediret ad cultum Dei fui : r
mi.ntt.b Abraham ufrto ad David generation,t decem Tribus faff*
ejuattu'ordecim . & tt D a v id ufque ad tfanfimgra- 'nunouam rpcpflAmn» 0 «...i.,.
tionem Babylonia , generationes quatuordecim, & à
trtfflfmigraiïone Babylonis uf<fne ad Chriftum, ge~
tefationes quatuordecim. Hsc diçens vigilantem aii-
ditoreb mittit ad qusrendas ex Scripturis caufas di-
ledionum, Sc ecce'caufs mafiifefts funt.
J u d . Ego Evangeliis tuis non attendo:fed hoe
fcio, quia quando natus eft is, quem Chriftum dicis,
magis abüdabatiniqüicas quàm eatenus abudaverat ;
nifi fortè hoe etiam aflerere tu yelis, quod peccatura
David majus fuerit öni belluina crudelitate Herodis;
Ch r is t . Impietas Herodis, 'Sc omnis fanguis,
quem ille efFudit,non debuit irfiputari generationibus
Judaici generis : ille enim non Judsus eratjedalieni-
gena, patre Idumso & iliatre onus Arabica. Ünde
munquam recefferunt a culm vitulorum, quos Jeroboam
fecit; propter quod in AiTyrios tranfiatï funt
capttvnate indiiTolubili. Hiuc Ofee Dominus ipfe
dixit: Quia non addam ultra miftrtri Domui lfraV; oi..
fid oblivione obtivifiar corum: & domus Jud,, ntifire- 7'
bon Profecfco quando Tribus Juda pafnitentiam egit,
& de Babylonicacaptivitate revefia templum Sc civil
tatem teadificavit;tunc ancilla ad dominam fuam re-
diit, & fub manu ejus humiliata eft. tandem libera
peperit Ifaac, id eft fides nobiliflima & ptinceps ex
utero Virginis Maris Jefum Chriftum de Spiritu fan-
fto conceptum enixa eft. Qho fadiro vidit Sara filinm
an d Ire ludentem cum Jfaac filio fuo, dixitque ad
Abraham. Ejtce ancittam haiiv, & filii,m ejtu; noil am.
„ t ' , , ------ .e.m...m... ..e.n t hares filiue aannccuililaa -, ccuumm fnilii 1o0 mmeeob IiCfaaaacc.
& hac te concedere oportet, qma tempus erat ut mit- Sed nimimm vidit libettima fides carnalem ladaïf
teretut jam qm mittendus-fuerat, quoniam in illo mum ludentem, id eft, illudentem immb perfel
nnpnr/»m Thrifl-nm A _x.n.-1 5 . A _ “
'jam qui mittendus Tuerat, quoniam
ablatum erat Iceptrum de Juda: dixerat enim pater
io Jacob in benedi&ione Ju d ® : Non aufiretur fee-
gtrum de Juda & dux de femoribus ejus i donee ve-
tiiat qui mittendus eft. - Sed jam redeamus ad ceptam
fimilitudinis demonftrationem. Nam fi yis, fi bene-
volentia non deeft cordis tui, fatisfadbum eflepoteft,
ut jam n6n quaras cur DeuS' fidem fterilem tamdiu
efle permiferit, & ihterim legem admiferit fecundum
fimilitudinem fteriliratis Sara:, propter quam pater
Abraham ad ancillam ingreflus eft,, domina depre-
cance. Nam illud magis mirandurft eft in gloriam fi-
delis Dei, quod tandem fecit ficut promiferat, tot
vel tantis mails ofFenfus ab ipfis quorum patribus
promiferat.
quentem Chriftum, Chrifti Apöftolos ; & ecce ejedu
eft cum lege fua populus fecundftm folam carnem Ju-
dæus ; ut non fît hæres in regno Dei : ejeftus quoque
de loco terrenæ pofleflionis, ut non vacet ei ludere
id eft , peifequi libertärem fidei.
. J . ü ?» ^ c^» ut. dicis i inagna mihi eft in
Chnftum tuum caufa odii. Nam fecundüm affedba-
tam fimilitudinem quam introduxifti, adventus ejus
caufa mihi eft tötius mali, caufa excidii, captivitatis
& difperfionis & longiflïmæ captivitatis. Populus,an-
tequam ifte veniret, eram Dei j nunc autem jäm nec
-p o-p ulusH, ni ec Dei fum, ut tibi videtur : -N--i-m--i-se <rgo
male mihi proprer adventum ejus.
Trm t« j -H r ■ r . „ : D Christ. Falfum eft: Non propter adventum eiüö
iJdufAda.m JnaUm... dJei_ i_lla_ ftim. l ii litudine fatis dnftum eft. Quid Ap.o *p u.lus efle . def-iift: :— - * “ * mde amplius dicere habes.
Christ. Sc io quia jam dudum audire vix fuftines j
* v®re°r ne dum cupio tibi fublevare velamen vul-
Moyfi, ut videas elaritatem ejus; efFugias ficut
“giebant patres tui, cùm vidèrent fplendidam Ta-
oena ejus nondum, velatam, Sc timebant propiils
acceqere. Totam fimilitudinem tibi volo aperiro uf-
l ’que ad illud : Ejice ancillam & filhtm ejus : non enim
’ m l fil{™ ancilla , cum filio meo Ifdac. Illa
1 ancilla concepifTe fe videns defpexit domi-
am uam » & lex poftquam fubintravit, occafiocarnali
feçit multitudinix ut contemneret & pe-
_ . . . . lmmo propter adventum ejus
diutius populus fuifti. Nam propter eum ut nafeere-
tur, ut eflet unde illo nafeente promiffio implere-
tür, refervatus es tu, refervata eft Tribus Juda,
cûm* decem Tribus perpetuæ captivitati adjudica-
rentur ; & reædificata eft civitas tua Jerufalem, unde
venire oportebat tantam falutem juXta illud ;
Quia de Sion yxibit lex, & verbum Domini de lf». i
Jerufalem. Nunqüid enim minus peccaverat illa
tua terrena Jerufalem , quam Samaria ? Immo pliis
peccaflè arguitnr per Prophetam dicente Domino
àd ipfam Jerufalem. P’iVo ego r quia non fecit So~£x..u
doma foror tua, ficut fecifii tu-) & Samaria dimi-v. fi.
xi DDfriVi0ni ^ar.ec iu^ E*am fidöij putans fe juftifica- E diurn peccatorum tuontm non peccavit : fed vieißi
te?' ecx ooppccrriibbuuss lleeggiiss ,. uunnddee && ttuu ccuumm ffuuDpeerriiüftss tä -imMkù* tuit ri? D.aifiiJui ..... •.
(Cinterrogarem per quid Abraham juftifica tus fuerit,
^feifti, ufque adeo propter ancillam legem
I fidem, ut ne faltem unquam
Is* tiairf r »nifi tibi impegiffem fenten-
I dr lrre“ agabilem & veram : crcdidit stbram Deo,
‘tH *d juftitiam. Deinde fequitur :
S iß ait‘ Abram, ancilla in manu tua eft, ntere ea
qu- -Affligeiice igitur earn Sarai, fugam iniit.
fleles^ u ^ Cr^nt jndices Ifrael, regefque fi-
aftcill»C,?r ^bendo populum ab illicitis, afflidio fuit
1 h : & idcirco fugit*. Initium fugie fuit in eo,
fieleribtfs tuts, & juftificafti for ores tuat ........... .
bus abominationiljus tuts quas operata es. Depone
ergo magnitudinem odii & iracundiaEf, de qua Pfal-
mifta loquitur in perfona Ghrifti : Et in iracun- p/; ,4.
dia terra loquentes dblos cogitabant / quia non propter
adventum ejus perdidifti terram tuam j immo
propter eum, ut eo nafeente veritas Dei, qui repro-
miferat Abrahoe & jura verat fideli David, adimplere-
turjtu diutins poflèdifti earn, quàm decem Tribus non
injuftiores immo juftiores te poflederuntSamariam*
J ud. Superiûs dixifti quia pfæcepta Sc judicia,
quæ ante xeatum yijuli data funt, præcepta &