E P I S T O L A X X I I .
An fel mus Archiepifcopiis vocatus, diledif-
fimo Fratri j & Filio Bofoni:Dei 6c fuam
benedidionem.
Non efie pigritïa vertendum quod ad ipfkm litter as '
non dederit.
A fedadhucnonfenfi, ex quo fufcepinomen Archiepif
copijünde Cor meum audeat g» aculari.Quapropter oro
fupplex & obfecro,ut mihi in neceffitate mea orationi
bus veftris fubveniatis j donec,ad quid Deus me a v0*
bis 5c a-iis ämicis noftris qui in Normannja fUni*
non fine gravi dolore adhuc pérfeverante, feparavc*
rit, cognofcatis. Ömnipotens Dominus fua vos era'
tii & benedidione femper l*tificet y Sc ih änitnabus
veftris virtutes niuitiplicec.
MIrari poteft homo forfitan, cujus confcientiam
fie novi, uc nullum hominem fupra me diligat;
& quern tantùm diligo, uc nefeiam quern plus dili-
gam ; cur tanto tempore abfens eum doientem de mea
abfentia, aliquâ per licceras vifitarione non fum con-
fblacus. Sed certus efto quia, non negligentiâ nec
oblivione tui fadum ëft. Sicurenim certus fum quia
tu Temper velles effëmecum ; ira ne dubices qûia ego
femper velletil effe cecum. Si aucem Deus pacem 5c
opportunitatem mihi dare dignabitur,uttu* Dilcdio-
nis nihil liceat frui pr*fentia : feito quia hoc uc fiat,cu-
rabo libeutifEmc j 8c fi non femper, vel tantum
quântûm permittee ratio. Quidquid veto fiat, ferva
diledionem meam,châriflîme,quia ego tuam fervare
defidero. Saluta dulciffimmn Filium* meum Frafrem
tuum Rainaldum. Conforta quofeunque potes de Frà-
tribus tuis fifcpe, 6c maximè adolefcentes 6c novitios.
Omnipocens Deus te femper ab omni malo cuftodiat.
E P I S T O L A X X i l l .
Dominis , & Fratribus chariffimis, Revë-
rendo Abbâti Sagienfi, Rodulfo, 6c aliis
fervis Dei, Tub ijlo commanenribus, Fra-
ter Anfelmus vocacus Archiepifcopus,:
ad alciora virtutum, & monachici propo-
fiti femper. proficere , 6c nunquam defi-
cere*
APonachus, quiab Epifcopo interdiÜo ordinatus f itérât
j perpetuo interdicto fubjicitur, Et tjuod is
tjui mulicri quafivit herb as quibus virmh futtm inter
ficeret , f i illis interfettus efit nunquam debt at or-
dinars.
DE Fratre illo, quem dicitis eftè ordinatum à quo-
dam Epifcopo, qui à nobis eft interdidhis, hoc
refpondeo j quia fi ordinatus eft ab Epifcopo de Walls,
qui vocatur * HerewardUs * nec illis Ordinibus,
quos ab illo acCepit, noftrâ conçefïïone aliquando
utetür, nec ab ullo Epifcopo reordinari debet. De al-
tero vero Fratre, qui herbas quatfivit mulieri, quibus
virumfuum interficeret y quamyis prope vos habeatis
dehac re in Normannia fufficiens confilium ; tamen
quia à me hoepetitis, noftrum negare non debeo fen-
fum. Si monachus nofter effet ; & vieille cujus mor-
ti quaefivit herbas, ipfis interfedus effet ; nunquam ad
Diaconatum per nle, vel ad Sacerdotium afeenderec.
MultaDiledioniveftr*, fi cordis afFedum fequerer,
fcriberetn. Sed quoniam, ( ut puto) illis loquor, qui
ex confcientia.fua meam cognofcunt ; b’reviter dico
quoniam fient propter Deum nos invicem dileximus ;
ita defidero 5c oro Deum, & vos,rogo ut in ea.dem
diledione propter Deum perfeveremus. Quatenus,fi-
cut caufa propter quam charitas ipfa incepta eft , nunquam
deficiet;ita charitas inviolata permaneat. De
ftatu vitse noftrae fcio quia defideratis ut amici cognok
cere. Nefcio quid in futuro Deus de me fit fadurus :
E P I S T O L A X X IV .
ßDominö, & amico chariflimo, Reverendo*
Lugdunenfi Archiepifcopo Hugoni, Fra.
ter Anlelmus, five jubente Deo, five per-
mittente, vdcatus Archiepilcopus Canrua-
ri;t: diu in hac vita lucere , 6c femper in
futura gaudere.
Quid in multii adverfis fuis fatto fit opus, confilit
Lugdunenfem Primatem. De fchifmate inter Vrba-
nubn t cui favebat y .(y Guibertum. Promittit Reoi
multam pecuniam, quart* Deo miferante non folvit;
unde Rex irafeitur.
SI omnia facienda funt cum confilio, ilia maxime
^ facienda funt cum diligenti Confilio, in quibus nihil
, nifi quod obediac voluntati Dei, quaerendum eft.
Precor igitur Sanditatem * veftram,ut propter Deum,,
6c propter ch^matem.quam'fcio in illo erga me'petat
a Deo confilium quod mihi det. Ut breviter loquar:
audiftis, ut puto,qualiter fubito raptus fim.ad Archie-
pifeopatum. Antequam pratberem affenfum , paläm
dixi me favere Domino Papa: Urbano, & Guiberto
adverfari: & feq , 6c dixi per fex menfes, quod potui
fine peccato, uc dimittercr.' Tandem timore Dei, ob
mulcas'ratiönes, coadus fubdidi me dolens pra^epto
Aichiepifcopi mei, & eledioni totius Anglia:, & fa-
cratus lum: forfitan illic trepidavi timore, ubi non erat
timor: fed nefeivi, Deus fcic; & adhuc nefcio. Paulo
poft Rex nofter iturus in Normanniam, multi pecu-
u nii indiguit. Antequam a me quicquam peteret,con-
filio amicorum promifi illi pecuniam non parvammo-
vit Deus, qua intentione. Sprevit quafi modicam,
ut plus darem $ fed nolui. Gratias, Deo, quo miferante
fimplicitatem cordis mei hoc fadum eft; ne fi nihil
aut parum promififfem, juftam videretur habere cau-
fam irafeendi j aut fi * accepiffet, verteretur mihi in si.,
gravamen, & in fufpicionem nefandae emptionis. Ex
ilia hora vifus eft qua:rere*occafiones adversdm me.
Loquutus fum de pallio; noluit ut illud peterem,
quamdiu ipfe nullum reciperet Apoftölicüm ; aut ut
faltöm hujtis dllationis excufationem Domino * Pap*
intimarem. * Suftinuiufque nunc, confilio Epifcopo-
rum, propter vitandam infruduofam diffenfionem, fi
forte Deus aliquid interim opefaretur, unde illi Doli
mini Papae receptio perfuaderetur. Petivi ut Concilium
convocaretur, quod per multos annos ih Anglia
fadum non fuerat,quatenus corrigerentur quaedam in
codem regno, qua: nullatenus tol’eranda videbantur.
Ipfum quoque monui ut qusedam, quae mihi aliter
quam oporteret facere vid.ebatur, corrigeret: ex his
aperte iratus me amorem fuu perdidiffe manifeftavit.
Refpondi me malle ut ipfe mini irafeeretur, quäm ut
Deus illi ;& f ic a prxfentia ejus difcelli. Poft^rft die
rediens ad eum,dixi me libenter fadurum illi reditu-
dinem, fi qua culpa in meadversfis illuminveniretur,
quam tamen ego nefeiebam : & rogavi ut amorem
fuum mihi redderet. Refpondit fe nee reditudinem
tunc recepturum, nec amorem redditurum j nifi die®'
illurti mihi reddére deberet. Vifus eft mihi Aad confolationem tribqlationis me*, .quam novifti.»
quàm ad fatietacem defiJerii tui, quod majus inter ea
qua: mundi funt habes. Novit uuicedo diltidionis
tuaf erg;a me, dulcedinem diledionis me* erga te j &
novit affedus meus eigate, afFedum tuum erga me.
Alter alterius intima ex intimis fuis cognpfcic j quia
vera finceritas veram finceriratemincelligit,& experi-
mentum Certum in neutro dubitationemoriri permit-
tit. Vera itaque Sc cx Deo * noftra diledio mutua *1 »,»»/>.
buit principium} 5c in hoc non precor, ut in quo ha-
denus perfeveravir,perfcyeret j fed in fpe Dei fiducia-
liter pronuncio quia perfeverabir. Litteras non tibi
fiepe fecund um defidcrium meum 8c tuum mittere
poffum j quia etiamfi opporiunitatem haberem,fcan-
dalum tamen aliqua occafioneà Rege, qui omnia qu*
r^ ’ pecuniam,quam dar e nolui ; ne culpa in,qü* hon
VC1,C viderervfacexj. Iratus intantùrn, ut dicerec qn*
era'debuiflets& qiiaHatn cerras non parvas. quas
"a°lepifcopus L'an&ancus tempore pacris ejùs , &
AlC ore ipiius quitte ufque in diem fui obitûs tenuit,
'^Titibus.partim daret, partim dare difponat. fub oc-
ne cajofdam voluntatiæ juftitiæ, fecandùm quam
j 1 ,rriS eildem me Vult placitare : cum ego. dicam
ia non me debet »ad placitandum cogete d= terris
“ Archiepifcopus anteceffor meus talndiu quietè
tlU l . 5c ipfe mihi dedit.ficut ills tenuit. Hrec autem
'(filla quam dixi, voiuntatia juititia. Quoniam.ter,
, «fdem antequam Normanni Angliam iriVadetct,
rÄiSlCitde s A. n’ eli ab A& rreohliiie.npiirfc.nonpno rCaânflntuàriæ tênuifle I H H |
r cur & mortui funt fine hæredibus ; vult aflërere B à me funt 8c qu* me diligunt odit, & adversùs Ec-
fe pof,t e junft \e , quös vult, .eoo.r.u*—m« khaæaerret/dl/eisc rc'ôiànfifflt’ilic'iülAerme . n la liam tinftru ni adversùs l.irorftni fi nnr» mnrirt n/a,
Intendat ighur prudentia veftra & cortfideret quid ex
orædidis lentiam, qûatôtJUS fcntentiam tneam littéris
veftris*autapprobetis,aittofcensâ râtlônéinfirmetis j
& mein eo, qüod magis ténendüitt éft, confirmetis.
Hæc enim eft cogitatio mea : Rex nïilii dédit Archie-
pifeopatum, ficut * eum Archiepifcôpus Lânfràncus
ufque in finem fuæ vit* tenuiti& nunC aufert Écclefiæ
& mihi quod illa & idem Archiepifcopusquiétè tam-
diu tenuit, & ipfe mihi dédit. Çertfis aütem fum quiâ
Archiepifcopacus ifte nullidabitur,poft me,nifi quem-
admodum ego ilium in ditf obitûs mei terfebo ; nec fi
alius Rex, me vivente, vènerit j concedet mihi nifi
quod tenentem inveniet. Si ergo ita tenuero Archie
clefiam noftrara aut adversils latorem,fi quo modo co-
gnofeeretur, cimerem. Librum quem edidi, cujus ti-
tulus eft ; Cur Deus homo, Domnus * Edmcrus cha- 4,
riflimus Filius meus, & * bäculus fene&utis me*,mo-
. Bajuluè
nachus’Beccl, cui tantum debent amici mei quantüm
me ditigunt, libenter Ecclefi* Beccenfi, ut filius ejus,
tranferibit. Quonjam Domno Abbati Ecclefi* nofti*
propter caüfam pr*diftam feribere nolojtibi cornme-
do memöriam mei,ut in* cordibus eorum, quosficut i/.coaicibu
animam meäm dilexi, ipfis teftibus, 6c dum vivam,
Deo dante,diligam,frequens tua commonitio veteraf-
cere 5c evanefeere earn non permittat. Audivi qtiia
Domnus Folcheradus confobrinus nofter eft vobif-
cum. Si eft j precor vosomnes pro eo, licuti pró carpifcopatum
imminiitüm ufque ad obicum meumihoc Clie mea* Nam exul eft ProP5er Däum, & olim fa-
jnodQ perdet Ecclefia per mei $i quis enim alius, Ans-ftmonarhns Recci.Salnraaifr, ^>ftoilli nr»
ad quem Ecclefi* cuftodia non pertinerec, han.c face-
retei violentiam, aut fa&am patienter fuftineret j pa-
lämeffetquia in futuro nihil did pöffet, cur res Ecclefi*
ad earn redire non deberent. Nunc autem cfim
& ipfe Rexadvocatus ejus fit, 6c ego jeuftös y quid di-
ceturin futuro, nifi, quia Rex fccit, 5c Archiepifcopus
fuftinendo cönfirmayit, ratüm effe debet. Meliüö
igitur mihi eft coram Deo,ut poffeffionem ter-
rarum' Ecclefi* non fic teneam, 8c ofticium Epifcopi“,
more Apoftolorum, pauper faciam in teftimonmm
illat* violenti*; quam ut illam imminutärii tenendo,
irreftaurabilem faciam. ejus immiiautionem. Eft 6c
aliud, quod fimiliter cogito. Si Metropölitanusfacra-
tus Epifcopus per torum primum annum nec Papam
viventem, nec pallium rCquiro, * cftm poffum,; jufte
abipfo honore removendus fum. Quod fi hoc facere
nequeofine amillione Afchiepifcopatüs, melius mihi
eft ut mihi violenter auferatur, imö melius eft ut ego
Archiepifcopatum rejicianr, quam Apoftolicum ab-
negem. Sic,cogito, 5c fic facere volo, fi mihi non feri-
bitis cur hoc facere non debeam.-Omnipotens Dominus
fit Sanditatem veftram in hac vita fua gratia cuftodiat,
ut ei in futura *ternam feelicitatem tribuat.
Amen.
dus eft monachus Bccci. Saluta eum,. 5c efto illi pio
me. Ömnipotens Deus animam 5c corpus tuum be-
nedicat. Saluta quos feis, 5c vis. •
E P IS TO L -A X X V I .
Suis dilediffimis , 6c defideraciflimis Domno
Abbati Willelmo, 6c aliis fervis Dei
in Beccenfi ccenobio commanentibus ,
Ffate’r Anfelmus, profeffione 6c corde Bec-
cenfis, Dei difpofitione vocatus Archiepif
cöpus Dorobernenfis : præfends vitæ con-
rinuam profpecitatem , 6c futuræ æternam
foelicitatem.
*Vt 'pro eo indeßnenter orent, & in fanElo propofito
. confiant er perfever ent : maxime veto extra, clapfira
non vaoentur• Vt Eleemofynam minus non permittat.
Q
E P J S T O . L A X X.V.
Quod Pater F ilio , Frater F ra r r i, diledif-
I fimus dilediffimo, * A. * B. quod
ille , i l l i . .
Qupd non feribat fréquent tus ob iratn. diffidiumque
regiurn. E t de libro y Cur Deus homo, quem
Edmerus tranferibebat.
GRatias ago, ficut ego tibi, pro epiftolariVifita-
tionetua, pro confilio, pro confolatione, pro
defiderio cup. Et quoniam, quamvis fuper omnia
^undana me defideres, plus tamen pendet cor tuum
.Ijoniam nec noYum,nec infeparatum, nec extra-
!neum eft quhd fraterna * veftra charitas piâ
___.paffione fucccnfa,fuis orationibus atiiduè mihi in
affiduis neceflltatibus, divinum implorât auxilium }
nec ignoratis quia cor meuni yeftra diledio totum im-
E plctSc pofîidetmon puto opus eflegratiarum adiones
me vobis in epiftola depingere,quas non ignoratis me
femper in cordis ferinio fervare:ubi é^im tanta cordis
* eft 5c animarum imitas,plus ipf* fibi invicé funt no-
t* confcienti*,quàm lingua aut ftylus poflit exprime-
re. Et ut in hoc, quod affiduè facitis , perfeyeretis j
majores preces non habeo,quàm ut repetam quod fei-
tis ; ut videlicet animam meam ubicunque corpus fit,
veftram femper effe, 5c ad vos, quant Amin ipfa eft,
defiderare, & abfentiâ verâ tabefeere nullatenus du-
bitetis. Nifi enim ejus triftitiam diyin* difpofîtionis
confideratio temperaret, nullatenus immenfitatem
ejus fine gravilïïma læfione toleraret. Nihil igitur me
modo magis Diledioih veftr* deledac fcribere,quàm