n o v u m s u p p l e m e n t u m .
C A R M E N
I N L
SANCTI
ARCHIEPISCOPI
A U D E M
ANSELMI
CANTUAR1ENSIS.
BtlutSi Mif- “T Aut habiture parem fumas pater alme fii-
ctil. hb. 4- 8 8 lutem *
J L J L Quam meadifparibus mu fa vehit pedibus.
Qubd mea mufa pedes tibi fcribensnon habet æquos,
Paupertate mei contigit ingenii.
Lauda% proies procerum pede debet homeri.
Da veniam , tirnui pondera tanta pati.
Materiæ, fateor, fum tant® pondéré prefftis >
Nee mea mulà rei fuftinet hujus onus.
Indefeâivè jam fi mea pedfcora clament ,
Ëc mea centenis vocibus ora fonent,
Fonte Caballino fi me refpergat Apollo ,
Ad te laudandum non fatis unus ero.
Tu generofus homo , magnifque parentibus ortus ,
Exuperas morum nobilitate genus.
Jam tua fa ma domum folis rcplevit utramque,
Et talem mundus gaudet habere patrëm.
Axis & au ft raies te novit hyperboreiifque,
Parfque tuis mundi nulla caret meritis.
Fulta tuis meritis fi non foret Anglica terra ,
Corruerèt vitii pondéré quafla mi.
lila tuis meritis, fateor, valet atque vàlebit,
Atque tuis precibus ne cadat efhcitur.
Quis te non norit menfiira vivere reôti ?
Quis te Sanâorum nefeit habere fidem ?
T u delinquentes caftigas verbere dulci ;
Ne peccare velint, ipfè mones homines*
Arguis ut debes homines peccata lucrantes.
Te mercede caret judice cura fides.
Judice te dives peccatór vivit egenus,
Et dominus nequaquam fat-miler eft famulus.
Solus in hóe ævo pater es laudabilis ævo.
Solus*habes vit®, vir venerande, modûm.
Solus es in terris deflens peccata malorum. ^
■ Tu loius timidis es medecina reis.
His quSque pro meritis mpritb, pater optime, toto
Eft propagatum nomen in orbe tuum.
Intereunt cafu quæ primùm magna fuerunt,
Nec quemquam certo limite fêta regunt.
Qui modo dives erat, fortunæ corruit iéfcu. *
Atque modo cùm fim s non reor elle diù.
Hoc non attendunt quos‘mundi gloria duEit,
Quofque fefellit amor non fatiatus opum.
At tu, præterita qpi fpe&as quod fèquitur que ,
Seis quia, quæ rn^do func, interitum capient.
Hæ^ quæ per fp*atium vix durant unius horæ
Credis perpetuis æquipaianda bonis.
Naturæ parét quicquid mortale creatur ;
Qubdque fuit quondam, definit eflè modb.
Tu quoque parebis morti, fed difpare traôku»
Nec tu cum reprobis ipfc locandus eris.
T u cùifi mutabis terram, cælo potieris,
Et* tarnen in terris ipfè fuperftes eris
Excipiet primo quoniam te gaudens curia cæli,
Et tibi promifla fede locatus eris.
Credo tuis hominum nullus fiiccedet habenis,
In bonitate tua qui medeietur eas.
Cum Deus omnipotens protoplaftum fecit abyle,
Te noftris nafei temporibus voluit.
Cur tarnen hoc voluit, nifi qubd te noverat ante
Pofie cruentatis frena ,parare lupis ?
Ecce cruentatus lupus affiftit, aggrediturque
Caulas, qua firm® te vigilante manent.
Si quam crudus bvem cafu lupus ore cruentat,
Evadit fauces te-properante lupi.
Mundi tempeftas aliquem fi depulit ad te ,
Armamenta'ratis, ne pereant , reficis.
Divinis armis inftantem perculis hoftem. ’
Divinis armis tuta quiefeit ovis.
Qubd nolles, ovium periit tarnen una tuarum $
Ncc perit ex toto, fi *vigilare velis.
H®c de qua dico ,„ bahalans eft PrefbytA Hugo»,
Abftulit in fcopolos quem fua ftultitia.
Sed quoniam, Pater, eft miferis pietas tua vallum,
Auxilium, qu®fo, fentiat ille tuum.
Hoc quod vivit adhuc, quod non eft lumina foftiis,
Effedfum cura quis neget elfe tua ?
Nam fi te rabies timuiflet fieva luporum,
Quem non career habet, Crux habitura foret,
Eft grave, confiteor,’ quod commifit mifer ille.
Sed non excedit culpa gravis veniam.#
Quis quam primus homo peccavit acerbius unquamJ
lllius interiit culpa tarnen venia. *
Alius incipiantquis eritf Juda; fceleri par ?
Huic, reor, eile comes nulla poteft venia.
C®de tarnen facra madidus fi p®nituifl‘et,
Qui pius eft cun&is, non ferus eflet ei.
Tu debere manum dicis füppönere nanti,
Ne.demergat cumque venit unda m^ris.
Mergitur hic, puppim magna feriente procella J
Et ni jam properes, vita relinquit eum.
Ex illo toto lolum caput eminet undis:
Quod fi mergatur , hei mihi! Vita fugit.
lllius ergo precor fra&o fucurre phafelo,
Qu® nullum, nifi des, litus habere poteft.
Aut igitur properans tua cura medebitur illi,
Aut nullo certe tempore länus erit.
. Ille fuit multis & magnis fultus amicis,
Dum ridebat ei qu® ftat in orbe dea:
Qu® poftqnam rifiim fubitum contraxit in iram,
Illos non puduit quin retro terga darent.
Ilium non ulli non cum ratione remordent,
Nec, quia defipuit, nofle fatentur cum.
A t , puto , cum poterat fanus vitare ruinam,
Hac incede via, dicere. debuerant.
Nunc illi fradfca navi quid dicere prodeft,
• Currere cantiüs hoc.per mare debueras.
Ergo communis cum vos tutela reorum,
N O V U M S U P P L E M E N T U M .
ïllum, ïànbfce pater, quæfo tuere reum,
Sanbte Dei cultor fidei fions, pecus aroator,
Spes, decus, auxilium, yita falus hominum ,
TJfqcfe quod eft dicam, patri® totius afylum.
Unica feala poli, nec ruituha , vale.
Epice di on in obititm ejufdetn.
Priefulte Anfelmi, quem nuper obiflè dolemus
Laudibus aptari littera noftra Cupit.
Eft tarnen à tanto quod me deterreat aufii,
Ne res car’a meum amat ingenium.
Aggrediar vero, de Chrifti munere fidens,
Dicere quod poflum de bonitate viri*
Res prçtiofa nimis , res utilis, atque decora »
Vir clarus , fapiens hic , & honeftus erat,
Notus & ignotus, fapiens fimul rnfipienfve*
Et totuS pariter mundus amabat eum.
Ejüs amor dulcis faftidia nülla gerebat.
Cuique parum fuerat quicquid amaret eum.
Qubque magis virtutis opem mireris in illo,
Cams Habebatur hoftibus ipfe fuis.
Nempe fuere viri quos ejus caufa gravabat j
Laudabantque tarnen quod bonus ipfe foret.
Quicquid erat quod eis luper illo difplicuillet »
Riorum plané, non finis error erat.
Totaquidem ( quid enim vir pravitantus haberet ? )
Ejus odorè bono vita fuavis erat.
Difficile credas quantum vir claruit illë,
Nec tibi lingua poteft ulla referre fatis*
Ipfe Deus novit quia fpe*o Vera fateri
Nec laudando virüm fallere quemque vqIo*
Teftor enim Jefum , nec jnariis opinio fallit,
Qubd lacis innoeuos duxerat ille dies.
Quem læfit verbo , nifi quem peccalle putaret ?
«Hoc quoque i ô , quàm fobriè fecerat atque piè !
Opproprium. durum .qui's ab illius ore recepit ?
Qubd rideret eum dicere quis potuit ?
Quem male tra&avit, vel ihiquè movit ad iräm ?
Quem viyens hominum frade fua noeuit*
Nec multum fuerat fine crimine ducere vitam *
Si rion virtutis plena decore fuit.
Si placet, auditp fan&iffimus ille, virorum
Vircutum merito quam pretiofus erat*
Eft tarnen incertum , quia plurima copia fallit *
Quid priùs incipiam, pofteriùfve loquar. •
Ceu videas aliquem qui tempore veris ^mænurii,
Ledurus flores, ingrediatur agrum.
Cogitât, hune catpam ? fed valde pulchrior ifte eft*
Ilium decerpam ï Sed ftiperant alii.
Ignoranfque diu quid agat, defiderat omnes,
Miratur, nefeit quem magis gccipiat.
Sic ego multa diù mccum dicenda revolvens $
Cogito de. muhis quæ recitare velim.
Denique fi referam quanto fplendore fbphiæ |
Ille niteret homo, quis mihi credet homo i
Omnes, ni falior, quos tempore cernimus iftô
Vicerat eleâros egregiofque viros. ,
Si mihi non credis, illius opufcula faltem
Non miiii non poterunt vifa negate fidem*
Qui legiue volet quöss feripferät ille libellos,
Illic perfpiciet quàm' fapiens fuerit.
Et redfce fapuit qui Chriftum fèmper amavit »
Qui nuinquam fceleri præbuit obfequiufti.
Talis quippe Deo fapientia grata probatur
Quæ vitium prohibet juftitiamque docet;
Sed de juftitia , qua, pleniùs ille vigebat,
Quiddam dicendi tempus âdefle reor*1 .
O quàm juftus erat qui non adverfà timeret,
Nec plufquam finis eft profpera diligeret.
Non erat in rebus quicquam, quafeumque videmus,
Quod levitatis eum cogeret in vitium.
Inter diyitias, quas fufficienter habebat,
Virtütum plenus, rebus egenus ètât*
Sic fibi vivebat ut nil habuille putares.
Hærebat mundo corpore , non animo*
Omnia prudenter & fortiter Omnia penfans*
Nolebat fibi difplicuilfc Deo.
Inter utrumque manens, moderate cunéla gerebat*
Odivft nimib quicquid erat nimium.
Sunt aucem quidam qui me fortaflè notabunt
Qubd tahtis ilium laudibus extulerim.
Nam*dicent : adeo non debuit ille levari,
Qui nimium fimplex atque remiflus erat,
Qui ficut legitur , fèdubtæ more columbæ,
Quæ citb decipitur , fie finè corde fuit,
Qui prohibere nefas ut pr®ful non fatagebat «
Nec populi miferum corripiebat opus, •
Qui dignos fapido non protulit ore latratus j
Sed fifè mutum protulit elle canem -, ■
Qui nbi cômmiffum*,non euftodivit ovile,
. Immo locum fceleri diflimulando dedir.
0 nimis infanæ præceps.audaçia mentis,-
O cæcus tumida pro pietate furor 1,
T u quis es ut fèçyum damnare queas alienum ?
* Non tibi, fid Domino, fubditur omnis homo*
Qnjd prodeft alios fi luminecernis acuto,
Cùm tarnen ipfe tuam non videas nebulam ?
Refpice cor proprium qui fie deli£ba remordes*
Nigra videbuntur quæque geruntur tibi.
Difficile propriam poteris dinofeere vitam ,
■ Qui folus damnas quicquid agunt alii.
Otia fè&antêm nil impedit *c(Te loquacem*
Pugnantis vitium plangere novit iners.
Parce, mi^r , juftum morlu lacerare caninoj
Nec dabis infonti quod nocuere mali.
Foedera, jura, fidem contenante nefeia veri.
Odit majorem, non amat ilia parem*
Hos igitur quando deleftet habere magiftrum,
Qui mores hominum corrigat indomitos,
Qui doceat non eftè bonum contemnere legem t
Qui mandata Dei prædicet ac teneat ?
Porro timere Deum quando non ille monebat?
Aut quando latüit ejus in ore Deus ? |j
Si mifit vacuum quem feiret velle doceri,
Tune juftè potuit difplicuiflè tibi,
Si cuiquam verbum de re quacumque petenti
Non ftatim plenam reddidit ipfe vicem.
Indigfium nimis eft, fi te reprehendere fruftra i
Aut ilium falso magnificare velim.
Verum quid noceat rem fi deferipfero gefta,
Quæ verè meritum Pontificale probet?
Multis quippe liquet quod Regia juffa volebanf
Ut quiddam fieret quod miniis eflè borfiim.
Lex divina docet. Sed præful fortiter idem
Reftitit, & fi^ri multotiens vetuit*
tjnde ratam tandem præcepto Legis habetur
Quatimis exilii debeat eflè reus.
Quid facerêt poft hæc fanélæ prudentia mentis ?
Regis ob imperium defpiceret rie Deum ?
Maluit ergo loco lècedere quàm vitiofo
Contra'velle Dei fùbdere col'U viro. g
Quid moror ? E patria depellitur, exiliuriique
I-’aflus, Ionginquas cogitur ire vias. _
Hoc femel, hoc iterum, virtutis amore coa&us,'
Feliçem^pugnara ducere promeruit. ^
Eft etiam , fateor , diftu mirabile quiddam,
Quod titulum noftri præfuîis amplificeu |
Nam cui non placeat qubd quamvis dignior cflèÈ f
Omnibus eflè tarnen malùit inferior ?
Inferior nemo quàm fubditus inferiori, #
Qui fè nec minime judicat eflè pàrum.
Sic bonus ille fuæ cultor cuftofque falutis ,
Quot fervos habuit, tot Dominus habuit,
Utiliùs reputans, proprium fi velle relinquensi
1 Pronus a‘d ulterius curreret arbitrium*