C A P U T X.
De concordéa.
SEd quoniam (blet aliquando contingere inter homines,
pt ii, qui fefealtrinfecus unanimitera-
maht, non in omnibus ubique concordent ; dum huic
fccusacque illi videtur; & quod hic'adpetit, illèfugit;
necelfaribaddenda præfcripto amori concordia eft : nc
fi ullatenus vel in pun&o defueric,aliqua larfio tan-
to bonoTubrepere polîii. Erit itaque tanta in cun&is
concordia, ut in nujlo fentias aliquem difcrepare ab
eo quod te confticerit,vel!e. Corpus unum erimus,
Ecclcfia una erimus, -Sponfa Chrifti erimus , qui-,
cumque ibi erimus. Non ejgo major tunc inter nos
difcordia eric, quàm nunc eft, inter membra unius
corporis. Verùm ficut vides in mocu çculorum , qubd
iiliic, qub unus vercitur, mox alius fcquitur ; ita quo-
cunque tuum vellcconvertcris, vellc omnium finedif-
ceptationc illico tibi piæftb habetis. Quid dixi omnium
? ipfa Dei voluntas non erit à tua diverfà : led
ficut tu, quod illc '; ita & iile volet in cundiç, quod
tu : caput namque, à fuo corpore qui difcreparet ?
Hxc aliquis forlan in fui cordis fecreto quærit, di-,
cens : Eia , fi Deus 8c omnis ille beatorum coetus volent
, quod ego ; tunc & augmentum çici boni mc-
cum volent, quodegöibi nouvelle nonpotero : ero
itaque, pro velle meo, demajoribus in ccelo. Huic
refpondeo qui fi etiam beato Petro par in gloria eflè
- voluerit, erit : in' gloria, dico j quia uc Petrus fit in
perfona, velle non potent : namque fi hoc vel let,
ieipfijm nihil elfe vellet : quod velle nequic. Sed ne- <
que in gloria illi æquari, ft mentis ejus impar eft, vellc
poterie ; quia pulcherrtmam illius corporis com-
pontioncm, quam in hoc violari confpiceret, omni
commodo plus amabit. Nec enim in humano corpore
vel pes, loco auc officio manus , vel manus pedis
fungi opta;' : auc os ,.five nafus, ubioculi funt ; aut
oculi ,uoi os, feu nafijs eft »reli&is fedibus fuis, trans-
ferri dcfidcrant ; aut fi transferrentur, patienter id
3 paterentur : eodem modo in ilia admirabili& glori*
ficata difpofitionc beatæ Civitatis Dei, ita quifque
quod habet, amabit, ut . ftatum fuum potiori gradu
mutari non velic. Quare ? Quia cuiquc facis erit fua
telic tas 8c beatitudo. Ampliùs fi h i, qui jam in
ipf us corporis unitate locati funt, * ma jora quàm funt
w.defideraa adtpti, * defiderarent ; eo ipfo miferi elfenc,*qubl
nondum haberent quod vellent in quo enim alicui,
qu< d cupit, deeft ; in eo mifer fit nccelfe eft. Sed ab-
lit ; b illo regno cmnas miferia. Ader it itaque omnibus
omnis iufficientia, quam perficiet in fingulis una*
nimis & plena concordia.
C A P U T XI.
De f oteflate.
CUrn Itaque Deum 8c omnes tuæ yoluntati concordes
habueris ; profe&b nihif voles , quod ]
éi. erit ma nonpoffis. Omnipotent igitur + cris tuæ. voluntatis ;
quoniam omnipotentem habebis in omnibus concor-
dantem tuæ voluntati.
C A P U T X I I.
De Honore. .
I Taqùe cùm hare tanta poteftas tibi adfuerit; honor
condeccns potçftati minijne décrit* Qui honor •
cujufinodi fit , brevi * fub exemplo confideremus.
Ecce * fit ante oculos noftros pofitus pauper aliquis,
omni folatio deftitutus, ulccrum & aliarum infivmi-
A taturn feeditate corruptus, & omni, quo vel à fri-
goris incommoditate defendatur , tegmine nudus.
' Hunc igitur talem tali modo jacentem, & in nullo
femet juvare valentem , fi rex aliquis pocenciffimu*
tranfiens videret, & miferatus ejus vulneribus me-
deri, curatumque fuis juberet ornamentis veftiri, Sc
addutftum fibi adoptarct in filium, præciperétqué ut
in regno fuo finis filius à cunftis haberetur, atque in
nullo quod juberet à quoquam ei contradicerctur ,
harredemque fuum ac filii fui cohæredem conftitueret,
& eum fuo nomine ■ vocaVi prarciperet, nonne * dice- «
res magnificè honoratum ? Et ccrtè Deus nobis hare
omnia faciet. Nati enim de putredine carnis, reple-
mur multis miferiis ; in quious miferiis conftitutos,
” & omi folatio deftitutos, omniumque infirmicatum
affionibus obnoxios, ac peccatorum & corrupti-
ilititis ulccribus plenos, folâ mifericordiâ duélus
àccipiet, 8c* curabic nos, & fanitati reftitutos orna-4
mentis- perfedar juft it iæ & iheorruptibilitatis or-
nabic , adduftofque in filios fibi adoptabit, regni
lui confortes efticiet & hæredes, filipqtie fuo uni-
genito fibi per omnia' arquali & coomnipotenti
concorporales ftatuet , & cohæredcs } omnique
creatura: jubebit ut in omni quod * volemus, no- «
bis obediatj vocatofque nos nomine fuo, Deos fa-
ciec. Dicit enim ipfe, E?o d ix i, DU eflis, & fllU t
excelfi omnes. • Sed ipfe Deus deificans eft j tu verb \\
Deus eris deificatus. At fortaflis ais : hare ratio tua
in illis quidem magnis Apoftolis, feu Martyribus’
poterit exiftere rata ; in me autem qui utinam vel
ultimus elfe mercar, quonam pa&o conftare queat
non intelligo. Intende 8c intellige quia nullum ju*
ftorum ab ifta deitatc excepit Deus , ubi dixit dii
*fli*i & filii excelfi omnes. Verùm ut didla melius
cluceant, confidera fub exemplo naturam ignis Sc
naturam rerum ignitarum, fi fortè ibi aliquatenus
queas imaginari qualiter illi fiimmæ Deitati pro
modulo tuo poflis participando deificari. Ecce ignis
unus eft , & in fua natura calidus j in hunc ignem
pone lignum aliquod, plumbum, & fcrrum fimul
itaque cùm lignum fuerit in carbones convcrfum,
& plumbum liquefa&um, ità ut in carbonibus nihil
nifi ignis appareat, & plumbo nihil caloris add!
queat j nec dum tamen ferro poterunt in calore coar-
quari , quod nondum forfan penitus incanduit igne:
licet igitur aliud alio magis in calore profeçerit, fin-
guium tamen, fervatâ naturâ fui, ufitato locutioiiis
modo, quia ignitum eft, per fc dicitur ignis. - Sic erit
in ilia beata fupernorum civium focietate, dc qua io-
quimur. Nam quemadmodum i i , qui fummæ Dei
majeftati funt propinquiores, & ob hoc aliis pr«-
ftantiores, Dii dicentur; iiî» & qui illis funt inferior
s , quoniam una & cadem, qua * & i p f i Dêita- 4/.
late pro fua capacitate participant, fiiiiili nomine
dii dicentur. Quando ergo cum tanto bono adeptus
foeris hunc honorem j non video qua ratione pof-
fis cupere ampliorem. Igitur dum pofleffione ho-
rum Sonorum, qua: digeffimus, felix fucris j non-
ne fufficiens tibi videferis ? & maximè, inquis»
igicur : fi omnibus iftis( vel unâ die, ficut expo-
fita funt, in re frui valcres ; gauderes ? Sine dubio.
Si autem menfo, vel anno uno » lætificarerisî Nec
dici quidem, ut autumo , poteft læcitiæ modus.
Et fi toto tempore vitae tuae ; quid faceres? dares
premium? utique libens, quidquid haberes, & in-
fuper temetipfum i fi fie, & non alicer ea adipifoi
valercs.
dicetit
U yolutn»
qu» ip£»
C A P U T X I I I .
De Securitate.
SI verb ad hasc omnino fecurus exifteres qubd ea,
dum viveres, nullo eventu amitteres, omitto di-
A félicitas æterna , commodorum , fcilicet, omnium
cere utriim vel cogicare poflis ,^ n non, quid exub-
tacionis- tibi elfet. Itaque cum * tua vita perpetub
[ *duret in ilia * vita , 8c htec omnia tibi habend fe-
curitas quoque ea ampliüs non perdendi certb ar-
riferteV pbfecro , quid asftimas tibi erit ? Credo
qubd etiam ad nonlen fecuritatis mota eft in te qua:-
dam jubilatio -cordis j & an tanta bona fecure fis
perpetub polfelTuruS., avidus adiifeere cupis. Dico
igitur quia fi ea perdicurus es, aut tu ipfe voW —
perdere tua fponte ; aut Deus ea * auferet tibi
lend; aut aliquis alius Deo fovdor fuperveniens ea
toilet, Deo, & te non volente : fed certe nec tu ab-
jedto tanto bono in miferias, quas * te evafifle gra-
dofus exukabis, recidere voles; nec Deus, qui illud
tam largl & dementi bonitate donavit, id tibi ali-
quando auferre volet; nec ullus forcior Deo fuperve-
nict , qui, Deo te protegente, illud tibi invito ali-
quatenus toilet : fecurus igitur tantorum bonorum
perpetub * eris, nec alien jus tibi adverfari volentis in-
curfum timebis. Quid ergo putas tibi erit, cum htec
omnia, pulchritudinem, videlicet, velocitatem, vo-
luptatem, diuturnitatem vitse, fortitudinem, liberta-
tem , fanitatem, fapientiam, amicitiam, concordiam,
poteftatem, honorem , fecuritatem , fecundum qubd
i deferipfimus , immo fupra omnem humanam sfti-
fufficientia fecundùm vo]untatem, & fine omni indi-
gentia ; quam plenè habebunt omnes amici Dei iii
vitaæterna : nec enim volumus adfirmare illam ,*hac 4/,
quam digeffimus, mulco majörem non elfe.
C A P U T XV.
De miferia reproborum.
CUm igitur jufti fuerint tantâ felicitate beati $
reftat ut in jufti per contrarium fint inæftimabili-
li quadam infecilitate miferi. Sicue enim iftos^ juxta
quod, prout potüim'us , Deo donante-', 'delcripfi-
mus j mira' pulchriéüdo^ Veloeitas , fordtudoi libef-
iple voles ea B tas, limitas , voluptas alacres faciet 8c jubilantes:
ita illos immanis quædam & inæftimabilis foeditas,
tarditas, imbecilitas, fervitus , languor atque dolor
mcerentes reddet *& ejulantes. Sane diuturnitatem
vitæ j quam ifti pro fruendis tantis bonis fummo a-
more completftentur, illi pro interminabili poena ,
qua torquebuhtur, quoniam illis inerit, fiirnmb oi
dio * execrabuntur. De fapiéntia verb quid dicam , exeert;
non invenio, nifi quia ficut juftis in gaudium & ho- boot
norem, ita injuftis quidquid feient, vertetur in mce-
rorem & confufionem. Amicitia verb , qua in invi-
cem pii fumma jucunditate copulabuntur, fi qua in
impiis erit, in * tormentum eis erit. Qub enim ma- *i. in to a
gis quofque amabunt, eo magis graviùs in illotum menu*
poena dolebunt. Si contra, concordiam * an habiturl «/• fi contra
fint, quæritur : difeordiam habebunt cum omni créa- quidhabltuti
tura ; & omnis creatura difeordabit ab àliis. Hiiic
mationem gloriofuis, atque fublimiùs-, quàm feribi Q ergo pro poteftate bonorum, tanta impotèntia* eós4/. ejo»
vel dici poflint, in pofTeflione æternaliter habueris :
nonne gaudium , quod erit confummatio omnium ho-
rum ? Re étenim verâ, videre non poflum quomodo
inæftimabile gaudium cireumquaque non habeat,
quem tot commoda beatæ felicitatis, foeticifque bea-
t titudinisfine fine5^ circundànt. Tunc igitur 8c tu ifto
gaudio perfrneris ; quia nihil, unde gaudere non de-
beas , habebis.
C A P U T X IV .
o De Gaudio. *
ITaque fi haberes aliquem , quem ut te ipfum pe- p.
nitus amares j 8c de cùjus bono, ficut de tuo, om-
0 nino * gauderes ; ilium que non minori, quàm te, felicitate
per omnia fultum videres ; nonne in gaudio
eius gaudium dupUeatum haberes ? Si verb duos, aut
très, * aut plures huic tibi in amore pares poflide-
res, ] 8c eos æquâ felicitate confpicuos cernerés :
namquid pro eoi um numéro non in te multiplicare-
tur gaudii tuimagnitudo î‘ & utique, cùm de amicitia
mperius ageremus , oftendimus ita omnes illius
patriæ erves amaturos te, ficut amabunt fe , 8Z te illos,
ficut tu.te ipfum. Poteft ne igicur filius gaudii modus
* à quadam homine penetrari ; cum ultra mille
mil lia , & dècies millies centena millia innumerabiles
ibi fine, & omnes eâdem beatitudine perfruantur,
nee ullus eorum fit, qui non cantùm de bono alce-
rius gaudebat, quantum de fuo ? Præterea videntes
Deum ipfum, fupra quàm ipfi fefe amabunt, ipfos
amantem ; & intelligentes fe , inenarrabiliter plus-
quàm femetipfos, ilium amantes, in gloria ejus mi-
râ 8c ineffabili exultatione exultabunt. Gaudium ergo
erit eis intus , 5c extra ; gaudium furfum , atque
deorfum ; gaudium in circuitu , 8c ubique : 8c hoc eft,
ficut putamus, quod, quemadmodum m capite hu-
jus opufculi dixi,, Deus præparavit diligentibus fe.
Hæc itaque, juxta quod interim mihi mea æftimatio
dick, Qupdammodo poteft dici ilia beatitudo æterna,
fequetur ; ut omnino nihil eorum quæ voluèrint, pbf-
fint ; & quidquid habuerint, nolint. Igitur pro honore
San&orum -, obtinebunt perenne opprobriùfn. Et
hæc * quo fine claudentur ? Vereficut amici Dei fècu- al%
ri erunt fe unquam amifTuros bona fua; ita ifti ini-
mici Dei omnino defperabunt fe jam ampliùs perditù-
ros hæc mala fua. Pro æterno igitur & ineffabili- gaudio
Beatorum, hæreditabunt æternam 8c incogitäbi-
lem triftitiam omnes, qui pro iriiffcenitiidine reatûs
fui, tranfituri funt in focietatem dæmoniôrum. * ule in d»*b*e
His itaque confideratis atque perfpeftis intelligi
poteft quàm utile fit hominiin bonis moribusàc juftis Xié/r ifits
operibus vitam fuam exercere, quamque damnofum
illis omifEs per vitia & iniqukates affiliere.
Qubd fi latius confideremus, videlicet, quàm utile
fit , quemlibet hominum boniim elfe, vfdebimus
non fblùm ejus, qui bonus eft, fed & Deo ipfi, Sc
Angel is, & cuique jufto homini, ac infuper omni
creaturæ id utile effe. Et Deo quidem, non qubd per-
fonæ illius aliquid commodi vel incommodi accidérc
poflit, bonus homo utilis elle dicitur : fed qupniarii
illi ad perficiendam civitatem fuam quam de bonis ^
hominibus perficere inftituit ; eo ftudio, quoin’iHam
tendit, adminiculatur. Humanus quippe ufus hoc habet,
ut eum fibi quis utilem judicet, qui fè ad hoc
adjuvat, fine quo id quod bene vult, perficere non
vuk.
Qualiter autem bonus homo fit etiam Angelis
utilis, inde cognofcitur , qubd éx focietate bonorum
hominum numerus illorum qui diminutus erat , re-
dintegratur. Cum igitur aliquis per vitam bonam in
focietatem illorum currit, magnum quid ipfis-præ-
ftat, quia quantum in ipfo eft, numerum eorum
fupplet 8c perficic. Omni quoque jufto homini,-nec
non omni creaturæ juftum hominem utilem diximiiis,.
Jufto homini, quia quantb arderitius in fupernam
patriam tendit, tantb velpciùs patria ipfii in fiiis
civibus confummabitur , & quifque adepta fuorum
corporum refurre&ione, quam multum defiderat, ge-
minatà lætiria atque in honore -in- regno Dei per