D E QU A T U O R V I R T U T I B U S
per quam principalis ipfis fidci piincipibus A mundam cuftodivit corde & corpore. Siquidem fcriptum
I V.
eft : In malevolarn animarn non introibit fapien- s*f
tia, nec habit ab h incorpore fubdito peccatü. Ipfc eft
temperans, & ipfa temperantia, ficut dicit in Canti-
cts: Ego iilium convallium, id eft, flos humilium. fÂ
idemquein Evahgelio, dt feite a me quia mitis fum & Mat.
humilie corde. Dignatione ergo /ua humilitatem Vir- 1*’
ginis acceptais, plena Divinicatc in ejus influxit gré-
mmm, Ut dicit Propheta : Super quern requiefcamnifi f
Juperhumilem & quietum ? Icemque ipfa in Evange-
Iio : Quia refpexit humilitatem ancilU fita. Ipfe etiam L»c
eft non folùm forcis, fed & forticudo Dei, per quern
récit Deus Pater omnia ex nollo. Qui fbrtis diaboii
tattlor luperveniens expoliavit atria-, & divifit ipolia.
Non ergo fortitudinem matris enervèm reddidit fed
,.elfet creatttræ
'44
gelifta i t
illuxic do&rina.
C A P U T
De Forth udine & ejus fequacibus.
POrtitudini adherent magnificentia, qu® magni-
ficum conacur quiddam aggredi: confldencia, qua;
fplendide cogitata fiducialicer arripic: perfeverantia,
qua: bonum inchoatum ftabiliter urget : pacientia,
qua: utilicatis causa diflicilia tolerat: utile autem quod
nic & fuperius no'minavi, eo fenfu volo accipi fecun-
diixn beatum Ambrofium de Ofhciis, ut idem fit utile
quod honeftum, & honeftum quod utile > quamvis
feccuuliaarriibouuss fîccnhooiliiss aaliiitteerr 'ddiifmfinmiaattuurr.. lua potentia fublimavit , ut effet imperiofa creatur*
t t permagnmee quidem foelix puella egic, nt bo- B tocius hera, conciliairs & demulcens fuperos detur
num rimaretur inchoandum,quod confidenter in- bans & exterrens inferos. Earn ferutans corda* r /
nes Deus ex omnibus Virginibus, quas capiebat rpun-
dus , elegit & fanâificavic ; ut habitaret in ea corporaliter,
quam jam plenam pridem fupraditftis vircuti-
bus tovebat & circumpledtebatur fpiricualiter.
tiiLUUdllUUni , UUUU CUI11IUCI1
choavit, & perfeveranter abfblvit. Patientiam nec in
duis, nec in filii contumeliis rupic. Magnificentia: fuit
tm. w. 47. qu0£l dixit : Magnificat anima me a Dominum, &
exult a V it Spiritus meus iu Deo falutari meo. Confi-
dentiæ, Ecce enim ex hoc beat am me dicent omnes générât
tones. Perfeverentiæ , jQuia fecit mihi magna
qtA potent eft, & fan bl um nomen ejus, & mifertcordia
ejus a progenie in progenies timentibus eum. Porro de
patientia ejus di&um eft ; Et tuam ip fins animarn per.
tran fi bit gladius.
C A P U T V.
De Temperantia & ejus fequacibus.
T Emperami® funt contermin® continentia, per
quam prscipua cuptditas animi regiturguberna-
tione confilii: dementia , qua reframatur mens, te-
merè in alicujusodiumconcitata : Modeftia,qua fit
ex utcumque fuperfluo diligens & cauca recifio. Has
virtutes bcatam Dominam exercuifle liquet perfpicuè,
cum conftet earn nec fuiftè incontinentem alicujus vo-
luptatis ftimulo, nec pr®cipitem odio, nec immode-
ltamanimo. Quomodoenim illicitacommitteret,qu*
ä licitis temperabat ? Accedunt ad continentie prece-
pta mores quos virginem habere decet, ficut Ambro-
fius familiari illi fuo, & aliis inimitabili nedtare docet:
*Vt fit virgo, qua null o doli ambit u fineer um adult er et
afreFrUtn v/9 / l- tj tt, . I. . ... • * S 1. ------ ~ . v LO g rn v to , a jnm o fM -
dens j voluptatem ci b or um dum taxât, f i qua fuerit,
parvo redimens ; carnü vitia omnino compefeens, lo~
quendi parcior, legendi ftudhfior. Cui fit non geftus
fra&iof non miß.s/olutlor, v.n v .x pauUmi.r,
ut ipfa fpecies corporis fit fimulachr um mentis & f i cura
probitatù. Que in matre Domini fuilTe , nemoCfhri-
ftianus ibit inficias : cùm ejus vita inclyta, ut cani-
tur, cundtas illuftret & informet Ecclefias.
C A P Ü T V I L
Ntn patuijji Dtum ex alla Virgin hommem effet,
T TNde mihi videntur à veto alienari qui dicunt
V J Deum potuifle falutem humanam procurarc
Tfl per aliam Virginem, vel per aliud quàm per Vir’
ginem. Et till qutdem qui opinantur potuiflï Deum
îhcorporari m allqua altera Virginc , refpondèo com-
Pca° '° '■ Im° non potuit, quia non vOluit. Et c con-
verlo : Non voluit, quia non potuit. Quamvis enim
onmipotens fit ; multa funt tamen quæ dicitur non
polie; heut nec mentirr poteft, nee mori; quia non
vuir. Nam fi vellet mendri vel mori, non effet onmi-
potens ; quia mendri non eft potentia, fed eft pecca-
tum, id eft, boni impotentia ; & mori eft deheere 1
potentia. Et ideo de Deo dicitur : Omnia axacamau
voluit fecit I quia nihil voluit nifi quod decuit. Eodem
modo dicoeum nec potuiffe nec debüilfe nafei ex alia
Virgxne. Et propterea, ut dixi, non potuit, quia no-
luit. Noluit porro, quia ratio non fuit. Deum certè
ratioms auiftorem contra radonem nihil velle, nihil
racere , nihil etiam poffe , in promptu eft. Quis verb
- . „ „ „ amena Jinerum adultéré! nnoonn v vtdtdeeaat t DDeeuumm i i r aratitoionnee rerefiflinliufEif.f e- ; Gfi cùm omnes f i l VM Wa MS elen , ciborum dumtaxat,fi aua fa,rit . neret ; aliaonalib», in r
C A P U T VI .
Has fanfla Maria virtutes Cbrißus confirmavit.
H
— -------- ...... oeatæjvianæ cerneret
; alia qualibet in matrem eledâ, ipfam fperneret?
Iplam autem omnes mulieres lànélitate ptæcciluilfi.
putoqubd intelligit qui fuperiora animadverdt. Nam
aiiæ quidem partes gratiarum metücre ; ipfa autem
plena gratia ab Angelo fàlutatur.
Amplifis i qui dicit Deum debmlïê vel potuifle ali.
ter, qiiàm pet partum Virginis, Ada: reparare pec-
catuny idem eft quafi fi diceret, melihs eum fecere
lteecbiflirc debuit ;t avneîl t6acmne .bae,nite" aPlitoerm pioirteu- itQ, &ïïo tda mfiemne nlioùns
tecit; vel noluit.vel nefcivit.Si meliils noluit fàcere cùm
potuiflet, mvidns vel ignavus fuit. Si nefeivit mcliùs fa-
Uic puella: fie virtu turn diademate redimine to- C nln. r, T f lC„b“ i<ret ’• ’gT " S fuit- Qüî?tum enim à Dei
tum lb infuditDei fiiius, bona ilia virginalisani* ^ turouivid ƒ r“ nt mv'dla > >gnavla, îgnotantia, fate-
° r t i ® r m Namqne ipfe nefto
afugnareerubefeit, nec prardidtas ratiocinationes ref-
puit, fateatur qubd Deus non nifi per Virginem & per
banc potiffimam Virginem mundum reftaurare potuit.
Non potuit aliter quia non voluit ; noluit, quia ratio
non fait. Et quia ratio non fait, non debuit. Quam
gradadonem fi quis reciprocè convertat, non irrita
ent hoc modo : Non debuit aliter falvare genus hu-
manum , quia ratio non fait ; & quia ratio non fait,
noluit ; & quia noluit, non potuit ; quia contra ratio-
nem facere nec potuit, nec voluit.
CAPUT
—-------- ------------ ‘«mo ,uuijn ma virginausam*
Jii fuo potiflimùm adventu euftodiens. Namque ipfe
non folum juftus, fed & ipfa eft juftitia , qui dicitur.
in Pfalmo : Dilexifli jufiitiam tîr odifli iniquitatem
Matrem ergo fuam jam juftam juftitia Dei penetrans j
unxit earn oleo exultadonis, id eft, Spiritu fanflo,
pra omnibus pardeipibus fuis, id eft , omnibus vir-
ginibus. Fcecunditatem matri couferens, virginitatem
nonauferens, iplè non folùm fapiens, fed ipfa Dei
fapiendaefti & in eo requiefeunt omnes thefauri fa-
pientia: etiam corporaliter. Inveniens ergo fapientem
puellam, fipiendam fervavit Dei fapienda, id eft
B E A T Æ V I R G
J
C A P U T V I I I *
Sublimitas Beat a Virginis explicatur.
SEnfibus antiquorum Patrum de virtufibus Beat*
Mari* breviter defloratis, & in unutn coacerva-
tis, nunc ad fublimitatem ejus comméndandam, quam
propter gratiadf virtutum eft adepta, vigilabit oratio.
Ad quod perlpicaciùs enucleandum t amoiem filii in
matrem , & matris in filium proponam.
Deus Filius confubftantialis & coæcernus & cobm-
nipotens Patri, editüs ex Pâtre ante temppra fine
matre , voluit nafei de matre fine pâtre fub tenipore , E
elegit que hanc puellam pro amore quem habebat er-
ga eam , in quam jtota Divinitîfc influeret, ôc quæ
Dei & hominis genitrix fïeret. Amavit ergo earn ante-
quam ex ea nafeeretur, ut effet de qua dignè nafeere-
tur. Parvufque hic amor eft, ut faceret ex filia matrem,
ex creatura Greatorisgenitricem ? Nec poft par-
tum amor defecit, imb incomparabile augmentum
accepit. Sicut enim omnes homines ex utroque parente
geniti departiuntur amorem in utrumque paren-
tem ; ita Doftiinus Jefusex matre genitus fine pâtre ,
patris & matris fbü matri debuit & perfolvit amorem.
Item : duoerant in Virginis animo , invifibili fèd magno
concertantia pradio; Virginitatis amor, & le-
galis maledidiionis.timor. Verumtamen librato diu
multumque confilio, vicit amor qui præponderabat, (
& dédit terga timor. .Hîc occurrit Dei auxilium, qui
ei & quod timebat eriperet, & quod amabac falvo fi-
gnaculo non auferret. Dédit ei ergo ut effet & proie
fertilis , & Virginalis damni immunis.
Quid ilia ? Nonne tantis filii beneficiis digno ref-
pondebat amore, plena Spiritii fanéfco , qui eft amor
Patris, & prolis amor fuavis & dulcis • Amor non
voiaticus, fèd æternus î Nonne eum amabat, qui
earn fecit omnis creaturæ Dominam j coeli & terræ
Reginâm; fertilitatem, ut dixi, tribuens, integri-
tatem non minuens ? Imb verb totis medullis, totis
viribus in ejus amorem fufpenfa erat, amoremque
quem pater & mater foboli fuæ debent ., fola ifta dul- I
cis & terrena mater domino & filio fuo impendebat.
Nec eft aliqua feientia quæ poffit penetrare, nec elo-
quentia quæ poffit prædicare, quantâ dulcedinis fe-
dulitate parvulum foverit, quantâ diligentia obfequio-
que adolefcentem & in robur ætatis vadentem prove-
xerit, quantâ Iætitiâ juvenem miracula facientem &
éorum gloriâ.famofum audierit, viderit ; quantâ moe-
ftitia pat-ientem & morientem fufpiraverit. Et hæc
profedb tantb nobis funt penè incogitabilia, quantb
infueta. Jam verb refu|gentem & afeendentem quàm
lætisoculis Virgo foelixTntuita ; quanto tripudio bea-
ta movebantur vifeera ; præfertim cùm jam intellige-
ret in effeôtum prodire quæ tanto parturiebantur tempore
î Genus humanura ad falutem vocari per Apo-
I N I S M A R I A . 145
II ftolos videbat; cujus rei g-ratii Dei filium de fe incor-
poratum & in cruce paffum ante inteliexerat. Quapro-
pter iaetabatur qubd^pei quam ante eonceperat, quod-
que falutare toti mundofore ex voto Virginitatis fu®.
lperaverat, jam in rem veram tranfibat. Gaudebanc
& Angel i qui videbant civium fuorum olim per pec-
catum diminutum numerum , nunc per beatum ejus
partum redintegrari. Gaudebant & gaudent homines ,
quia quod per primam amiferunt feeminam , centupli-
cati pretii feenore recipiunt per Mariam. Corruerunc
fervi, refurgunt fratres & filii : Fratres Domini, Mari
® filii. Quodgaudium in incomparabile crementum
pullulabit, cum illorum prsfenti4 pr*fenci fruentur
in ccelo laecicia , per qUos tanta confecuti funt gaudia.
Gaudebat & gaudec omnis creatura , quia qua: in initio
mundi a Deo ad obfequium hominis fadla, quan-
do fe homo k cognitione & fervitio Dei removerat,
illi qui creator! fuo rebellis erat, degeneri famulatu
fiibfterni dolebat. Ilia , inquam , homine per Bea-
tam Mariam falvato, in antiquum de&is evafit, in
priftinum fplendorem renituit, dum illi famulatur qui
creatori fuo & fide & opere obfequitur. Sicuc ergo
Deus eft Paper & Creator omnium ; ita h®c Virgo eft
mater & recreatrix omnium. Quia ficut nihil exiftit,
nifi quod Deus facit > ita nihil recreatur, nifi quod fiiius
iandfce Mari® redimit.
Afcendat ergo fidclis anima in mentis fpeculam; &
quantum poteft videat inquam fublimilScatafit Do-
) mina Maria; Omnis natura a Deo eft fadla, & Deus
eft fedlus ex Maria. Deus omnium fa&or fe ex Maria
fecit, & fic cundta refecit. Qui potuit omnia ex ni-
hilo facere, noluit ea violata fine Mariarcficere. Deus
eft igitur pater rerum creatarum , & Maria eft mater
tcium recreatarum. Deus ilium genuit per quern
funt omnia fatfta; & Maria ilium genuit per quem
funt omnia refe&a & falvata. Per has ergo ratiocinationes
impoflibile eft ut aliquis homo ad earn conver-
fus & ab ea refpe&us damnetur. Nam quia ipfa genuit
eum per quern mortua revivifeunt, per quern homines
ex peccato falvantur; quia non eft juftificatio, nifi
quam ipfa in utero fovit : non eft falus, nifi quam
) ipfk -peperit. Ipfa eft ergo mater juftificancis, & ju-
ftificatorum; ipfa eft mater falvantis, & falvatorum.
Igitur mater Dei qui folus damnatqui folus falvat,
quem folum cimemus , in quo folo fperamus,eft mater
noftra. Judex & falvator noftcr. eft frater no-
fter. Quomodo ergo defperemus, cum falus, five
damnatio noftra ex boni fratris & pi® matris pendeac
arbitrio ? Nunquid fuftinebit bonus frater puniri fta-
tres fuos quos redemit; bona mater, damnari filios
fiios quorum ipfa redemptorem genuit ? Dulcis mater
rogabit dulcem filium fuum, pium fratrem noftriim;
filium pro filiis, unigenitum pro adoptatis. Piu* fi-
• lius libenter audiet matrem pro filiis ; unigenitus
pro iis, quos adoptayit; Dominus pro ns , quos
liberavit.