tR A C T A T U S DE CONCEPT IGNE
hominerfi paritura eras, manda pra: om-- A charitatis in eis firma vigerec, ipfnm videre.ipfum ai.
iiibas jure effe debueras. Primordia itaque creatioms
tu* merité fil» fanû* Ecclefi* debent venerari ; fi
fanda, ft cafta , fi à corruptionis vel peccati rugi
ilia crednnt elfe difcreta.
Qui aliter fentiunt.quod melius âpprobant.credanti
Egomiiflïma Domina, ego tuus qualifcüque fervulus,
ego (cio ,credo,& cofiteor quia inde ex radicejeffe pul-
cherrima, ac per omhi quod te aliquatenus'decolo-
raret peccati vulnere aliéna prodiifti, & integerrirna
permanens flore fpeciofiflimum protulifti,dlorem,in-
öuam, protulifti, & non qualemcumque , fed fuper
quem feptiforrois Spiritus fari&us requievit, & odore
yjjjg perennis,odore falutis-stem® omnem creaturam
gratiâ Divinitatis fus refperfit atque replevk. Per hüc
loqui, in ipfo gratiam Dei cuperent intueri, mirari"
venerari, 8c iplum duplici honore cenferi habenduni*
Ipfe nihilominus firce infirmitatis non immemor, alüs
etiam ignorantibus eam ultro & cüm quadam fui aue.
mentatione referret, ut primo & præcipuè Deigra.
tia inde, feu medicorum périra feientia, feu fua Ion.
ganimitas,vel devotarum precum cum beatorum ope.
rum diutina exhibitione inftantia, vel medentiùm in-
Aida afperitas à falutis defiderato effe&unon deflexe.
rat, prædicaretur. Si èrgo hæc ita geruntur in huma*
nis $ quid pubs in horum quodammodo fimilibus
geritur in divinisé Equidem peccata, quibus Dei vul-
tus oflènditur, mentis humanæ vulnera atqùe putre-
dmes efle non nefciuntur. Quæ unde procedunt, njfi
à peccato primi parentis liberamnr, & morte quæ per R ex fuæ conditionis ingenita corruption 2 Quæ g jg
•nr-i ^varlimns ; miferias D ruptio iftud intravitin otbem terrarum,evadimus dum tranfierit in incorruptionem ; nihil ultequibus
opprimebatur omnis caro ob meritum ip&te
déliai, jam alias in re, alias in fpe, conculcat ipfa
caro redempta cruore ipfius floris, unici feilicet filii
mi I & dile&i. Per hunç quoque non modo Paradifo i
un’de 'Adam fuit repulfus, reftituimur^ fed ôc regno
coelorum, quod non habuerit, fed habiturus erat fi
non peccaflet, multo feliciûs illo & digniûs invehi-
mur. Nam fi Deo inobediens non fuiffet $ nunquam
Filius Dei homo fieret. In quo vel pro quo mortem
p a tie n s ac refurgens regnum coelorum in fubftantia
noftræ carnis dominandi jiire penetraret.
Nunc autem quæ gloria, quis honor, quæ jubiîâtio
cordis, quæ jocunditas mentis, quæ fecuritas æternæ
beatitudinis etit humanæ naturæ, quando ilium fibi _
viderit çoncorporalem 3 quem omnis militia coelorum
adorat fuper fe venim Dcum , cum Pâtre & Spiritu
fando omnia regentem, omnibus imperantem , &
æternæ Patri fuo confubftantialem & coomnipoten-
tem 2 Hane gloriam, hanc tantorum bonorum poflef-
'fionem nunquam humana natura adipifcerctur $ fi
Déus ipfe, pro expiatione peccati Adæ, in carne humana
non nafeeretur. Multo igitur feliciûs & digniûs
in regno coelorum erimus, quàm fi Adam non peccaflet
futuri eflèmus. Et quid erit, forte aliquis....de
memoria malorum, pro quorum integecrima aboli-
tione interminabiles gratias agerent illi, quem præ-
ientem femper habcbunt,fuo piifllmo redemptoti
quicumque ibi fuerint homines ? Confiât enim quôd
riùs erit quod doleat, nihil quod alicui for defeat, ni.
hil quod cun&a cernentis Dei oculos ofFendat. Pax
igitur erit inter Deum ôc homines, quam nullus finis
includat, nulla occafio feindat, nulla ofFenfa obnubiler
: videbitur enim ipfe qui eft & lætabitur in commune
in eodem ipfo & ad ipfum, qui ab èo quod eft
aliud omnino eflenon potefi.
Deus meus, Deus meus, doce cor meum intellige-
re quid ibi futurum fit omnibus qui te hîc dilexerunt,
qui mortem tuam vitam fuam in diredione viarum
fuarum complexi funt, quitibiin fequenda voluntate
tua per mandatorum tuorum eufiodiam adhæferunr.
Yerè, bone Domine, juxta vocem Beati Apoftoli
tui, Summe tu omnium bonorum præftantiffimus
eris æternaliter in omnibus; Et quid boni poterit de.
elfe alicui, cùm te habuerit, qui fonses & perfefiio
omnis boni ? Quomodo itaque illi tui dileeti teque diligentes
ad intuitum gloriæ tuæ perenni jocunditate
gaudentes, Angelicos fpiritus dico, quomodo, in-
quam, poterünt eos præcipuo honore dignos non
judicare, eos ut femetipfos non amare, quos tibi con-
corporales, quos in forma humanitatis viderint tibi
confubfiantiales 2 Quomodo eos non immenfa dulce-
dine ampiedentur, quorum mira Vis animi, dum vi*
verent in carne mortali, tantüm in domandis volup-
tatibus luis pro tuo amore in fe valuit, ut pateat omni
creaturæ te pro eis non fuifle gratis hominem fadum,
natum, palTum, mortuum 2 Siquidem tibi hanc lauomnes
omniam confcientiæ fingalis patobunt non n dem pepererunt ut qui eos in terra homo fadas ptr-
f_o l.i.i m hom.in. .ib us, f/>e d• &. angelI orum &n_ hI omi1n__u_m_ &O. “ . . . . . J i -a n » »inte mntlUK
angelis & hominibus* Cum igitur Cherubim & Seraphim,
Throni & Dominationes, aliseque ccelorum
virtutes, in confcientia finguloruno cognovcrint peccata
illorum, feque talium viderint omrilno infontes;
quomodo fieri poterit ut eos non computent exinde
viliores, quam fi nunquam eis aliqui tales dominati
fiiiilent errores ? Quomodo ergo felicius & dignius
erunt in focietate Angelorum, quorum vilitas nomi«
natur ex communione peccati Adas asftimatione ipfo-
rum ? peccare namque infelicitas & indignitas, non
peccare verb felicitas & dignitas comitatur. Haec fi
quis dicit j duci quidem ratione videtur, fed humana*
Nam cffileftiaconfideranti alia ab iftis occurtit confi-
deratio. Non enim illi angelici Spiritus, quorum fi-
militudinem juxta promiflum Domini adepturi funt
poll; hoc fasculum quique jufti homines, in eis confi-
-derabunt qui fuerint, fed qui lint: licet hi in memo-
ria fua habeant qui fuerint, ad laudem feilicet & ad
gloriam Salvatoris fui. Cert£ fi aliquis in hac mortali
carne pofitus aliquo gravi morbo, verbi gratia, lepra
percuflus, toto corpore vermibus fcateret, & cun-
&is eum intuentibus horridus immanefeeteret $ fi aliquo
eventu, ur pote medicorum juvamine, vel ref-
pedu mira facientis Dei mifericordise integrae fanitati
reftitutus fuiflet, & res eis qui eum prifis noverant in-
notuiflet, mox hi qui ilium ante abominabantur, fi
ditos requififti, té audirent, te diligerent, tuis monitis
acquiefcerent,& ad te lacti pervenirent : fieque te nee
in tuo confilio deceptum, nee ociosè pro eis quæ paf*
’ fus es perpeffum fuifle oftenderent. Non igitur cos
omnino irrationabiliter dixi, Domine, tu æftimo, di-
gniùs atque feliciûs in regno tuo eflç, quàm futuri
eflènt, fi Adam non peccaflet.
Ad hoe illa dignitas atque felicitas fefe ingerunt
confiderationi meæ ; à quibus humana natura nihilo-
minus aliéna exifteret, fi ob meritum peccati fui pu*
mus homo paradifum non perdidiflet. Virginem Ma-
riam, quæ fuper omnes mulieres beata hodie & be*
nedióla colitur & prædicatur, quam fummus & om-
.p nipotensDeus fïbi in matrem aflumpfit, & univerlis
quæ poft fe funt fecum dominari conftituit, cüm in
dextera ipfius unici beatique filii lui multitude vidcut
hominum in regno illo beatitudinis adunatorüm con-
fiftere : nonne felicem, nonne jocundum, nonne u-
tra quàm qui vis æftimare queat, ftatü fuum judiw 1
in e}us confideratione ac præfentia honoratum ? _ »ir"
ginem, inquam, de fua propagine ortam, fib1 P
conditione unius naturæ confimilem , præ oculis
bebunt, Angelis & Archangelis præfiaentem, onoj^
utpote Reginam omnium cum filio difponentem,
qquuee dduullccii aaffffeediffciuu aammppllee&ôteenntteemm , fibi de collata g
congaudentem : & fieri poterit ut aa noc «*»« ***
menfum exultent, non feincffabili jocunditate gl
E A T Æ MÀ R I Æ V I R G I N ! m
■ is cbnjubilent ? Èt qüidem ad hahc dignitatem A tia verï bönï, èc aliis malis inde manantibus, qua: in-
ficatjo virginum, nee numerofitas hominum eurrit per Adam, potenter éduxit j atque ad amiflam
unquarn afcendiflet; fi Filius Dei ad de-
ele'H neró peccati Adæ de firm Pacris hominem ei
^rUC • aine aflumpturusnon defcendilfet. Igitur pro-
I I V1gccatores Maria fa (fia eft Mater Dei, quæ id-
ubd eâ caftiorj eâ fandior, eâ humilior in
C'rC° humano nulla potuit reperiri, merit'd debuit
i gener - excellentiamNab eo, quó nihil caftius, nihil I f 'Z fublimius eft nihil, adcifci, & in quid éxcel-
<anC s adcifci valeret, quàm ut in perpétua virgini-
1 entlUermanens Öeuni dé fiia carne carnem faduni
tatC ^ ret ? Hanc excellentiam 'contulit Deus Virgin!
^ nC'æ eb quûd illam pudicitiâ cordis & corporis fibi
' ^ arl O creatura intellexit adhærere. Ó felix hærerei
pr<e 0 . ... I_iJ.-iïllJ ^.i.ï r«!,ve worp dfl- /lui PnliK
regni coèleftis éon^erfationem jath alios in re, alios
in fpe miiericórditer reduxit.
Patet igitur qüid c'iii debeat genus liumanüm, cui
qubd in infima humiliatum atque proftratum, cui
quöi in fumma eft cxalt&tum & glorificatum.' Vos
igitur, 6 Adaim & Eva, Vos, vos accufat; vobis ve-
ftra progenies thala y qua: fuftinet, iifiputat j fe per
vós paradifó exclufam, fe miferiis cöntinuis per
vos intrufam niiferdnda lamencatione deplorat:& noii
immeritö quidem. Caufa evidens eft, nee refragari
pótèft. Quid igitur, Deus óninium, quid faéeret opus
manüum tuarum,ex prsevaricatione horiim parentum
fuórum perennibus pceniè & £tern^ morti obnbxium.
Ti* °ere felix, hxrere illi qui folus vere eft, qui folus fi non venires j Si hon fubvenires, quo fugeret, quo
eft, qui hum quam deficit ulli fibi non fido ° delitefceret,qubevaderet ? Utique confilium niillum,
rua\ hgrenti ? Huic, pia Dbmina, quoniam, tit dixi j refugium nullum, remedium nuilurh, nufquam pro-
|.^LgjyJhaefit;& ipfe tibi-, & ihodb quo necdulcifts B M r' * " •
a uit adhterere. Quid enith inter duos dulcids, aut
1 1 nii\s valet eflè, quàm efle matris ad fili'um, vel fi.
r id matrem 2 Et hoç.utrumque vobis eft, ut om-
nibus liquec. Sed hos honores, has dignitat.es, hæb
audia quibus coetus hominum coetui admixtus An-
^elorum perfruittir, ob piævaricationem primoruni
hominum, num illis aferibere, num illis exinde jure
debuere gratiofi exiftere 2 Non puto. Nec enitii
èâ intentione præceptum Dei prævaricati fünt , ut
tot bona inde procédèrent', fed ut modum conditions
fuæ I fpreto Deo, fuperbiexcederent. In ëo quip-
diabolum audierunt ut dii fierent, nöninten
tedio ulla j led venifti, & qualiter hæc omnia adi-
pifeeremur, efficaciter oftendifti. Si ergo Hi qui poft
advëntùm tuum, Domine, vénerunt, non falvantur j
hon habent præter feipfos, contra quos æquo judicib
indé conquerantur. Quid igitur facient 2 ut mihi qui-
deni, Domine, videtur ; ultimum & unicum confi-
lium eft omnibus qui volunt falvari, ut primo tibi intimas
ex corde pro omnibus beneficiis tuis grates ex«
fólvant, te diligant,ac dem um præceptis tuis obe-
diant ; fieque fe ad te perventurbs fecurâ fiduciâ fpe-
rent. Séd ad hoc, pie Pater, quis idoneus2 Utique
nettio, nifi tub fultus adminiculo. Tu ehim furnmuni
pequoQiaooiuiii ouuiuum ^ ....... om--n-i-u m bo-n-o--r-u-m- es,, qui & ipfuni fummum bonun
uC ad deitatem qua fe füblimandös fperabant, es : nec quiequam Bbni poteft efle, vei fieri, vel habe-
[ aeexrcue 1r1 minan.d a. m Filius Deialiq_u_a_njd_o ex rfu..a. nft.i:_rp_eL h..o - .i.i. a vr:L;i __ : I mo fieret. Fortè rnagis putavit Æva fe Deum illicb
E fore, & Adam fibi confentiehtem Divinitatis fuæ fu-
! rurudi confortem. Ö fupèrbia intölerabilis ! 0 ftulti-
! tiainæftimabilis I ô vanitas otnni vanitati incötnparä-
Ibilisl.ó Eva, quàm propinquiör veræ âc fummæ
I Deitati extitifles, ; fi in ftatüs tui humilitàte Deo fubdi-
I ta perftitifles. Adam quippe, ficut ApoftoluS ait, in
K præ.varjcâtione tua fedudus noç fuit .* quia quod fer-
! pens pollicebatUr, nienflacium effe intellexit. Tu ati-
I tem miferrimè féduda, & è veftigio üiultiplici pejr-
! verfarum cupiditatum femineimbuta,illecebtosafa-
I cundiâ ilium ad tibi confentiendum illexifti, præfir
i; nifi aUt a te, aut per te, aut 4e te. Nihil itaque boni
fine te valet quifquam facere. Redemifti hos, Domi-
he, Eleus Veritatis j ne propter fcelera noftra exerceatf
contra nos jiidiciiirh tu* feveritatis,Vbluifti fieri homo
pro nobis: itttende ut efle poffimus, qdod ut eflemus
fadus es unUs ex nobis; Quod petirrius, honor tuusi
eft ut fiat. Nam fi non fit; videberis a propofito tuo
quodamrtiodo defeciffe. Verfim nulla difeeptatio nobis
eft tecum ; quia Dominus es, & unutii verbum
tuum validiiis noftris mille. Si enim omnes jnftitiae no-
lira: fcoram te funt, ficut parinusi menftrdatS t quid
erunt injuftitia: nofti« a fe ipfis & a noftris inimicis
ante faciem tuam denudati 2 V s , v s , quis hinc pro-
[ gnans in hoc opère tuo veram fore fiituram fenten- ^ deuntem perturbare mentis confufionem, qiiis terril
I tiam viri Dei, mulieres feilicet àpoftatare facere u fici horrbris eiplicare poterit immanitatem2 Et fi
: etiarn fapientes; Nec dum enim tibi prspofitus fue-
horroris, horridsqüe Confufionis immanitas
! rat ex fententia Dei, & ideó in perditioneih tui 8c
: fui& univerfs pofteritatis hoftrs illa febmina folliti-
tationeprsvaliiifti. Obedivitnamquevocitus,poft-
; pofita obedientift vocis Dei. V s obedire, v s non
! obedire: v«6 voci niulieris contra vocem Dei obedire^
va pro voce mulieris voci Dei non obedire : rilalum
fioc,maium hoc;. Hinc enim omnes tribulationes &
miferiae qdas pafiiis eft mundus, quas^atitur , qhas
patietur, eXortS funt.. Hinc deorfum fortits funt,
bincrobur & perfevetantiam perdideruht; hincigno-
tantia omnis bo'ni, hinc feientia 8c executio omnis
^ali, hinc Dei contemptus ,• hinc daemonurh fub fi-
raulactorum fpecie nefandiflirrius Cultus, hinc mors
vitï praèfentis, hinc illi miferior mors fubiens dik
pendia vits fequentis* Non ergo debet vobis huma-
fta natura gratias agere quód ficin Filio Dei eft éxal-
tata 8c honofata; fed vobis utique,quód inhumëra
Jnala,quod in geminahi mortem corporis & anim*
cft deje<fta& prscipitata: nec ulla eflet fpes hie tan--
la ^ la aliquatenus evadendi,fi flos file fpeciociffimus
pet glotiofifiimam virgam, de radice Jefle nobillter
otlam, non fumpfiflet initium nafqendi. Sed ipfe in
jpundo natus ordine quo voluit, Spiritus fan&i.fupet
e in gratiarum fuarum plenitudine quiefeentis, luis
auditoribus dona difttibuit $ & mundum ab ignoranconfufi
eft modo nobis inexplicabiiis ; diftridta malorum
examinatio in futurb exaniine cui erit tolerabilis2 Heil
peccatores homines, quos hscorhnia mala ex Adam
ftirpe refpiciunt,quid faciemus in iftis2Defper.abimus2
Abfit. Quid tunc ? 6 fobs David patens, in ablu-
tionem menftruats flue ad nos, & confule quid expe-
diat nobis. Ö pietas ! ver£ bone Domine, video, vi-
dens gaudeo, gaudens ample<ftor confilium quod per
fingulare mifericordiam tuam providifti falubriüs fore
nobis. Et quod vel quale 2 Nimirum mente, vultu^
voce ad earn redire, cujus fupirä meminimus, diledbif-
firham matrem tuafri, piiflimam feilicet Dominam
E noftram, a Cujus contemplationis dulcedine, a cujus
cdftitatis cönteniplatione, a cujuS dignitatis confideratione
, a cujus fublimitatis fpeciilatione, in has ani
guftiäs, qu^dam animo nbn abolenda commemoran-
dö,devenimus;ipfamque phra devbtioneinterpellare,
, ut nöbis confulät; & nobis ftlpereminenti, qua pr^-
Cminet apua te, gratia fubveniat. Proculdubio namque
feimtis eam tanti efle pen.es re ; ut nihil horum
qu* volet efficere, aliquatenus poflet efFedtu carere.
' Salüs igitur noftra in ^olhntate fua confiftic,- dum tarnen
quod vult potenter efficiat. Quod itaque confilium
lalubrius nobis, quos involvit finis fieculi, daret
fxlius ejus finis cun&orhm: qualm curtere ad ipfam ,