al. tmiti
4L miti
I*?,»llcgation«
non prohibeojfi per Epifcopuro veftrum ; & per
eos ad quos res hare pertinet, Deo dilponente, ad
defiderium yeftrum ordinate poteftis pertingere.
Valete.
S S Ä l Ä Ä p * «
E P I S T O L A X X X I I .
Anfelmus vocatus Archiepifcopus Cantua-
r ix , Reverendo Epifcopo Ambiano-
rum Getuino $ falutem.
Non pojfe monachum in Abbatem ordinari, jui clam
infiio Pralato abfeeßerit. •
FRater ille Normannus Ecclefix noftrai profef-
fus, quern Abbatcni eledum efle mihi manda-
jftis, & cujus ordinationi me aflenfum prxbere fuade-
tis,me & fratribus Ecclefix * noftrx ignorantibus
trans mare abiit; ut nec inter ejus, nec caufam itineris
ejus agnofeeremus. Quapropter nec vos, üt litteris
yeftris intimatis, eum line noftroaflenfu ordinäre de-
betis, nec ego in hoc aflenfum prarbeo, nec prxbe-
re debeo} in quantum intelligere queo; Si ipfe venö-
rit ad mi, Sc ad Ecclcfiam iuam j ficuti monachus
qui taliter de Ecclefia fua difeeflit, venire debet: &
poftea aliquis de eo mihi de prxfata re locutus fuerit, i
refpondebo inde Iccundum quod refpondere intclli-
gam. Valete. 1
E P I S T O L A X X X I I I .
Anfelmus gratia Dei Archiepifcopus ,F fatri
& Filio Ricardo monacho >• falutem ,
& bsnedidionem.
Monacbum profißum non tenon *voto pefegrindtionis
a fe fafto in faculo. £
AUdivi, Frater mi > quia antequam monachus
fieres.in xgritudine voVifti te itorum ad S. ;£gi-
dium j & idcitco modo timidus Sc nimis follicitus es
de voto illo folvpndo ; ita ut quiefeere non poflit cor
tuum, nifi ad S. Aigidiuna iveris. De qua re non de-
bes tantfloi credere tibi quantum Abbati tuo, cujus -
cor. filio & ordinationi anjpaam tuana commififti j Sc
aliis, quimeliAs te feiuntquid * magis plaeeat Deo,
& magis profit animxtux. Quapropter confulo tibi
& prxeipio, ut omnino dimittens intentiortem prx-
fati itineris & foilicitudinetn vöti illius , iri propofi-
to quod aflumpfifti, quietus Sc immobilis perma-
neas j Sc quiet£ ad hop quod prbpofujfti, id eft, ad
obedientiam Sc pqenitemiam pro peccatis tuis, & ad £
alios bonos motes proficereftudeas. Certus enim efle
debes quia edm teipfum Deo totum vovifti Sc red-
did/ftipermonachicam ptofeflionem ; folvifti omnia
vota minora quirumiibet adionum, qux prids fine
jurejurando& fidei * alligatione promififti.Efto ergo
quietps Sc fecurus i & ego te eä audoritate, quam
per gratiam Dei nabeo fuper te, ab illo voto abfolvo.
Vale.
EPI S TO L A X X X I V .
Anfelmus gratiâ Dei Archiepifcopus, Fratri
& Filio chariffimoj monacho Ceftrenfi
Willelmo : falutem.
Profitetur fie non efie tantum virtute , quantum cartni.
’ nib us eum monachus depinxerat. #
OUamvis me talem nefeiani, qualem me fuis car.
minibus tua prædicat benevolentia j nôn.tamen
Bingratus efle debeo quoniam hoc facit Diledionis
abundantia. Sxpe enim folet diledor diledi vitia
aut non {entire, aut levia judicare : bona vero, qua
non funt, opinari ; Sc qqx funt ; exaggerate. Quod
quando fola facit charitas, nec error eft fufeipiendus
propter afFeftum amoris \ nec amor eft contemnen-
dus propter culpam erroris. Sed fic debet amor nu-
triri : ut error corrigatur. Sic error debet expelli, yc
amor retineatur. Gratias tibi ago quia me talem di.
ligis efle, qualem me prxdicas ; Sc honor ne me
talem opineris : fed potids ores ut talem Deus faciat
qualem efle*ne diligis & exiftimas. Cdmenim ferip.
turn fit j Ne laudes hominem in vita fua : Sc alibi ; M.
0*7* pro invicem ut falvemini : non debet homo ho. j«,
Cminem in hac vita magno conatu laudarejfed magis
ut laudabilis fiat pio aftebtu orare : laudem verb Deo
committere, cui proprium eft mérita judicare. Non
dico bonorum virotum virlutes ad exemplum bene vivendi
aliis non elfe monftrandas.} fed eifdem ipfis non
efle ex agger an das. Quoniam au tern opus chari tans
non debet efle fine retributions} pro cat minibus pto-
fam, pro laude reddo exhortation^i. Certè, Fili mi,
edm in me amas & laudas bona tpre in- me opinaris
efle ; ipfo tuo opere teftaris quia amabilis Sc laudabilis
eft omnis qui ftudet bonus elle. Cdm ergo omnes ve-
limus non dico laudari, fed amabiles & laudabiles ef-
fe : nihil tantdm ftudere debemus, quàm ut boni in
çonfpeâu ejus, qui non fallitur, judiçemur efle. Bo-
k nus autem q.uifque tidelis ab eo judicatur, qui ih fuo
ordine perfeûionem attingere conatur. Nam etfi
omnes ad perfedfcionis fummam pariter per venire non
pofliimus ; non tamcn erimus extra numerum bonorum,
ficut feriptum eft. ImperfeSlum meum viderunt tf. if
oculi tui-y& in libro tuo omnes [cribentur: fi ad earn
perfeétionem inceflanter & fortiter conari velimus.
Conentur igitur la'ici in fuo ordine,Clerici in fuo,Mo-
nachi in fuo viriliter femper proficere : ut illi qui fu-
perioris propofiti funt, eos qui inferioris funt * fupe *i.
rent humilitatejin^qua quantdm homo magis proficit, -/.*»
tanto magis fublimatur & aliis virtutibus fexcellit.
Quapropter,Fili chariflime,femper memor efto.cujus
propofiti gradum afcenderis,nec unquam tibi vit» tux
fanditas fufficiat j nifi eâ * illos, qui inferiorum gta-
duiim funt.tranfcenderis. Sicut enim illi qui inférions
propofiti funt, laudabiliter ad virtutes fuperioris al-
cendunt : ita illi qui majora fe&ari propoluerunt, vi-
tuperabiles funt, fi ad xqualitatem minora eligelitium
defeendunt. Quoniam ergo monachum te habitnpro-
fiteris,honor, precor, confulo ut femper in confpecW
Dei intds ftudeas efle quod.foris in confpedu hoini-
num vidêrisi Non autem hre lpquor quafi hoc non facias
; fed ut femper ad meliora patcraa exhortation*
fuccenfus proficias. Vale.
8 0
porir no
E P I S T O L A X X X V .
& Reveretido Romanæ EccJefiæ
A ponderem.Pro temporis tamen opportiinitatead fummam
Le^aro Si Cardinal! Epifcopo a kero ,
Anlelmus vocatus Archiepifcopus Can-
uari^ ; fidèles oraciones,bc fidele fervi-
tium.' y
I illo i t Eccltfia riece/Jltatibw non poft Jim ojut
de ff /.. efy atiorum Epifcop.omm confilio agen aut
S rm io r o , to U ' romporo r , h.fto, ,n An.
olim irrucrent.
QVoi mandat mihi prudens veftra follicifudo, ut
atiquo * in loco conveniamus, dc * cauus Eccle-
Catom Dei frattrno ac charitativo ad invicem confilio
ifl-nri & qua; corrigenda funt, cotrefturi: utique fe-
cundüm intentionem veftram » valde laudabileill; &
fecundhm quod expedir, valde utile eflet; (i coiigtuo
tempore fieri poiTer. Sed veftra prudentia non igno.
„ rat quia nos duo nihil * efficetemus, nifi Regi lugge-
ftum effet; nt ejus affenfu & auxilio ad affeAnm * pet-
• Juceretur.quod difponeremus. Eft & aliud.quiaego i
Cantnarberia1 elbngari nullatenus audeo i quoniam
quotidie expcAamus , ut hoftes de ultra mate in An-
oliam per illos portus,qui Cantuarberim vicini funyt
fensus illarum brevitcr, quod ad me attinet, ref-
. pondeo. Dicicis quia opportuerat nos loqui fimul de .
vinea Domini, qux in hoc regno deftruitur,ne penitus
confunderetur i quoad ufque fanbfcus Petrus Apofto-
lus,per Vicarium fuumUcbanum fummum * Pontifi ai.
ceni, vifitaret earn. Hoc utiqueego ipfe voluiflèm, fi
congruotemporefabtum effet,id eft.quando Dominus
meus Rex, & Epifcopi, & Principeshujus regni vobis
præfentes aut propinqui eranc. Poftquam verb licen-
tiam accepiftis à Rege redeundi Romani, Sc Rex in
expeditionem fuam cum ArchiepifcopoEboracenfi,&
quibufdam aliis Epifcopis, Sc Principibus fuis ivit ; Sc
vos ab illis, Sc ego à verbis difeeflimus, veluti non
* nos in hac terra amplius invicem vifijri.‘& poftquam
B Rex mihi prxeepit, ut illam partem regni fui, in qua
maximè irruptionem hoftium quotidie time mu's , diligenter
cuftodirem, Sc quotidie paratüs effem hofti-
bus refiftere, fi irruerent, ficut in periculo vaftandi
vel perdendi terram j cum nullo modo auderem me
elongare ab urbe in qua eram, nifi versùs hoftes
qui timebantùr i tunc monitus ut vobis occurrerem,
quatenus colloqueremur de his qux corrigenda funt
in hoc regno, rationabilem Sc fufceptibilem reddidi
caufam, quia p'ropter prxdibfcum periculum 8c prai-
ceptum Regis venire non poteram, Sc nihil efficere-
mus nos duo, abfente Rege aliis , quorum affen-
fu Sc confilio Sc operatione ad efFebtum Nduci poffet
colloquium noftrum. Ego enim ipfe video qux corriiant
Vroifil quod Dominus meus Rex ore fuo mihi q rigenda funt, & habeo voluntatem , quam nullus h
prxeepit,antequam ab illo apud Notingeham difeede- mo mihi poteft augere , corrigen.di, Deo adj...... *
rem;& poftquam Cantuarberiam redii,mihi iaiandav.it
per lirteras proprio figillo fignatas, ut Cantuarberiam
cuftodiam, Sc femper paratüs fim, ut quacunqiie horâ
nuncium eorum, qui littora maris ob hoc ipfum cufto-
diunt,audiero ; undique convocari jubeam équités &
pedites, qui accurrentes violentix hoftium obfiftant.
Et idcircb de Gantuaria exire non audeo nifi in illam
partem, ex qua hoftium expebtamus adventum. Pre-
cor igitur Sanbtitatis veftrx diferetionein, quatenus
æquo& pacato animo fufeipiat has noftras rationabi-
les,& qux infirmari nequeunt, quoniamverx fuut,
exeufationés. Sciât pro certo veftra Reverentia quia
etidem animumquem habetis,ut corrigantur qux corrigenda
funt,habeo. Sed expeóto reditum Domini mci q
te , pe: aflenfum Sc auxilium Domini mei Regis &
aliorum, ad quos pertinec, cum locus & oppor-
tunitas erit. Quod autem conquerimini vos mora-
tos efle , velut infru&uofam arborem, & peregri-
num non habentem adjutorium aut confilium ; de
aliis vos feitis : de me autem, ego fcio quia non pro-
hibui vos fru&ificare, neque meurri auxilium aut
confilium vobis pro ratione Sc poffibilitate mea dene-
gavi tempore frublificandi : quod verb quxritis*a4/ i
me cur & qua juftitia Epifcopi alii me abnegantes, b.
me difceflerunt,nec funt reverfi dignam agentes pceni-
tentiam: hoc potids ab illis quxrendum erat, qubrii k
me. Ego enim nefcio me fecilfe cur hoc facere debe-
rent. Reverfi tamen hadenus funt, ut illam obedien*-
Regis,& Epi’fcoporum Sc Principum qui cum eo funt : U tiam, quam Cantuarienfi Sedi promiferant, fe mihi
0 >.ri. —r 1 r ________X fo-.MMirnc Arar.nmr Dtriric n quatenus illi qux agenda funt,opportune Sc rationabi- imfdam llloTUm V0D1S
ter fuggeramus. Et fic, Deo adjuvante,ejus affenfu Sc
auxilio efficacifts expleamus, quod defideramus.Si ta-.
men vobis placet ut pet dilediflimum Fratrem no-
ftrum reverendum Abbatem * H. mihi-confilium ve-
ftrum mandetisjde quibus rebus & quomodo cum Rege
loqui debeam, hoc libenter fufeipio. Sed & fi Regi
monendo confulere aliquid de hujufmodi rebus , per
eundetn Abbatem Sc reverendum Epifcopum winto-
nis prudentix. veftrx placuerit,laudo & poftulo. Vale.
E P I S TO L A X X X V I . }
Domino & Reverendo Epifcopo Albatten-
fi Si Cardinali Walcero , Cantuarienfis
divina difpofitione Archiepifcopus Anfelmus
j orationum fideliratem cum fer-
vitio.
Galumnias impofitas cx'cutit: & f i fiec fihifmati
favere, nec rebus Ecclefia tunepoffe confulere
fignificat.
Itterisa veftra Sanditate mihidiredis, fi licer^t;
Ljiplcnifts quam epiftolaris brevitas patiatur, reffervaturos
faterèntür. Dicicis quofdam illorum vobis
dixifle ideo ^ non ofFendiffe in me, quia permifi me a
Catholica Ecclefia transferri ad fchifnaatiqos,& ab illis
confecrari, fi fieri, ficut addifcis, poteft ; & a fchifma-
tico Regeinveftituram accepifle, &illi fidelitatem.&
hominium fecifle^uos omnes feiebam efle fchifmati-
cos , & divifos ab Ecclefia Chrifti, Sc a capite meo
Urbano Pontifice,quern ipfi,meaudiente,abnegabant.
Certè nefeiebam nec fcio eos fcnifmaticos, aut fic
divifos ab Ecclefia fuiflé, ut dicunt. Etfi aliquis co-
rum , qui hoc vobis dicunt, me prxfente hoc diceret j
oftenderem rationabiliter non ita efle. Illi enim non
abnegabant Canonicum Romanum Portificem, qui-
cunque effet j nectJrbanum negabant efle Pontificem;
fed dubitabant propter illam qux * modo nata eft dif- %
fenfionem ; Sc propter dubitationem, ilium fufeipere
quafi certum difïerebant: nec ullum judicium eos ab
Ecclefia fegregaverat, & omnino obedientiam Roma-
nxSedistenerc fe fatebancur, Sc fub profeflione obe-
dientix Romani Pontificis me confécrarunt. Deni-
que Dominus Papa fcieb.at.ipe efle confecratum , Sc
a quibus, & cui Regi feceram quod feci. Et tamen
Pallium, quod Archiepifcopus Cantuarixfolet habere
, mihi per veftram charitatem, noh ut fchifmatico,
fed ut accepto; non ut reprobans, fed ut approbans
mi fit; Sc fic, quod de me fadum erat confirmavit.
Ipfehuius conhrmationis audor.S: Dominus Gualte-
r . Êbbi j