9 4 S A N CT I A NS E L M I
impoflibile eft effe : & converfim. Cùm autem dici- A Quicquid eft, necefseeft efie.» Qmcquid futurum eft
mus aliqfiid necefle eife aut non efie in Deo, non in'
' telligitur qubd fit inillo neceffitas, aut cogeris autjpro
h bens : fed fignificatur quod in omnibus aliis rebus
eft neceffitas-prohibens eas facere, 8c cogens non fa-
cere : contra hoc quod de Deo dicitur. Nam cum
dicimus quod needle eft Deum femper verumdicere,
& necefle * eft eum nunquam mentiri; non dicitur
• aliudjiiifi quia tanta eft in illo conftantia fervandi veri-
tatem; uc neceile fit nullam rem facere pofle, utverum
l8, non dicat,aut ut mentiatur. » Quapropter cum dicimus
quia homo ille, qui fecundiun unitatem perfona:
( ficut fupri diCfcum eft ) idem ipfe(eft qui Filius Dei
Deus, non potuit nonmori., aut vellenon mori, poft-
quam de Virgine natus eft: non fignificatur in illo ulnecefse
éftfuturum fuifse. Hæc eft ilia neceffitas, qûæ
( * ubi tradat Ariftotples de propofitionibus fingula- 4,_ uc
ribus Sc futuris ) videtur utriimlibet deftruere, & omnia
efse ex neceffitate aftruere. Hac fèîjuenti & nihil
efficienti neceffitate , quoniam vera fuit fides, vel
prophetia de Chrifto, quia ex voluntate,' non ex necef
fitate moriturus crat-, necefse fuit , ut fic efset : hac
homo ftuftus eft : hac fecit, & pafsus eft, quicquid fecit
Sc pafsus eft : hac voluit, quiconque yoluit. Ideo
énim neceffitate fuerunt, quia fucura erant : Sc futura
erant, quia fuerunt': & fuerunt, quia fuerunt : & fi
vis qmnium, quæ fecit & quæ pafsus eft, veram feire
neceffitatem ; feito omnia ex neceffitate fuifse, quia
ipfe voluit. Voluntatem * vero ejus nulla præc'effit ai. ergo
la impotentia fervandi , aut volendi fèrvare vitam ® neceffitas. Quare, fi non fuerunt nifi quia ipfè voluit;
" fuam immortalem ; fed immutabilitas voluntdtis ej
qua fe fponte fecit hominem ad hoc, ut in eadem vo-
luntate perfeverans moreretur; Sc quia nulla res potuit
illam voluntatem mutare. Plus enim elfet impotentia
, quam potentia ; li police velle mentiri,
aut fallere, aut mute re voluntatem, quam prius im-
mutabilem elfe voluit. Et fi ( quemadmodum fuprit
dixi) cum aliquis fponte fe proponit fadfcurum bonum
aliquod, & e&dem voluntate poftea perficit quod pro-
pofuit; quamvis cogi poffit, fi nolit promiffiim fol-
vere; non tamen diceriduseft neceffitate facere; quod
• facit; fed e&, qua propofuit, libera voluntate. Non
enim neceffitate aut impotentia fieri, vel non fieri
dici debet aliquid, ubi neque neceffitas, neque impotentia.
quicquam operantur, fed voluntas : fi, in-
quam, ita eft in homine; multb magis neceffitas, aut
impotentia nequaquam nominanda? lunt in Deo, qui
nihil, nifi quod vult, » facit; & cujus voluntatem nulla
vis cogere, aut prohibere valet. Ad hoc enim va-
luit in Chrifto diverfitas naturarum ; & unitas pcfT-
fona:; ut quod opus crat fieri ad hominum reftaura-
tionem, fi humana non poflet natura, faceret divif
na ; 8c fi divina: minime coriveniret, exhiberet humana
j & non alius atque alius, fed idem ipfeeflet,
qui utrumque exiftep.s perfe&e* per humanam folve-
ret, quod ilia debebat; & per divinam poflet, quod
expediebat. Denique Virgb, qua: per fidem munda
fa^la eft, ut de ilia poflet aflu
fi non voluifset, non fuifsent. Sic * itaque nemo *t.
. tulit animam ejus ab illo; fed ipfe pofuit earn , & ite-
rum fumpfit earn : quiapoteftatemhabuit ponendi animam
fuam, & iterum fumendi earn, ficut ipfe dixit. ytn ja
Bo'. Satisfecifti mihi ilium non pofse probari ulla ne- is.
ceffitate mortem fubiifie; nec me pcenitet, ut hoc fa-
ceres , importunum tibi extitifse. Anf. Oftendimus,
ut puto, certam rationem, quomodo Deus afsumpfe-
rit hominem fine peccato de mafsa peccatrice; fed ne-
quaquam * negandum affiimo aliam efse prxter iftam, *t. mit. 0,
quam diximus; e-xcepto hoc, quia Deus facere po-gandum
teft quod * hominis ratio comprehendere non pöteft. „i. omnis
Verum quoniam 8c ifta mihi videtur pofse fufficere;
Sc, fi aliam nunc inquitere vellem, necefse efset in-
veftigare quid fit originale peccatum , Sc quomodo
^ ä prim is pareritibus in . univerfum genus fiumanum ,
prater ilium , dequo agimus , hominem diftundatur;
Sc incidere in quafdam alias qiueftiones , quae fiium
poftulant tra£tatuin : ea, ^.quam diximus, ratione
contend, qux de incoepto reftant opere * profequa- «•/. pctfqii
mur. Bpf U t vis: fed eo pa&o, ut tu aliquando, auxi-mur
liante Deo, illam aliam rationem > quam nunc inqui-
rere * vitas, quafi debitum exolvas. slnf. Quoniam '
voluntatem hanc fcio me gerere, quod peds non de-
nego: fed quia de futuris incertusfum, promittere non
audeo ; fed Dei * difpofitioni committo. * Sed die at. difpui
nupc quid tibi de quaeftione, quam in principio pro-
pofuifti, pro.pcer quam alia: multa: fe ingefserunt, per-
folvendum videatur. * Bof, Summa qu^ftiönis fuit ,
. . . . 1 .. . . . . , nequaquam * cre-
. credidetit didit ilium ^elfe moriturum, nifi quia vellet : quemad-
|4. ». y. 7. modum per Prophetam, qui de illo dixit : oblatus ejl | p) cur Deus homo faâus fit, ut per mortem fuam falva-
3Wa *pf‘ voluit, didicerat. Quapropter quoniam ve- ret hominem ; cum hoc alio modo potuifse facere * vi- at.
ra fuit fides ejus, necefte erat ita futurum efte , ficut
credidit. Quod fi te iterum perturbât, quia dico, ne-
Cefle erat : memento quia veritas fidei Virginis non
fuit caufà, ut iile fponte moreretur : fed quia hoc futurum
erat, vera. fuit,fides. Quamobrem fi dicitur, ne-
e^aC voluntate fbla moreretur ; quia vera foie
ifltpr0CC C" fides ? ^ve pr°hetia, quæ de hoc * præcefserant ; non eft
aliud, quàm fi dicas necefse fuifse ita futurum efse,
quonian) fic futurum erat : hujufmodiautem neceffitas
non cogit rem efie ; fed efie rei facit neceffitatem efie.
Eft. namque neceffitas præcedens, quæ caufà éft ut
deatur. Ad * quam tu multis & necefiariis rationibus
refpondens, oftendiftireftaurationem human« natura:
non debuijfie remanere; nec potuifse fieri, nifi folve-
ret homo,, quod pro peccato Deo debebat: quod debitum
tantum erat, ut illud cum non deberet folvere, ,
nifi homo; non pofset, nifi Deus : ita ut idem efset
homo qui Sc Deus. Unde necefse erat ut Deus afiu-
meret hominem in unitatem perfon« : qüatenus qui
in natura folvere debebat, Sc non poteratin per-
fona efiet, * qu« pofset. Deinque quia de Virgine, Sc «!• quS
ä pei fbna Filii Dei efiet afiumendus homo ille quiDcus
fit res : & eft neceffitas fequens, quam res facit. Præ- g efièt : Sc quomodo fine peccato, de mafia peccatricc
cedens & emciens neceffitas eft, ciun dicitur ccelum afiumi potuerit, monftrafti. Vitam autcm nujus ho-
volvi ; quia necefie.eft, ut volvatur. Sequons verb, & nainis tarn fublimem , tarn pretiofam apertiffimè pro-
quæ nihil efficit, fed*fit, eft ciim dico te ex neceffitate bafti; ut fufficere poffit ad. fol vendum, quod pro pec-
loqui, quia loqueris. Cùm enim hoc 4 ico, fignifico • cacis totius mundi debetur, Sc plus in infinitum.
nihil facere pofse, ut, dum loqueris non loquaris, non
. ahqmd qubd*alius te cogat ad loquendunr. N am violentia
naturalis conditionis cogit ccelum volvi ; te verb nul-
. cogita la neceffitas * facit loqui. Sed ubicunque eft præcedens
neceffitas, eft-& fequens ; non autem ubi fequens,
ibi ftatim & præcedens. Pofsumus namque dicere, necefte
eft ccelum volvi, quia volvitur : fed non fimili-
ter eft verum, idcirco te loqui, quia necefse eft ut loquaris.
Ifta fequens neceffitas currit per omnia tempo-
ra, hoc modo : Quicquid fu it, necefie eft fuiise.
Reftat ergo nunc oftendere quomodo ilia folvatur
Deo pro peccatis hominum.
Ä
w
CUR DEUS HOMO. L I B. Î. 95
komm
. » C A P U T X V I I I .
vita Ckrißi folvdtiir Deo pro peccatis
t : & tjiiomodo Chrifius debuit & noti .
' *debhit patii
B A n s e l m .
A eft fèmper verum; Si quidem, ut dixi, non debet ho^
mo 'virginitàtem-! ex debitôffèd , fi màvult, debet
uii eonjugio, Quod fi te fiiovct'verbum, quód eft,
h "débeié ,neç potes illud intelligere^fine aliquo’dêbito :
fcfto quia fiGut Contingit polfe »nop pofiè, & necéf-1/. & „ecejfc
fitatem aliquando dïci, nô'quia funt in rebus ubi dicun- 'Debtre non-
. tur, fèdjquoniam funt in aliô ; ita & , debere. Quipp&pnp" ' *
r j I prqpter juftitiam fe ^ermifît occidi ; nonne ad ;cùm diçimus debere paupères à divitibus clêçiôôïÿnam wr-
^liofforeirf Dei vitam fiiam dedif'?’ ££ƒ. Si polfuni àccjpere > nonèft àlitid quàm divites tîebere pauperiintelligere
^uod rion "diibito': quafiivis 'nOn videam bus elecmofynam impendere : hoc namque debitum
quotfibdö rationàbfiiter Koc-. fecerit'; &.cum & jufti- non'eft exigendum à paupere , fèd à divite. Deus
tianf indeclinabilitèit, Sc .vitam fuafn^ æteriiàütèr fer- quoque dicitur omnibus debere'præefiè, non quia ilvare
potuerit ; fatebor ilium5 tale quid fponte dedifle le in hoc aliquo modo fit debitor ; fed quoniarn ora-
D.eo'aàffi%ôfèmilliùs: cui quicquid; quo^» Deus non nia debent ilii fubefle : Sc * debere facere tjuod vult ; *i-àebent
eft , compàrari non pot eft , & quod pro omn i bus * quoniam; quod vult,^ debet effe. Ita 'quando vult al. quomodo
* omnfilm hominum debitis recompenfari poteft. aliqua creatufa facere quod fuum eft fac'ere & non fa*
^»/.'Annon ïntelligis qüia^cùm injurias, Sc contu- B cere, dicitur deberë facere; quia quod ipfa vult, de-
meli^s, ^mortem crucis’cfim ldtronibus fibi ( ficut bet elfe. Dominus itaque Jefus j cùm mbrtem ( ficut
fuprà diximus) propter juftitiam, quam o bedien ter diximus) fuftinere voluit; quomam fuum Crab , &
fervabatillatas benignâ patientiâ fuftinuit 5 exem- pdti&non pad ; debuit facere quod fecit
plum dedit> hominibiis.J ’quacënus prqpter niilla incommoda
, quæ fèntire pofsunt , à juftitia , quam
-Deo d'ebent, deçlineift ; -quod: minimè dedifset fi
fèçundùm potëntiam :fuam mortem pro tafi^ cau-
fà illatam.declinafiet f Bàf., Videtur quod ipfe nullà'
hoc, exemplum neceffitate dederit : quoniam mul-
ti ante ad.ventum. ejtis ? Sc Johannes Baptifta poft ad-
ventiim ante mortem eju's’| fortiter mortem pro vè-
ritate• fuftinentés, illud • fufticienter dedifse nbfcun-
tiu. zAnÇ: Nùllus uhquam homo præter ilium mo-
fiendo, Deo dédit, quod."aliquando'necèfïitate p:
«/. illml ad
diturus non erat; .aut fblyic, quod non debebat. Ille
yepó^fpönte » Patri obtulit , quod nulla neceffitate
unquam amifttinis erjvt:; tk folvit pro peccatbribus,
quod» pro fe .noli liebebat. Quapropter ille multb
* magis deditexemplu m ut unüfquifqüe ,- 3 quod 'a li -
quando incun£lanter am'ifsurus eft , pfo feipfo redderc
Deo, chmYatio poftuiat, rionfiubitet: * qui cum nul-
latenus aut pro fe indigeret, aqt cógerètur pro aliis,
quibus-nihil nifi pcénam" debebat ; tam, pretiofam
vitam , immb feipfum , tantam, fcilicet , perfo-
nam, tanta voluntate dedit. Bof Multum propin-
quas defiderio meo ; fed fuftine ut * quiddam qu«-
ram, quod quamvis fatuum forfitan putes qu«rere;
non tamen. in * prómptu- mihi eft quid refpondeam,
- fi 3 me qu«ratur. Dicis quia quando mortuus eft ^,de-
dit quo^ non debefiat. SeS nemo negabit ilium mèlfus D
km se!quando*hoc exem plum talker dedit; & magis
-hoc piaeere Deo | qii^m fi non hoc fecifset: aut » dieet
eumnèndebuifsefacere^quod melius.»efse, 8c quod
c m^gis placere Deo» hrcellexit. Quomödo ergo afsere-
mus eum non debuifie Deo quod fecit, id eft, quod
meliusy§fie & magis placere Deo inteIlexit: pr«fer-
tim cufrrereatura debeat Deo totum quod eft , 8c
quocf .fcTt,, & quod poteft l Anf. Quamvis creatiira
nihil habeat | fi ; quando. tamen ilii Deus conce-
dJc aliqujd licitè facere, Sc non facere; dat ilii ita
funm 'efse utrumque ut licet alterdm fit melius,
neutrum tamen exigatur determinate : fid fiye faciat
quod .melius eft, five alt^rum ; debere facere dica-
tur quod facit ,T'Se, fi facit quod melius left , pne-
miurri'h^eat j quia-fponte dat,quod fuum eft. Nam
cum virginitas melior fit conjugip; 'neutrum t^mcn
mm
y . . 'qüia quod"
■ voluit heri debuit; Sc non debuit facere, quianofl ex
debito. Nempe quoniam i^fi id'em eft Deus S£hbmo;
fecundum humanam quidem nacuram, ex * quo fuit at.
homo fic accepit a divina natura , qu« alia eft ab hu-
mana , elfe fuum » quicquid habebat; ut nihil deberet
dare,.nifi quod volebat: fecundum perfbnam verb, fic
a fiipfo habebat» quicquid habebat fic perfe&e
nbi fufficiens erat, ut nec alii quicquam retribuere deberet
;%nec, ut fibi retribueretur, dare indigeret. Bof.
Aperte nuric video quia nulla rat fine feipfum mofti ex at.
q debito , ficut ratio mea videbatur monftrare, dedit
ad honorem Dei ; Sekamen facere debuit ,.q,uod fecit..
■ dnf. Honor utique ille totius eft .Trinitatis': qiiare,
quoniam idem ipfe, eft Deus Filius Dei, äd honorem
fuum feipfum fibi, §citt Patri & Spiritui finbkpobtulit
, » id eft, huniamtatem fuàm Divinitàti fuæ „ quæ al. sc
unà eadem trium perfbnarum eft. Üt tarnen in eadem
ipfa ver-itatem manentes apertiùsjoqùamuf quod volu-
mus ; dicamus, ficut ufus habet, quia Filius fponte
fiipfum Patri obtulit : hoc namque modo apertiffimè
dicitur ; quia * & in una perfona tottis Deus, cui fi^ ia
enndum hominem fe obtulit, intelligicur ; per no- P
men Patris Sc Filii imraenfa' quædam in cordibus au-
dientiüm, cùm Pacrem Filius hoç modo poftulare pro
nöbis dicitur,, piëtas fintitur. B o f Hoc libentif-
fimè accipio. 3
C A P U T X I X * :
Qua,* rations de morte ejus fe quai nr humana falvatio. *
INtueamur nunc , prout poffiimus , quanta * inde ^ mlhj
ratione fiquatur hun^ana. falvatio. B of*,Ad hoc
» tendit cor fneum. Nam quamvis hoc mihi videar in- ^ atttndjt
telligere; ipfim tamën rationis contextionem a te vo- v,t incendie
lo*fieri. -4 nf. Quantum"autem fit quod Filius fpon- auÿre
te dedit, non eft opus exponere. Bof Sufficienter pa^
tet. j4wf Eum autem, qui tantum »donum fponte bonum
rdat Deo, fine recributione debere elTe noli judiçàbis.
Bof Immo3hecdfe elfè vidéo ut Pater_ Filip rétribuait.:
alioquin aut irijuftui efie videtur „nnqliet : abt impo-
tens, fi non pofiet: quæ aliéna funt à Deo. Qui
ab homine determinate èxïgitur : fed Sc qui èön-E retribuit alicu'^; aut aat, quod ille non habet : aut dijugip
u t i Sc qui vir^initatem fèrvare '.mivuIt
q.uód facit, debere facere dicitur. Nemo, enim vir-
'8ln,katern five*,conjugium , dicit eligi non debere;
ledv dicim 11s qu)a; quod mavult homo , ariceq uam
a liquid horum (fatuat, hoc debet facere: &*fi virgi-
mtatem Tervat,. pro fpontaneo münere quod offert
Deopremium expeCtac. Cum ergo creaturam dicis,
Deo debere quod melius .feit & poteft ; fi .intelligis
ex debito , Sc non fubapdis , fi Deus jubet ; non
mitt it, quod ab illo ppteft exigi. Prîùs ^utem quà
tantam rem Filius faceret, o'mfiia quæ Patris erant,
fua eränt : nec unquam debuit, quod ilii dinficti poffit.
Quid ergo retribuetur..nullius^rei egenti, » & cui non
eft, quod dari aut. dimitti poffit? Ao/r‘Ex uiia paite
video rétribuendi neceffitatem, & ex altera i.mpoffi-
bilitatem : quia & necefie eft. Deum reddere .quod débet,
& non eft * cui reddat. s Anf. Si tanta & tarn débita
merces, nec.illi, ncc alii îedditùr ; in vanum Fj^-
l l l
al. quoi
I I