xdificet, nihil prorfus proficit abfqué voluntate bo- A
nitatis. Voluntas itaque bona eft , qua* Dei volun-
tati fubjeda eft; qux tunc voluntati Dei fubjeda
eft, quando id vult, quod Deus vult earn velle de-
bcre : & tunc jufta, live reda dicitur, quando id,
quod Delis vult earn veile debere, ampleditur.
■ »i. cap. if?. C A P U T C L X .
Quod non femper deb emus veile quod Deus vult.
NOn enim femper veile debemus quod Deus
vult : fed * quod Deus vult nos veile debere.
miuquod Voluit enim Deus beatum Martinum ab hac vita toller
e ; fed fi ejus dilcipuli hoc tunc voluiflent, cru-
deles utique extitilfent. At noluerunt quod Deus voluit
j led voluerunt quod Deus voluit eos veile debere,
& vitam juftitix tenuerc. Qui ergo cum fcien- g
tia voluntatem bene operandi portat , maxima e±
parte bonitati appropinquat. Unde Iciendum eft
quia quicunque bonam voluntatem habere deliderat,
necefle eft ut & vanitate fele alienare ftudeat. Nam
fitfë? una operatio., aliam & fe diverfam operationem
exofiidit; fie cogitatio cogitationem expellit, & vo-
lunpas nihilominus voluntatem repellit. Cum enim
manu feribo, non agrum femino : deinde etiam.cüm
feminavero | leripcionem excludo. Sic utique cum &
iple inane quid cogito, non interim utilitatem penlo:
jLvanitattm & cum poftea utile quid penlavero, * inanitatem'
expello. His igitur qux diximus de feientia & voluntate
tranfeurfis, videamus etiam quam fit necef-
farius ulus bonx operationis.
-/.cap.,«. C A P U T C L X I .
De ufu.
QUippe ficut corpus humanum fine frequent!
ciborum ufu nequit fubfiftere; lie anima abf-
que virtutum frequentatione non poteft vivere. Qui
ergo ad effedum bonitatis venire defiderat, necefle
eft ut cum Icientia & voluntate, etiam ipfum ufum
habeat.
<rf.cap.-ur; C A P U T C L X I I .
«•/. bonis ’ Quod f bonus homo de omnibus fibi bonum fact at.
«1. omnibm T ) Onus homo de omnibus* bonis & malis utilita- D
bow'in,buS & -*3 tem fibi acquirit. Siquidem cüm aliquid boni-,
de homine bono vel malo , audit, gaudet & Deo inde
gratias agit. Quod dum facit, mercedem h Deo
bonx voluntatis accipit, ac fi cooperator fuiflet e.juf-
dem operis. Malum autem fi audierit , dolet quod
fibi in mercedem reputatur, quafi ejufdem mali de-
ftrudor fuiflèt, vel diminutor. Sed dicit aliquis : De
bono & profperitate inimici mei nequeo gratulari;
neque de damno ejus contriftari : quod fi ore confiteor,
me condemno , corde etenim mentior.
mus quando Deo obedimus , qu^m faciamus , quando
carnal! voluptati confentimus. Prxceptum etenim
Domini eft , ut inimicos diligamus. Si ergo y.
eos affeduosediligere nequeo, quoniam carnalita- ue' *'
tem meam ad amorem eorum adhuc fledere non
valeo : tarnen veile debeo cos me pofle amare : Sc
donee valeam hoc agere, verbum:, quod poteftati
mex fubjacet, bonum & non malum de illis promul-
gare. Cumque hoc ago, non mentior quando dico
me illos diligere 5 quoniam velle ad;acet mihi, perfice- 7,
re autem non habeo. Condeledor tarnen Dominico
prxeepto , lecundiim rationem fpiritus mei , üt eos
diligam, quamvis corruptibilitas carnis mex repu-
gnet. Jam enim non operor ego illud, fed quod regnat W&Sfj
in me peccatum. Aliud enim eft fentire, aliud conlen-
tire. Malus verb homo e contrario fibi de bonis
omnibus & malis peccatum accumulat : cum bonis
omnibus invideat , malis verb favorem exhibeat.
Hujus finis interius, mors, Sc tribulatio: jufti autem
finis eft Chriftus, vita Sc exultatio.
C A P U T C L X IV . 41, cap,
De intelleElu, amore, & ufu.
TRibus modis fentitur Deus, videlicet intelled'u ,
amore, & ufu. Per intelledum fapimus , per
amorem juftificamur, per ufum beatificamur. In quantum
quis Deum intelligit, fapiens eft ; in. quantum
veibamat, juftus; veium in quantum utitur, bea-
tus. Quando quod redum eft, videmus, Deum per
intelledum mentis lentimus; quandoquidem quxeun-
que reditudo eft, ab illo eft.
C C A P U T C L X V .
Simitndo inter Deum t & So tem-
SIcut enim ex fplendore Solis, iplum Solem lentimus,
antequam ilium perfpicuc videamus j fic
ex mentis noftrx fpeculatione Deum lentimus, quando
verum quid ex ipfa veritatis luce perlpicimus j fic-
que ilium intelligendo, Sc amandoi per fidem Sc
ipem ad prxfens lentimus. In futuro autem, * jam ai. non jam
per fpeciem fentimus, quia videbimüs eum ficuti P“ fpem
eft; non tarnen eum omnes xqualiter videbunt, nec
ejus amore omnes xqualiter calebunt.
C A P U T C L X V I . cap.is)
Similititdo inter ignem, & Dei amorem.
SIcut enim diverfo modo lignum Sc ferrum ignis
ardore calent, fic cceleftes fpiritus , & beatorum
animx, inxqualiter Dei amore fervent.
C A P U T C L X V I I . d.«p.iw
Quo mo do San Ell Deum videbunt.
*1 “ P-“ ‘ - C A P U T C L X I I I.
Ratio ejuomodo inimici diligi pojjint.
AD hoc confiderandum eft qualiter is, qui in ■
bono proficere. defiderat, fibiipfe vim inferre
WfMnatu" fielet, ut proficere valeat. Licet carnalis * appeti-
tus meus damnum inimici meiappetat; non tarnen
4/. confiteii hoc ore* profiteri debeo; fed potius' damnum ejus
plangere , Sc contra appetitum carnis mex, illiùs
profperitati favere; illius damnum folùm verbis,
fi corde fimul nequeo, demonftrare mihi difpli-
cerc. Nam fi rationem confidcramu^, re&iiis agi-
ZJnc autem videmus eum in anigmate , Sc quafi 1. c»r. n
in pibtura ea qux dicimus, veluti pi&um Solem
, aut mare videremus. Solem quippe, aut mare
cbm depi&a videmus, non ficut eft in ipfa-re, ea
habemus. Cbm verb Solem elare lucentem perlpicimus,
aut mare turbulentum vel tranquillum cerni-
mus, rem ficuti eft, veraciter intuemur, quamvis
tantam, quanta in fe eft, intueri nequeamus. Sic San-
<fti Dei in gloria fua Deum videbunt, fed magnitu-
dinem divinitatis ejus, five immenfitatem potentix
illius comprehendere neqilibilnt. Non enim immen-
fus effet, fi intelledu alicujus comprehendi po-
tuiflet.
C A P U T
C A P U T C L X V I I I .
De., quatuor modis pracipiendi, & totidem
obediendi,
A dicitur homo carnaiis , five fpiritualis} feiendum eft,
qubd interdum quxdâm fentiuntur in carne, quibus
A Liquando bene prxeipitut, Sc bene obeditur J
i l Sc e contra interdum male prxeipitur, Sc male
obtemperatur; aliquando bene prxeipitur, Sc ma-
1, le obeditur; * aliquando male prxeipitur , Sc bene
obeditur, ] Bona eft prxeeptio , Sc bona eft obeditio,
zentar cum prxeipitur ne caftitätem quis violet, 8c * lerva-
- tur. Mala eft juflio, Sc mala obeditio, fi jubetur fu-
rari, vel hujufmodi, & fiat. Bonum eft prxeipere ,
Sc malum obedire; ut fi ( verbi gratia) aliquis captivetur,
Sc ad capitis pledtioiiem veniatur , ne fugiat, non elt conienius voiunutus, uu»m> ~ r ; -
ligatur. Huic autem fi forte aliquis dicat, Fuge, pro B deledationis. Unde Apoftolus ; Nihil damnations
te in vinculis iftis meponam, peenam pro te ,f' exci- eß his , cjui funt in Chrifto jefu,
T3 '____: j __HHI nnia ex oerfe- rArnrm piam. Bona quidem talis prxeeptio, quia ex perfe- a Con>
â:a charitate delcendit ; led mala ad hoc conceflio,
quia prorfus obviât charitati. Nam ubi di£lum eft :
filter aitenus onera port are ; non didtum eft, onera
imponite. Mala eft julfio, & bona obeditio ; ut fi quis
poma cedrina, vel qtfippiam aliud, quod fine^ peri-
culo haberi non pollet, quis Prxlatus fibi afferri prx-
ciperet. Unde David aqiiam de cifterna fibi affçr-
ri prxeepit; qux quia in periculo fuorum allata eft,
poenituit prxeepti, nolüitque earn bibefc, fed earn
Domino libavit.
s. C A P U T C L X t X .
)
De timoré, comme do , & amore.
DEo quidem tribus de. caufis homines ferviunt,
videlicet, timoré, commodo, Sc amore. Sunt-
namque nonnulli, qui fi poenas inferni non elle fei-
rent, pro nulla repromiffione xternorum bonorum
nt à luis voluptatibus * ceflarent. Qui licet pcenas illo—
rum, qui Deum minimè verentut , evadant, non
tarrien plenam retributionem invenient. Ahi autem
Deo lèrviunt, ut magnum inde habeant commodum
five in prxfenti vita, five.& in hac & in futura,
Quibus, fi Deus voluerit, ex quadam ratione po.te-
rit dicere : Gratia« com modi veftri, mandata mea fer-
' vaftis , non quia ,purè me diligebatis , led quoniam
à me lucrari volebatis. Sicut hi, qui Régi ferviiint ;
Hon Regem multi, led donaria diligunt Regis. A- turn
lius eft, qui verè Deum diligit., Sc lolo amore ejus
prxeepta ejus cuftodit. Ifte prolè«ft:b legaliter-fervit,
Sc bonam pcrfedtamque mercedem fibi acquirit.
Igitur, ficut Deo ille nihil prxpofuit, fic illi E)eus
jufta recompenlatione reddere debet lèipfum, qui rebus
omnibus excellit.
voluntas minime confentit.
«/. cap. 170.
C A P U T C L X X I .
De fuggefiione, delcElatione, & confenfu.
r~ a“ * R es namque deledtationes lunt 1 una, qux fenti-
I titür in carne prxter voluntatem, qux vocatur
luggeftio. Alia, qux fentitur in voluntate * cogita- „/.fuggtftio-
tionis , non tarnen in voluntate adlionis, qux dicituf n‘*
deledtatio. Tertia, qux fentitur * cum voluntate o-
perandi, Sc nominatur confenfus. Sed illam, qux nominator
iuggeftio, nulla pcena comitatur. Nam ubi
non eft conienfus voluntatis, nulla fequitur pcena
• • - • • tt 1. a —ji— . pjihil damnations*
eJf ™ j» '" L /V- > I “1 non fecunditm
cärnem ambulant. Et alibi i CondeleElor legi Dei fe- gtm,
cundum interiorem hominem. folded autem aliam lagern
in membrit meis, repugnantem legi mentis mei,
& captivum me ducentem in lege peccati, qua.eß in
membris meis. Interiorem hominem vocat ipfam rationem
; legem membrorum , dele£tationem#fine voluntate
; legem Dei, oblervationem mandatorum
ejus, qux Sc lex mentis dicitur, quia mente fervatur:
legem autem peccati, quam prius legem membro-
yum nominaverat.
C A P U T C L X X I I .
De nominibus anima.
*1. e*p. 17t.
NOta qubd plura funt nomina animx. Voca-
turenim aliquando fpiritus, mens , animus ,ja -
tio, intelledus, interior homo. Dicitur etiam anima
vegetabilis, fenfibilis, rationalis. Sed cum plura nomina
habeat, ad ilia adhuc redeamus, de quibus
fermo fuit prius. Quia voluntas in illis, aut re^è le
habebit, & erit légitima : aut ilia deferendo, fornica-
trix, vilis Sc abje&a. Namque fi voluntas, qux eft
media inter rationem & appetitum rationi concorda-
verit, légitimé vivit ; fi verb appetitui, fornicatrix
erit. Eft ergo ratio five fpiritus, quafi vir ; .voluntas
, ut fponfa; appetitus carnis, quafi adulter; non
igitur ei voluntas in aliquo confentiat. Scriptum eft
enim ; Coneupifcentia , cum conceperit, par it peed- fa t. 1. ’
gum confummatmn fuerit, generat mortem.
C A P U T C L X X I I I .
De fordido exemplum.
4/. cap. i7ig
C A P U T C L X X .
De ratione, voluntate, & appetitu.
IN anima tres funt naturx : videlicet, ratio , voluntas,
Sc appetitus. Ratione affimilatur Apgelis,
appetitu brutis animalibus , voluntate utrifque. L
Voluntas inter rationem & appetitum media eft j
aliquando enim ad rationem, aliquando ad appetitum
ie habet. Sed'quando ad rationem fe con-
vertit, quia ea- qux funt rationabilia Sc fpiritua-
lia fapit , dicitur homo rationalis & fpiritualis.
Qparido verb ad appetitum fe ten.et, quia ea lapit
qux funt carnalia Sc irrationabilium animalium, dicitur
homo carnalis five animalis. Unde feriptum eft:
jinimalis homo non percipit ea qua Dei funt. Spirt-
tualis autem dijudicat omnia, & ipfe a nemine judica-
tur. Cum itaaue iuxta hoc, auod voluntas fe habet,
QUemadmodum , fi fordidus aliquis Sc omni foe-
tore plenus occurreret alicui dicens fe cum eo
velle confiliati, non deberet mundus fubfiftere ; fic
nec voluntas appetitui carnali acquicfcere.
C A P U T C L X X I V . «Z.«?.«ru
De qUadrato lapide.
QUadratus lapis, fex æqualia habet latera; m
quod horum ceciderit, firmiter jacebit, fic pro-
videndum eft viro jufto, ut in fuo perfiftat proppfito.
Hujus autem latera fex, hxc funt ; profpèiitas, ad-
verfitas, fui libertas, fubjedio, in feereto efle, 8c
in publico; in quibus fingulis, fi à diabolo impul-
fetur, ftec, nec à propofito moveatur.