A utique originale peccatum clauditur fub eadem diffi-
fuit, qüalia fuftt brutorum animaliam corruptioni 8c
carnalibus appccitibus fubjaccncia : anima verb} quia
•L ejufdtm ex corruptione corporis & * eififem appeticibus, at--
que ex indigentia bonorum quae perdidit, carnalibus
affe&ibus infe&a eft , 8c quia coca natura humana in
illis erat, 8c extra .illos d?illa nihil eratitpta infirmata
& cbrrupta eft. Remanlic igitur in ea debitum juftiti*
«/. juftitia integr* line omni* injuftitia, quam accepit; 8c debitum
fatisfaciendi, quia earn deferuit} cum ipfa corruptione
, quam propter peccatum incurrit. Sicut ita-
que, li non peccafsec, qualis fabfca eft ü Deo, tails
propagaretur : ita poll peccatum, qualem fe fecit
p.eccando, talis prbpagacur. Quoniam igitur per fe
nec fatisfacere pro peccato, nec juftitiam dereli&am
recupcrare valet, & corpus quod, corrumpitur aggravat
a. Jnfirmum animam : & tunc maxime, quando* irifirmius eft; ut
in infantia, & in utero matris, ut nec intelligere juftitiam
poffit: videturefse necefseeam*ininfacibusnafci
m\. quo fcm- cum debito fetisfaciendi pro'primo peccato, * quod
per carcrc caverepotuit, & cum debito habendi origini-
•l. aoluic 1cm juftitiam ..quam Temper fervare * valuit. Nec im-
potentia excufat earn in ipfis infantibus: quia in illis
. ’ s non folvit quod debec, quoniam ipfa fibi fecit earn,
«/.hominibus defereiido juftitiam in primis * parentibus, in quibus
tqta. erat: & femper debitrix eft habere poteftatem,
quam ad fervandam femper juftitiam accepit: hoc else
videri potcft in infantibus originale peccatum. Adda-
itius etiam peccata proximorum parentilm | quaf red-
duntur in tertiam & quartamgenerationern. Quamvis
*i. dubicari enim.* qu*ri po.llit utrum h*c omnia intelligenda fine
m-originali peccato , an non} tarnen ne propter hoc
quod qu*ro, videär levigare illud } ponam iftud efse
tale, ue ä nullo gavius oftendi poflit;
C A P U T I I L
Quod non fit peccatum nifi in voluntate rationali.
V Eriim five hoc toturti fit originale peccatum ,
five * aliquid minus : pnto nullatenus illtid pof-
fe afsqri efse in.infante, antequam habeat animam rationalem
} ficuc nec in Adam fuifse juftitiam , priüs
quäm fierec homo rationalis. Nam fi Adam 8c Eva
generafsent fine precedent! peccato, non tarnen efset
in femine juftitia, nec efse pofset priüs quäm forma-
renttu: in viventem hominem. Si ergo fernen hominis
non eft fiifeeptibile juftiti*, priüs quüm fiat homo;
non poteft fufeipere originale peccatum , antequanf
homo* fit. Nempeoriginale peccatum efse irijuftitiam
dubitarinon debet. Nam fi omne peccatum eft injuftitia
, & originale peccatum eft peccatöm; utiejue eft
‘ & injuftitia. Sed 6 dick aliquis i non eft omne pecea-
t-um injuftitia ; dicat pofse fimuf in aliquo & efse * ali-
quod peccatum , & nullam efse in juftitiam: quod vi-
detur incredibile. Si verb dicitur originale peccatumi
Bon efse abfölutü dicendum peccatum , fed cum ad-
ditamento , originale peccatum} ficut pi&us homo
non vere eft homo »ded * verü eft homo pibtus} pro-
fofto fequitur quia- infans, qui nullum nabet peeca-
tum nifi originale ,• niundus eft ü’ peceato : nec mit fo-
hisinter homines fifius-Virginis in utero nratris, & naf
eens de matre, fine; peccato: & aut non damnatur infans
qui moritur fine bapttfmp, nullum habens peccatum
prseter originale > aut fine peccato damnatur»
Sed nihil horUm aGcipimus'. Qmre *bmne peccatum
eft injuftitia, & originale peccatum eft abfolutü pee-
catnm : unde fequitur quid eft injuftitia. Item fi
Deus non damnat nifi propter injuftitiam : damnat
autem aliquem propter originale pecatum : erg© non
eft aliud Originale- peccatum-, quära injuftitia. Quod
fi-itaeft, * ik injuftitia non eft aliud- quüm abfentia
debit* juftiti* : non enim videtur efse injuftitia, riifi iri
natura, qu* cum debet .habere, juftitiam non habet;
nitione injuftitia:. At fit juftitia eft. re&itudo volun-
- tatis propter fe fervata , nec ifta redtitudo poteft efse
nifi in rationali natura : ergo non eft ulla natura * de- 4(
bitrix juftiti*, nifi rationalis } ficut ulla natura ] fuf-
ceptibilis eft juftiti*, prater rationalem. Quare quo-
niam injuftitia non poteft efse, nifi ubi juftitia debet
efse} originale peccatum, quod eft injuftitia, non eft nifi
in natura rationali. Rationalis autem natura non eft
nifi Deus, 8c Angelus , & anima hominis per quam
homo dicitur rationalis ; 8c fine qua non eft homo;
Quoniam ergo non eft originale peccatum nec in
Deo , nec in Angelo} non eft nifi in hominis anima
rationali-. Sciendum quoque eft quia juftitia non poteft
efse nifi in voluntate, fi juftitia eft redfcitudo vo-
g luntatis propter fe fervata : quare nec injuftitia. Non
enim vocatur abfentia juftitia:, injuftitia} nifi ubi debet
efse juftitia. Nihil itaque prster ipfam juftitiam vel
injuftitiam dicitur juftum vel injuftum, nifi voluntas,
aut propter voluntatemjuftam vel injiiftam. Per hane
dicimus juftum velinjuftum hominem , vel Angeluili j
juftam vel injuftam animam, five adtionem*
C A P U T IV .
Quid nihil pir fe fit juftum aut injuftii ; nifi ipfa juftitia,
•pel injuftitia : & quod nihil puniatur nifi voluntas* ,
ftitiJ
Nihil enirfl, five fubftantia, five adlio, five aliquid
aliud per fe coirfideratum, eft juftum, nifi
^juftitia; aut injuftiim , vel peccatum, nifi injuftia: nec
ipfa/voluntas , in qua eft juftitia, five injuftia. Aliud
enim eft vis ilia dnim* * qua ipfa anima vult aliquid: *l.p
qua: vis | inftrumentum Volendi poteft diei ( ficut vi-
fus inftrumentum vivendi) quam voluntatem homi-
narniis : & aliud eft juftitia :quam habendo, jnfta voluntas
} & qua carendoi injufta vocatur*: dicuntur* 4/.,,
etiam voluntates ejufdem inftriimenti, affedtiones 8c
ufus : quod hie longum eft infererg. Nec ipfi appeti-
tus, ( quos Apoftolus camera voeat, qua: concupifcit
adverfus fpititum; 6c legem pcccati, qn* eft in mem- Q J
bris, repUghantem legi mentis) jufti vel injiifti flint,
per fe confiderati. Non enim * hominem juftum fa-
ciunt, vel injuftum ,,rfentientem} fed injuftum, tan-
turn voluntate * cum non debet j confentientem. Di-
cit enim Apoftolus j nihil damnationis eflehis qui funt ^8i:
in Chrifto iefu, qui noft ptcundum carnem ambulant j id
eft, qiii. ilon cariiis voluntate confentiunt; Nam fifen-
tienteni fine confenfu, injuftum facerent} * fequere-
tur damnatio. Quare non eos fentire s fed eisconfen-
tire, peccatum eft. Si enim per fe * iii jufti ellent y quo-
ties illis confentiretur, injuftum facerent. Sed quando i*®
bruta dnimalia illis Confentiunt, non dicuntur injufta.
Item : fi peccata effent} auferrentiir in baptif-
mo, cbm omne peccatum abftergitur: quod nequa-
quam fieri palbm eft. Quare non eft in eorum eflentia
ulla injuftitia} fed in voluntate rationali illos inordinate
fequentd. Cum cniih illis refiftit yoluntas, conde-
ledlando legiDei fecundiim in ter iorem hominem} tunc
E eft jufta voluntas. Juftitiam enim, quam lex jubet, 8c
legem Dei dicit, quia b Deo eft} & legem mentis, quia
per mentenl intelligitur : ficut lex vetus lex Dei dicitur,
quia b Deo cft}& lex Woyfi, quia per Moy-
fen miniftrata eft. Qubd quidem dixi nullam adfcio-
nem per fe injuftam dki, fed propter injuftam volun-
tatem} in illis planum eft, qu* non injitftb pofiunt j
fieri aliquando: lit eft, hominem occidere, ficut fecit ’
Phinees : & utriufque fexus commixtio, lit in' con- n*0
jugio : * five in brutis ariimalibus. In illis verb qu*^s
nunquam nifi injufte poffont d ie , ut eft perjurium, &
qtiaedam alia , qu* nee func nominanda} non ita facile
intelligitur. Sed fi aliqua adtio , qua fft*aliquid |qua: f
non eft, nifi dum fit4 aliquid & peradlo eo tranfit, ut
4 -
iam non fit; aut opus, quod fit & remanet ( verbi A in juft* voluntatis affedtus & adfcus, qui per^feconfi-
iratiâ': ciim in feribendb ^üod fcribi non debet, tranfit dprnM>'Àlinnt^ (îintr? nfrf«' tninflirurm vnrer.'
lcriptio , qha fiunt * feriptur* qu* remanent ) .dfet
peccatum tranfeunte adtione, utjam non fit f tranfiret
fimiliter pec.catum, nec jam eflet ; aut quandiu re-
maneret quod fit ,'numquam deleretur peccatum : fed
videmus peccata fæpe & iion deleri, adlionedeleta} &'
deleri opéré non déleto. Quare nec adtio, qu* tran-
fit ; nec opus , quocf remanet, eft aliquando peccatum.
Denique fi de4 dtibnibus voluntariis, qu* injuftè fiunt,
arguuntur membra & fenfus quibus hunt} refpondere
pofliint ; Deus nos , & poteftatem qu* in,nobis eft,
fubjecit yoluntati} ut ad imperium ej us nonpoffimus
1 non movere nos ’, & facere quod vult ; irhmo. ilia mo-
vet nos , velut inftrumenta fua.,j & facit opera qu* vi-
demur facere ; née nos poflumus illi per nos reliftere ;
nec opera , qu*-facit , poflunt non fieri ; * Domin*,
quam Deus nobis dedit, nec poflumus', nec debemus
non obedire} quando illi obedimus , Deo qui hanc legem
nobis dedit, obedimus. Ergo quid peccant membra,
vel fenfus, vel opera, qu* Deus fic fubjecit vo-
derati aliquid furit, ufus injuftitiam vocet.Hac4 pfa
ratione intelligimus malam nihil efle. Sicut enim inju-*
< ftitia non eft aliud, qubm abfentia debit* juftitr* ■ jta
malum non eft aliud, qu^m abfentia dcbici borii.
Nulla autem eflentia, ( quamvis mala .dicatur ) eft
nihil, nec^* malam efle, eft * ulli efle aliquid. jNulli at malum,
enim effenti* eft aliud malam* efle; qu^m deefle ,il- ef
li bonum quod debet habere. Deelfe verbhonum^quod femum
debet adefle, non eft aliquid efle. Quare * malam efle malum
non eft ulli eflenti* aliquid efle. H*c breviterdemalo
quod femper eft nihil, indubitanter * quod eft injufti- *i. ficut de
tia., dixi. Incommpditas enim * eft malum ( unde in- •l. non e.l
commoda, mala dicuntur ) qu* aliquando nihil eft : «/. funt
ut fiirditas 8c cscitas,} aliquando * videtur efle ali- «/. videntus
d quid ; ut dolor, & triftitia. Qubd autem juftitia fit
reditudo .voluntatis propter fe fervata : & injuftitia
luntati} fi fervant quod Deus illis ordinavit ? Quic-
qiiid igitur faciunt, totum imputandum eft volun-
tati. Quod cum ita fit; miratür forfitan quis cur pro
culpa voluntatis m_embra puniancur & fenfus. Verùm
non ita eft, »on ejpim punituf nifi voluntas. Nam nihil
eft aliçui poena, riifi quod eft contra volun tatem
nulla res pcenam fentit, nifi qu* habet voluntatem :
membra autem 8c fenfus per fe nihil volunt. * Sicut
igitur voluntas in meqabris & fenfibus operatur} ita in
illis ipfa tbrquecur aut deledtatur. Quod fi quis non
non fit aliud, qu^m abfentia debit* juftid*, &
nullam habeat eflendam : qubd etiam omnis efsentia
.fit ^ Deo, & nihil fit 4 Deo nifi bonum , fufiicien-
ter me puto ofteridifse in eo * tra&atu quern fecit de c. ,. i . &
cafu diaboli. Sed de juftitia plenius in illo quem edidi '*• c• ‘i- :
* de Veritate.
Quod i
C A P Ü T VI.
! punit Deus pro peccato, non puniat pro
nihilo.
QUidam cum audiunt peccatum nihil else, folent
flicere : fi peccatum nihil eft, cur punit Detis
hominem pro peccato} cüm pro -nihilo puniri nemo
accipit ; feiat in fenfibus 6çmembris non nifi animam, Ç debeat ? Quibus , quamvis Humilis fit qu*ftio, ta
a qua eft voluntas, fentire & operari; & ideo in illis
t»rqueri aut deledtafi: habet tamen ufus ut adfciones,
quas facit injufta voluntas, yocemus peccata; <quia
in voluntate, qua fiunt, eft peccatum. Dantur etiam
quibufHam riomina, quibus fignificatu.r eas injuftb fieri
, ut fornicatio j mcndacium. Sed aliud intelligituf
men cjuia quod qu*runt ignorant, aliquid breviter ref
pondendum eft. Licet pariter nihil fit abfentia jufti-
t i* , & ubiUebet efse juftitia, •& ubi non debet efse}
punit tamen Deus rebte peccatores non pro nihilo ,
fed propter aliquid, * qiiia ( ut in pr*fato libro dixi) «/. quod u
& debitum fibi honorem^, quem fpontc redderc nocum
* ipfa aiftio, velprólatio ; aliud , tüm utrüm, ju- l«erunt, ab * invitis exigit ; & ne quid inordmatum 4/. ab injulU*
ftè vel injufte fiat, confideratur.
C A P U T V.
Quod maluni t quod eft peCccatum five injuftitia
nihil fit.
fit in regno ejus, eos feparatim £ juftis ordine com-
petenti difponit. Creaturas autem in quibus juftitia
non debet efse, non p.unit pro abfentia-juftiti*,
hoc eft , pro nihilo : <piia non eft aliquid , quod ab
illis .exigat'} nec ordo congruus univerfitatis rerum
hoc*poftuJac. Sic ica.qac.ciini punit Deus pro pccca- „(.«poitaUt
to , quod eft abfentia debit* juftiti*, qufc nihil eft}
non omnino punit pro nihflbs & veji uro eft quia nifi fit
aliquid, propter qpod punire debeat, omnino npn punit
pro nihilo. Jam peccatum 8c injuftitiam nihil efse:
& h*c non efse nifi * in rationali voluntate, nec ullam
efsentiam proprie*dici injuftam , nifi voluntatem : ex
his qu* diCta funt, apertum efse.exiftimo.
DEnique omnis eflentia eft; à Deo, à quo nihil eft
injufturn. Quare nulla elfentia eft injufta per fe.
Injuftitia autem omniho nihil eft, ficut c*citas. Non
enim aliud eft c*citas , quàm abfentia visus ubi debet
* efle ; qu* * non fnagis eft * aliquid in ocuJo ubi debet
‘ eflè yilus, quàm iri ligno ubi non debec efle. Non c-
nim eft injuftitia talis res qua inficiatur & corrumpa-
tur anima, velut corpus veneno; & quæ faciat* älk
quid , ficut videtur quando malitiofus hoiiio mala facie
opera. Nam quemadraodum cüm indomita fera
C A P U T V I I .
* Quomodo fernen hominis dicatur immundum
cipit in peccatis ; quamvis in eo. non
ruptis y.inculis difeurrendo fevit : & cüm pavis , fi gti-
peccatum.
bernator dimiflb gubernaculo dimittat earn, vèntis
& motibus maris vagatur, 8c invehitur in quælibet E X TIdetur itaque fequiqohd aut infansftatim.ab ipfa
pencula ; dicimus quia hoc facit abfentia eaten*, vel . y conceptione animam habet rationalem, fine qiia
gubernaculi : non qubd abfentia eorum.aliquid fit |
aut qiiicquam faciat} fed quoniam fi adeflent, fäce-
ccrent nefævirét fera, aut periretnavis. Ita cüm malus
homo fævit, & in quælibet animæ fuæ pericula,
. voluntatem rationalem nequit habere} auc in eo r
originale pecçâtum , mox cüm conceptus eft. Qubd
autem mox ab ipfa conceptionè jationalem ariimam
habeat, nullus humanus filfeipit fenfus. Sequitur enfin
I
o cr »ij1* i ünt ma‘f opera, impelliturj; clamamus quia ut quotiensfûfee’ptumfemenhumanum,etiamàbipfo
°P«a _ i*c operatur injuftitia : non quod ipfa ulla elfentia momento fufeepeionis * périt aritequam per.veriiat acl
;^^autfeciat aliquid; fed quoniam voluntas (çui fub- ’ ^ . . . . . .
«>ti funt omnes voluntarii motus totius hominis )-ab-
m M B L ^ivcrAs appetitibus impulfa , fe & omnia
«bifubdita iniriultinioda mala l^fis 8c effrenata&
BBÉrcClore p'ræcipitât : * quod totum juftifia , ;ff àd-
ellet, prphibet ne fipret. * Ex his'ergo facile côgribfci-
cur quia injuftitia nujlam habet élïentiam,} quamvis
humanam figuram ; totiens damnetùr in illo anima
humana •; qùoniam' non reconciliatur per Chriftum :
quod eft nimis abfurdum. Hæc igitur pars Hujus divif-
fionis penitus relinquenda eft. Sed fi non ftajim in fens
ab ipfa', conceptione habet - peccatum ; quid * eft,
quod dicit Job Déb : Qjtis poteft facere mundum , de ^ ,
immun do çonceptum femine : nonne tu qui fol us
N i j