&■ <jutd mifefiam : ut fi'cülarriâris, æterno gaudebit præmiû ;
, « atom contemneïis, æternâ poenâ doleac : 8c neut ilia
» , (tt debet , defiJeravtrit , fttmutk pttfruet
o fe pótirit dt lerere. Erg» t terni beati erit.
DEnique nullatenus vcriim vïdéri poteft, ut ju-
ftiffimus 8c poten'tilïimus nihil rétribuât amafi-
ti fe perlèveranter ; cüi nóu aimartti * tribuit élïèntiarn,
ut amans efïè pollet. Si enim nihil retribuic amanti,
fion dilcernit juftiffimtfS inter aman ten, & contem-
nentem id quod, fiifnrnè * àmari debet} nee amat
àmantem lè} aut non prodeft ab illoamari : qua? omnia
ab illo diflbnant : retribuit igitur omni ie amarc
perlèveranti. Quid autem retribuit? Si nihilo dedit
rationalem eflèntiam, ut amans eilet} quid dabit a-
manti, fi amare non ceftet ? Si tam grande eft, quod
amori fömulatür} quam grande eft , quod amori rei
fèntiet immutabïletïi fufticientiam} ita ifta fentiat
incofllblabilem indigeniiam.
Quad I
C A P t J T LX X I I . * 4t. p a« cap.
ntiWi anima huntana fit immnrtalis. Et quod
aut /imper mifera , aur atiquando
verè beata fit.
compenfitur ? Et fi tdle eft amoris fulcimentum, qua -t> v .
Ie eft amoris emolumentum ? Nam fi rationalis créa- D C Ed nec amantem animam , necelie eft æterne beai
3 cam effe}nec contemnentem, mileram; fi fit mortaieft
rétribué,
amanti & di
fideŸintt fe ,
nißftipfdns.
N;
tura, quæ fibi inutilis eft fine hoc amore, fi eminet
in omnibus creaturis : ütique nihil poteft elïè præ-
inium hujus amoris, nifi quod fupereminet in omnibus
naturis. Etenim ipfum idem bonum, quod fic
lé amari êxigit, non miniis fè ab amante defiderari*
cogic. Nam quis fic amet juftitiam, veritatem, bea-
ticudinem, incorruptibilitatem j ut his frUi non ap-
petat ? Quid ergo fumma bonitas retribuet amanti &
defideranci Ie, nifi feipfam? Nam quiequid dliiid tri—
baat, nou retribuit : quia nec compenfatur amori,
nec confblatur amantem, nec fatiat defiderantem.
Aut fi lè vult amari & defiderari, üt aliud rétribuât}
* non lè vult amari & defiderari propter lè, lèd propter
aliud : & fic non vult lè amari, led aliud : quod *
cogitare nefas éft. Nihil ergo veriùs-, quam quod om- r\
< nis anima rationalis, fi, quemadmodum debet, ftu
lis. Sive igitur amet, five contemnat id ad quod $man-
dum creata eft, necéfle eft cam immortalem ehe. Si
autertr aliquæ furie anima? rationales , quæ ncc aman- ^
tes , nec contemlie'ntes judicanda: fint, ficut elle vi~efin
dentur anima? infantum , quid de his lèntiendum ell?.
Sunt mortales, an immortales ? Sed procul dubio om-
nés hunianæ aiîimæ ejufdem natura: funt. Quare ,
quoniam confiât quafdam efle immortales ; neceftè eft o
omnetn humanam animam elle immortalem. Verùm ma'
cùm omne quod vivit., aut nunquam , aut aîiquando beat
fit veré fecurum ab omni moleftia} nihilominus eft ,,rai
nëcelïe omnera humanam animam, aut Temper mife- mt i
râm elle, aut aliquändö verè beatam.
C A P U T L X X I I I . * ai.
deat amando defiderare fumûiam beatitudinemj ali- . .
quando illam ad fruendum percipiat : ut quod nunc ^ ° d mUa'anitna privetur furnmp bono3 &
videt quafi per Jpeculum & in anigmate tune videat
*‘fa de ad faciem. * Utrùm autem eâ fine fine fruatuf,
dubitare ftultillimum eft : quoniam il lâ friiens ntc ti-
^ more torqueri poterit, nec fallaci lècuritate decipi,
ncc ejus * indigëntiam jam experta} illam poterit non
amaréj nec ilia delèret amantem fe} née aliquid erit
potentius, quod eas lèparet invitas. Quare qu^cum-.
que anima fiimmâ beatitudine femel frui coepèrit,
«cerné beata erit.
P* C A P U T L X X I . ♦
Q^tod illam contemntns , ateYnè mifera fit.
H Inc utique confequenter colligitur, quod ilia,
quæ fiimmi boni amorëm contemnit, teternam
milèriam4 incurret. Nam fi dicitur quod pro tali conquod
onmin9 ad ipfum fit * nitendum.
QUa: verb anima? incun&antcr jüdicanda? fint,
lie amantes * id , ad quod amandum fa eftæ funt,
ut illo quandoque frui ; qüæ autem fic contemnentes,
ut illo Temper indigere mereantur} aut qualiter, qub- 9
D ve merito ilia?, qua? nec amantes, nec contemnentes“
diet polïè videntur,ad beatitudinem æternam mile- \
riàmve diftribuantur, aliquem mortalium dilputandt) ctmPrthcnf
pofîè coniprehendere, procul dubio vel difficii 1 imum ITmmï’'s4
vel impoffibile exiflimo. Qubd tamen à fummè jufto^14*
r fumméque bono creatore rerum nulla eo bono, ad «3 m
quod fa<fta eft, injuftè privetur , * certilfimè eft ce-
nendum : & ad idem ipliim bonum eft omni homini
toto corde ; totâ anima, totâ mente amando 8c défi- '
derando nitendum. tndtm ‘fitempttific
juftiiis puniatùr ,ut ipfum elle , vel vitam
perdat} quia fe non utitur ad id ad quod eft fatfta}
nUllatenus hoc admittic ratio, u t , poft tantam cul-
pam, pro poena recipiat elle quod eFat ante omnem ^ x
çulpam. Quippe antequam eflèc, nec culpam habe- Erg" pu
re, nec poenam fentire potcrac. Si ergo anima con^-
temnens id ad quod fada eft, fic moritur, ut nihil lèn-
tiac, aut * ut omnino nihil fit} fimiliter fe habebic, &
in maxima culpa, & line omni'euipa ; nec * diicernet
fummè fapiens * juftitia inter id quod nullum bonum
poteft, & nullum malum vult} & id quod maximum
bortum poteft, & maximum malum vult. At
p h?G (atis patet quàm inconverliefts fit. * Nihil igitur
Ÿideri poteft confequentius, & nihil credi debet ccr-
tius, quàm hominis animam fie elfe fadam, ut fi con-
temnat ainâre fummam elfentiam, æternam patiatur
C A P U T L X X IV . *
jQuod fumma efientia fit fperanda.
SEd in hac intentione humana anima nullatenus fe
poterit exercere, fi defperet quo incendie fe pofle
peryenire. Quapropter quantum illicft utile ftudium D
* annicendi, tantum necelfaria eft fpes pertingendi. p p "“
C. A P U T L X X V.* A
Q u o i credendum fit in illam , hoc eft t credendo
' tendendutn in illam. *
^Amart auttm dut fr erarennen po te f i . quod non crtdit. Erg» &■ fide»
T e d L T l ï c Z t i i h & n U U m . ' E rgTln.rïdTin H r ^ q Z p ‘ " Z
\ r Z n l lL TZndendum efiè xn ^ ‘ dendlZ 4Tte Jen dZm
eft ad M*-.
A Mare autem , aut fperare non poteft quod non
pies. Rxpedit itaque cidem humane anim«
fummam elsentiam, 8c ea fine quibus ilia amari non
poteft, credere j * ut illam credendo, tendat in iliam.
Quod idem apt£ breviufque * fignificari pofse puco, fi B
pro eo quod eft credendo tendere in fummam efsen-
t'iam , diqatur credere in fummam efsentiam. Nam fi
quis dicat fe credere in illam , fatis videtur oftendere,
& perfidemquam profitecuf , ad fummam fe tendere
\ete in elsentiam} & ilia fe credere, qua? ad hanc pertinent
edtnd» intentionem : nam non videtuf credere in illam, five
e in it- qui credit quod ad tendendum in illam non pertinct}
ap. 7i. “ ve Per Eoc quod credit, non ad illam tendit. * Et
credtti» fortafse indifferenter did poteft, credere in illam, *8c
Hoi'cre- a£l illam : ficut pro eodem accipi poteft credendo ten-
no» ad <Jere in illam , & , ad illam : nifi quia quifquis tenden-
T ‘ do ad illam peivenerit, non extra illam remanebic,
ludcn-' fed intra illam permanebit. Quod expreflius & fa-
cP‘ .in miliarihs fignificatur yli dicitur tendendum else-in il-
,'jLef. lam; quikm fi dicitur, ad illam. Hac itaque ratione
xiinmi plUO congruentiils pofse did crcdendum efse in il- q
lam} quam ad illam.
<ftio i fi fe oportunitas * offerat operandi, otiofam »/. eft
ellej fed | magis fe quadam operum exercere fre- ,cnf*'
quentia , quod fine dile&ione facere non polfec, vel
hoc folo probari poteft; qiiia quod fummam jufticiam
diiigit, nihil juftum contemnere, nihil valet injuftum
admirtere. Ergo quoniam quod aliquid operatur, in-
elfe fibi vitatp, fine quaopefari noti valeret ,'pftendic:
non abfurde dicitur & operofa fides vivere, quia ha-
bet vitam dile&ionis, fine qua non operarctur ; &
otiofa fides non * vivere, quia caret vita dile&ionis ,
cum qua non otiaretur. Quare.fi c je c u s dicitur, non '
tantum qui perdidit vifum 5 fed qui * cbm debet habere
,. non habet: cur non'fimiliter poteft dici fides fine
dileftione,morru.i; non quia vitam fuam , id eft, di-
le&ionem perdideric ? fed quia non habet, qua.m.fem-
per habere debet ? Quemadmodum igitur ilia fides ,
qua per dileEtionem operatur, Viva efte cognofcitur: ita Vivafidu
ill^ qua? per contemptum otiatur, m®rtua elfecon- ‘'ZdPdlde*
vincitur. Satis itaque convcnienter dici poteft viva fi- tee .■ menu*
des credere in id , in * quod credi debec} mortua v e r b f^ V ^
fides credere tantum, id quod credi debec. 'pdmdlde.
C A P U T L X X V I I I . * 4/’ c*p-
Quod tres fumma ejfentia quodammodo dici poffit.
poteft quid fint » tres perfind , quo ipfie plûtes fiant. t)ec fnim ‘funt
fubft at,na , qnetperfona . ut tn ho mm,bue . qui quo, perform . tot ind.
vidua funt fubfianlU. itaque % fuml... ...... B S M
.n L a ,faZmTe ß w u T " * dlC ,Url
1 funt flare
plura
five tres fiebilaniid.
'dici poteft una tffetma , ^ ? rT f f îo n T ,
». 74. C A P U T L X X V I . *
Quod in Patrem, & F ilium, & corum Spiritum
parit er, & in fingulos, & fimitl in tres
ctedendum fiti
Sic credendutn eft, quia ipfi tres & fingultu ebrum eft ttna fumma effen,
y ,n quam folam omnu hom» debts xredert , ficut hac frla eft urnlut
pottSi; ita illam credere, nifi tenaat in illam. nulls prodefiZ’ *
nuUui
■ illam
m
\ K^j 8c eorum Spiritum , 8c in fingulos:8c fimul it
»tres: quia & fingulus Pater', Sc fingulus Filius, 8c’ fin
. gulus eorum Spiritus eft fumma ellentia i & fimul Pa>
• ter, 8c. Filius, cum fuo Spiritu funt una eademqui
. fumma ellentia , in quam folam omnis homo debe
»credere : quia eft folus finis, quern in omni cogitati
aituque lolo per amorem debet intendere. Unde ma
f nifeftum eft quia ficut in illam tendere, nifi credat ii
. lam, nullus poteft : ita illam credere, nifi tendat it
illam, nulli prodeft.
C A P U T LX X V I I . ♦
Qua fit viva , qua mortua fides»
«MM
QUapropter quantacumque certitudine credatur
ECce patet omni horiiini expedireut credat in quan-
tanta res f inutilis erit fides, & quafi mortuum
aitquid} nifi dile&ione valeat & vivat. Etenim nullatenus
fidem illam, quam competens comitatur dile-
dam ineffabilem trinam Unitatem, & pnam Trinitatem
: Unam quidem , & Unitatem, propter unam
elfentiam ; trinam verb, & Ttinitatem, propter très,
nélcio quid. LicetIfnim poffim dicere Trinitatem ,
propter Patrem , & .Fiimm , & utriufque Spiritum , Dl(i ncn pa_
qui funt tres ; non tafnen * poftum proferre uno nomi- teft'qZd fint
ne, propter quid très} velut fi dicerem , propter tres "L pfÈËQ
perfonas} ficut * dicerem unitatem, .propter unamfiant-
fiibftantiam.'Non enim putandæ liant tres perlonæ : ^bftamZ^*
P Tuia omnes plures perfonæ fie fubfiftunt feparâtim ab W$ p'rfiL.
invicem} ut tôt neceflè lit elle fubftantias, quot funt
psrfônæ : quod in pluribùs hominibus, qui quot per-
fonæ, tôt individuæ funt fubftâtia?, cognofcitur. Qua^ rnfummu
re in fùmma eflèntia, fîcut non fiint plures fubftantiæ- effen,ia non
ita «ce plures perfonæ. Si quis itaque inde velicalicui p M f S
loqui/quid tres} dieet elle Patrem, 8c Filium, 8c Plures
utriufque Spiritum : nifi fortè indigentiâ nominis pro^ d,u
prié convenientis coadus elegerit * aliquod ex illis no- ÈMinii-,
minibus , quæ pluraliter in fumma ellentia dici non îZ.'quZpîL
* poflunc, ad fignificandum id quod congi uo nominè f iP j % ef"
dici non poteft : ut fi dicat illam admirabilem Trinita- gZfiîeZr\lr.
tem elle unam eirentiam , vel naturam} 8c tres perfo* limu‘
nas, live liibftantias. Nam hæc duo nomina apti
eliguntur ad fignificândam pluralicatem kin fumma ef- jg j j j j /Mm-
fèneia : quia perfona non dicitur, nifi de individuara- * *'
cionali natura } 8c fubftantia principaliter dicitur de
P individuis , quæ maxime in pluralicace* fubfiftunt.
11 Individua namqué maximèj(ùbftant, id eft , fubjacenc
accidentibus î & ideo magis propriè nomen lubftan-
tiæ fufcipiunt. Unde jam lupj^à manifeftum eft fum»-
mam éflentiam, quæ nullis fubjacet accidentibus,
propriè non polfe dici fubftanciam s nifi fubftantia. Summa ef.
ponatur pro elfen'tia. Poteft ergo hac neceflïtatis r*.-r2 üûr Vt
tione irreprehenfibiliter ilia fdmma 8c una Trinitas ZcJdtmlbL“!
five trina Unitas, dici una elïèntia, & tres perfonæ> Vh/Lfful.
live tres fubftantiæ. * jfms»! * “
Uij