Expohitur qua fit turpitude detegi vent a y ad rationts
propojita intelligeniiam.
QTJa'ramus, igitur qua* fit/hac turpitudo, cujus
re'rdado dignum efiicit movte legis tranfgrellb-
,rem., Turpe eft j ubi pars parti non convenit. In cor-
pore autem humano antfc primi hominis pravarica-v
tionem nihil eric turpe, niKil diflonum • cum harnio-
nia ilia boni cteatoris manu bene ac deccnter apta-
' • ta adhuc permanents pars parti convcnirct. Dcoque
anima, anima verb corpus luiim per omnia fubditum
eftet. Poftqunm verb pravaricatione mundati anima
Deb fabta eft inobediens: fuperioris Dei rebelli informs
qorpus■ deftitit efte obediens. Statim quipp’e ocult
ntf. j- aperti funt tranlgreftoribus. Et apertifunt, inquit,
oenliedrwn: videlicet ad fe invicem concupifccndum. "
Et cum' prills nudi client, nec erubefeerent: mox corporis
fui partes verfas efte fentientes m pudenda : &
tegereilla feftinantes, peri’Xomata fibi fccerunt. Quod
edam nunc in pu'eris, vel infantibus viderc promptum
eft, qui quamdiu coneupifcentiam hanc non fentiunt,
pudenda non habent: quia de aliquacorporis fui parte
erubefeere nefc.iunr, Ubi verb illius ineipiunt efte
expertes , jam partes illas intedtas ferre non ferunt.
Sbluta' igitur in pi imis illis hominibus pulcherrim&
illfi harmonia , fa&a eft turpitude non minima ,
originalis poena cum original!pcccato ab illis in pofte-
ros tranfitura. Ex hoc igitur in corpore noftro, corpora
peccati, membra ilia, qua: huic ferviunt concupif-
centia , pudenda, vel turpitudo, vel ignominia nomi-
nantur j exterioris turpitud/nis, id eft, concupifcentia
velamert femper & latebra's naturaliter exigentia. Hac
autem concupifcehti* turpitudo tunc revelatur, cum
ad indicium fui membrorum fuorum fibi exhibet oftir.
cium ^ g e f t it in effedtum ohmi illo rationalis anima;
vigbre fie hebetato, confufo, & deje&o, & turpiflima
libSdini’carhisfubftrato, ut meritoilla horapofljt au-
dire-: /Sdam ubi es ? id eft, qui Deo efte fimilis vo-)
luiftii non vides quodevenifti ? Et quid turpius hac
turpitiidinePquid ignbminiofius hac ignominia ?quam
Cn. «, Apoftolus denotans : Fugite, inquit, fornicationem.
Omne peccatum, quodpeccavit homo, extra eorpus eft:
Qfii vitro form cat ur, in corpus fuum peccat :.id eft, omnia
pecc-ata animam quidem ladunt, corpus tamen
non deturpant. Qui verb fornicatur ,nonfoiumDeum .
©ffendit ,& contaminat animam : fed & ipfam corporis
pulchritudinem totam foedat & dehoneftat. Si-»
cut ©litm furi deprehen fo, ferro vel igne nota inuritur
lEterni opprobrii: fic natura noftrae vitio pravarica-
tionisftn toto fuo corrupt*, per eum, inquo-tota nunc
crat, & extra quern non erat, indicium eft hoc in pos^:
nam peccati fui. Quae turpitudo in omnibus perpetuo
verecundi* tegmine elfet valanda , nifi ex poena pri-
ini peccati generationi human* effet necefiaria.
Concluditur ratio propofita & declaratur vetita inter
quofdarn fanguine junSios connnbia ob reverentiarn
quarn fibi invicem debent.
CUjus tamen generatibnis nullus amor revelari
earn permitcit in illis,de quibus lex dicit: quo pro*
ximi lint fanguinis, & ipfius jure & inftindlu natura;
earn fibi debent invicem charitatis reverentiarn: uc inter
fe his contumeliis afficiendi corpora fua nulla pof
' fit efte jufta caufa , nec ^oflit fupeiduci aiiquid hone-
ftum, quod tegere polfit hoc inhoneftum. Noli qubd
negem nuptias fandlas & cubile immaculatum, qu*
legitime & ciim timore Dei celebrat* pio amore ma-
trimonium, quo nubentes efheiuntur unus fpiritus:
I ex quo fadli funt una caro, & amore fanefco x & defi-
derio generand* prolis, fic contegunt honeftate fui, &
abforberit qnodammodo illam humarf* generationis
poenalem turpimdinem : ut fecundum Apoftolum ,
qui nubunt, fine quafi non nubentes. Unde & in Ca-
talogo turpitudinum non revelandarum etiam con-
jugis turpitudinem Lex ponit non revclandam. Tur- lm. ,j,
pitudincm, inquit, uxoris tua non rtvelabis.
C A P U T VI I .
Cur ea prohibitio apud ChrifUanos ad ulteriores gradus
proiendatur, qukm aqud Judeos.
SIcut igitur jam dibfcum eft > qui extra tribum nubere
prohibebantur, eadem lege ad proximos fanguinis
' accedere non permittebantur, fed apud . ill os vix ter-
tium gradum confanguinitatis tranfibat lex ilia natu-
ralis affe&us : apud nos .verb, in quos tempus cor-
re Cl ion is devenit y quibus correxit orbem Doninus, id
eft, perfebtionem, qui non commovtbitur: crevit pie-
tas*," fuperabundavit honeftas : & ad defignandam E-
vangelii perfeiftionem ternarius ille numerus duplica-
tus porrexit fe in fenarium, qui perfettus eft numerus,
& fiiis partibiis conftat: ficut Evangelii veritas per fe
flat , nec eget aliquo , quo fulciatur. Licet apud anti-
quos etiam viri laude digni honeftis aliquibus caufis
intervenientibus de primo, & fecundo gradu temera-
re pr*fumpferint: ut ante legem , Abraham, Ifaac,
& Jacob nuper ^ caeteris gentibus fegregati propter fu-
giendam cum gentibus commixtionem proximas- fan-
i guinis fui duxerunt. Sub lege verb Caleph Othoniel if-
fatri fuo minor vi&a civitate Debirarum in premium
vi'dtorue filiam fiiarn dedit uxorem. Sed 6c Thamar,
ciim opprimeretur a fratre : N o l i inquit, frater, fed * . 'ji
pete me a Rege, non negabit me tibi. Et certc Re x , qui
fratri fororem dicebatur daturus uxorem, pater u-
triufque : quod ciim , ficut dixi, quibufdam caufis
intervenientibus illi pr*fumcrent j Chriftiana pietas
nihil vult honeftum judicare, quod faciat contra ho-
neftatem natur*. Ecce, quid mihi videatur fuper
quxftione tua , fi placet, bene : fi difplicet, facile
veniam obtinebo apud te.
1.43
i f f i i i l i i
SANCTI ANSELMI
C A N T U A R IEN S ' I S ARCHIEPISCOPI
D I A L O G U S
D E G R A M M A T IC O
C A PU T P R IMUM.
zAn Grammaticus fit fubfiantia 3 an qmlitas : proponuntur, rationes in
S utramque partem.
D
D i s c i p u l u s,. > i
E Gfamn^tico peto, ut me çertum facias
uirùm fit Subftantia an Qualitas; ut hoc
qaicquid '
cogtiito, quid, de aliis qur^imiütçr denominative
diçuntur, fendre debeam "gnofeam. Mag.
Die primùfn cur dubites? Difc, Ideo, quia videtur
utrumque pofïè probari ncceftariis racionibus,„etre, feir-
licet,' & non eue. Mag. Probaergo* E>ifc. Ne ergo
feftines contradicerc, quicquid dixero j fed patere me
rationem * ad fuum finem perducere : * deinde aut
approba, aut corrige. Mag. Uc vis. Difc. Ut quidem
Grammaticus prqjbetur elle fubftantia, fufEcic quia
omnis Grammaticus homo, & tynnis Homo fubftan- g
tia. Quicquid enfin habet Grammaticus, uc-fequatur
* eum fubftantianon habet nifi ex eo quia homo eft/.
Quare hoc conccfto ut homo fic, quæçunque fèqiuin -«
tur hôminem, feqiiunutr Gramrhacicùm. Qupd vero
Grammaticus fit Qualitas, apercé fatentur Philofophi
qui de hac re traftaverimt : quorum audtoritatem de
His rebus eft * i.mpudentia improbare. Item quoniam
necefte eft utGrammaticus fit aut Subftantia, autQua-
iftas j * ut quodlibet horum fit, Vilterum * non fit j &
quodlibet non fit, alterum neceffe fit efte : quicquid
I valet ad inftruendam unam partem, deftruic alteram
j & quicquid * unam débilitât, alteram roborat-.
» Cum ergo alterum horum verum fit ; alterum fal- C
’ film j rogo ut falficatem detegens, aperias mihi veri-
taterti; '
C A P U T II.
Ratioges propofita redarguuntur.
M a o i s t .
ARgumenta , qu* ex utraqne parte pofuifti, ne-
celfaria funt i nifi quod dicis, fi alterum eft > al-,
terum effe non poftje. Quare non debes à me exigerc, ut £)
alteram partem elfe falfam oftendam , quod ah ullo
fieri, non poceft : * fed qnomodo fibi invicem non répugnent
, aperiamy fi à me fieri poteft: fed vellem
ego priiis à tejpfo audire quid his probationibus cuis
objici polfe opineris. Difc Hoc quod tu à me exigis,
* ego à te intentus expedabam. Sed quoniam tu eaf-
dem probationes afleris irrèprobabiles j pieum eft, * „i. q^od da,-
quid dubico, .aperire * quid me folicicet > tuum verb eft bit0 .
utriufquc partis firmjtatem & converiientiam often- * ‘ ^
dcre. M a g . Die ergo tu quod fentis, & ego tentabcj
facere quod pofeis. Difc, Illam quidem propoficionem,
qu* dicit Grammaticum efte hominem, hoc modo
repelli exiftinao : quia nullus Grammaticus poteft in-
telligi fine Grammatica j 6c omnis homo poteft in-
telligi fine Grammatica. Item: omnis Grammaticus
fufcipic magis & minus j & nullus homo fufeipit ma-
gis 6c minus: ex qua utraque * contextione binarum 4
SccSionf
propofitioniim conficitur una conclufio, id eft, nullus
Grammaticus * eft homo.
C A P U T I I I .
Rationes propofita contra redarguetitem frmantur.
M A G I S T .
NOn fequitur. Difc. Quare ? Mag. An tibi videtur
animalis nomen * aiiquid aliud fignificarc,
qu^m fubftantiam animatum fenfibilem ? Difc. Pror-
fus nihil aliud eft animal, quam fubftantia animata
fenfibilis; nec fubftantia animata fenfibilis aliud eft ,
qu^m animal. M a g . Itaeft. Sed die , * qu*fo, utrum Wjf qUoqi*
omne, quod non eft aliud qujtm fubftantia animata
fenfibilis, poflit intelligi praeccr, racionalicacein; nec
fit rationale ex neceflitate. Difc. Negare non polfum,
Mag. Omne igitur animal poteft intelligi prater ratio-
nalitgtem j & nullum animal eft ex necelfitate rationale.
Difc. Neqtieo dicere qüin ex concefïis confequa-.
tur : quanquam valde metuam quod te fufpicor in-
tendere. Ma g. * At nullus homo poteft intelligi pra- 4/< A
ter rationalicatem i * 6c omnem hominem neceffe eft ^ aut •
rationalem efte. D if . Anguftia funt mihi* utrinque: 4
nam % concedo, concliidis nullum hominem elfe
I undique
animal; fi renuo, dices me non tantum pofte intellig
i, fed verè efte fine rationalicate. Mag. Ne timeas;
non*enim fequitur quod puta's. Difc. Si fic eft , ut pro-
mictis, fpontaneus concedo quicquid propofiiifti :‘fin ,
autem, invitus. Mag. Contcxe igitur tu ipfe quatiior
ultimas propófitioncs quas feci, in duos lyll.qgifmos.
Difc, * Hoc u.tiquc ordine digeri poflunt: 0 mne ani-