88 * S A N C T I A N S E L MI
si. quod fu ncgarc. Anf. Nihil autcm eft* fupra omnequod Deus A hominum (atisfatere debet. Quoniam ergo illi ne*
c non eft, nifi Deus. Bof. Vcrnmi eft.*Anf. Non ergo
poteft hanc fatisfa&ionemfacere, nifi Deus. Bof. Sic
fèquitur. A n f Sed nec facere illam debet, nifi homo }
alioquin non facisfacit homo. Bof. Non videtur aliquid
juftius. A n fS i ergo, fitut Conftat, necelle eft
ut de hominibus perfieikter ilia fuperna civitass.nec
hoc elfe valet, nih fiat pra*di<fta fatisfa&io, quam nec
poteft facere nifi Deus, nec debet nifi homo j necefle
eft ut earn faciat Deus homo. Bóf. Benedidlus Deus :
jam magnuln quiddam invenimus de hoc quod qua:ri-
rimus : profequere igitur ut incoepifti. Spero cnim
quia Deus nos adjuvabit. Anf. Inveftigandum eft
*l> & nunc quomodo poffit * fieri Deus homo.
C A P U T Y I Ï .
Quod neCefe f t eundem ipfum tfe perftliim Deum,
& perfeBnm hominem.
Kdiurd Jivi. IPX Ivina * cnim natura & humana non poflunt in
Vtn’pt'tft1 in * J * invicem mutari, ut divina fiat humana, vel
humanam.nes humana divina ■; nec ita mifeeri, ut qujedam tertia fit
divinlm.** ex duabus, qua: nec divina fit omnino, nec humana.
iiu'n lu^d“** ^ en^ uc ^ fieri pollet ut altera in alteram convent re*
mtfetri, t*ttx tur, aut eflet tantum Deus , & non homo j aut foli\m
HrUdfiat** fi0mo 3 & non Deus. Aut fi mifcerentiir ita ut ex duabus
coïruptis fieretquaidnm tertia ( quemadmodum de
duqbus individuis animalibüs djverfarum fpecierum
raafculo Sc feemina nafeitur tertium, quod nec patris
queunt ; necefse eft ut de illis fi qui hoc faciet. Amg
plius ; ficut Adam Sc totum genus * ejus pér le ftetifset hun»a«*
fine fuftentatione alterius creature, fi non peccafset :
ita oportet ut fi idem genus * refurgit poft cafum, per fe
refurgat Sc relevetur. Nam per quemeunque in ftatum
luum reftituatur, per ilium . utique ftabit, per quern
ftatum fuum recuperabit. Deus etiam quando huma-
nam naturam primitùs fecit in folo Adam } nec feemi-
nam, ut de uuoque fexu multiplicarentur homines*
facere voluit nifi de ipfo ; * apertè monftravit fe non
nifi de Adam voluifse facere quod de humana'natura
fa&urus erat» Quapropter fi genus Adæ per aliquem re-
levatur hominem, qui non fit de eodem genere j non
in illam dignitatemqüam * habiturumerat, fi non pec-
cafset Adam, & ideo non intégré reftaurabitur, & Dei
propofitum deficere videbitur : quae duo inconvenien-
✓ tia fiint : ergo necefseeft, ut de Adam afsumatur homo,
per quern * reftauretur genus Adæ. Bof Si ratio- «/.
nein îèquimur j ficut propofuimus, hoc inevitabili- dum cft
ter Oportet else. A n f Inveftigemus nufic utrùm afsu-
menda fit à Deo natura hominis de pâtre & de matre*
ficut alii'funt homines } aiit de viro fine foemina } aut de
foemina fine viro. Nam quocunque modo ex his tri-»
bus modis fit, de Adam Sc de Eva erit* de quibtis eft
omnis hömo utriufque fexus} nec aliquis modus ex
tribus his façilior eft Deo quàm * alii, ut eo modo po- 4/* *!>“•
tiusdebeat afsumi. “Bof Bene procedis!. Anf.Yciùtn
non eft opfis multo labore, ut oftendatur q.u ia mun*
dius & honeftius procreabitur homo ille de (bio viro
integram , nec matris fèrvat naturam $ fed exutraque VC1 fosmipa, quam de commixtione utriufque, ficut
tertiam * mixtam ) nec homo eflêt, nec Deus. Non omnes alii filii hominum. Bof Sufficit* A n f Aut ergo
de (blo viro , aut de fola feemina afiumendu^ eft. B ^
Aliunde non poteft. Anf. Quauor modis poteft Deus
facere hominem j videlicet, aut de viro & de feemina ,
■ ficut afiiduus ufus monftrat-j aut nec de viro,nec de
feemina, ficut creavit Adam} aut de viro fine feemi*
na, ficut fecit Evam ; aut de feemina fine viro} quod
nondum fecit. Ut igitur hunc quoque xriodum probet
fus fubjacere poteftati, & ad hoc ipfum opus dilatum
efie j nihil convcnientius, quilm ut de feemina fine viro
afiumat ilium hominem quern quaïrimus. Utrhni
autem de virgine, aut de non virgine dignius hoc fiat,
non eft opus dilputare j fed fine ©mni * dubitationeaf- difpun*
(erendum eft quia de virgine Deum * hominem nalci
igitur poteft fieri homo Deus, quem quærimus, ex d
yina & humana naturae, aut converfione alterius in
alterana, aut corjruptivâ commixtione utriulquein tertiam
: quia hæç fieri nequeunt ; aut fi fieri valerent, ni-*
hil ad hoc quod quærimus* valerent. Si autem quolibet
modo ita conjügi dicuntur hæ duæ naturæ integræ,
ut tarnen alius fit homo, alius fit Deus, & non idem fit
Deus qui & homo; impofEbile eft ut ambo faciant quod
fieri necefle eft. Nam Deus non faciet, quia non * de*
bebit; & homo non faciet, quia non potcrit : ut ergo
hoc fàciat Deus homo, ifeceise eft eundem ipfum else
fJerfe&um Deum, & perfectum hominem , qui hanc
(atisfadlionem fadturus eft : quoniam earn facere non
poteft , nifi verus Deus j nec debet, nifi * verus homo« £) oportet. Bof Secundum placitum cordis mei loqueris.
Quoniam ergo, fervata integritate utriufque naturx,
necefse eft inveniri Deum hominem; non minus necefi
(c eft has duas naturas integras convenirein unam per-
(onam, quemadmodum corpus & anima rationalis
conveniunt m unurn hominem : quoniam aliter fieri
nequit utidem ipfe fit perfedtus Deus & perfedlus homo.
Bof Totum mihi placet quod dicis»
C A P U T V I I I .
JQuod ex genere Ada, , & de Virgine feemina Deum
op or teat ajfumere hominem.
A N s E L M.
REftat mine quæîere unde & quomodo afiumet
Deus humanam naturam. Aut enim afsumet earn
de * Adam ; aut faciet novum hominem , quemadmodum
fecit Adam de nullo alio homine. Sed fi novum
dl. faciet hominem * facit non ex Adæ genere j non pertinebit ad
genus humanum, quod natum eft de Adam î quare non
debebit fatisfàcere pro eov quia non erit de eo. Sicut
enim redlum eft ut pro culpa hominis homp fatisfaciat $
ita necefse eft ut facisfaciens idem fit qui peccator aut
ejufdem generis : aliter namquenec Adam , nec genus
él.fttüjfaciet ejus * farisfacerct pro (e. Ergo ficut Adam & Eva
peccatum in omnes homines propagätum eft ; ita nullus
, nifi vel ipfi, vel qui de illis nafeitur, pro pcccato
Anf. Eftne folidum hoc quod diximus} aut vanum ali*
quid, ficut nubes : quod dixifti nobis infidèles objice-
re ? Bof Nihil folidius. Anf. Pinge igitur non fuper
*fidam vanitatem, (ed fuper folidam veritatem, £ r4*.fi«10<
die quia valde convenit ut quemadmodum hominis
peccatum & caufa noftræ damnationis * initium (bmp- *l. principle
à foemina } ita medicina peccati, & caufà noftræ pium
* (alvationis nafeatur de foemina i ac ne mulieres def-
perent (e pertinere ad (ortem bcatorum, quoniam de ƒ«»»*» » •«
foemina tantum malum proceflit $ oportetut ad refor-
mandam (pem earum, de muliere tantum bonum pro- fami»*-
cedat. Pinge & * hoc : Si virgo erat, quæ caufà fuit
p humano generi totius mali} multo magis decet ut virgo
fit, quæ caufa erit totius boni. Hoc quoque pinge : Si
mulier, quam fecit Deus de viro fine foemina , faéta
eft de virgine î convenit valde utvir quoque , qui fiet
de foemina, fine viro fiat de virgine. Sed de pi<fturis «
quæ poflunt pingi fiiper hoc , quia Deus homo de vir*
gine muliere nafei deoet} ifta nunc fudiciant. Bof Yal*
de pulchræ Sc rationabiles funcnftæ piéburæ.
C A P U T
CUR EtEUS HOMO. LIB. II.
A. taceam, quomodo dicemus eum non potuifse mentiri:
quod femper peccatum eft ? Ciim cnim dicat Judjeis
de Patre: J i dixero quia non fcio earn, ero fimiiis vo-Z°ha- 55«
his mtndax : & inter ha:c verba dicat: non fcio eum:
quis eum * dicat eafHem tres nequivifse proferre di«5fcio- al' dice*
nes, five aliis verbis , ut fie diceret, nonfcio eum i Qnod
fi.faceret, ut ipfe ait, efset mendax, quod eft efse pec-
N Unc quoque catoreml' Qnare, quoniam hoc potuit,' peccare po-
Deus,quieft perfonas,afsumatA tuit. AnffEx hoc dicere potuit j & peccare non potuit.
Bof * Hoc oftende. Anf. Omnis poteftas fequittir vo-
luntatem. Gilm enim dico quia pofsum loqui vel am-
bulare, fubauditur, fi volo. Si enim non fu bin tell ioj-
tur voluntas j non eft poteftas, fed neceflitas. Nam
cum dico quia nolens pofsum tralji aut * vinci, non eft
hsc * mea poteftas; fed neceflitas , & poteftas alterius. nt*
Quippenon eftaliud, pofsum trahi vel vinci, quW,
■ M | I „ H alius me-trahere vel vincere poteft. Pofsumus itaque ■
potius perfona Filii * debeat incarnari, qukm l?atris g dicere de Chrifto, quia potuit mentiri, fi fubaudiatur,
“ aut Spiritus (anfti ? A n f Siquadibet alia perfona in- fi vellet : & quoniam mentiri non potuit poleiis, nec fy“ 2 5 C!
potuit velle mentiri j * non minus dici poteft V' if**
mentiri. Sic itaque potuit, & non potuit mentiri. Bof numm.
Nunc redeamus ad inveftigandum de illo quafi nondum
fit, ficut inccepimus. Dico igitur, fi peccare non
poterit, quia ficut dicis., non potent,velle; ex necefli-
tate fervabit juftitiam^‘ quare non ex libertate arbitrii
juftus erit. Qme igitur gratia illi. pro juftitia fua debe-
bitur ? Solemus namque dicere Deum idcirco fecifse
Angelum & hominem tales qui peccare pofsent j qua-
tenus cum pofsent deferere juftitiam, & ex libertate arbitrii
fervarent; gratiam & laudem mererentur i qps
illis,, fi necellicace jufti.efserit y non deberenttir. A f f .,
Nonne Angeli, qui modo peccarehequeunt, laudandi
funt. Bof.Sunt utique; quia hoc; quod modo non pofi p“ c"ft ne’ntn
funt, meruerunt per hoc quod potuerunt & nolue- /-«■*"
runt. Atif Quid dicis de Deo, qui peccare non po- d*nil^ nu
C A P U T IX .
Quod necefe fit Verbum folum , & hominem in
Unam cónvenire perfonarn.
A n s s L M.
rUnc qiioque qusrendum eft .in qua perfona
I j] Deus , qui eft tres perfona:, hominem afsumat*
Plures enim peffonae nequeunt unum eundemque hominem
afsumèrein* unitatem perfona;. Quare in una
perfona tantum hoc fieri necefse eft. Sed de hac uni-
taté perfons Dei & hominis : & in qua perfona
• Dei hoc magis fieri opqrteat, in* epiftola de Incarna-
tione Vcrbi ad Uominum Papam Urbanum dire«5ta ,
quantum ad pratfentem inveftigationem fufficere pu-
¥ locutus fum‘. Bof Breviter tamen4 hictange cur
carnetur, erunt duo filii in Trinitate, Filius, fcilicet,
Dei,qui Sc ante incarpationem F.ilius eftj Sc ille, qui per
incarhationem Filius erit Virginis: Sc erit in perlonis,
qiföTemper aequales efse debent., in^qualitas fecun-
düm dignitatem nativicatum. Digniorem namque na-
tivitatem habëbit,. natfis ex'Deo, qukm natus ex Virgine.
Item: fi Pater fuerit iricarnatus, erunt duo nepotes
in Trinitate; quia Pater erit nepos parentum Virginis
per hominem afsumptum ; Sc Verbum , icum nihil
habeat de homine, nepos tarnen erit*Virginis, quia filii
ejus erit filius : qua: omnia inconvenientia funt, .nec
in Incarnstiorie Verbicontingunt. Eft Sc aliud,cur magis
conveniat incarnari Filip, qukm aliis perfonis: quia
convenientius fonat Filium fupplicare Patri , qukm
aliam perfonarn * alii. Item : homo., 'pro quo erat
oraturus j diabolus , quem erat expugnaturus ; am-
bI.o.. fca. 1l fra. mmm fci.m 1il1i!t..u. dj i!n e m Dï ei* pe_ r propri- am vo1lunta- q teft : nec hoc meruit per poteftatem peccandi, qua non
tteermn Dprrsæfifiummpoffeerraanntt.. TUTnnddee rqiunaaffii ffpnepcrtiaalliiwucs adversus peccavic : nonne laudandus eft pro juftitia fua ? Bof:
perfonarn Filii * peccaverunt, qui vera Patris fimi-
litudo creditur; Illi itaque, cui fpecialius fit injuria,
convenientius attribuitur culp® vindida , aut,
indulgentia. Quapropter "cum ratio nos inevitabilis
pcrduKerit ad hoc, ut necefse fit divinam & humanam
naturam in unam convenire perfonarn : nec hoc fieri
poffit in pluribus perfonis Dei, Sc hoc convenientius
fieri,pateat in perfona!Verbi, quàm in aliis: necefse
eft Verbum Deum Sç hominem in .unam .convenire
perfonarn. Bof. Çic eft via , qua me ducis, undique
munitaratioue ; ut ncquer ad dexteram, neque ad fi-
nifträvideam me ab ilia pófse declinare. A n f Noriego
te dueö ; fed ille, de quo loquimur, fine quo nihil p< "
fumus, nos ducit ubicunque viam veritatis tenemus.
C A P U T X.
Quod idem homo non ex decito moriatur : & quomodo
poffi t vel non pojjit peccare : & cur ille , v il Angelus
de fua juftitia jaudandus fit ; cittn peccare non
fifin '-
u:A N S B L M. Trum autem hpmo ille fit moriturusex debitOj
ficut* omnes alii homines ex debito moriuntur,
Hîc volo ut refpondeas pro me : nam fi.dico eum non
efselaudandum', fcio me mentiri. Si autem dico lau-
dandum, timeo* infirmare rationem -, quam dixi de infirmarJ
Angelis. Anf. Angelinonfuntlaudandidejuftitia fua,
quia peccare potuèrunt} fed quia per hoc quodammo-
do à lè habent qutid peccare nequeunt : in quo aliqua-
tenus fimiles funt Deo, qui à fè habet quiequid. habet.
Dicitur enim dare aliquid , * qui non aufert quando dl. quod
poteft i,& facere efse' aliquid, qui çum poffit idipfum
facere non.efse, non facit.. Sic itaque cum Angélus
potuit auferre fibi juftitiam, Sc non adftulitj & face-
ré fc non efse juftum, Sc hon fecit j redè afseritur ipfe
nihil pof- «rj fibi dedifse juftitiam, & feipfum juftum fecifse. Hoc
igitur modo habet à fè juftitiam : ( quia creatura cam ImP i
aliter à fe habere nequit ) Sc idcirco laudandus eft
fua juftitia j * nec neceffitate, fed libertate juftus
quia impropriè dicitur neceffitas. ubi nec coa&io ulla Ulu 'fl ! n,e
eft,^nec prohibitio. Quapropter quöriiam Deus p e r - a
feâè habet à fè quiequid habçt ; ille maximè lau - f i Met quit.
danduscft de bonis qnæ habet & fervat, non ulla
neceffitaçe j fèd i ficut fiiprà dixi. propriâ & 'æternâ
immutabilitate. Sic ergo homo ille, qui 'idem ipfe / S ï* VoT
Deus erit, quoniam omne bonum quod ipfe habebit, ntt,dflt*:
à fè habebit j non neceffitate, fed * libertate, Sc à
fèipfojuftus, Si idcirco laudandus erir. Quamvis enim mutab,lilatt‘
non uîvcftigare debemus : Sed fi Adam moriturusnon E humana natura à Divina habeat quod habebit} idem
““ CraaCc » u nnoo.nn ppeeccccaaffsseétt j: mmnu 1l trAo mmaaigr iies. iifflt-/e. mmmor-treamm pati » m. . • r . \ r. \ r / • « *
"•* »’ cluo peccatum efse non poterit, quia
eus*erit. Bof. In noc volo tealiquantulum morari},
ive enim dicatur pofse, five non pofse peccare, in utro-
que mihi non parva nafeitur quæftio. Nam fi non
po se peccare dicitur, * difficile credi debere videtur :
* eni™^o^[^ntulfimloquàrn6riquafideill6, qui nun-
quam ruerit, ficut hadlenus fecimus j fed velut de eo,
quem & epjus faQa novimus : quis, neget ilium mulrà
P ui se facere, quæ peccata dicimùs ? Quippe, ut alia
tarnen ipfe à fèipfo ( quoniam duæ naturæ una perfo-
naerunt) habebit. Bof. Satisfecifti 'mihi ex Hoc i Sc
apertè video quia & peccare non poterit -, Sc tarnen
laudandus erit de juftitia fua.. Sed nunc quærendum
æftimo,} cum Deus talem * pofset facere hominem,
cur,non tales fecit Angelos & duos primos homines,
uc fimiliter Sc peccare non polsenf ,& de juftitia fua
laudandiefsenti Anflnteliigis*quæ dicis? Bof Videor'
mihi intelligere, Sc idcirco quærocur eos tales non
fecit? A n f Quoniam nec potuit, nec debuit fieri ut
M