bibic : 8c fa£lns eft obedUm Patri Vf«« sut mortem : A vis'alicer «conciliation«™ mundi fieri, dico te hoc
& Cicdidicit ex bis que pej-'Hs eft , obedientiam . id eft,
quoufque debeat, fervari obedientia. Verbum aucem
quod * pofitum eft , didicit, duobus modis intelligi
poteft. Aut enim didicit, didlum eft pro >* alios fecit
difcere ; aut quia , quod per fcientiam nonignoia-
bat, experimento didicit. Quod autem Apoftolus,
cum dixiflet, bumWavit femetipfum, faStus obediens
ufque ad mortem , mortem autem cruets fubdidit:
'•propter quod & Deut ilium txaltavit : & -donavit ijli
nomen, quod eft fuper omne nomsn. Cui fimilc eft quod
David dixit: De torrente in via bibit. provterea exal-
tavit caput: noil ita didtiim eft, quafi nullatenus po-
tuiflet pervenire ad hanc cxaltationem , niil per hanc
mortis obedientiam ; & hiec exaltatio non niii inretri-
butionem hujus obedientia: collata lit. Prius qu^m B
enim pateretur iple dixit omnia fibi efle tradita k Patre;
& * omnia Patris efle fua. Sed quoniam ipfe cum
Patre fan&oque Spiritu difpofuerat fe non aliter ,
quam per mortem , celfitudinem omnipotentia: fute
oftenfurum mundo: quippe quod * non nifi per illam
mortem fieri difpofitum eft , cum per illam fit ,* non
incongrue dicitur propter illam 4 fieri. Si enim inten-
dimus aliquid facere , fed proponimu's nos prius aliud
fa&uros, per quod illud fiat : cum jam fadlum eft
quod volumus prxeedere; fi fit quod intendimus, rede
dicicur propterea fieri quoniam fadum eft propter
quod differabatur: quia non nifi per illud fieri difpofi-
tum erat. Nam fifluvium, quern equovelnavi tran-
fire poflum, * propono me non nifi navi tranfiturum ;
& idcirco differo * tranfmeare, quia navis abeft : cum
modo velle mortem meam : fiat ergo voluntas tua , Fiat
id eft, fiat mors mea , ut mundus tibi reconcilietur. j J ' J * J
Nam fæpealiquem vélle dicimus aliquid , quia non «/ m
vult aliud*, quod fi vellet, non fieret illud quôd dici-
tur velle : u t, cum dicimus ilium luccrnam velle extin-
giiere, qui non vult feneftram claudere, per quam
ventus iritrat, qui lucernamextinguit. Sic ergo voluit'
Pater mortem Filii, quia non aliter voluit mundum
* falvari ; nifi homo tarn magnum aliquid faceret, ut
jam dixi. Quod Filio volenti falutem fiominum taq-
tundem valuit, quoniam hoc alius facere non * vale- «I. voicb«
bat, quantum fi illi mori piæciperet : unde ilie, ficut
mandatum illi dédit Pater, fic fecit ; & calicem, quem
dedit ei Pater, bibit, obeaiens ufque ad mortem.
C A P U T X .
Item de eifdem ; quomodo aliter reEle bitelligi
po/unr.
POteft etiam redè intelligi quia per illam piam
voluntatem, qua voluit Filiu$ pro falute mundi
mori, dedit illi Pater ( non tamen cogendo ) mandatum
, & calicem paflioriis : & non pepercit illi j fed
pro nobis tradidit ilium , & mortem illius voluit : &
quia ipfe Filius obediens fuit ufque ad mortem ; & didicit
ex his quæ paffus eft, obedientiam. Qiiemadmo-
dum enim fccundbm humanitatem non habebat à fe
voluntatem juftè vivendi, fed à Pâtre : ita & * illam
voluntatem, qua, ut tantum bonum faceret, mori
voluit, non potuit habere nifi VA.JUUICU UIUUCI liA L llU U ittl'- , _ I - t i.à Patre lujm inum, à' quo q_/ub. t
jam præfto eft navis , fi tranfeo, rede de me dicitur : C cft omne daCum °Pt,mum » & °™ nc donum Pe“ e.* 7'
navis parata fuit, * propterea tranfivit. Et non foliim
ita loquimur quando per illud , quod præcedere volumus
j led etiam quando non per illud, fed tantummo-
db. poll illud, facere aliud aliquid ftatuimus. Si quis
citum enim differt cibum fumere propterea quia nondum
, eâ die Mi (Ta: celebrationi affuit; perado quod priüs
fàçere volebat, non incongruè dicitur illi : jam fume
cibum , propterea quia jam fecifti propter quod fume-
re diffère Das: Multb igitur minus inuntata eft locutio ,
cum Chriftus dicitur exaltatus propterea quia mortem
.fuftinuit, per quam & poft-quam illam exaltationem
decrevit facere. Poteft hoc & eo modo intelligi, quo
idem Dominus legitur profecifle fapientia & gratia
apud Deum : non quia ita erat j'fed quia illé fie fe habebat
, ac fi ita effet. Nam * fic poft mortem exaltatus
dum : & ficut Pater trahere, dando voluntatem, dicitur
; ita non incongruè fit, fi impellere afferitur. Sicut
einim dicit Filius de Patre : Nerno venit ad me, nifi Pa. q0an. c,
ter traxerit eum : ita dicerc potuit, nifi impulerit eum.
Similiter quoque proferre potuit, neinó currit ad
mortem propter nomen meum, nifi Pater impulerit,
aut traxerit eum. Quoniam namque voluntate quifque y,iHm
ad id quod indeclinabiliter vult, trahitur vel impelli- 9»i/?«^
tur : n®n inconvenienter trahere aut impellere dicitur ffsufad
Deus, cum talem dat voluntatem : in quo tradu , vel trabimn
impulfu nulla intelligitur violentiæ necefïitas ; fed accepts
bonæ voluntatis fpontanea & amata tenacitas.
Si ergo hoc modo nequit. * negari Patrem , voluntatem
illam dando, Filium * ad mortem traxiffe vel im-
pulifle : quis non videat eâdem ratione mandatum illi,
eft , quafi propter illam hoc * fieret. Qtod autem ip- D ut mortem fuftincret fponte j & calicem , quem non
%**n. 7.1/. 1
invitus biberet, dedifte*? Et fi Filius fibi non pepercif-
jfc ; fed pro nobis.fpontanea voluntate feipfum tradi-
diffe, redè dicitur : quis neget redè dici quia Pater, à
quo talem habuit voluntatem, illi non pepercit : fed
pro nobis tradidit ilium , & mortem ejus volui ? Hoc
etiam modo indeclinabiliter & fponte fervando accep-
tam voluntatem à Patre »Filius fadus eft illi obediens
ufque ad mortem j & didicit ex his quæ paffus eft, o'be-
dientiam, id eft, quàm magna res facienda fit per obedientiam.
Nam tunc eft vera & fimplex obedientia j r W
cùm rationalis natura, non neceflitate , fed fponte
fervat voluntatem à Deo aeceptam. Aliis quoque
I__ I ■ . ........ t ___;........................... modis redè poffumus Patrem volui'lfe Filii mortem ^,^,1
tamen non fient ego voL Je d ficut tu : & , ft non E intelligere} quamvis ifti poffint fufficere. Nam ficuo
” *'’ '• ' m n ’ velle ^dicimus eum, qui racit ut alius .velit; ita etiam v„m
dicimus eum velle, qui non facit ut alius velit, fed ap-
probat quia vult : ut, cum. videmus aliquem fortiter
pati velle moleftiam, ut perficiat quod bene vult j
quamvis fateamur nos velle ut illam pccnam fuftineat ;
non tamen volumus £iut amamus pccnam ejus, fed
voluntatem. Ilium quoque qui prohibere poteft , &
non prohibet, fol^mus dicere quia vult quod non
prohibet. Quoniam ergo Patri voluntas Filii
placuit , nec prohibuit cum velle aut implere
. quod vplebat 5 red^ voluiffe ut Filius mortem tarn
fe ait: Non veni voluntatem meam f teere , fed ejus qui
niifit me : tale eft, quale eft & illud : Mta doElnna
non >/? mea : nam quod quis non habet ä fe, fed k
Deo y hoc non'tarn faum, quäm Dei dicere debet.
Nullus * verb homo k fe habet veritatem quam docet,
aut juftam.voluntatem; fed a Deo. Non ergo venit
Chriftus: voluntatem fuam facere , fed Patris j quia
jufta voluntas, quam habebat, non erat ex humani-
- täte, fed ex Divinitats. Proprio * autem Fiho fuo non
pepe>-c;t Deu<, fed pro nobis* omnibus tr ididit ilium,
non eft aliud, qu^m non liberavit ilium. * N im-mul-
ta in facra Scriptura hujufmodi inveniuntur. Ubi autem
dicit: Pater, fipojfibile eft , tranfeat a me calix ifh
I ) v o l o j e j ' ;
,pft hie calix tranftre, nifi bib am ilium ; fiat voluntas
tua : naturalem falutis , per voluntatem fuam, figni-
ficat appeiitum, quo humana caro dolorem mortis fu-
giebat. Voluntatem verb Patris dicit, non quoAiam
malucrit,Pacer mortem Filii, qubm vitamj fed quia
!. reftaurare humanum genus * reftaurarinolebat Pater, nifi faceret
homo tarn magnum aliquid , ficut erat mors ilia.
Quia non pofeebat ratio, quod alius facere-non po-
terat: idcirco dicit Filius ilium velle fuam mortem j *
quoniam ipfe maluit ilium * pati, qubm ut genus hull.
Calvaut manum non ** falverecur 5 ac fi dicerec : quoniam non
<i|s
Atopiia
/yin'1’- '
pie Sc tam utiliter fuftineret , quamvis pccnam A bet Angelus & homo Deo, quod folvendo nullus
ejus nonamaret, affirmatur. Non autem potuifle ca- pcccar; & quod omnis , qui non folvit, peccat. Hxc
tranfire nifi ilium,non quia non eft juftitia five re&itudo voluntatis, qux juftos facit duflitUfae
five redos corde, id eft, voluntate; hie eft folus & totus vt‘
honor, quem debemus Deo , & quem k nobis exigit
Deus. Sola namque talis voluncas opera facit placita ‘re?,u~
Deo, efim poteft operari; & cbm non poteft, ipfa fo-
la per fe placet: quia nullum opus fine ilia placet. 'De'*
* Hunc honorem debitum qui Deo non redd i t , aufert simhaev».
Deo quod fuum eft , & Deum exhonorat; & hoc eft
peccare. Quamdiu autem non folvit quod,rapuit, ma- *'*•
net in culpa; nec fufficit fblummodo reddere quod a-
blatum eft; fed pro contumelia illata plus debet * red- 41* habet
dere, qubm abftulit. Sicut enim qui laedic falutem al-
terius, non fuffidt, fi falutem reftituit; nifi pro illata
iterum fumam * earn : nemo toUit earn a me ; fed ego po- g doloris injuria recompenfet aliquid : ita qui honorem
no earn a rneipfo. * Poteftarem ba^io* ponendi an imam alicujus violat, non fufficit honorem reddere; fi non
~ ’ r r fecundbm exhonqrationis fadam moleftiam, aliquid
quod placeat illi, quem exhonoravit, * reftituat. Hoc 4/«ie^au,:fe
quoque attendendum, quod cbm aliquis, quod inju-
fteabftulit,-folvit: hoc debet dare, quod ab illo non
pofset exigi, fi alienum non rapuifset. Sic ergo debec
omnis qui peccat, honorem , quem rapuitDeo, folvere;
& * h«c eft fatisfadio, quam omnis peccator debet
Deo facere. Bof. In his omnibus, quoniam rationem
fequi propofuimus, quamvis aliquantulum me ter-
reas, nihil habeo quod poffim dicere contra.
licem traniire mti biberet mum, dixit.: nonqu
poflet mortem vitare,, fi vellet; fed quoniam, ficut
didum eft, mundum erat impoffibile aliter falvari ;
& ipfe indeclinabiliter volebat potibs mortem pati,
quàm ut mundus non falveretur. Idcirco autem di-
xit verba ilia, ut doceret humanum genus aliter non
potuifle falvari, quàm per mortem*fuam; non ut
oftendeiet fe mortem nequaquam * valutfle vitare.
Nam quæcumquedeillodicuntur * his quædidafunt,
fimilia, fic funt exponenda ; ut nulla neceffitaie, fed
* libera voluntate mortuus credatur. Erat namque om-
7.nipotens,& de illo legitur quoniam oblatus eft, quia
ipfe voluit. Et ipfe dicit : Ego pono animam meamy ut
meim , & iterum funiendi tam. Quod ergo idem ipfe fua
poteftate & fua voluntate facit, nullatenus ad hoc cogi
redè * dici poteft. Bof.. Hoc foluln, quia permictit
Deus ilium fic tradari, quamvis volentem, non vide-
tur tali Patri de tali Filio convenue, adnf Imo ma-
xiniè decet talem Patrem tali Filio confentire, fi quid
vult laudabiliter ad honorem Dei, & utiliter ad falutem
hominum , * quæ aliter fieri non potuit. Bof In hoc
adh’uc verfamur, quàliter mors ilia rationabilis& ne-
ceflaria monftrari poffit. Aliter namque nec ipfe Filius
earn velle, npc Pater cogereaut permitteredebuifi-
fe videtur. Quæricur enim cur Deus aliter hominem
iàlvare non potuit ; aut fi poiuit, cur hoc modo voluit.
Nam& inconveniens ^idetur efle Deo hominem hoc
modo falv; flV; necapparet quid mors ilia valeat ad G
fàlvandum hominem. Mirum enim eft, fi Deus fic de-
ledaturauc ege- fmgi.ine innocentis ; ut non nifi in-
terfedo eo paie-r: velit aut pofllt nocenti. dnf. Quoniam
accipis in hac quæftione perfonam eorum , qui
credere nih'l volunt nili præmonftratâ ratione; volo
tecum pacifci, ut nullum vel minimum inconveniens
in Deo à nobis accipiatur i 8c ntfla vel minima ratio,
fi major non répugnât, rejicià.ur. Sicut enim in Deo
quamlibet parvum inconveniens fequitur impoflibi-
licas; ita quamlibet paryam rationem, fi. majori non
yincitur, comitatur necefïitas. Bo . Nihil in hac re
libentibs accipio, quàm ut hoc padum inter nos com-
muniter fervetur. yinf. De Incarnadone Dei tantbm
C A P U T X I I .
Vtrum fola mifericordid, fine omni debiti folutiont
decent Deum peccata dimittere.
A n s e l m .
REdeamus, & videamus utrbm fola m ifericordia, fine
omni folutioneablati fibi honoris, deceat Deu
peccata dimittere. Bof Non video cur non deceat.
Anfi Sic dimittere peccatum non eft aliud, quam non
punire; & quoniam rede ordinäre peccatum fine fa-
tisfadione, non eft nifi punire; fi non punitur, inor-
dinatum dimittitur. Bof. Rationabile eft quod di-
cis. Anf. Deum verb noil decet aliquid in fuo regno,
inordinatum dimittere. Bof. Si * aliud volo dicere ,
timeo peccare. Anf. Igitur non decet Deum pecca- W*** »•
turn fic impunitum dimittere. Bof. Itafequitur. A nf
Eft & aliud quod fequitur, fi peccatum fi dimitti- dMn.fiiwit
& de his , quæ de illo aflurripto homine credimus, D tur impunitum : quia fimiliter erit apud Deum pecqu.
eftio eft. Bof. Ita eft. Anf. Ponamus ergo Dei In-
carnationem', & qua: de illo dicimus homine, nun-
quam fuifle: & conftet inter nos hominem efle fadüm
ad beatitudinem, qu« in hac yita haberi non poteft;
nec ad illam pofle pervenire quemquam, nifi dimif-
fis peccatis ; nec ullum hominem hanc vitam tranfire
canti, & non peccanti: quod Deo non convenit. Bof.
Non poflqm negare. Anf. Vide & hoe : Juftitiam*hominum
nemo nefcit efle fub lege ; ut fecundbm ejus
quantitatem , menfura retributionis à Deo recompen-
fetur. Bof, Ita credimus. Anf. Si autem peccatum
nec fblvitur, nec punitdr; nulli legi fubjacet. Bof,
fine peccato : & alia' quorum fides ad falutem sternam \ Non polFum aliter intelligere. A of Liberior igitur eft
necelfaria eft. Bof. Ita fiat ; quia nihil in his inconve- * injuftitia, fi fol4 mifericordid dimittitur; qu^m juftiniens,
aut impoffibile Deo videtur. Anf. Neceflària
eft igitur homini peccatorum remiflio, ut ad beatitudinem
perveniat. Bof. Sic omnes tenemus.
C A P U T X I .
Quid fit peccare, & pro peccato fatisfacere.
A n s e l m.
QUærendum eft igitur, qua ratione Deus dimittat
peccata hominibus : & ut hoc * faciamus aper-
tius, prius videamus quid fit peccare, & *quid pro peccato
fatisfacere. Bof. Tuum eft oftendere, & meum
intendpre. Anf. Si Angelus & homo femper redderet
tia: quod valde inconveniens videtur. Ad hoc*etiam al• h*®
extenditur hxc inconvenientia, ut in juftitiam Deo fi-
milem*.faciat: quia ficut Deus * nulliuslegi fubjacet; *1' nul1* ‘
ita & injuftitia. Bnf Nequeo refiftere rationi tu* :
fed cbm Deus nobis' pr^cipiat omnino dimittere pec-
£ cantibus in nos; videtur repugnare, ut hoc* praeci-
piat nobis, quod ipfiim facere non decet. Anfel, Nulla
in hoc eft repugnantia : quia Deus hoc prscipit
nobis, ut non pra:lumamus quod foliiis Dei eft. Ad
. nullum enim pertinet vindiiftam facere , nifi ad ilium
qui Dominos eft omnium : nam cum terrena: potefta-
tes hoc redte faciunt; ipfe facit Deus, k quo ad hoc
ipfum funt ordinata:. Bof. Removifti repugnantiam ,
Deo quod debet , nunquam peccaret. Bof. Nequeo quam putabam inefle: fed eft aliud , ad quod tuum vo-
* cor*tradicere. Anf. Non eft i^aque aliud peccare
qu&m Deo non reddere debitum ? Bof. * Qupd eft debitum,
quod Deo,debemus? Anf. Omnis voluntas
rationalis creatur* fubje&a debet efle voluntati Dei.
Bof. Nihil yerius. Anf. Hoc eft debitum, quod delo
habere refponfurh : nam cbm Deu^ * fic fit liber j
ut * nulli legi, nullius fubjaceat judicio; & fit ita beni- *1. no
gnus, ut nihil benignius cogitari queat; & nihil fic le- legl*
dum aut decens, nifi quod ipfe vult: mirum videtur,
fi dicimus quia nullatenus vult, aut non ei licet inj a