foi’c impenderé detréblo, quafi dorfurh contra dor-
ïum veito; dum ilium pcigentenv, & quafi antece-
dentem fubfèqui deberem, faciem illi vertendo. At
fi .mihi hæc quafi per débitum fieri qtiæro : & illç
quod poftulo facit, quamvis non libentèr, quoniam
al. fubveüio- exigo, quafi faciem contra fàciem in * fubveblione
1,601 coenovexiæ verto. Çùm verb exigo; 8c file, quod
\ cxlgitnr, dencgat : quoniam’illum per éxabtronem, ir-
J ,t° ? tci'gà vertinlus ad locum ad quem ire debemusj
& facies, unde procédimus. Sic iltis tribus modis, qui
coenovexiam porearç fatagit ,-plerumque lites & difcordias
fubftinebit. Faciem ergo, hóe eft intentionem
lemper habeamus fuperinnocehtiam , beneficium, &
prælationem, ut illa omnibus impe'ndhmus, & à nul-
loeadem rèquiramus. Hoe enimeft ad illa terga ver*
tere ; videlicet ad præfentia, & ad labentia ; facies
verb, ad futura, & ipfa perpetualia.
-ic. 118. C A P U T C X IX .
Similitudo inter qualitates corporis, df anima,
Sleut qualitatis corporis; fie etiamgenera fimt duo
qualitatis animæ. Qualitas qüippe corpórisaliquan-
do fubitanea, aliquando verb eft continua. Subita-
nea, ut çùm repentè repentina infirmitate nigrefcit,
vel verecundia erubefcit ; fed mox hac & illa tran-
fèunte,ad coiorem priftinum homo redit. Continua
ut cum affiduam patitur infirmitatem, quæ fibi conti*
nuum parit pallorem. Sic animæ qualitas aliquando ,
lubitanea, aliquando verb continua eft. Subitanea, '
ut cum irruente ftrbita tentatiohe, fubitb in pecca-
to nigrefcit; fed ftatim per confeffionem & poeni-
tentiam ; ad priorem pulchritudincm redit. Continua,
ut cum affiduè in peccato jacet, per quod Sc afïïduè
ante Déutn deformis apparet. Hæc autém gerfera
duo qualitatis animæ , genera funt duo ihdigSitatis
luæ. Qui.mdignus eft.fecundiim fubitaneam quali-
tatem, non ideb tarnen ad judicium fibi affiirtiit Chri-
fti coiipus & fanguinem. Qui verb fecundùm coiiti-
M M ” Uam * S H # » indigna * affiftit, ille ad judicium
ca fibi aflumit. ' ' J
G A P U T C X X .
l i t cordis immunditiis. I
'^ rO v c n t .quoque quifuam difcuttrc intendit in-
ÎJ-. hrant!ttcra > tna éflè genera imraunditiæ cordis.
nrnu.m namque,genus eft, amor non amandorum
veluti luxunæ, & |lmdmm. Secundùm verieft odium
eorum quæ odio «oh debase haberi, ficut eft odium
m m m m È Ë Tertmm | § f e „ecamor.ne”
odmm -, fed quædam cogitation!. vanicas ; ur cim co-
g.tamus unde ïfte veniat, vel qub ille vadati
"• =• C A P U T C X X I .
Similitude imer corporis & anima infrmitates.
T ) Urfus aErendendum duo elTe genera irifirmitatis r
A.Vanimæ; quemadmodum fiinfinfirmitatis corpo- ®
reæ. Corpons namque infirmitas aliquando eft, ana-
I f c s ■ K f i V i naluralis : aliquando verb, eft cafnalis
al. mü niÆ Quafi natural.s namque eft, ut * fi cui ab ipfa homi-
ms infant« fib, communs languor fit. Gafiialis ve.è
eft qt febns, quæ frigore repemino vel alio cafu accitdufecT
L i r ^ occafione accidit exïm
m filc‘l,us P°«(l am medicina. Illa ve-
ro, quia quafi naturaliter adhæret homini non una
repentma curari, fed cum frequent! medicina potëft
nunui & aJlevian, donee faciliùs valeat portarf Ita
quoque viuorum (quæ-funt animæ infirraitates.)
A alia quafi naturälia, alia verb funt quafi cafualia.
Quafi naturalia quippe funt, ut ingluvics & luxuria
» quicex ipfa carne concrefcunt ab infantia homini.
Cafualia verb, ut mendacium, quod aliqua ex-
trinfecus accedente caufa fajpe profertur, etiam non
pra?meditatum. Hiec ergo quiä caüfis exterjoribus
accidunt, leviori cuftodia evitari poffunt. Hla verb
quia intus natura; coha»rent; licet non una abftinen-
tiä oinnino deleri, continua tarnen inftantja eo ufque
poffunt minui, qu6 fatis facile valeant tolerari. His
ergo delendis feniper inftare debemus, licet non om-
nino ea delere poffimus. Sicut enim naturalem corporis
infirmicatem patiens ftulte agit, fi fibi medicinam
adhibere neglexerit, quia feme! vel bis adhibita non
ftatim curatus fuerit: Sic naturali vitiorum infirmi-
^ täte detentus, infipienter agit, fi fibi cuftodiam adhibere
deftiterit, quia aliquotiens adhibita, ftatim ä ■
tentatione liberatus non fuerit.
' C A P U T C X X I I . al.cnu
De appetitu, & quid interfit inter appetitum
dr voluntatem.
NUIItrs namque appetitu vitiorum prorfus care-
re poteft, led eum vice appetitus ver® com-
modatis quafi naturaliter ret-inet. Poftquam enim
N humana natura perfebtam beatitudinem amifit, per-
fe&am quoque fui commoditatem perdidit. Semper
tarnen * naturaliter affeeftionem ejufdem commodi-4/.natural«,!
P tatis habet. Et quia perfebtam commoditatem habere
non poteft, nec perfebl® commoditatis appetitum
amittere valet. Habet itaque appetitus ingluviei, &
luxuria;, aliarumque falfarum commoditatum; Sc per
bos incedit quserendo illam perfebtam commoditatem
, cujus appetitum retinet naturalem. Hos au-
tem appdticus diabolus aecendit aliquando per falfäs
commoditates, & per eas voluiitati aliquod peccatum
% g crb , aliquando verb per femetipfum ipfivolunta-
ti perfuadet ; uteofdem appetitus ad peccandum inci-
tet. Ut cbm ebriofo, qui amplius bibere nequit, ali-
quid * a Hum velle comedere fuggerit, ut habeat ap- ai. ad fuiuq
petitum amplius bibendi. Sic autem diabolus incitat
voluntatem ad. peccandum, aut per hos appetitus, aut
per femetipfum. Yelut fi qiiis latro aliquem ad fe fpo-
J liandum incitaret: aut artificio aliquo, * quo carnem at. aut
ejus calefaceret: autdicendo ei fimplici verbo, ut fe nen»f“*“»
exueret. Ad quem verb cbm ille nihil fufpicans falla-
C1X> appropinquat, fubitb capitur, vapulat, verfa
vicedefpoliatur, quanddque demiim occiditur. Appetitus
verb ifti non aliud funt, qubm quiedam commoditatis
neceflitates.Non enim idem eft appetitus, quod
voluntas. Appetitus namque mali non eft malus, fed
voluntas mali eft mala. Hos igitur appetitus quia diabolus
Temper aecendit, ftudio magno & cuftodia funt
reftringendi.
C A P U T C X X I I I . a u a iii
Similitudo inter aquam, & humanam rtaturam,
HUmana namque natura tarn facile per vitia ,
qubm per planum diffunditur aqua. Sic ergo
agere debet qui earn reftringcre appetit, velut qui
aquam currentem retinere contendit. Sicut enim ille
* aquam concludic in ftagnum atquecpercet: fie ifte4/ nie, qui
naturam humanam vagam infra regulam aliquam
cohibere debet. Utque ille procurat ne,qua parte
dirumpatur ftagnum, qua affluat aqua; * ita & iftum f & !fte
proyidere condecet, ne fuam in quoquam violet regu- ptocurare
lam, quo ad peccatum proruat. Sic enim reftringi debet
carnis appetitus polfunt : quod eft quandam iface-
re pacera inter ipfam carnem Sc fpiritum ; quam
quidern pacem nemo melius fecum habere potent, A finem perfev&raverit; Deus ab eo vitæ præcedcnti^
quàm qui diftriblioni Orfinis monaftici femetipfum-
fubjugare ftuduerit. Ipfa etenim eft quafi quædain
claufura vel ftagnùm vivarii. Quoniam quidem , ficut
pifeés decurrente aquà vivarii moriuntur, fï clau-
fiiræ ipfius minutatim ac fæpe crêpant, nec reficiun-
tur : ita omnis religio monaftici Ordinis funditus périt
; -fi cuftodia ejus per modicarum contemptiyn
culparum, paul.atim à Fervore fui tepefeit, atteftanté
fcriptürâ , quæ dicit : Qui rnodica Jpernit » paid ai un
decidet.
C A P U T C X X I V ,
Quod quatuor mod:s pax agatut. B
y.han. u lfal. n8
P/W. u.
P/-/, il-
QUatuor quippe hiodis paic ftgitur, quibils homo
ad veram quietem perducitur. Aut enim fit
ab afiquo inter aliquos duos, aut inter femetipfum tc
alterum; aut inter carnem Sc fpiritum, aut inter cor-
« tam€ ruptibilitatem noftram Sc incorruptibilitatem * quam
foiam ^ co donante expebtamus* Si tres fliperiores modos
i* nunc habuerimus, tunedemum ad illam pacem perveniemus,
de qua dicit Apoftolus ; Habete pacem
cum Deo. Duo itaque primi modi Hunt per concor-
diam. Eft enim pax carnalis, eft Sc fpiritualis. Concordia
etiam eft carnalis, Sc fpiritualis. Pax 8c con-
bordia carnalis eft» quam babent infideles, vel etiam
falfi Chriftiani, cbm in peccato concordant, 8c inde C
qUandam pacem obtinent. Hanc autem pacem Chriftus
n noncommendavit, ubidixit; Non vent pacem mine,
re in terrain , {id gladium. Perterram terrenos, per
gladium feparationem , qua feparamur a carnalite,
potes intelligere. Tertius verb modus per fpiritus fit
vibloriam fibi fiibjugantis carnem. De hoc etiam idem
Dominus ait: Pacem relinquo vobis, pacem meant do
•vobis. Et Propheta : Pax multa diligentibus legem
tuam. Et : In pace faSlus efi locus ejus. E t : Inquire
pacem ; & perfequere earn. Quartus verb modus erit
perremunerationem, corruptione noftra'tranfmutata,
ut jam diximus, in incomiptionem.
C A P U T C X X V .
De quadripartito flatu humana natures.
NOtaildum fiquidem tjubd humana; nature \
quatuor funt. ftatus , quibus pro diverfis me-
a ritis beata * vel mifera redditur. Duo namque pri-
mi bead, duo poftremi funt miferi. Beatorum autem
alius minus beatus , alius verb beatiffimus. Jta quoque
miferorum, alius minus mifer, alius verb mifer-
rimus eft. Status utique minus beams fuit ille , quo
ante peccatum Adaminparadifo ftetit. Beatiffimus ve-^
j eft ille, quo nunc in cmlo Sanblorum anima; funt.
fèrvitiüm non exigée ; ficut nec ipfèàDeo vhæ
præcédentis * præmium. Si aiitem homo'è contra, al
quoad vixerit, Deo malè fèrvierit, & Deus illi ma- p
lum rependei- meritum, quamdiu & ipfè vixerit. Qubd
fi non à principio vitæ fuæ malè Deo coeperit fervire»
fed ex quo tarnen coeperit, ufque ad finem vitæ volue-
rit perfeverare1; non ei Deus .vitæ præcedentis fèrvi-
tium bonum recompeqfabit * in malum : Sicut nec ipfè
vitæ il 1 ius, præcedentis, pïæmiüm habere vol uerit ma-
. lum. Nam 8c fuæ vitæ præcedentis bono, & Dei præcedentis
vitæ malo * .carebit præmiô. Deo ergo fèrviat al.
fèrnper omnis homo quifque eo ordine, quo confti- bit
tutus ab ipfo eft.
C A P U T C X X V IL »I.
î)e tribus hdminum generibus, feu ordinibus.
T Res quippe fuiit ordhlés’ homiiiurti : videlicet
orantes , agricultores , -■ 8c defenfbres. Hos autem
ordines fie ad diverfà officia Deus in hoc mundo
difpofiiit, quemadmodum quidam paterfamilias oves,
Sc' boves, & canes maximos in domo fuâ diftribuit.
C A P U T C X X V I I L
Exemplum ovium, boum, & canuin.
O Y es namque ad hoc habet, lit lac fibi &l.ànam
ferant : bovès verb, ut terram exerceant : canes
autem, ut' tam oves- qüam bbves à lupis defendant.
Si igitur horitm quod que animalium fuum gerat officium,
iilud ad vitam Dominlis fèrvat, quia ejus fibi 4[
utilis eft vita. Si verb officium, quod eft fuum , non
egerit» morte fbla judicatur digrium, quia ejus vità
nullum *, fert frubtuni. Si enim ovis lac vel llnam non
attulerit ; bos autem terram non exercuerit ; quem
aliüm frubtum ferre poterunt? Rurfiis : fi canis cu-
ftodiæ pecudum deputatus , eas lupos permifèrit la-
niare, aut eaflem ipfè, vel alios canes coeperit ftran-
gulare ; quid aliud Ûominué agere debet, qliàm eum
D obruere? Sic Sc DeUs de illis ordinibus agit, quos ad
officia diverfà in hoc mutidodifpofuit. QuofHam namque
, ut Clericos Monachofque , ad hoc ipfum difpo-
i dit, ut pro aliis orent, mitefque » ut oves, labié præ-
I dicationis eos imbuant : lanaque ftii boili exempU
ferventes in Dei amore faciaht. Alios verb', ut agri-
cùltores , àd hoc difpofuit, ut de fuo, velut boum la-
bore » ipfi vivant, 8c alii. Quofdam etiam, ut milites,
%ad •hoc inftituit, ut afperitatem, prout neceflè fuerit,
.oftendant: tamque orantes, quàm argicultoreS ab ad-
vcrfïs gentibus, velut à lupis , defendant. Si ergo
fui quifque ordinis officium impleat, longam pro-
meretur vitam, quia cæterorum vivit. ad ütilitatem.
Minus autem mifer ftatus nefter eft , quo dum vivi- E Si verb iftud agere noluerit, vita ipfa indignus exiftit'i
mus, in hoc fieculo fumus. Miferrimus verb ille
quo reprobi permanebunt in peenis inferni. Ut ergo
in beauffimo ftatu icternaliter quiefeamus, in Dei fer-
vitio temporaliter laboremus.
(!iCiIlJi C A P U T C X X V I .
. Similitudo inter hominis obfequium, & pramium.
HOmo, quia xternum habere non poflet premium,*
fi Deo xternum laborando exhiberet ob-
»Krnumeji ftquium,j Deus fiue premium vire, qua; 'eft Sterna;
gern obre- vireque Hominis, qua; eft temporalis, fervitium com-
quium. e parat< Si enim homo quamdiu.vixerit, Deo fervie-
rit, Sc Deus ei hoc coad juvet | & ipfe recompenfäbit.
•i quöd fi * QF* vero non ^ principio quidem vire fua: Deo fer-
noa vire cceperit, fed ex quo tarnen co;perit, fi Ufque ad
quia frubtum non adfert propter quem vivit. Si enim
Clerici Monachique orationem vel predicationem aliis
impendere , vel etiam bonum exemplum pretendere:
aut terram agricol« noluerint excolere , quo'd aliud
poterunt officium explere ? Rurfus : fi milites alios
defendére noluerint; aut etiam more rabidorum canü ,•
epßem aut fèipfos occiderint vel oppreflèrint, quid
de illis, nifi quod de rabidis canibus debet fieri ? tjnuf-
quifque fui ordihinis gerat officium , ne Sc totum quod
vivit deputetur mendacium.
C A P U T C X X I X . Ml
De mendacio.
SI enim quod ordinis fui eft, non egefit, omnis ejus
exterior habitus mentitur, qui eum ordinis illius
Z i j