fie non deficiat j ficut non deficit ille , propter quem
* illam inceperant. De confcientia mea ad Archiepif-
copatum incundbanter crédité & fecurè aliis aflerite
quia nnlla cupiditas ( coram Deo loquor ) quæ in corde
fervi Dei contempcoris mundi efl'e non debear, me
trahat aut alliget : fed timor, & chariras, & obedien-
tia Dei & Ecclefiæ ejus. Literas iftas, aut exemplum
earum Becci videri facire. Valete.
E P IS T O L A X.
Suo diledfciflimo P a r r i, Reverendo Dom tip
Éboracenfi Epifcopo G ifleb c r to , fracer
Anfelmüs :quod hdelis fervus & filius.
Se non honorù aut alicujus rei terrena cupiditate fitfce-
pißfi onui Archiepifcopi.
ÏN principio meæ epiftolæ apud reverendam mihi
Paternitatem veftram me exeufarè defideso, quia
quod tardé illi feribo . poftquam fors gravis mihi Ar-
chiepifcopatûs fuper me cecidit, non hoc fecit negligentia,
vel oblivio ; £èd magna valde perturbati cordis
mei dubitatio. Sic enim intra me ludtabantur timor
Dei & timor oneris, quod fubire cogebar ; & diledtio
eorum à quibus fine magna triftitia lèparari non po-
teram ; ut cùm ordinationi Dei refîftére pertinaciter
non auderem , & grave pondus , & feifluram ani-
mæ meæ ab illorum animabus, quos.ficut me dilige-
bam, & quibus folis vivere volebam, nimis horre-
remjquoniam in * neutra parte Dcum volebam ofFèn-
dere-, omnino dubium mihi eilet quid magis debe-
rcm eligere, aut ad quid potiùs au xi lia m amicorum
expetere. In qua re hoc unum & tutifllmum, ut mihi
vifum eft, elegi confilium, ut ficut feriptum eft : Jaffa
cogitatum tuum in Domino, omnino me committerem
divino moderamini, & confilio. Itatarnen utfacerem
quicquid poftem fine peccato, ut quod volebant de
me facere qui me eligebant, non fieret : & nihil face-
rem quod fine peccato dimitterepofle,ut fieret. Quod
quo afFedfcu,quâ fimplicitate facere volufvel in quam
partem cor meum magis pependit,coram Deo ipfe novit,
ad cujus regulamintentionem meam in hacrepro
meo intelledbu & poflibilitate volui dirigere. Veniam
ad hoc quod mox non parum contriftat, fi verum eft.
Novit enim Prudentia veftra,mi Pater chariffime ,
quoniam quanto fincerms aliquis diligit 6c à dilcdfcb
diligitur, tanto moleftiùs illi eft fi diledfcionis ejus di-
lecfcio aliquo modo minuitur. Quod autem veftra
Celfitudo parvitatem meam dilexerit fincerè,dubitare
non pofium j quia hoc cerriflimis argumentis benefi-
ciorum, quæ mihi & Ecclefiæ Beccenfi, cui'hadfce-
nus fub nomine Abbatis præfui, in dictis & fadtis & in
multa benignitate & dulci pietate impendiftis,probate
pofliim. Quod quoniam nullis obfequiis aut beneficiis
me priùs metuifle.aut poftea retribuifle confiderojval-
de me reprehenfibilem ego ipfejudico,fipaternam veftram
Sandtitate fi ieliter non diligo. Quanto ergo vos
A quas Deo debeo, & Ecclefiæ Dei propter Deum )
poftem monachica paupertatc ferviendo & obedien
•do Abbatiregulariter fubefte, quàmuni, vel multis'
- $pf omnibus hominibus dominando in terrena celfitn*
dine & opulentia terrenarum rerum præeffe. Certc"
mi reverende Pater, coram Deo fimiliter löquor non
mentem meam trahit aut alligat ad Archiepifcopa.
turn terrenæ alicujus rei, quàm fervus Dei contend
ptor mundi contemnere debeat, cupiditas ; fed timo”
ris Deicogit, quam adhuc non video quomodo rum-
pere poffim fine peccato , neceftitas. Quod autem
Domino *noftro Comiti Normannorum Roberto
& Patri noftro reverendo Ärchiepifcopo Guillelmo*
& Fratribus noftris Beccenfibus mandavi, me nullo
_ modo pofte ampliùs fine peccato refiftere, 6c quia vo-
13 luntati Dei nullatenus poftem obfiftere j & idcirco
cofilio virorum fpiritualium 6c plus timentium Deum
quàm homines, ageret idem Archiepifcopus, & mi.
hi præciperet ficut monacho, qui non nifi per obe-
bientiam * vivere vult, qui mihi potiùs faciendum ef. w
fet. Et quod feripfi prædidis Fratribus rem ad hoc
perduci inevitabiliter, ut aut illis & aliis prodeffem
fi ordinationi Dei acquiefcerent ; aut nec illis,nec aliis
prodeffem, fçd in criftitia viverem deinceps ; fi pertinaciter
diligofinceriùsjtanto'fi veftra diledtio erga me aliqua-
tenus obnubilatur mihi eftamariiis. Hoc idcirco dico,
reverende * mi Pater & -Domine, quoniam audivi
quod paterna veftra Sandtitas fufpicetur me aliquate-
nus cupiditate Archiepifcopatûs , ad quem dolens ,
triftis & timens , multis lachrymis teftantibus , tra-
hor illaquea.ri : unde valde timbo mentis veftræ beni-
gnitatem erga humilitatem meam, quamvis nequa-
quam hoc merear, decolorari. Deum enim invoco
teftemjn cujus confpedtu mentiri non debeo, & quem
mendadi teftem invocare nefas efle fcio, quia fecun-
dùm, quod meam coram illo comprehendo confcien-
tiam, mallem, fi hoc fervatâ chàritate & obedientiâ
agerent : & idcirco illis confiffui^ ficut mihi
commiffis ad confulendum, ut nihil nifi confilio Spi-
ritualium de conceffione mei, quæ ab illis èxigebatur,
facerent. Quidam non intelligentes quid mecogeret,
putaverunt cum hæc legerent, me cupiditate Archie-
çpifcopatûs efte deviftum. Sed certcnon ita fuit, nec
eft : fed videbam ex ipfa fola dilatione quia non deter-
minabatur quid futurupi effet de me, jam præfentia
multa & gravia mala corporibus & animabus mul-
torum nocentia nafei, & multo plura & graviora
nafcitura,fi diutiùs diffèrrentur, quæ nunc non eft
opus dicere. Inter quæ mala erat * deftru&io Bec-^aioftii
cenfis Ecclefiæ} & ut intelligebam, irreparabilis, fi-
cut erat inevitabilis. Quam fi viderem,in tanta triftitia
deinceps viverem,ut nec mihi nec ulli ptilis efte.Scie-
bam etiam quia propter conceflionem vel contradi-
Äionem eorumdem Fratrum noftrorum, nec nlajus
nec minus quod inceptum erat, fieret : & idcirco volebam
ut illi fine culpa & fine omni occafione im-
minentis periculi effent, quidquid fieret. Quod verô
£) fignificavi voluntâte fieri,quod fiebat, cui non polTem
obfiftere ; non ita intellexi, quafi certus eflem quia
Deo placeret ; fed quia five mifericordi, five iratâ,
voluntate tarnen Dei ( cui refifti non poteft ) fieret.
Solemus enim dicere,etiam cùm certi fumus quiaira-
tus aliqùid facit Deus,nullum pofte voluntati ejus refiftere.
Denique'quicquid aliquis intelligat in litteris
meis de Archiepifcopatujégo certus fum quia in fimplicitate
cordis mei, in quantùm earn coram Deofer-
vare potui, locutus fum. Precor igitur dileiftam mihi
Paternitatem veftram, ut potiiis fentiam in dolore 8C
timoré meo miferationis veftræ confolationem : quàm
*ad augmentum meæ triftitiæ veftram indignationèm. al. mit.
Quod non folùm à veftra pietate, fed & ab omnibus,
qui me propter Deum ha<ftenus dilexerunt j'defîdero
E impetrare>ne aliquid^pravum de me injuftè fufpican- w.pa»"1*
tes eandem diledtionem malint abjicere quàm fervare.
Sed quidquid illi faciant ; oro Deum, & fpero in Deo
quia ego femper eos diligam.Veftram autem rogo Paternitatem,
ficut de ejus confilio dile&ione, ut quo-
tiens opus fuerit, apud alios fiducialiter me defendatis
aprædidtæ cupiditatis fufpicione.EcclefiamBeccefem,
quam plufquam vitam corporis mei dilexi, & di-
ftgo j & quam triftis, triftém de mei amiflione,quan-
tum ad corporalem præfentiam , non dubito , veftr*
pietatis confilio & auxilio, veluti animam meam toto
cordis afFe&u, lachryrqis fluentibus , commendo.
Quatenus illam non folùm per vos, fed ^ per quof-
cunque poteftis, illos ad ejufdem Ecclefiæ miferationem
Ifiiafiorc nem p1* vêftrâ * miferatione- convertendo , fuften- A ve vera, five falfa fit, de aliquo homine j 1k maxiu
Omnipotens Deus diu veftram Paternitäten^ de eo qui fie eftin Ecclefia Catholica Conftitûtu$,ut &
h hâc vita fub fuæ gratiæ continuâ proteftione eu- * verbo tk exemplovitæ aliis debeat & poiïit prodefle.
ftodiat, & ad vitam æternam perduCat. Sigillum hæc Sciant ergo omnes, ficut mea confcientia tpihi dicic
coiftolo non habet, quia Abbas jam non fum ,& corarn Deo, quem invocare teftem * mendacii nefas ai. Monachî»
Archiepifcopus nondum fum : nec ine deleft« pingi efte fciô;quia non me rapit aut alligat ad Archic-
^ ' ' ' 1 # pifcopatum Anglorum cupiditas alicujus rei, quam
quod non fum.
fervus Dei contémptor mundi contemnere debeati
fed timor Dei me cogit pati, ut quamvis dolens &
E P I S T O L A X I .
timens àb Ecclefia Dei trahar : & quia fi mihi*lice-
ret fervatâ obedientiâ & charitatc, quas Deo debeo1
& Ecclefiæ ejus Matri meæ propter eum j potiùs 6c
libentiùs eligercm fub Abbate & fub regulari difei-
plmà in monachica paupertate & humilitate efte, &
, obedire, & fervire j quàm r.egnare in hoc mundo
B fieculariter, aut dominari, aut Archiepifcopatum five
Epifcopatum poftidere, vel Abbatiam, aut hominibus
* quibuflibet præefle ad animarum gubernationem, ai. quibuHi
Sfive ad corpbrum fuftentationem, in magna terrarum GciOjifiiduicisamicc,quamum uncuiuvciuaac & rerum terrenarum pqfféflïoneÂc opulentia. Quod
Dulcftfimo & diledbiflimo fuo d ile& o ri, Epifcopo
Belvacenfi Fulconi, Frater An-fel-
rtnis: iTcernft Dei protedliorie & confola-
tione gaudere.
Ejufderh eft 'argumenti ac pracedins.
•'Gcib,nii dulcisamice, quantüm Diledtio veftra dé
Tillius'(quem fupér omnés homines diligit) infpe-
ratacorporaliamillioneèoncriftaretur j niufefapieii-
ter diviii* diCpofitionis conlideratidne cohfolareturj
Sicutenim in cordibus diligentiaiih fefe invicem fpes
& opportunitas confruendi fe nutrit quandam dele-
‘Aabiletp dulèedinem : ita ejufdem tei defperatio inge-
rit moleftam aniaritudinem. De qua re veftra prndStia
meam poteft cognofeëre confcientiam. Sic enim co-
gnofeo vefti* dileétionis érga me fincerititem, ut
illius' ( fuper diligit )infpc-, e^o ipfe non imputo mihi tantùm ad virtutem j quan-
•n . : r~ r ' turn ad hoc quia talem me fcio tam parum utilem,
parum fortem, parum ftrenuum, parum prudentem.
parum juftum : ut potiùs mihi congruat 6c expédiât
* eligere fubeffe Prælato, quàm aliis præefle ; obe- 4i.amit.
dire, quàm præcipere 5 fervire, quàm dominari ;
miniftrare, quam miniftrari. Cogor hæc de me con-
fiteri ; fed malo hæc in fimplicitate mea, ut puto, fine
omni duplibitate dé me dicere., quàm pati ut alii
certus fini vos non ignorare meædilebtionis erga vos -homines peccent in me^aut ut rnalùm exemplum
& erga illos, quibiis illam ofteridebam, & maxime er- '-fumant per ignorantiam füam & errorem fuum de
1. ga Monachos * Becccnfes, veritatem. Namf h’üllus me. Qui mini hæc de me * confitenti crédit, certus
fie oogno!”cit animi veri confciéntiam, ficut ille qui ve- fit quia hoc.credendo non fallitur,fi mea me conram
gerit amicitiam. Confider|ite ergo quæ poflit feientia coram Deo non fallit: & qui non credit, veelfe
in corde riieo integra léfctitia, quem tot amicorum rum eft qSia ipfe falsô & tçmerlriè de me judicando
defiderantium & à mê defideratorum conftriftat
irreparabiliter perdita in hac vita præfentia. Unuf.
(juilquëeoru de mei foliu^ amifllone corporali dolet,
& anima mea dé omnibus : quia âb edrum præfèntiâ
invita tam inopinàtè fcinditiir, dolet. Nam etfi major
multitudo fimilem eifhibefttium dileâionem in Anglia;
me videatiir lîècifîcaré ■> nullatenûs tamen tam Idngd
tempore radiçatam & nutritam priorem dileftionem
de corde mèo Valet eràdica'rc. Vera enim charitas non
fe fallit. Omnipotens Dominus faciat vos in hac vita
6c in fututa indeficienti fua procedtione & confo-
latione gaudere. Amen.
mMimmmmàmmimfMmà
É P I S T O L A X I I .
> Domino & Parri reverendo , Epifcopo Padiligit
mim\s priores ämicos interiüs, eriamfi exteriüs ^
paiiter nequeat operari, cum ad plures eitenditut 5 ficut
nec a prionbus, fi veti amici funt, minfts non tir
Goffrido, Frater Anleltnus Dei
difponentis omnia difpofitione eledbus Archiepifcopus
Cantuariæ: præfencis vitæDto
mec dibgi,cüm ä pluribus diligitur.’ Et quidem,fi
qua mihi cor folatio eft multiiudmis amicorum prx-
plaçitam fàfldlitatem , & futuræ æremani
fentium, ad ängorem quem gero de priorum abfen-
loelicitatem.
tia; illud utique efficere nequit, ut non contrifter dd , —
illorum, qui quanto me niagis diligunt, tanto mdgis Vt Caniorem Ecclcfia Parißenfis ejui in Mona fieri*
conftriftanturdeabfcntiadiledti&diledofisfuitrifti- fanäi Martini de Campü h^bitum Monachi fuf-
fia. DeUdtit*mekcdiii dulci amido räeo feribo de cha* * ~ J ‘ ‘ L " c' L i.l— j :
ritatis finceritate, & de ejus efficacia diu tradfcare: fed
quoniam epiftolaris brevitas hoc non patitur, edrh 8C
aliud velim dicere, neceffeeft me jam materiam mu-
tare. Quidam, ut audivi i fufpicantur me Archiepififienfi
ceptunu, inde vi ab eo fiterat abßrafhts , libtrum di-
fhitteret j née rtligaret in mundo qui Crißum tie-
gerat'.
kUamvis divfna difpofitio valde longé à Reve* Q"% I R
renria veftra meam feparet parvitatem > nulla ta-
tratior ,'detineri. Quod five iuo errorç/live alieni men longinquitas debetminueremeam ,quain veftra
perfuafiône faciant, parcat illis Deus, qui vidèt quia multis modis, meruit benignitas fidelitatem. Qua-
falluntur & .peccant. Non me excufo apud veftram propter fi quid de veftra Celfitudine audio , unde mifraternitatem
mihi dile&HIimam, quæ ex quo me hi fit congaudendum ; femper volo cpngaudere j & fi
cognovit familiariftîmâ& longâconverfatione,meam quid cognofeo quod veftram dignitatem * mutare imit4£i
kdubitanter didicit & ctediditde fæcularis honoris deceit,familiari fiduciâ earn charitativè 6c humilité*" “ l
ambitioneconfcientiam.Qtiam tanto vèriùs cognovi- debeo commonere. Didiciquod Domines Valeran-
Ji s , quanto fecuriùs vos & tptam vitam veftram fen- hus charifllmus amicus nofter Cantor Ecclefiæ veftræ,
fui meo judicioquc meo commififtis. Sed apud eos me Ded infpirante ,' habitum fanâæ converfationis .ftu-
cxcufosquicunque hanc ledturi funt epiftolam,ut fciàt diosè & intentiflïmè peteris in Monafterium fandti
quid mihi dicat confcientia mea coram Deo ; & aliis Martini de Cam pis, eo gaudio quo debuit, fit fufee-
^noraniibus, cùm opus erit j refpondeant pro me ; fi p.tus j.& inde violenter à vobis, & quemadmodunt
non propter me, vel propter Deum. Multùm enim non necefle fuerat, abftra^us. De qua re, quamvis
n°cetinfirmis in Ecclefia Dei opinio alicujus Vitii, fi- veftra prudentia meo confilio non egear ; cogunt ta-
A a a
I