h e n r i c u s ica fehabuifle, veritas ipfa novit. Quia ergo ab ipfo A ret, aut ab aliquo nifi à Pontifice Cantuariorum HEN
I. Rcxi r-j nA n r i < U c G » n n ra fn « ( uti moris effè fblec ) faerari jubcret, pâtre non alip, fed hoc modo ad præfens feparatus aut permitte- i- R u C
fum , fi ea quæ interim geruntur, aut gefta funt memoranda
non fcribo, nulli fuccenfendum exiftimo.
Nihil enim dubii pro certo ha&enus volui, fed nec
nunc quidem fcribere volo. Eum tarnen aliquid egifi
fe aut agere difpoluille de negotio, quod eoufque
verfabatur inter ipfum & fæpe (uperiùs memoratum
Thurftanum Eboracenfem , dubitare non pofTum.
Magna liquidem inftantia privilegium , quod tempore
venerandæ memoriae Lanfranci Archiepifcopi fub
magno Rege V/illielmo de ipfa re promulgatum,
& figillo ipfius Regis firmatum in Ecclefia Chrifti
Cantuariæ diligenti cura fervatur, illis diebus fibi
: Alioquin Ce ilium in nullum fuæ dominationis
locum amplius recepturum. Et fi contra hanc fenten-
tiam ipfe, quafi Apoftolatus fui au&oritate,'fortè
niti vellet, certus exifteret qubd nec pro amiflione
Coronæ fuæ, utpote fpatio fepteurannorum excom-
municatuS, propofitum fuum in haç causa permu-
taret. Refpondit : Ne puttt Rex me de negotio de
quo agit, quavis ranone ƒecus ablurum quàm ipfe veto.
Nec enim me unquam ad hoc mea tulit voluntas,
ut Cantuarienjis Ecclefia dignitatem, cui tot praclaH
Patres, ut pene toti mundo noriffirnum eft, prafede-
runt quo quo modo burnt torn. His Apoftolici verbis
mitti præcepit. Quod à canto viro abs refa&umnon B Regius Nuntius credulus effe&us, de fuse legationis
fXTa_c:i ll èX c_r_e1d :i jd e' rifn. uHo_c: _i_ta_q_uISeb ipBHri vilegium ad imper.
i-'iifnc foAnc pir! (liianmnw mm R
rium fuum fibi allatum Pater Radulphus cùm fuf-
cepiflet, Papæ, ut nobis in Anglia dicebàtur, de fuis
& aliis quibufdam Ecclefiafticis negotiis*cum eo a-
£turus, fe præferitaflet, nifi fortè fponfione Regis
Henrici qua, le in regnum fuum reverfo omnem
juftitiam ei fafturum , & fæpe nominatum Thurftanum
ad voluntàtem & fubje&ionem fuam fe exhibi-
turum pollicebatur, illr* procedere detineretur. Et
hæc quidem fponfio nounihil eum in tranfmarinis
parcibus detinebat, & tventum rei patienter expe-
(ftare perfuadebat. Rex quoque bellicis tumultibus
undique occupatus, nec fe ut vqlebat deliberare ,
nec eis omiffis in Angliam falva hon£ftate fua po-
tcrat remeare.
Inter hæc, ipfo videlicet ele&ionis fuæ anno, Caeffe&
u fecurus fa&us eft. Quapropter cum Remis
veqiflec, & mane Dominici diei prrecedentis diem
praftituti Concilii cum Cantuaritis fu'is fociis audi-
ret apud Sandlum Remigium quofdam proteftan-
tes ei, Thurftanum & fuosalacres ad benedidlionem
Pontificatus in Sede Epifcopali prxparaci, miratus eft
ultra modum , nec iis quae dicebancur aliquatenus po-
terat fidem prsbere. Ac ubi rei veritas paDm inno-
tuit, Johannes Archidiaconus Cantuarienfis ( quern
negotii iftius tenor illuc adduxerat) Papaeaftitit, & in
prsfentia plurimorum Epifcoporum necne aliarum
cxcellentium perfonarum, ipfam benedi&onem viva
voce i Pontifice Cantuariorum fieri debere calum-
niatuseft, nec ipfum licet officio Papae fungeretur,
jure pofiie Fcclefi* Cantuarienfi jus fuum prieripere ,
ciim conftaret earn n\Jt!4> qubd jufte debebat, eouflixtus
Papa inftituit Remis generale Concilium,^ que denègafle. Ad quae ille refjpondens : Nullam ^ in-
XIII. Kal; Novembris, qui fuit annus ab Incarna
tione Domini, millefimus ceritefinaus nonus deci-
mus , & ex quo Radulphus Archiepifcopus Romam
iturus Angliam exierat, annus quartus. Ad hoc Concilium
fa&us eft multiplex Archiepifcoporum,, Epif-
Coporum , Abbatum , & Principumdiverfarum Pro-
vinciarum concurfus, cum nnmerofa Clericorum ac
plebium mulcitudine. Qfios inter direfti quoque
funt ab Henrico Rege Anglorum ad ipfum Concilium
Epifcopi & Abbates Normanniae, & infuper
Epifcopi Angliaequi tunc temporis inNormannia cum
illo degebant. willielmus videlicet Exonienfis, Ra-
' nulphus Dunelmenfis , Bernardus Meneuvenfis , &
Urbanus Glamorganenfis. Ranulphus autem Pontifex
Cantuariorum partim corporis imbecillitate, par
quit, injufiitiam Ecdfict Cantunenfi facere votumus,
Jed falvâ juflitia & dignitate illius'. quod propofuimus
exequernur. Quod audientium quique mirum diélu
judicaverunt, videntes eum adverfa fronte, quæ di-
cebat nimis injuftè fa&o refellere. Confecratus nam-
que in Pontificatum Eboracenfem Thurftanus eft ,
fide quam Domino fuo fub Deo pollicitus fuerat,
hoc modo fraudatus. Ex'quo fadfco in admirationem
conculfa funt corda multorum. Rati enim funt tan-
tam rem eum nullatenus praefumere potuifle, fi Re-
giam voluntatem fibi confentancam in ea non advert
iflet. Huic confecrationi cùm ad jutfum Papæ
plures è Gallia Epifcopi intereflent, reverendx memoriae
Hubaldus Archiepifcopus Lugdunenfis nul-
lo pado, nec ipfo Papa jubente, interefle voluit,
tim aliis rationibus praepeditus, ab acceffu ipfius Con- r j perpendens non redo calle rem procedere , & horventus
prohibitus eft. Supranominatus autem Thu
ftanus a Rege licentiam petens illuc eundi, earn obti-
nerenullatenus potuit, dönecinterpofitäfide fua, qua
ci ficut Domino fuo aftridus eraf, illi promittèret
fe apud Papam nihil adurum, unde Ecclefia Cantuarienfis
ullum antiq'uae 'dignitatis fuae difpendium in-
curreret, nec Epifcopalcm benedidionem ab eo, ul-
la ratione fuadente, fufeiperet; itaque tali fponfione
ligatus iter arripuit, & ad Papam quemadmodurti
fuo negotio expedire feiebat, impiger venjc% Quid
plura ? Pofthabitä fidei fponfione Romanos in cau-
fam fuam, quo in quaeque negotia pertrahi folent,
largitatis officio tranftulit, & per eos, ut ä Papa Erens
tantam injuriam Ecclefi* Cantuarienfi, cui fp^-
ciali amicitia & fraterna famiiiaritate jungebatur,
contra sequum infligi. Epifcopi verb regni Anglorum
quos ad Concilium àRege Henrico diredos djximus,
nondum illuc vénérant, & ea re (illis ablèntibus ) hæc
ita compléta funt : Quæ ut Regi certb innotuerunt,
mandans modis omnibus Thurftano & fuis interdixic
redire in Normanniam & Angliam , & in omnem locum
dominationis fuæ. Ratum ex his quique audien-
tium habuere, jjræter confenfum Regis quæ fuerunt
fada fuifle. f Itaque poft hæc Calixtus Gifortium
venit , & Rex Henricus illic ei locuturus, accefïït.
Ada igitur funt multa inter eos , quorum gratia par
pifeopus facraretur, fiia manu coopérante impetra- £ erat tantas perfonas convenifle. Inter quæ Rex à
vit. Sanè, ante hæc Nuncium fuum Rex ad Papam
direxerat, cautum ilium faciens de querela qua? uf-
qùe id temporis verfabatur inter Radulphum Ar-
chiepifcopum Cantuariorum & ipfum Thurftanum.
Nuncius autem horum & executor fuit SiefFredus, co-
gnominc Pelochinus, Frater Archiepifcopi, habitu
Monachus, ingerilpgnarus, prudentia providus Regi
ac Papæ familiäritatis nexu copulatus. Igitur inter
alia quæ huic Rex Papæ dicenda indixit, præci-
puè juffic ei dici quatenus id oblervaret, ut nullius
gratiâ rei interveniente, Thurftanum aut ipfe facra-
Papa impetravic , ut qmnäs confuetudines quas Pater
fuus in Anglia habuerat, & in Normannia, fibi
concederef, & maxim& ut neminem qliquando Lega-
ti officio in Anglia fungi permitteret, fi non ipfe ali-
qua prxeipua querela exigente, & qu« ab Archie-
pilcopo Cantuariorum cajterifque Epifcopis Regni
terminari non. poflet, hoc fieri i Papa poftularet.
Qnibus omnibus pro ftatu temporis definitis Papa
rogat Regem Thurftano .amicum fieri, eum-
que Pontificatui , ad quem ipfum facraverat, pro
amore fuo reftitui. At ille , hoc fe , dum vivclCTJSret,
non faditrum , fua fide fpopondiffe confeflus
eft. Ait : Ego Apojlolicus fum & f i feceris quod po-
fiu’o , ab bac te fidei fponfione abfolvam. Trattabo
de his j ait , & qua confilii mei tenor invenerit, Pater-
nitati tua notificabo. Hinc à Papa receffit, & ei per
internuntios fuos de negotio ita refpondit. Quod
dicit le, qnoniam Apoftolicus eft, me à fide quam
pollicitus fum abfoluturum , fi contra eandem fidem
.Thurftanum , Eboraci recepero , non vidétur
Regiæ honeftati convenire hujufeemodi abfolutioni
confentire. Quis enim,fidem fuam cuivis pollicen-
ti amplius crederct, cum earn mei eXemplo cam facile
abfölutione annihilari polie videret; Verumtamen
quia Thurftanum in Pontificatum tantopere petitad-
mitti, quantum mea refert, ea coiiditione pro amore
fuo concedo , ut ipfe primb Cantuariam veniat ,
& debitam obedientiam ac fubjeótionem quam
XhomaSj Girardus & alter Thomas Ecclefiæ Cantuarienfi,
ejufqùe Primati profeffi funt, feripta ex
more profeffione profiteatur. Quod fi facere fuper-
federic, feiat qubd , nullo editfto compcllente, me in
Anglia régnante Eboraci Ecclefiæ præfidebit. Hoc
fiquidem me fervaturum promifi & fidem meam vadem
pofui j ne aliquando fiam tranfgrelfor hujus pro-1
miffi. His ita de legatione Angliæ & Pontifice E-
boräcenfi determinatis, Pater Radulfus Angliam re-
vertitur , & Dofris appulfus j cum fummo honore &
gaudio in Sedem fuâm Cantuariæ JI . Non. Janùarii
recipitnr. Anlelmus autem , qui legatione Angliæ
( ut delcripfimus ). gloriabatur, nec Angliam intra-
re , nec aliquo Legati officio fungi dignus habitiis
eft. Itaque omnis hujufee poteftatis exors e.ffe&us,
à Norm'annia eft in fua regreflus. Thurftanus verb
Pâpam fecutus eft ; fed non diu ab eo, ne præfentiâ
ejus gravaretur, detentus. Rex autem Henricus in
fua fententia perftans, eum nec Pontificatui Ebo-
racenfi, nec in fuæ poteftatis aliquem locum admitd
finebat.
His diebus excitàta eft follicitudo multorum , ad
inveftigandum aüéloritates & antiqua Privilégia
Primatus quem Ecclefia Cantuarienfis, quæ eft Do-
robernenfis, fibi vendicat fuper Ecclefiam Eboracenfem.
Quod ea re maximè contingit, quia caufà
quæ inter Radulfum Pontificem Canttiariorqm &
Thurftanum Eboracenfem eo üfque, ut deferipfi-^
mus, verfabatur, in notitiam tranfmarinorum Epifcoporum
delata fuerat, ipfo Thurftano propugna-
tionem eorum fibi, contra Patrem Radulfum , modis
omnibus afeifeente. Et illi quidem, utpote eon-
fuetudinum & privilegiofum Ecclefiæ Chrifti Cantuarienfis
ignari, immoderatiùs Thurftano favebant,
autumantes , ut ipfe ferebat, Radulfum vi magis,_è
divitiarum copiis prodeunte y quàm prifeæ auólo-
riratis, & Rómanorum Pontificatum privilegiis in fuis
alïertionibus niti. Sed cùm ad hæc diceretur, in va-
num tale quid öpinari, & fatis fufficere ad deter-
minationem hujus difeidii, quæ à tempore Regis
Willielmi, qui armis Angliam ceperat, de ipfo negotio
gefta funt;, præfertim cùm à diebus Regni ejus *
penè cunéfca quæ ab Anglis antiquitus quafi Sacro-
fanéla celebrabantur, nunc vix poftremæ audborita-
tis quorundam judicio habeantur. Non hinc , aiunt*
ita ,éft, immb nova quæ iftis • temporibus inferun-
tur antiquorum feriptorum aftipulationibus, ut rata
fint, necefle eft fulciantur. Ex his ergo, ad hæc
inveftiganda, multorum follicitudo ( utdiximus)
evigilavit, & confifa Ecclefia. Dei juftitiæ, antiquorum
feriniorum abdita, fàcrorum Evangeliorum
volumina , fbli decori Domus Domini eatenus infer-
vientia diligentiùs perferutata eft. Ecec autem, ut voluntas,
jufti amans, optato effe&u non privaretur j
quæ fubfcribimus, révélante Deo, Privilégia quæ-
A dam reperta funt, firma undique & Apoft'olicâ au- h e n r i c u s
(ftöritate fubnixa. Sunt autem hæc. ('* K-6**
Bonefacius Papa , Æthelberto Regi
Anglorum.
D Vm Chrifiianitàtis vefira integritâs ita clrca
conditoris fui ouït um ex crever i t , ut longe laie-
que 'refplendeat, & in omni mundo annunciata 3 vefira
Deo dïgna operationis augmenta référât, enormes lar-
gitori omnium bonorum Deo grates exolvimus, &c.
Bonefacius Papa, Jufto Arohiepifcopo
Dorobernenfis.
„ Ç'ZJfceptis vefira DileSlionis ap ici b us, in quibus re-
^ fjpcrimus inter alia, plurimos ex gentitoate ibidem
degentium, Deo Omnipotents & Domino noftro Jefit
1 Chrifio auxiliante converfos, maximè autem in par-
tibus Canùa ad veri Dei nofiri fidem veflris laboribut
p er dubios, valde gratuUti fumus.
Honorius Papa, Honorio Archiepifcopo .
Doroberniæ.
SVfceptis vefira Dileblionis toeris in cis reperimus
vefiri laboris follicitudinem circa vobis commijfam
gregem , multa fatigatione occupât am, &c.
Q Vitalianus Papa* Theódoro Archiepifcopo
Canc.
INter plurima * qua nobis per vefiras fyllabai
intimarc jujfifli, cognovimus etiam defiderium ve-
firum pro cónfirmatione Diceccfis vefira | qua tua
fubjacct drtioni, qua in omnibus ex nofiro Apofto-
lie a auftoritatis privilégia fplendefcere de fid era s,
&c.
Sergius Papa, Regibus Anglorum.
DOnurn gratia fpiritualis, quod S an Eli Spiritus
illufiraiione fidelium corda fuccendit, ac repa.
rando reficit & virtutis mirifica eonfiantia roborat t
) & coelefiium beneficiorum inftituit perhenniter prome-
reri fuffragia, & labentium rerum exitia nihilominus
pracavere, &Ci
Idem Papa, Epifcopis Angliæ.
Shut nobis, fratris incogniti , quibus curam officii
paftoralis bedti Apofiolorum Principis Petri
fuper na dignatio miferationis regimenque conceffit y
reverèndam advexit prafentiam, ita quoque vefirs religio
fi fftmi prafnlat us Collegis agnita fa lus gcminuM at.
tulit rnunus tripudis. Nam omnium auElöri bonorum
Domino Deo noftro , immenfas peragimus grattas,
reperta fratrutn fidelium in finu Sanftd Matris
Ecclefià Hnanimitatis devota eonfiantia, CT amoris
fervente inter fe dileblionifque confortio. Sic enim
fagaci filer tia DeUm compta care nofeuntur, afferentes
ei pura libamina, ciim in ara pcbloris fplendorè
veri luminis refiventes, nullis tllecebris mentem il-
ludxnt, nullis frdtrum ftimulis corda praceliant, nul*
lis nOcentibus proximos mtntibus annuant ; fed ut Dei
Adiniftri, fpeculum fe fubjettis vit à morumque probi-
täte exhibeant. Hinc fibi Deum profpcrantem inventent
in adverfîs, née quicquam poterit hoftss iri-
fidia eis nocendi fubripere. Etensm uti efi prafto Do*
mini adjutorium , cunbla fugatur fpirituum m aligna-
rum adverfitas : cumque 'sta f i t , & c.