5°
. — ---——— , net ac his w
placitarc poceram ( nullus enim aut confiliura 5
auxilium mihi pd haec audebat dare ) petii i j >
licemiam adeundi veftram Paternitatem, quatemf
illi & cordis roei anguflias oftenderera, & deind'S
ejus confilio & auxilio quod falubrius elfet anim °
mes agerem. Qua de re iratus petiit ut de hujus 1?
centix petitione quafi de gravi offenfa illi datisfa-
cerem, & fecurum ilium facercm me deinceps nul-
lo modo requifiturum pro aliqua ncccffitate Apo'
ftolicum , nec faltem inde locuturum , aut fi unquani
hoc fafturus eram , in prxfenti hoc fecerem. Sic ita-
<Jue mare tranfii caufa ad vos veniendi. Quod ficut
dixi facere non poflum. Quoniam autem impoffibi-
leeft me hujufmodi vit* concOrdare, aut'animam
meam in tali Epifcopatu falvari, tum propter rcrum
qüas dixi qualitates, tum proptet mcas multimodas
& fenfus, & morum , öc natura; & arcatis imbecilli-
tates. H*c eft fumma fupplicationis tr.ee propter
quam ad vos ite volebam, ut ficut Deum anunas
me*, & animam meam, Deo defideratis, perpaternam
& Apoftolicam pietatem, qu*cor veftrum inhabitat
animam meam de vinculo tanttc lervitutis abfolva-
tis, eique libertärem ferviendi Deo in tranquillitate
reddatis; ne abundatiote triftitia ficut jam mmis paf.
ia eft ablorbeatur, & de dolore temporali ad atternum
pertrahatpr; deinde ut Ecclefia; Anglorum fccundtun
prudentiam & auiäoritatem ApoftolatUs veftri con-
lulatis.Omnipotens fanäitatem
N o h is iiia» n r i t j :.. r____ ? .
y ^ V ,,L' refc<ÿ f > cunftis vaUe acceptus & honorabilis. A pravam confuetadinem abivuu , ValUv nttv^iua Ljuuuiuuiliat confirmarem , nee dt | .
Scriptam deiiinc Epiftolam unam Sedis Apofto-
licx Pixfuli deftinavit, in qua quid illi de his qux
acciderant fuggellerit, quoque animi fui deliderium
incenderit, tenor ipiius Epiftolx quam fubfcribi-
mus »deiignavit.
Domino & Patri cum amorc reverendo, &
cum reverentia amando, fummo Pontifici
Urbano , Frater Anfeimus fervus -Eccle-
fix Cantuaria;: debitam fubje&ionem, &
oracionum devotionem.
NOvimus, Domine reverende, & Pater diligen-
de, quöd Dominus nofter Jefus Chriftus fubli- D
mavit San&itatem veftram in Ecclefia fua ad confu- P
lendum & fubveniendum his, qui ad fupernx Patrix
requiem anhelantes in hu jus fxculi exilio diverfis
fatigantur tribulacionibns. Hac igitur fpe & confide-
ratione, Ego humilis fervus vefter in anguftiis cordis
mci ad finum paternx & Apoftolicx pietatis veftrx,
per exhibitionem prxfentix mex confugere difpofui:
led hoc utique facere non poflurn ficut aefidero. Cur
autem noni poflim , per prxfèntium latorem cognof-
cetis. Quoniam ergo per memetipfum prxfentiam
yeftram fecundum defiderium meum audire nequeo,
per literas, ut poflum, clementix veftrx anguftias meä$
l«nixflinuuuoo,, qquuaatteennuuss eejjuuss ccoonnfiooilaatuioonnee eexxdaeemm aanngguufittiixx luiacis. umnipotens Dominus veftram fan&itaten
mitigentur, & anima mea defideratam tranquiilita- C Nobis in fux gratix profperitate diu fervet incolu
tem per affeäum compaffionis adipifci era- mem, & contefat fathaimm Rr !9 Bs c.i
tern peraffe&um veftrx compaflionis fe adipilci gra
tuletur. Tanta enim eft cordis mei tribulado y ut nec
verbis nec literis fufficiam illam exprimere j fed oro
Deum qui novit occulta ut earn vos incelligere faciat,
& per vifeera mifericordix fux, vifeera veftra ad
ejus miferationem fecundum defiderium & neceffii*
tatera meam coramoveat. De hac tamen mea ne-
cefutate & meo defiderio aliqua aperio, per qux ve~
ftram prudentiam pofle intelligerc quid mihiexpediat
non dubito. Notum eft multis, mi Pater pie > qua vio*
lentia & quim inyitus,& qu^m contradicens captus
um & detentusad Epifcopatum in Anglia, & quomo*
do obtenderim repugnantiam ad hujufmodi ofricium
naturx, xtatis, imbecillitatis, & ignorantix mex
quxomnino r • * ' ^ * "
ftabilitft exet._______ _________________ T___
fim cum falute anirox mex. In quo Archiepifcopatu
jam per quatuor annos manens nullum frudtum feci,
fed in immenfis 8$ execrabilibus tribulationibus ani-
mx meg: inutiliter vixi, ut quotidie magis defide-
rem n»oriextra Angliam, qu^m ibi vivere. Nam fi ita
vitam prxfentem , fieuti eram, ibi finirem j plus vi-
debam animx mex damnationem qu^m falutem*
Videbam enim multa mala in terra ilia, qux nec
tolerare debebam, nec Epifeopali libertate corrigere
poteram. Ipfe quoque Rex faciebat quxdam , qux
raciendanonvidebantur deEcclefiis, quas poft obi-
tum Prxlatorum aliterqu^m oporteret, tradabat. Me
etiam, & Ecclefiam Cantuarienfcm myitis modis
o------r— r " “ ka; «*«* uiuiiq.
fathanam & portas inferi fub
pedibus veftris. Amen.
Inter hxc Rdftidm ufqilfi divulgatuiii eft Archic-
plfcopum Cantuarix Primatetn Britannix multo auri
& argenti pondere onuftum mare tranfiifle, Romam
pergere. Accenfi ergo nonnulli enpiditate hon bona
viam obfervant, exploratores potiuht j laqueds pa-
rant, ut eum capiant. His tamen qu^m maxime
homines Alemannici Regis intendebant , ob dif-
fenflonem qux fuerat illis diebus inter ^apam 8c
ipfum. Supererat quoqtle ea tempeftate Wibertus
Archiepifcopus Ravennas, qui de Apoftoiatu quem
o-i.ai.ia,iiuucciimdua,ix.igiiuiaiiLia. me*, ccoonnttrraa jjuuss imhvvaafieerraatt ppuullfluuss,, oommnnii KReelliiggiiooflxx ppeerrffoonnaa :
lino omnes feculi aftioncs fugiunt, & incon- D Ron!™ Pctenti, per fe fuofque modis quiltbus pote-
execrantur, ut nullatenus ilias tolcrare pof rat, ftruebat infidias. tlndéquidamEpifcopi, Mona-
anim* me*.oud Archieoifconar,. chi, & Religbfi Clerici ea fiviente perfccueione ca
----- 1 I“ w- - moais «uh v^uc
gravabat. Terras namque ipfius Ecclefix, quas poft „ animoj & quod de
mortem Archiepifcopi Lanfranci, chm in manu fua E habebant, perdiderunt. Verhm langore magna'
ArchlCDllcODatnm I n . . « s . ____ ■.> •• x r . ö
--— --•■ iviuvjiuvwjJt viamiautl, «.um ill lllünil 1U3
Archicpifcopatum teneret,militibus fuis dederat, mihi
ficut eas idem Archiepifcopus tenuerat, non reddebat j
fed infuper alias fecundum libitum fuum, me nolente,
dabat. Servitia gravia& Antecefloribus meis inufitata
ultra quàm ferre poffem aut pati deberem, à meexige-
bat. Legem autem Dei, & Caridnicäs & Apoftolicas
audoritates voluncariis confuctudinibiis obrui vi*
debam. De his omnibus chm loquebar ,. nihil
efheiebam, & non tarn fimplex ’reditudo quàm
voluntarix cönfuetu.dines obtendebantur. Sciens igitur
qubd fi hxc ita ufque in finem tolerarem, in
damnationem anim* mex fuccefloribus mcis tarn
pci> fpoliati , multifque contumeliis afFeiSfi, nccati
funt. Spe igitur maxima manus iniqua fibi confié
eft fimili poenarum genere fefe Anfelmiim damna-
turum. Sed ille, ut diximus, Lügduni remanfit, reditu
m nunçiorum fuorum ibi operiens. Cùm verb ma*
lignantes illi moram ex adventtl ejus extra fpem pa-
terentur * didicerunt à peregrinis eum valida corporis
infirmicate tentum, a Lugduno amplius non pro-
movendum. Quod diélum peregrinorum non fuit ex
toto veritati contrarium* Infirmatus nempe fuerat,
ut de fanitatis illius recuperatione dcfperatio nos
non parva teneret. Quo illi àudito, confternati funt
& quod de Anfelmi difturbatione fpem
------ lauguic 11 Iclgllcl LA
parte fbpito, & rumore qui* ^opulos. de proceflu
mfius repleverat circumquaque extindlo, ecce quos
Romam miferat puneii veniunt, & quod omni ex-*
cu fa done fublata eum ad fe Papa prxparare prxee-
pic, referunt. Quid moror ? Nefcius morx Apofto-
llcis juffis obaudit, vix fe periculis , mortem pro
Deo non veritus , tradit.
Difcedentes igitur ä Lugduno tertia feria qux ante
Dominicam diem Palmarum erat, venimus in fubfe-
quenti Sabbatho ad villam quandam qux Afpe-
ra dicitur, in qua cum hofpitari atque refeöti fuif-
fqmus, vifum Patri eft decentius inter Monachosqui
H I S T O R I A N
in eadem villa cohabitabatit, quim inter'villanos, A
node ilia nos converfari, turn propter Religionem
Monachici Ordinis i turn propter Ofticium imminen-
tis no6tis atque diei; De re itaque mandatum ^o-»
nachis eft j & alacres aflenferuuti Eramusquippe treis
MonJchi qui hoc quxrebamus, Dominus videlicet
& Pater Anfelmtfs, pixfatus Balduinus , & ego-qui
hiec feribo Frater Eadmerus. Qui ita ibamus quafi
pares eflemus, nullo Patrem noflrum corahi aliis.do-
minandi jure feqilcnte. Chm lgitu^ Monachi ill! no-
bifeum, fiout peregrinis, vefpertina hora loqucren-
tur, & unde venillemus pfcrcun&arentur, refpon-
dimus, de Frahcix partibus, nos adventafle, cS
Romam ufque •, fi Deus concfederet, ire velle. At t
illi in nihili tenditis, inquiunt. Nam viam iftam .
quam aggredimini nullus in habitu rehgiofo pex
ragere poteft quin cjjfiatiir , multifque injuriis
afhciatur. Quod Arcm^ifcopus Cantuai ienfis in- ^
telligens, fapienti confilio ufus eft. Propofuj| naha-
que jdem vit fe pro fua , ut feftur, caufa nuper Romam
iturum, & venit ufque Placentiam. Verhmcum
illic fequentis vix periculum didiciflet , reverfus eftj
& nunc Lugduni rtoratur. Ad hxc Balduinus ait: Ec
ille bene quid cm fecit, & nos quia fervitio Dei,
& obedientia * fpiritiialis Patris ire compellimur,
quantum nobis licuerit ducentc Domiho progredie-
mur. Qtiando ultra holi potuerimiis, falva' obedientia
noftra revertemur, Ducat nos, aiunt, benignus
Deus. Celebrato igitur inter eos nodis Officio atque
diei, nos vix reddidimus.
Ex hinc curii Romam profpero itinere pfirvenif- ^
femus, & Anfelinus h Papa decentiffimefufeeptusde
fui adventu^ caufa requifitus fuiflet, eo illam ordine
retulit quo in Epiftola fua qudm ^ Lugdiind, ut diximus
, ei dixerit, ipfam digeffit. Audit ille qux ferun-
tur, & fubventionem pollicetur. Scribit literas Wil-
lielmo Regi Anglix, in quibus ut res Anfelmi libe-
beras in Regno fuo faccret, ac de fuis ‘omnibus il-.
lum reveftiret, niovet, horfatur, imperat. Scribit
quoque Anfelmus fub eadem materia literas; & eas
unh cum literis PapX ipfi Rcgi deftinat. ManfimUs
ergo Romx decern diebus in palatlo Lateranenfi
cum Papa degentes.
Prxerat eo tempore Abbas quidam, Johannes nomine,
Ccenobio Salvatoris quod prdpe Telefinam
urbem fitum eft. Qui Johannes, Romanus gefiere,
difeendarum ftudio literariim jam olim Franciam-
venerat, ibique fama permotUs Anfelmi qui tilnc Bdc^
ci Abbas erat, eum Religionis proppfito fervens a-
diit, eoque audito, Becci Monachus fa6tus eft. Quod
ubi poft aliquot annos ad aures fummi Pdntihcis
Urbani pervehit, Johanneiri ipfum ad 1c accerci-
tuiri prxfati Ccbiiobii Abbatdttt ‘fecit. Hie itaque
agnito Patrem' fuum Anfelmum Romani veriifle,
miflis Nunciis omni ftudio depricatus eft., quatenus
ad fe veniret atque in fua quadam miinfione cui fa-
lubris aura favebat , ad evitatldas Romanx Urbis
xgritvtdines inftanti dignaretur xftate converfari.
Quibus illeauditis, fupernx pietati ac fraternx' folli-
citudini gratias egit, fummoque Pontifici relatas'pre-
ecs innotuit. At ille, O, inquit, Divine miferationis
pr&deftinxtiol Veri eteninUpr&mifit Deus Jofeph in
*y£gyptum ante Jacob Patrem fit am. £?uapropter, licet
omnia tjua habeo, tuu Htpotc viri propter juflitidm
,necne be'ati Petri fidelitatem exttlantis pfopofuerim
ntceffitatibus fervitura; tamen quia Hrbis ifiius aer
multie & maxima pefegrina regionu hominibtts hi-
mis eft infalubrU , Undo ut eas quo vocaris} ne
quod fuperna dignatio tibi providit , riegtigere, vU
dearis. Adquiefcit Anfdlmus didto Pontificis, & ex-
pedaturus quid Rex AngliX refpbndeat ihteris Papx
ac fuis, partes, ad quas invitajbatur, petiit. Occur-
jitur ei cum Ixtitia & honorc in omni loco ad quern
I O V O R; L I Ë. I L • 5*
ingreditur, & certatirri ad miniftrandum illi quique
parantur. Ubi Verb loco ad qüem ibat, appropinqua- «.«r
vît > adjunâa fecum Fratrüm caterva Johannes ob-*
viam vadft, & Patrem fuum more boni filii magnâ
cum reverentia & exultatione fufeeptum Monafte-
rio introdücit. Exiride qiionidm calor ibi cun6la tor-
rebat , ducit eum in villam fuaih, Sclaviam nomine %
qux in montis altitudine fua, fano jugiter aërecou-
verfandbus illic habilis extac.
His ferme diebiis Régérùs Dux Apulix, aduna-
to grandi cxercitu , Capuanam Civitatcm à fua di-
cione refilientem obfidebàt. . Et aiiditâ famà Anfelmi
, dire&is Nunciis, rogàvit eum venire ad fe, cu-
piens ilium videre 8c all'oqui, atque per eum his qux
fàluti fux adminicillari potcrant, informari. Ivit ergo
Pater ad eiim. Adhuc loftgè erarnüs -, 8c ecce Dux ipfe
copiofa militum multùüdine feptus Patrioccurrit ,ac
' in 'ofcula ruéns, ei pro fuo adventu' gratias egit.
Pluies exhiiic dies in obfidione fecimus, remoti in
tentoriis à frèquentia & tumulcu preftrepentisexerci-
tus. Cùm aucem inter hxc Sedis Âpôftolicx Pon-
tifex Urbanus illb adventaret, & ei ab Arifelmo ac
Prmcipibus totius exercitus obviam icum eflet, ingenti
fiecuiaris glorix pbmpâ prdfecutus, dudtus eft in tentorium
quod ei propè nos erat cXteris excellëntius con-
ftitutuih. Sicque donee Civitas indêditioném tran-
fiic, obfidio illius Dominum Papam & Anfelmum
vicinos habuit, ita ut familia illorum magis videre-
tur una quàm dux j nec facîlè quivis declinaret ad
Papam qui noA diverteret aa Anlelmum.
** Sed quid fadiam î Si dile&ioni, fi reverentix, fi
I hônori, qui Anfelmo ab univerfis inter quos habi-
tabat cd temporel & veniebac, exhibebatur, feri-
bendo fingulatim immdrari voluero, non immeritb
indiftretionis argtii potero. Tantum dico qubd licet
Rex Anglix qui illiim, ut prxdiâum èft, de
regno fiio pepulit ^am literisqiiàm largis muneribus
Omnes quds ratus erat ci pofle detrimento cxiftere
conatus fueiit adverfùs cum comnlovere i tamen
nihil profecit, quin potius ex his perfpicaciter intellc-
*. dluiri eft, virtim fimplicis juftitix viam tenete, & om-
nino contm Xquum fatigari. Nam cum literas
qux diredx fuerant, riullam ipfi quâ jure argui
Jioflet culpam referendo inveherent, nec latores da-
rum à literis ipfis pejora dicerido diflentirent, fa&um
u t& virijuftitiafirmiùs credcretur, 8c itijuftitia ho-
minis eurii non xquo judicio fatigàhtis, magis ac
magis publieata deteftarctur. Quique igitur ex hoc
p. illiuscXperiint caufx favete, illius Commodo, illius
^ honori fe fuaque pro voto certatim impendere. Dux
ipfe, ad quem ipfa mandata prx exteris lata fue-
runt, non confiHcratis eis Patrein multis precibus
âd hpc fle&eré iiifus eft , quatenus fecum dignaretur
remaricre, 8c optimas terrarum ftiarum tam ini
villis qüàrri ift Caftellis feu Civitatibus, juita eledio-
nem fiiam , dono accipere, eafque in ufus fiios fiio-
runtque, dum viveret, p'roprio jure vindieare. A-
liter igitur molimina Regis in Anfelmum procef-
ferunc ac ipfé ratüs fuerat. Obfidione dehinc folu-
ta, Anfelmus cum Papa ad Averfanim Civitas
tem vadit. Pàpa Civifatèm, Anfelihüs multa pré-
ce invitatus Abbatiatri Sanfti Laurentii, hofpitandi
gratiâ, petit. Igitur Anfelmo ab ipfius Coenobii
E Fratribus perfeâX caritàtis obfequium exhib’etur^ &
loquenti folito more qux Dei funt auditus ftudiofcf
prxbetur. «
Confiderans itaqde Anfelmus àpüd fe ,■ qüatf-
tam mentis inquietudinem & perturbationem fxxeric
palfus in Anglia, & qdomodo nullus, exceptis alt*
quibus Monachis, eum gratiâfrucftificandi Deo, auJ
dire voluerit, quantaque mentis tranquillitate potttus/
& quàm fru&uofo ftudio fit à eunâtïs auditüsr
poftqüàm exÎYÎc de Anglia, omni defiderio fervebat#