nnc&qu ' vidctur acceptiim ? An illins 'A qui quando quantum- A
4/. omit. que voluerit, dat ei dé fru&u propriaS arboris ? * Vel
illius qui arborcm & fruélum totaliter offert ï ] Im-
mo magis illius, qui arborera tocarn dat ei cum fru-
ffu. Sic ergo fèrvitium monachi Deo eft magis acee-
ptum, quàm hominis faicolaris. lpfi enirïi funt homines
duo, qui fub Deo velut arbores quafdam Kabent
fèipfos : lpfi quoque utrique funt apti ad ferendum
fruètum operis boni. At quia non eödem modo dili-
gunt Deum ; nee ei pariter bene operando deferviimt.
Sæcularis enim, quia eum minus diligit, tune tantùm,
ïd.var. l*a, cùm bene operandi animum habuerit, boni operis
. Deo quantum voluerit. Monaehus vero eum '
diligit in tantum , ut ad eum accedens totum ei offè-
rat fèipfum , faólis ac verbis eum fie alloquens : Domine
( inquit ) meæ haótenus poteftatis eram : quod-
que mihi libebat bonum malumque faciebam. Veriïm «
quia tuus omnino debeo efle, tibique foli bona tantum ^
opera fruétificare, me totum tuæ trado poteftad, ut
amodb tibi -frudlificem fbli. Quodüt meliùs fiiceré
valeam, me uni ex Ecclefiæ Prælatis fubdam, qui mé
euftodiens, ea tantum opera doceat facere , quæ tibi
noverit magis placerez Sed& ego, pro modulo mco,
v meipfum ctiftodire ftudebo. Cu jus ergo munus Deo
eft acceptabilius ? An illius qui libi offert quidam ex
operibus fuis, plurima vero fubtrahit ? Immb illius
^fuu cun. magis , qui dat ei fèipfum cum operibus * fuis. Nee
ideô propria privacur mercede , quia fæpe bonum
opus cogitur agere. Sieut enim is qui arborera totam
commifit præpofito Domini fui, ut ex ea frudtum col-
Jigeret, ex quo & Domino fiio, prout eum veile
nofTet, defervirec. Ut ( inquam ) proprium non perdit
meritum , ft ille colligit frudlum, priufquamma-
turefcat, auc in arbore dimittat, donee putrefcat : Sic'
C A P U T L X X X V I I .
De Ancillis ejus bonis.
A Ncilli qitoque fimilicer faciunt, excepto quôd
inftabiliores exiftunt. Quia enim tædet eàs in
euftodia diutiùs efle, * licentiam foras exeundi quæ- ai. licem/»
runt quandoque. Quam fi obtinere non valent, non
inde triftanturs vel murmurant, fed tantùm dicunt
quia datam libenter acciperent. Qubd fi eis * concerta «/.eonceffu
fuerit, egrediuntur quo eis vifum fuerit j ceflàncqué *
intérim ab operibus fuis*
C A P U T U C X X V I I I .
De And lia latrone.
IFÎtei: èâs àutem quandoque eft latroqiiædam, pr£-
ceptis magiftræ vix obedire vplens. Hæc quia euftodia
tædio femper exiftitj licentiam exeundi fæpius
quærit ; & caufas quæ. rationabiles videahtur, adin- '
veniti Quam fi obtinere non poteft, contriftatur ve*
hementer & dolet ; fuæque magiftræ , fi audet, du*
riùs refpondeti Si* autem apercé aufa non fiierit, ei *i. fi ...
occulté detrahit} quodque faciebat opus, intermictit. apetM eiuf«
Qubd fi operari julfa fuerit ; præcendlt protinus quôd ” Û°n ac,lt
fit infirma. * Aut fi quando fefolam viderit.j protinus-/. a<
exilit, Oftium petit, hue illucque circutafpicit, mandat
illi vel illi licentiam quærere fècum Ioquendi. Qoôd
fi in hoc reperta fuerit atque correpta, profilic fta-
tim in hu jufmodi verba : Quid ( inquit ) feci, qubd
fie debeam corripi ? Quæ mira vifa fùm agere, quia
i ------------ _ infernntur tot mihi contuméliæ ? Sed jam îatis aperus>
tocum commifit Prælato, uc earn C tum videtur quàm injuftè contra me * agatur. Ita**^ a*ait
euftodiret, eaque opéra tantùm ab eo agenda *exigeret>
quæ Deo placere potiùs noflet. Sic ( inqüam ) pro-
priam inon perd et mereedem, fi quid opefis boni age-
re cogatur antequam velit : vel è contra prohibeatuf
cùm agere velit, donee & ipfàm amittat voluntatem
agendi. Non ergo oraietere debet quidquid boni Præ-
Jatùs ei præeipiat j vel præfumere ut agat, à quibiif
cunque eum prohibeat. * Eft enim illus prævidere
quid præeipiat, quidve prébibeat ; hujus verb fequi
eum inbpno per omnia. * Sed ut hoc voluntate obe-
dienti faciat} noverit à fimili quoc funt voluntatis
fubditorum genera. J
C A P U T L X X X V<
S im ilitu d o in t e r m a t ro n am , & d iv ln a rn
volunra/em.
ACcidit quandoque matronam aliquam * filias
D
cum ancillis magiftræ commendare, ut eas ope*
r? moJieiibus congrua docéat. Illis ya6 præcipic, ut
eicmuâæobsdianc : quodque M faciendum in jument
expedite adimpieaftt. Hoc icaque difpofito, ma-
gfttra eas m unum congregat, & injungit cuique
quid agere debeat, & ne foras égrediantur- obfervat.
C A P U T LXXXVI .
De filtabus matron*.
que refidet moefta, dolens, quôd ita fit reprehenfà.
At poftquam ad modicum ille dolor refèdit , ma-
turitatem quandam prætendit. Cümqiie æftimat
quod ab aliis reputetur maturai , licentiam rurfus
quærere tentât : Quam fi habere fiequiverit, protinus
fubdit : Stultus eft * inquit, qui bene agit : cùm
æquè boni tra&entur & mali. Quôd fi licentiam habere
potérit, foras eonfeftim egreditur, hue illucque
vagatur, juvenum confortia expetit, raulta non agenda
committit. Ut ergo hac fimilitudine poteft colligi*
tria funt genera voluntatis in fubditis.
C A P Ü T L X X X I X .
De obedientia, licentia, & inobedientia.
HOrum aütém primum obedientia > fccundum
licentia, tertium inobedientia diei poteftd H«c'
verb genera omnia inveniri poflunt in Mônachis
quos matrona quædam magiftræ cuidam commen-
davit, id eft, voluntas divina voluntati Abbatis eo-
rum fuppofdit. Licentia * quippe multos decipit. .1.
Obedientia verb & inobedientia contraria funtt
harum media, licencia eft. Is ergo quem obedien-
; tia cbnftringit dauftra non egredi, vult tamen exire
' J ""' q u a * ..Mæaw
regulæque diftridionem * licenter declinare,
vis nolit fine licentia id præfumere, & idcirco à<ftUm
E fuum licentia qua prævalet, conatur defendere; pec-
catum profe&o habet ex ilia illicita voluntate. Non
QTT5k.ie r u ■ . enim poftquam mortuus eft mundo , ciauftrum fiiau
id em fiti* "“fS^eno aftriâiis , bonæ biit ad mundi negotia , vel voluntate , ullatcnus
m m m p,er 0mma fibi obtempérant, fed redire debuit, velle tamen fuum non nifi pe mif!
— abeundl foraS |!!S*W fus, h a 0 impiété * yoluit. Obediencia ergoPquam 8
in hoc amplexus eft, ipfiim fa<ftum exeufabit : fèd vel-- *
le qubd contra obedientiam habuit , periculofum
(nifi peenituerit ) illierit. Qubd nonulli minùs at-
tendens > licencia , quam pro implenda voluntate
fua expetunt, fxpe falluntur. Ut igitür breviter lo- A ni, fuæquecausâ falutis fervàhdas mandavit. Ille itaquar
& fuccin<ftè,'fiib ipfà obedientia vîventes funt
^regalei mâtronæ * regalis filiæ. Ancillarum Verb nomine, li-
centiæ adhærentés acCipe. Inobedientia verb, quæ
icbciüo- dicitur & ipfa latrô,* rebelles defîgnantur in Ordi-
ne Monaftico.
C A P Ü T XC.
Shnilltudo iftter Monacbiim, '& dehariüm.
pife'û©
il. «Hit.
I, nondum
il. ftatîm
ptrfeûo
impeife-
RUrfus à fimili pofftimus videre ,* quot in perFe-
<fto monacho debeant eflè. Tria cuique bono in-
fiint denario, quât Cuique bôno * debent inefle monacho.
Denarius quippe bonus puro ex ære, reéto pondéré,
monetaque légitima debet cohftâié : Si enim
unum ex his defuèrit, venalis eflè non poteriti Ut ergo
venalis valeat effe, hæc tria pariter debet habere;
Hæc quôqne debet habere & monachus, ut ve-
rè monachus elfe reputetur. Ejus quippe ‘metalli
ptiritas, purà eft ejus obedientia ; nulla enim inobe-
dientiæ impiiritas, fed fbla in eo débet elle obedien-
tiai Reélum verb illius pondus, ftabilitas eft pro-
pofiti ejus. Non * enim leviter exfufflari debet ab
èo quod coeperit, fed ufque in. finem perfeverare ftabi-
lis. Illiùs autem nioneta, habitus eft monachalis, arqué.
confura, ante & retro, & hià confimilia. Siciit
ènim denarius à mohetàdignofcitur, cujus fit * regio-
nis : fie ab iftis monachils cujus fit ordihis. Is autem
monachus qui àdeô éft fenex ut ante & retro jam
nequeat inclinarb, denario illi eft fimilis, cujus mo-
netam tëmporis àntiquitas jam dévelit. Ifte verb, qui
habitum monachalem npnadhuc, fed# vitamfufcè-
pit ( & ideo nomen non habet mohachi ) affiroilatur
nummo ponderofo, monetam * tâmeh non habenti j
& ideo* non æquè venali. Verùm ficut qüithefaurum
congregate defiderat, hujufmodi nümmum , æque
uc habentem monetam, amat : fie Défis qui thefaurd
cæléfti nos omnes * reponere CUpit i hujufmodi ho-
minern , æquè ut habitum monaehi Habentem, ibi
feponit. Quem autem viderit habitum quidem mona-
chicum habere, fèd ex ærè impuro, id eft, inobedien-
tem éflè} hune thefauro coeîefti nutiquam rcponit,
ficut nfillüs dehärifim falfum,^ lîcètaptè mbnetatum]
fiiô thefauro reponere quærit; Quem verb viderit obe-
diéntem efle, etfi aliquandô fragilitatepeccethumanaj
fion hune tamen repéllit, fi * verè poeniteàt. Ut enim
ab * invalido denario ? denarius falfus j fie à * debili
diffère monachus * falfus. Irivalidus quippe denarius
minus habet pondus quàm debèat habere 5 fèd illfid
quod habet, puro ex ære confiât; Falfus verb eandem,
quàm bonus, monetam prætendit, fèd interiùs latet
falfitas aïris. Sic falfus monachus eundem quem bonus
habitum habet ; fèd inôbëdîentiæ falfitas incerifis
làtét. Débilis ver&, fed ôbediéris, licèt non tantam,
qüin aliquandô cadat, habeat ftabilitatem ; ôbedien-
tiæ tamen retinet püritatem; Mox ctenim poenitec
eum quia déliquit ; cjfiodqüe ei præcipitur, pura obedientia
facit. Ille ergo, lit denarius falffis, a coelefti
thefauro repellitur, huic verb, pro fui modulo vigo-
ris, ibi reponiturY Nihil igitur cüiqüam prôdeft habitum
monachi exteriorem habére, fi non ftuduerit &
interiorem * retinere. Duo quippe font ordinis gene*
ra viro religiofo convenientia. Unum exterius, quô
religiofus * videtur i aliud Verb mterius, quoreligio-
fus hàbetür. Et illud quidem exterius, faffkii j hoe
■ verb intérius , natütalis eft ordinis. * FaffitU quippe
ordinis faffitiæ funt confiictudineS, üt in Ordine fflo-
nachorum inveniuiitur plüres'. Uas etenim homines
1 adinvënerunt, quibufdam de caufis * rationabilibus
fervandas inftituetunt. Naturalis verb ordinis naturales
finit, virtutes, ut humilltas , charitas, & aliæ
plüfës. Has enim Dcus * ipfe naturaliter indidit homrque
fa&itius ordo fine iftb , nihil homini prodeft j ifle
verb fine illo , etiam falvafe hominem poteft : ut tarnen
fervari valeat ifte ,• valde heceftariusfibi eft & ille;
C A P U T X C I.
De fimilitudine inter ebrrigiam , & foittlarem : &
inter ordinem fad ilium, & naturalem.
Sic enim eft inter Ordinem faditium & naturalem,
quomodo inter corrigiam & fotularem. Corrigia
namque fbla cölligata pedi, nullo eft * munimento at javimen-
pedi; imb magis inebnveniens videtur efle, fi ibi fo - to
la ciricumligetur. Sotulatis verb', etiam lolfis pedem
ß munit, fatifque deccnter convenit e i : ne tamen cadat
, vel tortus fiat, neceflaria fibi eft corrigia, lit li-
getur ex ea. Sic licet fablitifis ordo nihil folus profit,
. led magis dedeceat j naturalis verb fine illo & pofit
& deceat; ut tamen iftb firmfis teneatur, neCefla-
rius ille fibi habetur. Hinc quippe eft qubd qui reli-
gionem interius fervare defiderat, habicu monachal!
exterius fe alligat, qui quod exterius demonftrat,
femper eum* coarguat; Quia fipoftea noluerit hocauffeirguat
elfe, magis eum dedecet habitus ifte. Si ehim ( verbi
gratia) moiiachus fuperbus fuerit, qui habitu exte-
riori humilitatem prstendit, multb inconvetfientius
elfe videtur, quäin fi careret humilitatis habitu. De-
cet igitur ut quod oliendit exterius, (ludeat &c habere
interius. Nihil enim pen£ exterius habet in habitu,
C vel * profeflione five confiietudine j qubd non efinj «/.poiTeiiion#
commbneat aliquid interius habere.
C A P U T X C II .
De veftibiis Monachi. 9
bd enim viles nigrafque fert veftes; ut ie vi- *1. Quid...;
V^lem reputet peccatoremque commonet. Qubd 111
Verb eifdeni a capite ufque ad pedes ttgitur| hoc
eum facere ^ principio vitae ufque ad finem horta-
tur. * Qubd afitem eaedetn in modfim funt crucis, at. hzc enim
eum femper habere commonet memofiam ri • Domini- me?e taa&'aprias l.tyB-'
CX Pafilbms. mica ..quam
filio fuo Jo-
■ „ ■ . % feph fecifle
D C A P U T X C I I I. lPegatitruiar'rJeaWc.o.b
i . . .* ( Quod De corona & tonfura Monachi.
COrona deniqüe capillorumque tonfura efim efle
debere facerdotem & regem demonftrat. Sacer-
dotes quippe in Lege, mitra tegebant caput ad fimili-
tudinem cujus, & hüic caput raditur. Reges autenX
* corona iituntür, ad cujus fimilitudinem, hujus ca-4/. coronit •
pilli tondentur. Hxc itaque * cohortantur düm, üt coaiftaas
Sacerdotis & Regis gerat officium.
C A P U T X C IV .
. De fpirituali facrificio Monachörttm.
OFficium facerdotis erat in Lége generis divérfl
peepra maélare : hujus ergo fimilitef Officium
debet eflè, leonem iraï & crudelitatis intérfiéèrê, lu-
pum rapacitatis, taurum * ferocitatis, vulpem aftü- Ml
tia:, hircum immunditia:, glirem fomnolcntiac, equüm
& mulum luxuria:, afinum pigriti«, aliaque beftialia
vitia in fè occideré. Regis aucem offiéiüm proprium eft
regere regnum ; holles inde propellere : ne jufto inju-
ftus injüriam faciat providefe j malis d?preflis, bonos
eXältäre. Hoc icaque officium debet effe monachi , üc
fu« mentis regnum regat, & corporis. Hiric énim'
omnia expellerc debet vitia, providerc ne malus boiib1
Y iif