, 6 E A D M E R I
williiL-rationabili caufa Regi extenderet., & quibufdam fuis A
m u s i i . cft amjcjs admonicus. Intellexit ille& rationis elfe &
honeftatis hoc facere, fed propriarutn rcram cenuitare
conftridtus, unde expleret quod faciendum fore vi-
debat, non habebat. Ufus igitur conlilio Magnorum
virorum Walchelmi videlicet Wentani Pontificis,
& Gunduiphi Roffenfis, necne aliorum, quorum,
in hujufee negotii conlilio par credi judicabatur, de
thefauro Ecclefiai Cantuarienfis partim in auro, .
partim in argento , valens ducentas argenti mar-
cas conniven te majori parte conventus accepit,
quod pra:fato Regf cum illis qua: de fuis habere
poterat pro inftanti neceflitate , ut rebus confii-
leret, pariter contulit. Verum in hoc fa&o nullum
fuccelfoiibus fuis quod imitarentur exemplum relin-
querevolens, mox dominicam villaiii fuam, qua:
Peccheham vocatur , fpatio feptem annorum ejuftlem
Ecclelia: juri conceflit, quatenus ex redditibus ipfius 1
vill£e, qui circicer triginta libra: denariorum illis die-
bus erant , illatum Ecclelia: damnum reftitueretur.
Et quidem eodem fpatio ipfa Ecclelia eädem villa
potita eft} & filva , & villa:, & toti redditus ejus in
novo opere , quod jI majori turre in orientem ten-
ditur , quodque ipfe Pater Anfelmus inchoafle dinof-
citur, confumpca funt. blxc ex gelbe rei veritate pro-
ponimus, ut ora obloquentium qui ufque hodie Anfelmo
depi cedatje Ecclelia: crimen intentant, ft fieri
poteft, obturemus,optantes quatenus tanto virode-
trahere definant, ne quo fe, quod fibi non profit,
peccaci vulnere la:danc. Iplo quoque tempore ean-
dem Eccfefiam res fuas in majori quam folebat liber—
täte, fua fan&ione deinceps poflidere confti uit, &
alia qua:dam qua: Antecelfores ejus in dominio fuo
tenebant, ipfi Ecclelia: perpetuo jure polfidenda con-
ceflit. His brevi per exceltum, fed, ut reor, non-fii-
perflue di«5tis , ad quod cepimus revertamur. Igitur
padlo inter Fratres , Regem videlicet Willelmum
& Comitem Robertum , de prsfato negotio facto:
Willielmus mare tranfiit, & traditam fibi bi Roberto
Normanniam fua: ditioni föbigit.
Quo cum demoraretur, Rex Hibernia: Murcher-
tachus nomine, & Oofnaldus Epifcopuscum cate-
ris Epilcopis, & quique Nobiles cum clero & po-
pulo ipfius Infula roiferunt nuncios ac literas ad An-
lelmum , innotefeentes ei civitatem quandam Wata-
ferdiam nomine, in una fuarum Provinciarum eile $
cui ob numerofam civium multitudinem expediret
Epifcopum inftitui, fimulque petentes , ipie quatenus
Primatus quern fuper eos gerebat poteftate, & .
qua fungebatur vicis Apoftolica au&oritate, fanifta
Chriftianitati ac neceflaria plebium utilitati ’infti-
tuendo eis Pontificem , fubveniret. Jam enim facula
multä tranfierant, in. quibus eadem civitas abfque
providential cura Pontificali confiftens,,per diver-
fa temptationum pericula jadtabatur. Elegerant au-
tem idem ipfi in hoc omciurn quendam fua: gentis vi-
rum, vocabulo Malcum, eumque facrandum,cum
communi Decreto ad Anfelmum tranficrunt. De-
cretum autem hoc eft.,
Anfelmo Dei .gratia Anglorum Archiepif-
copOyClerus & Populus oppidi Waia.-
ferdiaj, cum Rege Mercherracho , & Epif-
copo Dofnaldo} falutem in Domino.
PAter fendle , ccecitas ignorantiie nos diu detri-
menta falutis noftra: fuftinere coegit, quod ma-
gis eligimus fervijiter Dominico jugo colla fubtrahe-
re, quäm liberaliter Päjftprali ;obedientix fubelfe.
Nunc autgm quantum ptoficiit Paftorura caufe agno-
vimus,. cumi^liarunv rerum' iimilitudines ftd men-
tem revAc^nus j • quia fine xegimine , nec exercitus
bellum , nec navis marinum audet attemptare w
periculum. Navicula ergo noftra mundanis deditaMu
fluiftibiis fine Paftore contra callidum hoftem qua
ratione pugnabit ? Propterea. nos & Rex nöfter
Murchertachus, & Epifcopns Dofnaldus, & Der—
meth Dux nofter frater Regis , eligimus hunc Pref-
byterum Malchum , Walkelini Wintonenfis Epif.
copi Monachum nobis fuflicientiffimè cognitum , na-
talibus & moribus nobilem, Apoftolica & Ecclefiaftica
difeiplina imbutum , fide Catholica prudentem, moribus
tem peratum , vita caftum , fobrium , humilem
affabilem , mifericordem , literarum, hofpitalem , fu*
domui bene piccpofitum, non neophytum , habenteni
teftimonium bonum in gradibus fingulis. Hunc nobis
petimus è veftra Paternijate ordinari Pontificem
quatenus regulariter nobis praeelfe valeat & prodef-
fe, & nos fiibejus regimine falubriter Domino mi-
, litare pollimus. Ut autem omnium noftrórum vota
in hanc eledtionem convenire nofeatis , huic Decreto
canonico promptHfima voluncate finguli manibus
propriis roborantes fubferipfimus. EgoMurchertachus
Rex Hibernia: fabferipfi. Ego Dermeth Dux ,• Frater
Regis fubferipfi. Ego Dofnaldus Epifcopus SS. Ego
Idunan Epifcopus Midia: SS. Ego Samuel Dunnel-
menfis Epifcopus SS. Ego Ferdumnachus Laginien-
fium Epifcopus SS.
Subfcripferunt his multb plures, quos nos brevitati
ftudentes notare non necelfarium duximus.
Igitur Anfelmus confiderans& intelligenseos jufta
& utilia petere, petitioni eorum libens annuit. Ele-
dtum ergo Pontificem diligenter in his qua: fecra ju-
bet au&óritas examinatum, ac multorum cüm vits Lux
teftimonio, dignum.Epifeopatu comprobatum, fum-
pta ab eo ex more dc fubjedtionis fax obedientia pro-
felEone, fecravit eum Cantuari« quintoKl. Januarii,
affiftentibus & cooperantibus fibi in hoc Minifterio
k fuo duobus Epifcopis fuis, Radulfo fcilicet Cice-
ftrenfi & Gundulpho Roffenfi.
Poft hos dies Rex, Normanniä fifii ad votum
fubadtä atque difpofitä, Angliam redit, ac interpolito
parvitemporis fpacio, fuper Walenfes, qui contra
eum furrexerant, excercitum ducit, eofque poft modicum
in deditionem fufeipit, & pace undique po-
titus eft. Sed quid i Ci'im jam multi fperarent quod
hxc pax fervitio Dei deberet militare , & attenti expedient
aliquid magrii pro cmendatione Chriftia-
nitatis, ex Regis aftenfu, Archi'epifeopum promulgate
: ecce fpei hujus & expedfcationis turbatorias li-
terasRex, 4 Gualis reverfus, Arciepifcopo deftinat
■f, mandans in illis fe pro militibus quos in expeditionem
fuam miferat nullas ei nifi malas gratias habere, eo
qubd nec convenienter ficut aiebat inftrudti, nec ad
bella fuerant pro negotii qualitate idonei. Prcecepit-
que ut paratus elfet de his, juxta judicium Curia:
fua:, fibimet redlitudinem facere , quandocunque
fibi placeret inde eum appellare. Ad qus Anfelmus:
txpeftavimus, inquit, pacem & non eß bonum; tem-
pus curationis & ecce turbatio. Licet enim jam olim
feiverit fe, eodem Rege fuperftite, ih Anglia Chri-
fto non adeo frudfificaturum, tarnen quod rogatus
de fubventione Chriftianitatis nonnunquam folebat
refpondere, fe propter hoftes quos infeftos circum-
£ quaque habebat eo intendere non valere , jam tunc
ilium pace potitum cogitaverat fuper haG re convenire,
& faltem ad confenfum alieujus boni frudlus
exequendi quibus modis polfet attrahendo delinire.
Sed ne cordis ejus affedfcus perveniret ad effedtum ,
orta eft inftindfcu maligni, quam dixi , caufa difeidii,
utique non.ex rei veritate produ&a, fed ad omnem
pro Deo loquendi aditum Anfelmo intercludendum
malitiosè dompofita. Quod ille dinofeens & infu-
per cundla regalis Curi® judicia pendere ad nutum
Regis, nihilque in ipfis nifi fölum vclle illius confide-
H I S T O R I Æ N
. rari certiflimc feiens, indecens æftimavit pro verbi A
calumnia placitantium more contendere, & veritatis
fuæ caufam Curiali judicio quod nülla lex, nulla x -
quitas, nulla ratio muniebat, examinandam introdu-
cere. Tacuit ergo nec quicquam nuncio refpondit, rc-
putans hoc genus mandat! ad ea perturbationum genera
pertincre j qua: jam olim f*pe fibi recordaba-
O V O R, L I fi . 11 4?
redigam nec ilium pro Archiepifcopo ultra recipiarn. 'VIL
Orta eft igitur eX his quædam magna teinpeftate di- r.cx.
verfis diverfæ parti acclamantibus. Quamobrem quidam
tur illata, & ideb hoc fblum ut Deus talia fedarct
fupplici corde precabatur. Præterea videns Ecclefials
& Monafteria folito intùs & excrà fuis rebus fpo-
liari» omnem in eis religionem exterminari, quof-'
que fiecularium tam ttiajoresquàm minores corruptie
vita: femitas tenere multas, mala ubique fieri, &
ifta de die in diem> celfante difeiplina, multiplicalri
loborarïque, verebatur ne hàc Dei Judicio fibi dam-
no fièrent, fi quibus modis pölfet eis obviare non
intenderet. Sed obviare fibi impoflibile videbat, B
quod totius regni Principem aut ea facere, aut eis
favere perfpicuum erat. Vifum itaque fibi eft au€to-
ritatem & fententiam Apoftolicæ fedis fuper his o-
portere inquiri.
Cum igitur in Pehtecöfte, feftivitatis gratiâ Regiæ
Curiæ fe præfentâlfet, & modb inter prandendum,
niodo alias quemadmodum oportunitas fe oftèrebat,
ftatum animi regalis, quis erga colendam æquitatem
elfet, ftudiosè perquifilfet, eumque qui olim fiierat
omnimodo reperiifet, nihil • fpei de futura ipfius
Cmendatione in eo ültrà remanfit. Pera&is igitür fe-
ftivioribüs diebus , diverforum negotiorum caufæ
in medium duci ex more cjeperuht; Q'iærcbatur
etiam quo ingeniö praèlibata caufa contra Anfel-
tnum fie ager'etur^ ut eulpæ addiftus aut ingeii- (
tem Regi peeuniam penderet, aut ad implorandam
mifericordiam ejus caput artiplius non lévaturüs, fe
totum impenderet. Interea Anfelmus accerfitis ad
fe quos volebat de Principibus Regis , mandavit
per eos Régi fe fùmmâ neceflitate cönftriiftum veile
per licentiam ipfius Romam ire» Ad quod ille ftupe-
faólus, necjuucjuum, ait* Nec enim tUum al'tcui tali
peccato obnoxium crcdirnus , Ut Yieceße haveat inde
fingiilarcm Apod olid abfolutionem petere , nec ita
‘cujuftibet confilii expertem, Ut non magis iüufn {damns
Apoflolico cjiiam Apoßelicum fibi in dando confilio
poße fnccurrere. Relata funt Anfelmo. h « t c Sc
tefpohdit j Potcßas in manu fua eß, diçit quod fibi _
placet. At f i modo non 'bult concedere, concedct for-
fit an alia vice. Ego preces multiplicabo. His pro li-
Centia di&is., ftatim ortinis commentatio implaci-
tandi Anfelmum, comprefTa, omifla eft, & nos
immunes ab ilia querela Curiâ difeeflimus.
Infequenti autem Menfe Augufto cùm de ftatù
Regni atfturus Rex Epifeopos* Abbatcs, & quof-
que Re£ni Proceres in unum piæcepti fui fànâùone
egiflet, &T difpofitis hisquæ adunationis illorum caufæ
fuerant i dum quifquc in fua repedarc fàtegifletj
Anfelmiis ceptæ peticiônis fuæ non immemor, roga-
VitRegerin quatenus quæfitam jam olim licentiam vel
tunc repetitis precibus noh negaret. Sed fecundb
negat, ficuc primb negarat. Pofteâ conventu. foluto,
in Menfe Oâobri Wintoniæ ad Regem ex condi-
élo venimus. Inftantiùs itaqüe tam per fe quàm per
alios Regem Pontifex orat, quatenus bono animo
fibi concédât, quod fe jam tertib poftulare neceflitas
fila cogebat. Hincille tardio affeâuS , itaque permó-
tus ait. Conturbat met & intelligentem non concedendum
fore quo d pofiulat, fua graviter impàrtunitate fatigat.
IQuaprepter jubeo ut amplius ab hujufmàdi precibus cef-
fe t , & qui me jam Jape vexavit * prout judicabitur
mihl emendet. Ad hæc ille. Parat Um me potius feiat
ratione oßendere quod ju fia peto, & quod ipfe mihi
in his non debeat juße contradicere. Refpondit : Rationes
fuas non admitto : Sed fi iverit, pro certo meerit
quod totum Archiepifcopatum in dominium meum
permoti fuaferunt in craftinum rem differri,
fperantes earn alio modo fedari. Alfenfum eft utrin-
que in iftis, & divifi hofpitiüm inimus.t Mane aii-
tem regrefll cum in loco apto fediflemus, ecce quidam
Epifcopi cum nónnullis Principibus ad Attfel-
mum venientes feifeitati funt quid fecum ab heri dc
caiifa traâaverit. Dixft : Non eg re cttocefli caufam de
qua agit is heßerno induciari, qua ft ignorUvtrim quid
hodie indé refponfurus fuerim ,/ed ne vider er tantum
meo fettfui credere, ut née una nofàe ad fui difcujfio-
riem dignarer aliorum confilio ctderc. Nunc ergo
feiatur quod in féntentia qua fui ,fum , & ideo prècor
Dominum meum quatenus bona mente & alacri vu!tu
ut eum decet, mihi licentiam quàm poßulo det, indu-
bit an ter feiens quod caufa mea falutis, & caufa fan Slit
Ch'rißiänitaiü, & vere caufa fui honorü dc profeSlus
fi credere, 'délit, ire difpona. Dixerunt : Si alia qua
dicas habes , profer. De licentia nempe fupervacuè
loquerü. Non dabi't. Si dare , ait j non vult, ego
urique i/lam fuper me accipiam quod fcript'um eß,
obediye oportet Deo maçü quam homimbus. Ad hæc
Walchelinus Ventanus Epifcopus àfpiciens in Cuin
dixit » Et quidem Dominus meus Rex CT Proceres
fui credunt te eße hujufmodi maris > ut non facile ah
ü qua certo in'caperü movearis. Verum in hoc fcilicet
, u t, fpretà tanti Pontificatus honore fimul& militate
, Romam p 'tas, non leve eß credere quod ßa-
bilis maneas. At ille feiens animum viri, vivido vul-
■> tu, intentis in eum oculis, refpondit : Vere. Quö
'diéfco, ad Regém fceverfi quæ au dier ant retule-
runti Rcge igitur confilia fua protclante, & fummo
Pontifice cum fuis fedente, occurrit animo Ëpifco-
pos æquius elfe debere in fuó quod erat Dei, quàm
in Confilio Regis terrehii Mittens ergo, præcepik
eos venire ad fei Erant autem hi Walchelinus Epifi-
copus Wintonienfis , Robertus Lincolienfis, Of-
mundus Serbevienfis, Johannes Bathonienfi. Qui
'cum lævaque dextra illius jufli cohfediflent, ait illis.
Fratres ideo f id nos venire ad me quod veßri officii
efi ea qua Dei funt pra ckteris trail are, dif-
ponere, fervare. Epifcopi enim eßis, Pralati in Ec-
[) clefia Dei eßis. Si ergo ita fideliter & dißriSl« vul-
tis in mea pdrto confiderare atque tueri reSlitudinem,
Jufiitiam . Dei ficqt in parte alterius perpenditis
atque tuemini jura & ufus mortalis hominis, hoeque
mi hi promit tit is , exponam vobis ficut fidelibus & fi-
liis Dei quo tendat hac mei prafentis Confilii fumma,
& andiam fequarque eonfilium quod mihi inde veflha
fida Deo indußria dabit. Dixere : Loquemur f i placet
adinvicem, CT communem confenfum referemus ad te.
Surgentes itaque ih partem fefe culcrunt, & habicis
inter fe nonnullis verbis miferünt Wentanuih Pontificem
& Epifcopum Lincolinum ad Regem per-
cun&ari de negötio voluntatem ac julfum illius; Edo*
6ti ergo propter quæ mifli erant j ad focios reverfi
docuerlint eos quæ didicerantt Quid plura i Placuit
eis in commune lequi voluntatem hominis terrenij illi—
E coque reverfi ünà ad Anfelmum* diierunt ei : Domine
Pater y ferrous te virurn religiofum eße ac fan SI urn ^
Öl in aSelis converfdtionem tu am. Nos autem impe-
diti confonguineis nofiris quos fufleniamus, & rnùl-
- tiplicibus feculi rebus quas amamks, fatemur, ad fu-
blimilatern vita tuet furgtré tiequimus, nec huic mundo
tecum Hindere. Std f i volueris , ad Nos ufque def-
cehdere , & qua incedimus via hobifbum pergir'e i
nos tibi ficut nobis ipfis confulemus , & negotiis tuis
quacunqUi fuerint ubi Opus fuerit, ficUt nofiris , opera
feremus. Si verb te ad Deuni folurhm'odo querhadmo-
dum capißi tenere de h ge ris fétus , quantum nóflrd
interefi in hoc ut haltcnus fuifli & arnodo er is hoi