rspertinetfecundiim legem Deihujufmodi culpam vin- .
dicare, nifi ad fingulos Epifcopos per fuas Parochias;
aut fi & ipfi Epifcopi in hoc negligences fuerint, ad
Archiepifeopum & Primatem. Precor igitur vos licuc •
chariffimum Dominum cujus animam diligo plus
qu&m 'prirfencem vicam corporis mei, & confulo fi-
cut vere fidelis corpori & anima veftra ne vos contra
Ecclefiafticam confuecudinem in cam grave peccatum
mirtatis, & fi jam incepiftis, at omnino defiftatis.
Dico enim vobis quod valde cimere debecis, quod pe-
cunia calicer accepts, uc taceam quantum noceac anima,
non tamen cum expehdetur, adjuvabic terrena
negotia, quantum poftea perturbabic. Denique vos
icitis quia me in Norman.nia in pacem veftram fufce-
piftis, & de Archiepifcopatu meo me refaififtis, &
quod cura & vindida talis often la maxime pertinet ad
Archiepifcopatum, quoniam plus Turn Epifcopus pro
fpiritali cura quam pro terrena polleftione. Omni-
pocens Deus fic & in hoc , & in aliis adibus veftris
dirigat cor veftrum fecundum voluntatem fuam , ut
pod hanc vitam perducat vos ad gloriam fuam. Amen.
Henricus Dei gratia Rex Anglorum, Anfel-
mo Archiepifcopo Cantuaria:: lalutem.
IN d*e fandi Gregorii apud Tenebrigge mihi fue-
runt delata littera reports in tuo figillo. Et per
eas mihi mandarti talia unde multum miror quia quod
feci credo me per te fecifle. Et in die Afcenuonis Domini
habebo omnes Barones meos mecum congrega-
tos , & per confilium eorum ita conveniehter tibi ref-
pondebo . quod eifm tecum, loquar non credo te me (
inde blafphematurum. Et quicquid fiat ali^s , feito
quid tui, quicquid ipfi fecerint,per omnes terras
tuas in pace permanferint.
Suo chariffimo Domino Henrico, gratia Dei
Regi Anglorum, Anfelmus Archiepifco-
pus Cancuarienfis: fidele fervitium & fi-
deles oraciones.
GRacias ago Deo ,& dignationi veftra qua in
litteris fuis promifit fc convenienter rcfponfu-
iam mihi de hoc unde precatus earn fueram in litteris
meis de Sacerdotibus Anglia, & oro Dominum cu- ]
jus confilium manet in sternum, & ipfe vobis confu-
lat refpondere & facere quod illi placeat, & unde fi-
deles diledores anims vertrs gaudeant. De hoc au-
tem quod legi in litteris veftris quod creditis vos fa-
cere perme quod facie is, pro certo feitote, mi Do-
mine» quod non eft per me »quoniam contra Deum
facerem fi per me efTet. Quapropter ad hue precor
magno & fideli affedu quatenus in tali incepto nul-
lius confilio perfiftatis. Yalete.
Henricus Rex Anglorum, Anfelmo Archiepifcopo
Cantuarias: falutem, Sc amicitiam.
DE hoc quod mihi mandaftide Sacerdotibus, feias
quod ita decenter feci ut opinor fecundum quod
facere debui. Nec tibi fit incognitum brevi intervallo
temporis me transfretaturam. Et ex quo tecum locu-
tus fuero , fi qua commifi in his, Omnipotentis Dei
& tuo confilio corrigam. Tefte Waldrico Cancella-
rio apud Merlebergam.
Dum hsc ita fiunt, ecce qui Romam mifli fuerant
redeunt. Sufpenfus autem fuerat ab officio Epifcopali
jam olim Wiliielmus Archiepifcopus Rothomagen-
fis, & per hos Nuncios interceffcrar pro eo apud
Dominum Papam Anfelmus Archiepifcopus Cantua-
rieniis. Mandavit itaqueei Dominus Papa ut de caufa
ipfa quod faciendum iUtelligcret fua vice faccrec,fciens
!Veum à juftitis fèmitis nullius rei interventu feienter
fledi poffe. Ivit ergo Rothomagum, & in Synodo
Clericorum, qua? tunc erat adunata, adventus fui
caufam expofuit. Proferf litteras Williemus Legatus
Regis quas, ex parte Apoftolici, de reRomadetu-
lerat , & coram omnibus reqitantur fic.
Pafchalis Epifcopus Servus Servorum Dei
Venerabili Fratri Willielmo Rothoma!
genfi Epifcopo : falutem , & Apoftolicam
benedi&ionem.
Licet caufs tusqualitas patientiam noftram pluri-
mum gravet, pro reverentia tamen fratris noftri
Cantuarienfis Epifcopi & diledione latoris prsfentium
filii noftri Willielmiqui pro te apud nos vehementiùs
interceflerunt, paterna penes te benignitate movemur.
Caufam itaque tuam cidern Fratri Cantuarienfi Epifl
copo cômifimus, ut quod ipfè indulferit indulgeamus.
Eo mmirum intuitu, ea conditione, ut malos Confi-
liarios quorum inftindu multas pravitates incurrifti à
tua familiaritate repelias. Dats Beneventi. v. KI. Apr.
Mifit quoque Dominus Papa Epiftolam hanc Anfelmo.
Pafchalis Epifcopus , «Servus Servorum Dei,
Venerabili Fratri Anfelmo Cantuarienfi
Epifcopo: falutem, & Apoftolicam bene-
didionem.
QUod Anglici Regis cor ad Apoftolicæ Sedis
obedientiam Omnipotentis Dei dignatio incli-
! navit, eidem miferationum Domino gratias agimus
in cujus manu Regum corda verfantur. Hoc nimirum
tuæ charitatis gratiâ, tuarumque orationum inftantiâ
fa dum credimus » ut in hac parte populum il ium cui
tua follicitudo præfidet, miferatio fuperna refpiceret.
Quod autem & Régi, & iis qui obnoxii videntur
adeo condefcendimus, eo afFedu & compaffione fa-
dum noveris, ut eos qui jacebant erigere valeamus.
Qui enim ftans jacenti ad fublevandtim manum porrb
git, nunquam jacentem eriget nifi & ipfe curvetur.Ge-
terùm quamvis cafui propinquare inclinatio videatur,
ftatum tamen reditudinis non amittit. Teautem Frater
in Chrifto venerabilis & chariffime, ab ilia prohi-
bitione five, ut tu credis, excommunicatione abfölvi-
I mus quam ab anteceitbre noftro Sanda; memoriæ Ur-
bano Papa adverfus inveftituras aut hominia fadam
intelligis. Tu verb eos qui inveftituras acceperunt, aut
inveftitos benedixerunt, aut hominia fecerunt cum ea
fatisfadione qua tibi per communes Legatos, Williel-
mum & Balduinum viros fidelesac veridicos fignifica-
mus, Domino coopérante, fufeipio, & eos vice noftr*
audoritatis abfolvito, quos vel ipfè benedicas vcl à
quibus volueris benedici præcipias, nifi aliud in eis
fortè repereris propter quod à facris fint honorific re-
pellendi. €a*terùm Elienfi Abbati tuæ communionis
confortium fubtrahes, quamdiu Abbatiam retinere'
præfumpferit quam, concepto noftri oris interdido
quod præfèns audierat, per repetitam invefticuram pra:-
fumpfit invadere : fi qui verb deinceps præter invefti-
turas Ecclefiarum, praelationes afTumpferint, etiam-
h Régi hoihinia fecerint ; nequaqpam ob hoc à bene-
didionis munere arceantur, donee per Omnipotentis
Domini gratiam ad hoc omittendum cor regium tua:
prædicationis imbribus molliatur. Prætereà fuper Epif-
copis quifaifùm ut noftià nobis rumorem retulerunt,
cor noftrum vehementiùs aggravatur, quia non folùm
noslæfèrunt, fedmultorum fimplicium animas decepe-
rünt, & Regem adverfus charitatem Sedis Apoftoli-
cae impulerunt. Unde & multum eorum flagitium ,
Domino^ coopérante , non patimur. Yerumtamen
quia filii noftri Regis inftantia pro eis nos pulfac
attendus, edam ipfis communionis tuæ participium
B ff B
tlCUSnon negabis,,donee veriiendi ad nos præceptum acci- A ftodiendos commendavit, quod ufque hodie facia, h e n r i c u s
piant. Sanb Regem & ejus Conjugem äc Prcfceres illos
qui pro hoc negotio circa Regem ex pnecepto noftro
. laborav«runt & laborare nitentur ,qüorum nominaex
fupradidi 'Villielmi fuggeftioiie .cogriofces , juxta
fjjonfionem noftram ^ pceniteritiis fuis & peccatis ab-
folves. Igitur quandoquidem omnipotens Dominus
tantüm nos in Anglis regno ad fiium & Ecclefi® fua
honorem in hac praftitit corredione proficerc j ea
deinceps manfuetudine, difpenfatione , fapientia,
provifibne circa Regem & Principes tua Fraterriitas
lätagac, ut qua minus adhuc correda funt, auxilian-
te Domino Deo noftro per tua follicitudinis ftudium
corrigantur. Qua in re ita diledioni tua ripftrum fen-
Quid itaque de iftisaliorum fenfus habeat nefeio. Ego 1-
tamen eertiffimè fcio Dominum & reverendum Pa- ..
trem Anfelmum eos in magna femper veneratione ha-
builfe, & meipfum facro & grandi experimento fen-
fîflè magnum quid & mundo ampledendum infignff
(ànditatis il lis inefTe. De his ita.
Itaque Wiliielmus, ubi ad Regem in Anglia venit,
& ei qua de negotio ejus ad Romanum Pontificem
ada fuerant, enarravit, latus ille ad audita , illico
Anfelmum ad Ecclefiam fuam redire per eumdem Wil-
lielmum poftulavit ; qui Wiliielmus ad nos poft pau-
cos dies reverfus Anfelmum infirmum invenit, & val- .
deconturbatuseft. Erat enim tunejam ad libeftatem
tiasadeffe prafidium,<it quafolveris äbfolvamus, qua ß Ecclefia Dei cor habens s & in quantum poterat folliligaveris
alligemus. Rothomagenfis Epifcopi eau lam
& interdidum meum jüftitia didante prólatum tua
deliberation! comrnifimus. Quod ei indulfèris indul-
gemus. Fraternitatem tuam fuperna dignatio per tempora
longaconfervet incolumen. Datax. Kal. Aprilis.
His diebus venit Rothomagum Boemundus unus de
nominatiflimis Terofolymitana ^ a Principibus, habens
in. comitatu fuo quendam Römana Ecclefia
Cardinalem, nomine Brunonem. Huicerat Magifter
militum Ilgyrus nomine, vir ftrenuus, & non ignobb
lis fama inter fuos. Hic ab adolefcentia fua nocus Anfelmo,
multa fuerat ejus beneficia confècutus. Fami-
liariter itaque ciim eo agens inter plurima qua ipfi
de fuperatis bellis, de urbibus captis, de fitu locorum,
cité operam' dans ut Anfelmus. fua Sedi in pace & honore
reftitueretur. Timens ergo ne virum loei ac Fra-
trum amor non minus quàm ea quâgravabatur corporis
invalitudo ab itinere Anglia præpediret, modis
quibus poterat tam per fe quàm & per nos qui fecum
eramusagere coepit, qualiter virum loco eve’Ieret, &
in iter quod defiderabac promoveret. Pramiflls igitur
precibus quibus eum ex parte Domini fui Regis Anglorum
in^terpellavit .quatenus Angliam, eju$ abfèn-
tiâ defblatam, citato reditu vifitaret, affirmabat, &
affirmando promittebat Regem ipfum penitus ad voluntatem
ipfius in omne quod deinceps praciperec
promptiflimam mentem habere, nec ulterius à Roma-
na Ecclefia velle dilfentire : Et fubjungens » aie : Pro~
aliifque nonnùllis qua in expeditione Jerofolymitana ç p reye* -obfecro ut omnafï moram rumpatis in vente**.
acceperat deledabili allocutione dilferuit. Qubd mul- » ne fbrtc ex adverfo alitjua fecuUris aura prêtas
Sandorum reliquias haberct, quoque modo eas V1** eum f Hbvertat- $l|§ auadéptus
fuerit, aperuit. In quibus immo fuper omni- rtiens Deo fuper adinirabili dono ejus -gratias egit,
bus quas habebat pracipuè gloriatus eft de capillis açceptâque licentiâ à Fratribus inter quos jamdiu mabeata
Matris Dei Maria, quorum aliqùos fibi datos ênt° cum amore & honpre habiti fiieramus, in Anferebat
à Patriarcha Antiocheno, ubi Magiftratum güam iturus Gcmeticum venit. Ubi renovatâ infirmlmilîtum
ipfe fub Boemundo agebat : Et ad hac intu- tatc qua , ut memoravimus, Becci gravatus fuerat i à
lit : Hos eapillos > fate or yfufeipere aufus non fuiffem, fi ^öco progredi nequaquam potuit. Quapropter miffis in
me amor PatrU iflius in ejua natus fut & edne at h s ad Angliam nunciis, intimavic Régi quid fibi ne rediret,
hoc non animajfet. Speraham enim me. hue ejuandoque pbftabat. Turbatur ille ad audita & vehementer inperveqturum
, & ipfis hanc meant patriam fub limatu- doluit, jurans per Verbu'm Dei, fcilicet omnia damna
rum. Quoniam igitur ilia fpet protegentente Domino, aîquanimiùs toleraturum quàm Anfelmi decertum.
fraudât us non fum , duos ex ipfis huic Ecclefia qua Rcmiffis ergo celerrimè nunciis, orat virum fibi ipfî
totius Normann'uprincipaturn obtinet Chriftianitatk, parceré, ac omnimodis indulgere quieti. Pracepic
dare difpofui ; duos Abbatia beati Pétri, & fanEli quoque ut de iis qua fui juris in Normannia erant,
Auioeni, duos Monafterio ejufdem Virginisvirginum, pv Pro voto accipcret, & fibi ac fuis exinde miniftari
in quo fub tuo patrocinio ad atatem hominis provenus .fufficienter juberct, fèque in proximg transfretatu-
fum, & duos tibi. Duo decim enim numéro de illis mihi rum expedaretj quo ipfè gratiosè àccepto, circiter
prafatus Epifcopus dédit, conteftans ill os ab ipfa Do- menfè iino ibi remanfit. Mitigato deinde languore
mina fibimet avulfos, cum juxta Crucem filii fui flans Beccum rediit, ratus fibi opportunius & honeftius
gladius animam ejus pertranfivit, fecundum quod it
aniiquarum monirnervis litterarum qua magna autto-
ritatis apud illas habebantur, & in Arehivis Ecclefia
cui prafidebat | fervabantur , ficut aflruebat ^ feriptum
reperit. Et hac ille : fuper quibus Anfejmus admodum
exhilaratus , adis cum Pontificc Rothomagenfi &
Boemundo ac Jerofolymitanis qua videbantur agenda,
Beccum revertitur. Ac crines de quibus pradi-
dus miles locutus fuerat, quoniam Carnoti, ubi fa-
milia & penè tota fuppellex Boemundi reditum èjus
præftolab.itur, remanferant, midi ab Archiepifcopo
fore illic quàm aliàs Regium praftolari- adventum.
Ubi omnibus mira alacritate de reditu ejus exultanti-
bus , ecce lacrymabile malum concuffit atquefùbver-
tit gaudium ipfum. Nam tam gravis infirmitasiterum
invafit Anfèlmum, ut de èo prater mortem, nihil expe-
daremus. Confluunt Epifcopi & Abbates terra illius,
ac defunere ejus quique pertradant. Sed omnipotens
Deus, fuâ pietatc, ipfum contra omnium opinionem
fanitati reftituit, & multos magno çxtndc gaudio
latificavit. .
Igitur in Aflumption#beata Maria Rex Beccum
Rothomagenfi, & Abbatæ Beccenfi religiofi Ordinis E venit, celebratoque ab Anfelmo folemni Milia offi-
viri funt qui illosdeferrent. Et fadum eft. Appropin- D -*• r*n:—- *r
quantibus eis, qui, quos Rothomagus habere debe-
bat , apportabant, ipfi Civitati adjundis fibi Ca.nonicis
& omniClero Civitatis , cum Monachis fandi
* Audoeni, ac totius populi innumera multitudiue,
Pontifex longa proceflione devotus occurrit, &
quanto potuit honore fufeeptos in Ecclefiam BetuÜt,
& facratiori, loco repofuit. Quatuor autem ex iliis
Beccum delà ti funt, quorum duos ipfi loco refiduos
Anfelmus reverenter fibi cxcepit., Mihique, utpote
qui Capcll* illius euftos cram atquc difpofitor, cucio
» unà Rex fcilicet & ipfè convenerunt, & tandem
omnia qua illos in diverfa traxerant pacem & çon-
cordiam invenerunc. Siquidem Ecclefias Angli^e.
quas Wiliielmus Rex frater Regis Henrici fub cen-
fum, ut longé fuperiùs retuli, primus redegerat, libéras
ab eadem exadione Rex in manus Anfelmi reddidit.
Et fè de ipfis .dum viveret nihil« accepturunj
quamdiu eftènt une paftore, proriülic. Pro o^cunia'
aùcem quam à Prefbyteris, ut prafâti fumus, accepe-
rat, eam emendationem fpopondit ,ut ii, quinondum
inde quid dederant, nihil darent, & qui dederant tribus
K ij
i i ü