E A D M E R Î L i fe E k
ramus. Militem noftrum, ut prædiximus, noftrum elle A tiæ. Ille autcm-vcrè patiens elfe credïtur qui adverfîs
intcriorem hominem credimus, undeficut confiât de
temporali milite, nullatenus miles ifte cum advcrlario
fuo fine 31 mis bellicis potent légitimé certare. Nam
quomodo à diaboli mortifcris jaculis membra fua fer-
varet illæla, fi non indutetur lorica ? Quam fecuiitatc
Äo principali obtineret, vel quern timorcm ipfi hofti
meuteret, fi galcam in capite non haberet ? Quomo-
doà virulentis antiqui fèrpentis iâibus tarn fe quàm
cquum fuum defenderet, nifi fcutum prætenderet ?
Unde verb ipfum hoftem transfigeret, h lanceam in
toanibus nequaquam teneret ? Aut unde idem ho-
ftis jugularetur, fi miles Cht ifti gladio non accinge-
^ctur? Sunt itaque admodum necelTaria noftro militi
lua arma. Arma ifta licet fint bellica, non (lint tarnen
temporalia, led fpiritualia ; .non lunt carnaiia, led
attericur, & tarnen à fpei re6titudine non fledlituri
Reftat igitur ut miles ilic abfque mora lanceam mani-
bus arripiat, gladio fe actii gat , ac fic audafter ad
fingulare certamen accedat , hoftique luo virfiiter fe
objiciac.Lanceam debet arripere, ut indejfunm hoftem
valeat transfigere ; gladio debet accingi unde idë hollis
queat jugulari. Qjjd autem per lanceam intelli-
gendum eft , nifi providentia ? Sicut enim tempo; a-
lis adverfarius adhûc longé femotus transfigitui lance
» : Ita hoftis antiquusquafi adhuc longé divifiis qua-
dam transfigitur providentia. Unde, ut diximus, miles
nofter ipfam lanceam debet tenere in manibus. Sar-
pius in divinis firipturis, quia per eas lolemus ope-
rari, opera per manus lolent defignari Lanceam ita*
__ que in manibus tenere, eft in operibus providentiam
intelleftualia : ficut cnim docet Apofiolus, fpiritualia r> habere. C&m enim miles Chiifti aiiquid proponic
fpiritualibiis comparare debemus : fiquidem miles ° agere> ftatim ad ipfum opus mentis intuitum debec
nofter fpiritualis. dicitur, led ejus adverfarius nihr-
lominus fpiritualis creditor. Quid itaque confequea-
tiusquàm ut illi tales adverfarii armis adverfum fe
Jnvicem dimicent fpiritualibus ? Uc ergo miles Chri-
fti contra ignita diaboli jacula ex otnni parte fe mu-
matjfine mora loricam fuam induat. Ejus quippe
lorica*, atteftante feriptura , dicitur juftitia. Nam
quemadmodum lorica annul is contexitur, fic juftitia
bonis operibus perficitur : opera namque juftitia: funt
quafi annuli loricæ ; fed ipfa juftitia débet elle continua.
Manifeftum quidem eft dc lorica, quia fi fueric
mterrtipta, ad tuendum mi'itcm minus fit idonea.
Eodem modo intellige de juftitia, fi & ipfa fucrit in-
terrupta ; ipla quidem interrupta dicitur, qua: quando-
que intermitt'.tur. Qm ergo intermittit juftitiam, quafi
mterruptam induit loricam. Sed miles ifte nequa-
. quam pocerit contra adverlarium fuum forticer pu-
fortitec gnare. Igitur ut miles Chrifti antiquo hofti * viriliter
refiftat, loricam juftitiæ inviolatam cuftodiat; id eft
«ne intermiffione operibus juftitiæ ftudeat infiftere.
Debet etiam miles ifte galea caput fuum ornare vi-
ormo ui delicet l1t & ipfe inde * decorus appareat ; & ipfi hofti
dicipotctt °k ^ car‘cac‘s fignum terrorem minimum incutiat.
Caput hujus milicis non inconvenienter * ac-
cipicur intentio ipfius hominis interipris. Nam ficut
capiic præeft cæteris membris corporis, fic intentio
vrdetnr præefle cæteris inftiumencis interioris homidirigere,
& ad quern finem tendat diligenci providentia
circumfpicere : qubd fi tetenderit ad finem malum
; mox anaihematizando illud, tanquam morti-
ferum refpuat venenum ; fin autem ad finem bonum
videatur tendere. five fit leve five fit grave , intre-
pidus ipfum opus debet arripere , ac hilari devotione
perficçrtî: Si igitiir miles Chrifti hanc providam fol-
licitudinem in omnibus operibus fuis jugiter habere
ftuduerit, ipfum adverfarium luum tanquam lanceâ
* providentia: transfixum facillimè fuperare poterie. <•/. providfte
Qmd verb fignificet gladius ? Exponere nobis dignum
duxit Apoftolus : Ét fladium inquit, /pir.us quoi
r(l verbum Dei Et iterum : V’in s ~er*n» Dei &
rfficAx, &c. Verbum quippe Dei non inconvenien-
L* ter gladius fpiritualis videlicet feu anceps dicitur gladius
, quia quod hujufmodi gladius agit corporaliter,
verbum Dei videtur agere fpiritualiter. Anceps namque
gladius ex utraque parte folet incidere : fic Sc fer-
mo divinus quafi ex utraque parte videtur incidere,
cùm corda hominum duobus modis fb et compunge-
gere j. fcilicet mine terrendo,-nunc blandiendonunc
mortem æternam comminando, nunc yitam fèmpiter-
nam promittendo. Cum ergo miles Chrifti hanc vei bi
Dei ltdionem & in fe & in quofcunque valet exerce-
re, ipfum antiquum hoftem gladio quodammodo videtur
jugulare. Quafi enim jugulando eum ufque ad
internecionem profternit, dum longé à finibus fuis, à
nf?. Uc enim nos docet ufus ipfc, intentio in nobis D cordibus videlicet in quitus ante inhabitaverat, gladio
folet præcedere ; deinde cura, foilicitudo, ftudium Sc —L: r ' -: :l'--— ----- m- xr«ij - -----
cætera hujufmodi, ut ipla intentio opéré valeat de-
monftrari. Ac fic fblent quædam membra fubfequi.
Quid autem intelligere debemus per ealeam, nifi bea-
tam Ipem ? Nam quomodo galea furuim dirigitur, fie
beata fpes femperad fuperiora fuftollitur. Tunc ergo
miles Chrifti fupér capuc fuum galeam ponit, cùm in-
téntioncm fuam beata fpe munit, id eft, cùm quidquid
boni intendit agere, hoc folummodo fiicit ob fpem
beatæ & perennis gloriæ. Eft etiam Clypeus noftro mi-
liti valde ncceflarius ; hune quippe debet prætendere,
Verbi Dei ilium violenter expellit. Valde itaque ut prædiximus
, funt neceftacia fpirituali militi fua arma.
C A P U T C .X C I V.
Similitude Cellerarii.
S Alomon
perfona fponfe dicit in Canticis ; în- Ex Mt %**•
tro duxit
•1 ex m ce Ham ,, vm• a' n•a.m . tVt ‘id1 eamus quo- GtrmuntnJti modo prudens ccllerarius foleat ordinäre dolia in ccl-
la vinaria; fiquidem juxta oftium illud ponit dólium
ut i virulentis diaboli jaculistam fequ^mequum fu^m in quo eft debiliffisnum vinum, juxta quod & aliud
valeat derendere. Scutummilitis hujusfidem docet efle E ponitur in quo aliquantum melius vinum hab^tur ,
Apoftolus: SUnite .. iinnqauuiitt., frccuuttuumm ffiiddeeii iinn nquuno , &ffrcr. fi»d &r invro illn^ M.rri>m i fiftifiir in min adknr m.liiwi
Fides nâmquè tanquam fcutum inexpunabile ardentif-
uma vitioriim tela folet excipere, ac metugehennæ
& coeleftis regni credulitâte mortiheando extinguere.
Pollumus etiam per fcutum, aptiûlmè patientiam ac-:
ctpere. Sicut enim fcutum excipiendo adverfarii tela
milite n xemporalem feryat incolumen :,ita patiencia ,
excipiendo mortifera diaboli fpicula militem fpiritua-
lem. Notandum quoque quia miles ex finiftro latere
leutum lolet prætendere ; per finiftram quippe partem,
mtelligci'e polTu mus ad ver fi ta ce m. Scutum ita-
que miles.Chrifti ex finiftro præcendic latere., cùm
patientiam Sc ànimo ôccorpore ample<ftitur in adverfi-
tatc : Niinqûam enim in profpcritatccft virtnspatienfed
Sc juxta illud tertium fiftitur quo adhuc melius
vinum continetur. Sicque quanto dolia ab oftio dif-
junguntur, tantb in eis melius vinum habetur. No-
viffimo verb, ideft in angulo, illud ponitur dolium in
quo continetur pretiofifEmum vinum. Omni pruden-
tia optimum vinum nequaquam ponitur juxta oftium,
fed illud quod eft viliuiirum. Sed quare ? Propter
ingredientes videlicet 8c egredientes. Si enim bonum
eilet juxta oftium, ipfe ceUerarius non minimum inde
abingredientibus five egredientibus incurreretdamnu;
citius namque arripitur quidquid prope manus inveni;
tur, & ideb viliorem potum ante ponic, potiorem verb
poftponic: folet etiam Sc aliam facere prudentiam ,
cum aliquem in cellarium'fuum introducit, juxta modum
quo eum diligit, ei ad potandum tribuit : quern
enim parum diligit, illi de leviori potu tribuit : quem
vero aliquantuliyn diligit, ei demediocri potu tribuit;
quem autem pturimum diligit, huic de opçimo dolio
ad potandum tribuit : dicit itaque fponfa ; lntrodu-
xit me Rex in ce Hum vinarieim. Rex ifte rex regnum
cellam habet vinariam in qua fponfa fua, videlicet
fidelis anima fe gndful^ttur introdu<ftam : ejus cel la
vinaria dicitur Scripcura facra. In hac cella quatuor
habentur dolia mellifluæ dulcedinis plena, quorum
ifta funt nominà ; fimplex hiftoria , allegoria , mo-
ralitas, anagogen ;-id eft intellciftus tendens ad fupe-
nora. Ifta quidem dolia modo quo.fuperiùs diximus
flint ordinata. Primo namque loco in Scriptura facra
, tanquam juxta oftium, eft fimplex hiftoria ;
deinde allegoria ; poftea moralitas ; noviffimè vero
quafi in angulo, eft anagogen, id eft contemplatio.
Valde dulcis potus eft hiftoria , fed & dulcior in
allegoria, dulciffimus verb in moralitate > longé autem
incomparabiliter dulcior in anagogen, id eft,
in contemplatione. Potus qui continetur in primo
dolio, id eft in hiftoria, funt fimplicia gefta Sanctorum
& exempla , quibus dum intëndimus, animas
noftras magna dulcedine quodammodo poca-
mus. In fecundo autem dolio , id eft in allegoria,
eft fidei inftruétio; per allegoriam namque ad fi-
dem inftruimur , Sc interiore homine admirandæ
fuavitatis fapore imbuimur. In tertio verb dolio,
id eft in moralitate, eft morum compofitio ; per mo-
ralitatem ecenim mores noftros componimus , &
quafi miræ dulcedinis potu refe6ti, hilares 8c ama-
biles proximis noftris apparemus. Potus qui continetur
in quarto dolio, illo videlicet qui flat in angulo
; id eft in anagogen eft quidam fuavilfimus di-
vini amoris affedtus, cujus ineffabili dulcedine cùm
anima noftra reficitur, ipfi fummæ divinitati quodammodo
unitur. Cum igitur cellerarius ifte ali-
A. quos in cellarium fuum, fan6tam videlicet fcriptu-
ram introducit, modo quo fuperiùs diximus, eis ad
potandum tribuit ; fimpliciores namque & rudes in
fide ac ejus amore, de primo dolio folet potare,
id eft de hiftoria : capaciores verb de allegoria ; per-
fe&iores autem de moralitate ; perfeftiflimos autem
de anagogen, id eft de contemplatione. Sciendum
verb qubd quifquis de quarto dolio, dc illo videlicet
quod ftat in angulo, id eft de anagogen biberit j
quantulumcunque inde guftaverit, ftatim ob mi-
ram ipfius potus dulcedinem ebrius erit, ilia videlicet
ebrietate, ad quam fponfus eledtos fuos invitât in
Canticis : Comcdite amici & bibite, & inebriamini
chxrißrni. Quicunque etenim de potus hujus doliî
fuaviflimo fapore inebriatur, mox ad mundi hujus
turbines, tanquam ebrius, infenfibilis reddiyir. Habet
autem iftud cellarium in fc quoddam oftium, in
ifto verb oftio, quædam clavis habetur , per quam in-
fidelibus clauditur, Sc fidelibus apericur. Oftium hii-
jus cellarii, id eft fànâæ feripturæ, eft reéta fides ;
clavis autem humilitas* qui ergo vult intrare in cellarium
Domini, ideft in fanébam Scripturam, necelïè
eft at intret per oftium & clavem, per fidem videlicet
& humilitatem : debet namque certifïïmè credere
quidquid dicit famfta Scriptura verum efife; deinde
fenfum ipfius Scripturae, ac fi pro foribus pulfando,
humiliter debet inveftigare : nullus etenim fine fide
& humilitate in cellarium Domini ad fuam utilitatem
poterie intiare. Poterit quidem tanquam fur irrum-
pere, & quadam vi fecularis feientiæ, de primis do-
liis quafi quafdam guttas lambere : fed ad ultimum
dolium, in quo continetur illud vinum quod lætificac
cor hominis, id eft ad anagogen, nullatenus quibit
pertingere. Quifquis igitur in cellario Domini de omnibus
doliis id eft de hiftoria, de allegoria , de moralitate
, de contemplatione fufficienter bibere defiderac ;
reclam fidem cum fumma humilitate habere ftudeat.