SAN C T I ANSELMI
CANTUARIENSIS ARCHIEPISCOPI
L I B R I D U O
Cur Deus Homo.
P R Æ F A T I O .
OPUS fubdicum f propter quofdam, qui antequam perfeétum & exquifirum effet,
primas partes ejus, me nefciente, ßbi tranfcnbebant, feftinantiùs quàm mihi op-
portunum effet, ac ideo breviùs quàm veilem, fum coadlus, ut potui, confummare.
Nam plura, quæ tacui, inferuiflèm & addidiffèm ; ff in quiete & congruo Ipatio illud
mihi edere licuiffet. In magna enim cordis tribulatione, quam unde & cur paflus fim,
novit Deus, illud | in Anglia rogatus incepi, 8c in Capuana provineia peregrinus perfeci.
Quod fecundùm materiam, de qua editum eft, cur Deus Homo nominavi ; 8t in duos libel-
los diftinxi. Quorum prior quidem infidelium reipuentium Chriffianam fidem, quia rationi j"
putantillam repugnare, continet objeäiones, 8t fidelium refponfiones : ac tandem remoto‘j , '^ (
Chrifto ( quafi nunquatn-aliquid fuerit de illo) probat rationibus neceflariis efle impoflibi-
le ullum hominem lalvari fine illo. In fecundo autem libro fimiliter , quafi nihil fciatur de
Chrifto, monftraturnon minus apertä ratione 8t veritate naturam humanam ad hoc infti-
tutam effe, ut aliquando immortalitate beata totus homo, id eft, in corpore 8t in anima
frueretur : ac neceffe efle ut hoc fiat de homine, propter quod fact us eft ; fed non nifi per hominem
Deum , arque ex neceffirate omnia, quæ de Chrifto credimus, fieri orportere. Hanc
Præfatiuhculam cumcapitulis totius opefis, omnes, qui librum hune tranfcribere volent ,
ante ejus principium, ut pratfigant, poftulo : quarenus in cujufcumque manus venerit, quaff
in ejus fronte afpiciat fi quid in toto corpore fit, quod non defpiciat.
S A N C T I A N S E L M I
C A NT U A R I ENS I S ARCHIEPISCOPI
L I B E R P R I M U S
, Cur Deus Homo.
C A P U T P R I MUM.
Quoeflio de qua totum opus pendet.
SÆ p e & * ftudiofiflimè à multis rogatus fum 8c
verbis, & literis ; quatenus cujufÜam quæftionis
de fide noftra rationed , quas loleo refpondere quæren-
tibus, memoriæ fcribendo * commcndarem : dicant
enim fibi placere eas ; & arbitrantur * fatisfacere.
Quod * petunt, non ut per rationem ad fid£ accédant :
fed ut eorum , quae credunt, iritelleiSfcu & contempla-
tione dele&entur : & ut fint, quantum pofsunt, pa-
rati fèmper ad fatisfadfcionera omni pofcenti fè rationem
de ea , qua* in nobis eft, fpe. Quam quæftionem
(blent & infiJeles nobis, fimplicitatem Chriftianam
quafi fatuam deridentes, objicerc; & fidèles multi in
corde verfare: qua, fcilicet, ratione vel neceflitateDeus
homo fa&us fit ; & morte fua, ficut nos credimus 8c
confitemur, mudo vitam rsddiderit. Cum* hoc aut per
aliam perfonam, five* Angelicam, five humana, aut fo-
Ia voluntate facere potuerit. De qua quaeftione non fo-
liim literdti; fed etiam illiterati multi quferunt & ra-r
tionem ejus defiderant. * Quoniam ergo multi de hac
*tra£fcari poftulant; & licet in * quaerendo, valdevi-
deatur difficilis ; in folvendo tamen omnibus eft in^-
telligibilis , 8t propter utilitatem * rationifque pul-„/f &
chritudincm amabilis : quamvis i famftis Patribus in- tati‘
de, quod fufticere debeat, di&um fit; tamen de ilia
CUR D ElU S
curabo quoS mihi Deus dignâbituraperire, peten-
tibus oftendere. Et quoniam eai qui per .nterroga-
tionem & refponlionem inveftigantur, muftis & maxime
tardioribus ingeniis magis patent, & ideo plus placent
: unum ex illis, qui hoc «agitant, qui inter alios
inlhntiùs ad hoc me follicitat, accipiam mecum dif-
. putantem ; ut | Bojo quxrat, Sc Jojdmus tefpondeat
’ fioc modo.
c a p u t n.
*** Quomodo accipicnda funt ea, qua dicenda funt.
B o .s o.
IO MO. LIB. I. 75
ftioni tua: fatisfacere potero; certum effe debebit quia
& fapientior me plenids hoc facere poterte: imbfcicn-
dum eft quicquid homo inde dicere vel * feire poffit, 4/.
altiores catar reiadhuc latere rationes. Bof. Patere igititr fc,,e
ut verbis utar infidel in m : aquum enifti eft ut, cum no-
ftrar fidei rationem ftudemus inquirere, * ponamus ob- al- ponam
jedtiones eorum, qui nullatenus ad fidem eandem fine
ratione ,volunt accedere. Quamvis enim illi ideo rationem
qusrant, quia non credunt; nos verb , quia cre-
dimus; uniimidemque tamen eft , quod qu^rimus : &
fi quid refponderis, cui audfcoricas facra obfiftere* vi- «r conuaire
deatur, liceat mihi illam * obtendere; quatenus quo- 4/. oftend««
modo nqn obfiftat, aperias. Anf. Die quod tibi videtur.
c j cut reftus ordo exigit ut profulida Chriftiana: fi-
«*-. ^d e i credamus , priufquam ea præfumamus ratione
difeutere : ita negligentia mihi videtur, fi poftquam
7ù f ■. confirmati fumus in fide; non ftudemus quod credimus
intelligere. Quapfopter ,quoniam, gratia Dei præve-
9*jw‘iug>ia niente , fidem noflræ redemptionis ficputometenere;
r?nn ut etiam fi nulla ratione quod credo poffim compre-
hendere ; nihil tamen fit, quod me ab ejus firmitate va-
leat evellere : à te peto mihi aperiri quod ,-ut feis, plu-
res mecum petunt : quâ neceffitate, fcilicet, & ratione
Deus , cum fit pmnipotens , humilitatem & infir-
I s . tatem humanæ naturæ pro ejus reftauratione aflump-
ferit. Anfel. Quodquseris à me , fupra me eft ; & id-
■ " circo altiora me tradare timeo ; ne fortè ciim putaverit,
aut etiam viderit aliquis me non fibi fatiisfacere ;
plus exiftimet rei veritatem mihi deficere, quàm in-
telledum meum ad earn capiendam non fufticere.
Bofe. Non hoc tantum timere debes, quantum & re- ^
minifei ; quia farpe contingtt in colloquendo de ali-
quaquæftione, ut Deus aperiat quod priiis latebat;
& fperare. de gratia Dei quia fi ea quæ gratis accepi-
fti, libenter impartiris ; altiora, ad quæ nondum at-
tigifti, mereberis accipere. Anfel. Eft & aliud pfo-
pter quod video aut vix aut nullatenus poffe ad plenum
inter nos de hac re nunc tra&ari : quoniam ad hoc
eft neceftaria notitia poccftatis, 6c neceflitatis, & voluntatis
, & aliarum quarundam re'rum, quæ fie fe ha-
brnt,utearum nulla poffit plenè finealiis confiderari ;
& idco tradatusearum fuum opus poftulat, non mul-
tum, ut puto, facile, nec omnino inutile : nam ea-
fum ignorantia quædam facie difficilia , * quæ per ea-
qo* rum notitiam fiant facilia. Bof. Sic breviter de his, fuis C
locis dicere poteris-: ut & quod sfufficiat ad præfèns
opus habeamus ; & quod plus dicendum eft, in aliud
•tojmit. tempus differamus. A n f Hoc quoque multbm * me re-
trahit à petitione tua, quia materia non folùm pretiofa,
«■peciofa fed ficut eft de *-fpêcipfo forma prafiliis homimtm ; fie
etiam eft dfrfpeci'ofa ratione fuper intelleblus hominu :
unde timeo rie,quemadmodûm égo£>leo indignari pra-
■vis pidioribus | cum ipfum Dominurti noftrum informi
figura pingi video ; ita mihi contingat, fi tarn decoram
materiam incompto & çontemptibili didtamine exa-
rarepræfumo. Bof. Nec hoc te debet retrahere : quia
ficut tu permittis ut qui poteft, melius dicaf; fic nul-
li præflituis ut, cui didlamen ttihm non placet-, pul-
chrius non feribae : veriim , ut omnes exculitiones tuas
cxcludam , quod poftulo non facies dodfcis ; fed mihi,
& hoc ipfum mecum petentibus. Anf. Quoniam vi- ]
«co importunitatem tuam & illorqm , qui hoc tecum
ex charitate & religiofo ftudio petunt : tentabo pro mea
poffibilitate, ( Deo adjuvante & veftris orationibiis,
quas hoc poftulantes fæpe mihi petenti ad hoc ipfum
promififtis ) quo.d quæritis non tarn oftendere, quàm
tecum quærere ; fed eo piadto, quo omnia , quæ di-
-*»■ co, accipi volo : videlicet, ut fi quid dixero quod ma-
g ja jor non. confirmet autoritas , quamvis illud ratione
probare vidcar; non alia certitudine accipiatur , riifi
quia* interim mihi ica videtur, donee mihi * Dcus.me-
lius.aliquo modo revelet. Quod fi aliquatenus quæ-
C A P U T I I I -
Objefliones infidelittm , dr .refponfiones fidellunt.
B o s o.
OBjiciunt nobis deridentes fimplicitatem noftram
infidèles; quia D.eofacimus injuiam & contume-
liam , ’cùm eum alferimus in uterum * mulieris delcen- virgml*
dille , natum efTe de foemina , ladte & alimentis hu-
manis nutritum creviffe : & ,-ut multa alia taceam,
quæ Deo * non videncur convenire , laffitudinejn ,
famem, fitim, verbera , & inter latrones crucem
mortemque* fubiilïe. Anfel. Nos non facimus Deo -Lfuftmuifli
injuriam ullam aut-contumeliam t ied toto corde gra-
tias agentes, audamus & prædicamus^irteffabilem
altitudinem * mifericordiæ illius : * quia quantb nos a
mirabiliùs, & prætcr opinionem , de tantis & tarn de-
bicis malis, in quibus eramùs, ad tanta 6c tam inde-
bita bona, * quæ perdideramus , reftituit ; tanto majo-*
rem dile&ionem erga nos, & pietatem monftravit. Si
enim diligenter confiderarent quàm convenientef hoc
modo procurata fit humana reftàuratio, non deride-
rent noftram fimplicitatem ; fed Dei nobifeum lau-
darent fapientem benignitatem. Oportebat namque
ut ficut per hominis inobedientiam mors in huma-
num genus intraverat ; ita per hominis obedien-
tiam vita reftitueretur. Et quemadmodum peccatUm f
quod fuit caufa noftræ damnationis, initium habuic
à foemina ; fie * noftræ * juftiti^ & falutis amftor nafee- *l- ver*
retur de feemina : & ut diabolus, qui per guftum ligni
quern perfuafit, hominem vicerac, ita per paflionem
) ligni, quam intulit, ab homine vineeretur. Sunt qüo-
que alia multa quæ ftudiosè confiderata * inefFabiletft
quajidam noftræ redemptibnis, hoc modp procuratæ, netabilem
pulchritudinem oftendunc.
C A P U T IV .
Quod ha refponfiones videantur infidelibus fine neceffu
täte j & quafi quadam piftura.
B o s o.
OMnia hafe pulchra & quafi quædam pitfturæ fîif-
cipienda funt : fed fi non fit aliquid folidum fuper
quod fedeant, non videntur infidelibus fufticere
cur Deum ea, quæ dicimus, pad voluilfe credere de-
beamus.- Nam qui pidturam vult facere, aliquid eli-
c git folidum fuper quodpingat, ut maneat quod pin -
git. Nemo enim pingitin aqua vel in aëre ; quia ibi
nulla manent piëturæ veftigia. Quapropter cum
has converçientias , quas dicis , infidelibus quafi
quafdam piéturas rei geftæ obtendimus ; quoniam
hon rem geftam, fed figmentum arbitrantur elfe
quod credimus ; quafi fuper nubem pingerenosexifti-
mant. Monftrandà eft: ergo prius veritatis * ratio-
nabilis foliditas , id e ft, neceflicas, quæ * probec-J* P^ ant
Deum ad ea , quæ prædicamus , debuiffè aut * potuifiè ,pôS#
humiliari. Deinde, ut * ipfum quafi corpus veritatis M
plusniteat ; iftæ convenient!«:, quafi piduræ corporis
■ * m