wiLtft L- teniw , ail . J i b Pt hic emm! à mi. N«m dm M A Bèccenfis exiftens Urbanuft, pio Papa fufeepent, nec ;**u,j
\#1K U. .. * u . CC..„ r* <jU tll«nc /il-wJ iont-ia R r fi ih ip d in n mihi iuxta quod didtis , nullum alicujus effenfaca e n im n n p mrw#r» /4!T WUî n
lummam imponat, & tarnen tarihm iratus eftmtht ut
non nifi mille libris argents pacari queat: forte f i nunc.
novHS Epifcopus hat eum donatione pacarem, ex ipfo
ufu alia vice fimiliter irafeeretur, m pari voto paeare-
tur. Ämp'in s ' Homines mei pofi obitum venerahilis
memoria Lanfranci Antecefforis mei, depradati font
* & fp.oliati, ’& ego cum hucufque nihil sis unde re*
vefiiri pojfint coniuler.im, jam eos nudos fpoliarem ,
imrr.o fpoliatos excorUrcm ? dbfit. Nihilo. quoque
minus hoe abfit a me , amorem Domini met faSlo
ojlendcrc venalem- eße. Fidem ei debeo & honorem ,
& ego illi hoc dedecus faceremfcilicet gratiam
fuam quafi equum vel afinum vilibus numrnulis
emerem ? Emptum deniqus amorem ejus- utique tanti
fenderc pcßea quantum pretium pro’ eo datum s n'~
marem. Sed long} fit a me fujfUmqtcm tanta res
humi'i pretio comparare. Magis autem fatagite,. quo
gratis & honefie. me ficut Archiepifcopum Cantua-
rienfem & Patrem fttum fpiritualem diligat, & ego
ex*mea parte dabo operam ut me & mea ad fisr-
vitiitm & voluntatem (jus juxta quod debt bo exhi-
beam. Dixerunt, Scinuis quod, faltem oblatas ei quin-
gentas libras non ntgabis. .Refpondit. Nec ipfas
utique,\ illi amplius dabo , quia cum eas fibi ojferrtm
fufeipere tioluit, & jam plurimam partem earum ut
promifit pauperibus dedi. Nan data funt ifta Regi,
& juflit hare ei contra referri. Htri magno , & hodie
ilium majori odio habeo, & feint revera quod eras &
de triceps acriori & acerb tori utdio fcjnper habt bo. Pro
ab illius obedientia & fubjedione quoque modo difJ ii
cedere voluçrit.Quibus ille auditis, iræ ftimulis exagi-
tatus proteftatus eft ilium nequaquam fidem quam
fibi debebat fimul & Apoftolicæ Sedis obedientiam,
contra fuam voluntatem, polfe fervarc. Anfelmus igi.
tur, falvâ ratione fua, quam de fubjedione & obedientia
Romans Ecclefiæin medium tulerat, petivit indu-
cias, ad iftitis r'ei examinationem ; quatenus Epifcopis,
Abbatibus, cundtifque régni Principibusunàcoeunti-
biA commmuni affenfu definiretur, utrùm falvâ reve-
rentiâ & odedientiâ Sedis Apoftolic» polfet fidem
’terreno Regi fervare , annon. Quod fi probatum,
inquit, fuerit utrumque fieri minimè polfei fateor,
malq terra m tuam, donee Apoftolicjim fufeipias, e-
xeundo devitare», quam beati Petri ejufquc Vicar«
' B obedientiam vel ad horam abnegare. Dantur ergo in-
duciæ, atqite ex regia fandtione ferme totius Regni
Nobilitas quinto Id. Martii pro ventilatione iftius cauls
in unum apud Rochinghcham coit.
Fit itaque Cô.nveritus omnium Dominico die i«
Ecclefia quæ eft in ipfo Caftro fita ab hora prima,
Rege & luis fecrfctiùs in Anfèlmum confilià Tua ft«,
diosè texentibus.•Anfelmus autem Epifcopis, Abbatibus
& Pÿncipibus ad fe à regio lecreto vocatis,
eos & alliftentem Monachorum, Clericorum, Laï-
corum numerofam multitudinem hac voce alloqui-
tur. Fratfes mei, filn Ecclefiæ Dei, omnes dico qui«
hîc congregati eftis in nomine Domini, precor,1
intendite, & caufæ propter quam ventilàndam adii- «
JPIPPI «ww. ^ WÊSÊÊ, ------- -- - _ nati eftis, pro viribus opem veftri ebnfilii ferte.e«
Patre verb vel Archicpifcopo nequaquam ilium ttltraS-* Qu g autem ipla caufe fit, brevi qui nondum ple-«
tenebo., fed benediftioncs & orationes ejus execrans niter audiftis , fi placet, audite, Verba qusdam«
penitus refpuö. Eat quo vult, nec me transfretatu- orta funt inter Dominum noftrum Regem & me,«
rum pro danda benediüione diutius expeftet. Fefti- qus quandam videnturdilfenfionem generare. Nam«
nantiùs igitur à Curia difeeffinjus', & ipfum volun,- çum nuper licentiäm adeundiUrbanum Sedis Apo-«
tati fus ieliquimus. Et iple quideifi in Normàn- ftolics Prsfulum*juxta morem Antecellorum meo-
niam tranfi expenfaque immensa pecunia eanv fibi rum pTo Pallii mei adeptione ab eo poftulaflem ;
nullatenus fubigere potuit. Infedto itaque negotio in
Angliam reverfus eft.
Quem confiftentem in quadam villa, qus tribus
milliaris à Sceftefberia diftans Ilingheham vocatur,
Anfelmus adiit, eique fuam voluntatem in hoc eile
innotuit, utRomanumPontificem pro Pallii fui pe-
titioneadiret. Ad quod Rex ’ A qu° > inquit, Papa iU
lud requirere cupis j*Erant quippe illo’tempore duo ut
dixit fe Urbanum ipfum pro Papa jiecdum fuf-
cepille, & ideö nolle me ad* eum illius rei gra-
tiä; properare. Qüinetiam,ait, fi eundem Urba-M
^num aut quemlibet alium fine mfia eledlione, & K
audloritate in regno meo. pro Papa fufeipis, aut *t
fiilceptum tenes; contra fidem»quam mihi debest<
facis^nec in hoc me minus offendis , quäm fic<
Coronam meam mihi tollere conareris. Undefcias«
in Angfia ferebatur, qui dicebantur Romani Pontifi- j ) in regno meo nullum te participium Kabiturum,tt
cesà.feinvicemdifcordanteSj&Ecclefiam Deiinterlc r- — ---- it. ..— î...—
diyifam poft le trahentes : Urbanus videlicet qui pri-
m6 vocatus Odo; fuerat Epifcopus Oftienfis ; &
Clemens, quiWibertusappellatus fuerat, Archie-
pilcopus Ravennas. Qus res ut de aliis mundi parti-
bus fileam, per plures annos Ecclefiam Ariglis in
tantum occupavit, ut ex quo Venerandæ memoriæ
Gregorius qui ahtea vocabatur Hildebrandus, 3e-
fundtuç fuit; nulli, loco.Papæ, ufque ad hoc tempus
fubdi vel obedire voluit,'SedUrbano jamdudum
pro Vicario Beati Petri ab Italia Galliaque recepto,
Anfelmus etiam utpote Abbäs de Normannia eum
pro Papa receperat, & ficut vir nominatiffimus
fi non apertis alfertionibus probavero^te omnis*
obedientis fubjeftionem Urbano de quo agitur,ce
pro voto meo., negaturum. Quod cgo.audiqns,«
admiratus ftfm. Siquidem Abbas eram , ut jiq-«
ftis, in alio regno per milericordijiin Dei eonver-«
fatus ad omnes fine querela. Nulla verb*fpe vel«
defiderio Pontificatus,‘ fed quibul^am rationabili-«
libus caufis quas nullatenus omittcre* poteram, in«
hanc terram film venire coaclus. Iplo autem Re-«
ge infirmato , omnes qui tunc aderatis ei ut Ma*«
tri fus & veftrs fcilicet Ecclelis Cantuarienfi«
per inftitutionem Pontificis ante mortem fuam«
.confuleret , pro voto confuluiftis. Quid dicam ? «
necnonaüdtoritate pléhüs ejus litteras fufeeperat, ei- E Sufcepto confilio , placuit illi .& vobis in hoc«
que velut fummo fandts Ecclelis* Paftori mas dire-
xerat. Requifitus ergo ä Rege ä quo Papa ulum Pal
lii petere voluillet,»refpondit, Abyrbano. Quo Rex
audito, dixit ilium pro Apoftolico fe nondun#acce-
pille, nec fus vel paterns confuetudiniseatenusexti-
• tille, ut prster fuam licentiam aut eledtionem äliquis
in regno Anglis Papam nominaret, & quicunque fibi
hujus dignitatis poteftatem vellet prsripere; unum
foret ac fiCoronam fuam fibi conaretur auferre. Ad qus
Anlelmus admirans in medium protulit quod fttprä
retulimus, le videlicet antequam Epifcopus, fieri con-?
fentiret, ci apud Roveceftram dixille quod ipfe Abbas
opus eligere me. Objcci plurima, fubducere me«
Prsfulatui^eftiens, nec adquieviftis. Profellus fum «
Winter alia mehunc de quo nunc querela ifta con-«
feritur Urbanum’.pro Apoftolico fufcepille , mequece
ab ejus fübj*edlione»quoad viveret vel ad horam«
difeedere nolle ; & qui ad hoc tunc temporis.mihi «‘
contr^diceret, nemo fuit. Sed quid ? Rapuiftis me, «
& coegiftis onus omnium fiilcipere qui corporis«
jmbecillitate defellus melpfum vix poteram, ferre# «
In quo fadto putabatis forfan mihi ad votum fer-«
vire. Sed quantum illud defideraverim, quam gra- «
turn habuerim , quantum in illo deledtatus urn,«
dicerc
»dicere in prslènti quidem, cùm nihil profit, fuper- /
il' „vacuum æftimo. Verùm ne quis in hac re confcien--
„tiam meam nefeiens fcandalizetur in me : fateor
„verum dico quia falvâ rdverentiâ voluntatis Dei
„ maluiflem ilia die > fi optio mihi daretur, in ardentem
„rogutp comburendus præcipitari, quàm Archiepif-
„copatus dignitate'fublimari. Attamen videns im-
»portunam voluntatem veftratn, credidi me vobis &
»lufeepi onus quod impofuiftis , confifus fpe auxilii
a#veftri quod polliciti eftis. Nunc ergo, ecce tempus
„adeft quo fefe caufaobtulit, ut onus meitm confilii
„veftri manu levefis. Pro cujus confilii adeptione pe-
»tivi inducias abeo die quo mihi prsfata verba didra
»funt, in hunc diem ; quatenus in unum convenire-
»tis, communi confilio inveftigaretis, utrumnam
»poflim , falvâfidelitate Regis, lervare obedientiam j
«Apoftolicæ Sedis. Petivi inquam inducias & accepi,
» & ecce gratiâ Dei adeftis. Omnes itaque, fed vos
»»prscipuè, Fratres & Coepifcopi mei , precor &
n moneo, quatenus iftis diligenter infpe&is ftudio-
ïifiùs , ficut vos decet, quo inniti queam mihi con-
» filium detis : Ita ut & contra obedientiam Paps
„nihil agam , & fidem quam Domino Regi debeo non
„offendam. Grave liquidem mihi eft Vicarium bea-
»ti Petri contemnendo abnegare : Grave, fidem
m quam Regi me fecundùm Deum fervaturum pro-
»mifi, violare : Grave nihilhominus quod dicitur,
» im.poffibile mihi fore unum hotum , non violato
»altero, cuftodire. Ad hsc Epifcopi refponderunt
Confiliurn quod d nobis pet i f , penes te ejl ; quern pru-
dentem in Deo, ac bonitatit amatorem ejfe cognofcimus,
& oh hoc in tarn profundare confilio noftro non eges.
Verum f i , remota omni alia conditione, fimpliciter
ad voluntatem Domini noftri Regis confilii tui fum-
mam transferre veiles, prompta tibi voluntate ^ut nobis
ip f is , confuleremus. Attamen , f i jubes, verba tua
ipfi Domino no (fro refer emus , & cum audierimus
quid indefentiatydicemus tibi. Annuit ipfe, & fe-
cerunt ut dixerant. Prscepit itaque Rex ut omnia
in craftinum, quia dies Dominica erat, differrentur ;
& Anfelmus ad hofpitium fuum, Curiam mane re-
petiturus , reveteretur. Fadum eft ita. Et manè, juxta
condidum , reverfi fumus. Itaque Anfelmus in medio
Procerum Sc conglobats multitudinis fèdens, ita orfus
eft : Si juxta quod a vobis} Domini Fratres, hefierno
die , confiliurn de pr agent i can fa petivi, vel nunc dare
velletis, acciperem. At illi : jQuod heri refpondimus, modo
refpondemus : fcilicet, f i pure ad voluntatem Domini
y(tgis Confilii 1 tui furnmam transferre 'volueris -, prom-
ptum, & quod in nobis ip fis utile didieimusy à nobis
confiliurn cert um habe bis. Si autem fecundum Deum ,
quod uüatenus voluntati Regis obviare poffit, confiaient
à nobis expeElas 3 frufirk niteris ; quia in hujuf-
modi nunquam tibi nos adminiculari videbis. Qui-
bus didis conticuerunt, & capita fua quafi ad ea
cjuse ipfe illaturus erat dimiferunt. Tunc Pater Anfelmus
eredis in alturn luminibus vivido vultu, reve-
»renda voce ifta locutus eft ; Çùm Nos qui Chriftia*
*>næ plebis Paftores , & vos qui populorum Princip
e s voçamini, confiliurn mihi Principi veftro non
** nifi ad unius hominis voluntatem darevultis; Ego
Mad fummum Paftorem , & Principem omnium > Ego
M ad magni confilii Angelum curram & in meo, im-
Mmo in l'uo & Ecclefis fus negotio, confiliurn quod
w fequar ab eo accipiam. Dicit beatiffimo Apoftolo-
11 rum Petro : Tu es Petrus , & fuper hanc Petram
« adificabo Ecclefiam meam ; & porta infieri non
npravalebunt adverfus earn, & tibi dabo claves
»» regni Ccelorum j & quodcunque ligaveris fuper
nterram, erit & in exits ligatum ; & quodcunque
»»folveris fuper terram, folutum & in exits. Com-
wmuniter etiam Apoftolis omnibus : Qui vos audit,
n nie audit ; & qui vos fpernit, me fpernit j & qui tangit
vos, ficut qui tan git pupil! am ocull mei, Use ficut « will i z L-
prinçipaliter beato Petro, & in ipfo csteris Apofto- « kcx.
lis dida accipimus, ita principaliter Vicario beati«
Petri, &' per ipfum csteris Epifcopis, qui vices«
aguntApoftolorum, eadem dida tenemus*, non cui- «
libec Imperatori, non alicui Regi, non Duci, non«
Comiti. In quo tarnen terrenis Principibus fubdi ac ««
miniftrare debeamus, docet & inftruit idem ipfe«
magni confilii Angelus, dicens : Reddite qua funtu
Cajaris Cajari, & qua funt Dei Deo. Hæc ver-«
ba, hæc confilia Dei funt. Hæc approbo, hæc fuf- «
cipio, hæc nulla ratione exibo. Quare cundi no-«
veritis in communi, qubd in his quæ Dei funt Vi-«
cario beati Petri obedientiam, & in his quæ ter- «
renæ Domini mei Regis dignitati jure compecunt«
& fidele confiliurn & auxilium pro fenfus mei «
capacipate impendam. Finierat Pater in iftis. Om-«
nes igitur aflldentes oppido turbati, cum feftina-
tione & magno tumultu furrexerunt , turbationem
fuamconfufis vocibus exprimentes , ut eos ilium elle
reum mortis unà clamare putares. Converfique ad ilium
, cum jurgio : Scias, inquiunt, nos hac verba
tua minime Domino no fro tua vice portaturos. Quibus
didis ad Regem reverfi funt. Quia ergo nemo cui verba
fua Regi deferenda tutb committeret, cum Anfel-
mo remanfit i ipfemet ad Regem ingrediens, quæ di-
xcrat, viva voce innotuit, illicoque reverfus eft. Ad
quæ Rex vehementer iratus, cum Epifcopis atque
Principibus, intentiflimè quærere, cepit, quid didis
eju-s objicere pofïèt, nec invenit. Scandalizati ergo
inter fe, ab invicem fiint in partes divifi ; & hîc duo,
ibi très, illic quatuor in unum çonfiliabantur, ftu-
, diofiflimè‘difquirentes fi quo modo poflent aliquod
' refponfum contra hæc componere, quod & regiam
animofitatem delinirec, & prælibatas fèntentias Dei
ad versa fronte non impugnaret. Solus inter hæc Anfelmus
fèdebat tantùm innocentiâ cordis fui, & in
mifèricordia Domini Dei fiduciam habens. Adverfa-
riis verb ejus conciliabula fua in longum protelanti-
bus , ipfe ad parietem fe reclinans leni fbmno quief-
cebat. Fada itaque longâ morâ redeunt Epifcopi
cum nonnullis Principibus à Rege, hæc viro dicentes :
Vult Dominus no fier Rex omijjis aliis verbis a te fub
celerltate fintentiam audire ; de his videlicet qua
inter ilium & te diElafuerunt apud Ilingheham , unde
petifti in duci as in hunc diem refpondendi. Ret
■y nota eft, & expofitione non indiget. Veruntamen no-
veris tot urn regnum conqueri adversum te quod noftro
communi Domino conaris decus Imperii fui Coronam
auferre. Quicunque enim Regia dignitatis ei
confuetudines tollit , coronam fimul & regnum to Hit.
Vnum quippe fine alio decenter haberi non pojfe pro-
bamut. Sed recogita, rogamus te , & ZJrbani illius
qui ojfenfo Domino Regi nihil tibi pro de fie , nec ipfo
peccato tibi quicquam valet obejfe, obedientiam abjice t
fubjeftionis jugum excute, & liber , ut Archiepifio-
pam Cantuarienfem decet, in cunßis aSlibus tuts voluntatem
Domini Regis , & jujfionem expefla : necne
quod fecus cgifti eulpam agnefee, ac ut tibi ignof-
cat voto illius in quod k te inde petierit fapien-
tis more concurre , quatenus inimici tui qtti cafibus
\ tuts nunc infultant, vifit dignitatis tua fublevattone eru-
befcant. Hac, inquam, hac rogamus, hac confulimus t
hac tibi tuifque neceftaria efe dicimus, & confirm a.-
mus. Refpondit: Qua dicitis audio, fed9 ut ad alia
taceam , abnegare obedientiam Domini Papa nullatenus
volo. Jam dies déclinât in vefperam. Différât
ur f i placet in criftinum caufa ifia ; quo traElans
meam^ refpondeam quod Deus infpirare dignabi-
tur. Sufpicati ergo ilium aut quid diceret ultrà
nefeire, aut mctu addidum jam ftatim ccepto
defiftere, reverfi ad Regem perfuafèrunc inducias
nullà ratione dandas, fed causa recentiexamin*tione
F