tl. Temper
J. tarnen
al. aliquid
tl qui*
4 S1 S A N C T I A N S E L M I
modo -disant unam efle Tubftantiam plures naturàs A ftis & jam incepiftis afeeridere, ut ibi regnetis &
in Chrifto, aut plures fubftantias unam perfonam
nihil ibi répugnas cognofcetur efle. Deum enim unum
credimus 8c confitemur efle Patrem 8c Filium 8c Spi-
ritum Fan&iim. Cùm ergo dicimus Deum, non mk
unum dicimus & intelligimus. Cùm veto dicimus Patrem
& Filium & Spirirum fandium, plures dicimus &
credimus : fed de Deo habemus audloricatem , quia
debemus dicere Deum unü fiugulariter & non plures *
quemadmodum feriptum eft. u4udi Jfraël Dominui
De tu tutu , D-‘tu un tu eft. De illis veiô tribus, Pâtre
fcilicet, Filio & Spiritu fandfco non invenimus in Pro-
pheta, aut Apoflolo, aut Evangelifta,. ut uno .nomine
Dominent eos pluraliter, qnofignificent illam plu-
ralitatem quaminiilis intelligimus:nufquam enim dignando
gaudeatis cum Domino & amico veftro ]ef*
Chrifto, qui ibi vos expe&ai & expedando afïiduè
invicac. Qùippe quamdiùhomo vivit.aut afcendjt
coelum bene vivendo, aut defceüditininfernum mal'
vivédo. Si ergo ad illud propofuiftis & vbltis pertin^e
re, necelîeeft vos Tandis »adionibus illuc qnafî q^,'
bufdam paffibus proficere. Diligenter ergo viræ v « i
Itræ curium difeutite, * ut lion folùm in operibus fed
etiatn in verbis, necfolùrh in his, fed & in omnibus**
cogitationibus, ne fortè cüm in omnibus bis Tempe
debeatis fur Turn * tendere, aliud ibi inveniatur quéd
eft magis defeédere. Quod fi bene vultis euftodire ex-
pedit ut femper * videre cogitetis * quod veriflimè
feriptum eft : Qui modica fpernit paulatim decidi^qui*'-
cunt tres perfonas eos effe, aut tres fubftantias, aut B paulatim decidit non proficit Ted deficit, & qui defim
tres omnipotentes* aut aliquid hujuTmodi.Hac necef non afeendir Ted defeendit. Hoc ergo curate follidte
fitate Patres Gatholici quando loquebantur de illis
tribus, clegerunt omnia quibus illos tres nominare
poflent pluraliter. Grsci quidem nomen fubftantia:,
Laxini verb nomen perform : Ted ut ornnino quod nos
ibi intelligimus per perfonam , hoc ipfi & non aliud
intelligant per Tubftantiam: ficut ergo nos dicimus in
Deó unam Tubftantiam effe tres perfonas, ita illi di-
cunt,unam perfonam efle tres fubftantias,nihilanobis
diverse intelligentes aut credentes. Quoniam enim
non habeant nomina quibus propriè illos tres figni-
ficarent, ut jam dixi, ut Grarci dicerent efle tres fubftantias,
nos vero tres perfonas; dederunt in Deo duo-
bus nominibus illam fignificationem, quam in illis
pluribusintelligebant, nee fuo nomine proferre pore-C pi ,
rant. Sicut igitur nos dicimus quia alia eft perfona LJomino * Cr,
Patris, alia Filii, alia Spiritus fandti, & in eo quidem
quod alius eft Filius Dei a Patre, non eft alius a Filio
Virginis , Ted idem ipfe * idem eft, alia perfona eft
a Patre, & non alia a Filio Virginis, fed eadem perfona.
Ita Gra»ci dicunt quia Verbum, id eft, Filius
Dei, alia fubftantia eft ä Patre, & non alia ab homine
affumpto. Quando ergo invenimus in Catholicorum
Patrum feriptis plures naturas effe, unam fubftantiam
in Chrifto, & quando invenimus plures fubftantias efc
fe, unam perfonam ; non eumdem fen Turn in nomine
fubftantia» accipimus: fed cum dicimus unam fubftantiam,
id ipfum intelligimus quod per nomen perfona:.
Cum verb dicimus plures efle fubftantias in eo, perfout
nihil tarn parvum fit quod de Outline veftro ubi vös
Deus pofuit negligere velitis;& fic fanefcis paffibus in
ccelum, quod utinam Deo adjuvante fiat, afeendetis
Quod* ut per me oretis,& tanto attecifts,quanto feitis
me de diledtione veftra confidere, quoniam nunquam
cognovi me magis quam nunc orationibus indigere. m<
E P I S T O L A C Y I .
Df Sacramento nAltarts. &
Abbari, olim chariffimo
lio, nunc Deo propicio venerabili
Patri, Prater * A. „1
J~ ^ E Corpore Sc Sanguine Domini juflifti, venc.
rande,ut quidquid parvitas mea fentit,fiyj
quod credit veftra: San&icati patefaciat, ha;c bre-
viter pro modulo meo falva fidei puritate accipiat.
Credo facro-fanäum Corpus Dominicum, quod in
altari quotidie ex Sacerdotis officio confecratur, omni
execrata dubitatione veram ejus Carnem efle qua
pafla eft in cruce, & verum Sanguinem qui manavit
c latere, ut veritas ipfa teftatur: Caro mea , inquiens,
vere eft cibtu, & fanguis mem vere eft potm; & qui
ham unam; hoc fignificamus per nom ëfiibftâtiæ quod J ) manducat Carnem mear/t , &. bibit meum Sanmncm
per nomen naturæ. Hac igitur confideratione, qua
una eft fides Græcorum & JLatinorum, aliquando no-
minant perfonam, quamvis hoc raro Latini faciant.
Qubd autem Græci dicant in Domino unam perfonam
, très fubftantias, teftatur Beatus Auguftinus
in libro de Trinitate. Hæc vobis, Fratres, petenti-
bus, fecundùm quod intellexi quasftionem inter vos
verfari fufficienter puto me refpondifle, quaixivis di-
ci poffint plura de Trinitate & pluralitate, quomodo
Verbum unum fîr cum Patre & non unus, & cum homine
afliimpto unus 8c, non unum. Valete.
. E P I S T O L A C V .
Anfelmus Dei difpoficione vocatus Archie-
pifcopus, Dominæ & Matri Reverenda:
Abbatiflæ F. & Tanche Congregationi illi
commiflæ : in fanbfcitate ffimper profice-re ,
6c * beatitudinem percingere.
QUamvis veftrum fanbbum ftudium mea mo-
nitionenon egeat, cogitme* tum,dilebtio quam
ctga vos habeo Sc officium meum , ut vobis * ad
exhortandoferibam. Confiderate inceflanter, Fili* fle
Sorores me« dilebiiffim*, * quod in ccelum propoiuiin
me manet & ego in eo •, & ad difcipulos cum pa-
nem porriget: Hoç eft Corpus meum, ejuod pro v»-
bis tradetttr. His ergo & hujufmodi verbis domi-
nicis fidem præbens ficut nuilùm corpus aliud pro
noftra falute traditum prêter fuum fcio, ita utpræfa-
tus fum, nullam ejus aliam carnem,. quàm quæ nata
eft de Maria Virgine,&refurrexit de fepulchro, man-
ducari in remiffionem peccatorum credojnequealium
fànguinem bibi,quàm qui profiuxit de ejus latere, non
dubito. Qui verb autumant eum poft confecratio-
nem panem effe materialiter, & corpus Domini figu-
raliter tantüm & non veraciter, carnales carrialiter fa-
pientes non parum contra fidem defipiunt, eb quód
- magis fuis corporalibus oculis quàm veritatis attefta-
tionibus credent. Qubd autem panis 8c caro facra-
metum vel figura peraâa cofecratione dicitur,non fo-
lùm non reprobo, verùm etiam fidci ratione colligen*
Catholicè comple&or 8c approbo. Panem namque
orthodoxè dicinemo qui probe fapit,dubitat;cùm eadem
veritas dicic : Ego fum panis, ejui de ccelo defcendi :
: & panis, quern ego dedero, caro mea eft pro mundi vit*-
Sacramentum verb,quia fub eorum fpecie vifibiji qu*
vidétur,fecretius virtutedivinà Caro cofecratur;qua' ■
tenus hoc fit interius in * virtute quod creditur fidèi41
virtute. Figuram autem,dum aliud intelligitur qùam
quod vifu corporali 8c guftu fentiunt. Quippe
Agnus Dei Chriftus,qui in pattis dextera gloriatur qm-
E P 1 S T O L U U I I L I B . I V.
non motitur & mot s illi ultra non oominabi- A Ohrifti. in 'immorialitate & in impoffibilitaté
455
llje QjjftjS'Pafliónis menioriä in myftetio tanue obla-
tnr' s imniolacuft Ergo poft tanti myfteriiconfecra-
tionisï
tion em
fic veram DominiciCorporisEuchariftiam me
- edofumerc, ut tamen nuilo modo negé in figura vel
facramento efte: alioquin fi abfque factamento Dei
a<rnum dentibus vorari crederem ;i'n magnum, ut ait
Pater Augtlftinus, facinus incurreiem. Atqui eo ube-
rins veritate'fruor quo plenius figuram vel facramen-
^pelFe-illuftrantefanbtoSpiritu intueor. Hæc ita-
i» beatiffime Pacer,,quæ dicocjuam pluribus fantfto-
ruin Pscruxi
urn dibtis devotiffime fulcirem,ni fatoor, l\u-
•u5 ppiftolæ prolixiratem foemidarem.Tiia fo'lummodoeximioru^
formandum crédatnus quandoque j 8c fimiliter yirum
in fanguinem converfum esc à nobis acceptum,, animas
noftras anima» Chnfti credamus conformes fie-
ri, & .præfenti.quodammodo.dum a peccatis prout
poffumus, abftinemus , & maxime in diffblutio-
ne animæ & corporis cum in beatitudine in qua
ipfa Chnfti anima eft , animaè noftva» cOr-ftituenw
tur. Et cùm anima Chrifti per aliquid coiporeum
reprarlsntanda• effet, nihil inventum eft in omnibus,
corporalibus rebus per quod vicinius repræftntate-
tur, quà.m per Sangüinem qui fedes eft animæ. Non
tamen inteiligendum eft qiiod in Sanguinis acccp-
ixitatem fotmidarem. Ti ia fo'lum-
Dodorumteftimbnia,inferam,qua. _ tione folam anim«»i uuu cud
1 non etiam Corpus, vel in acl
bis fatisfaciam me vel optime credere vel To- B CCpCjone Corporis folum Co
»rti vigilantia vel fagaci perquifuione hæcindagaffi:
captoque intclligentiæ lance penfaflè. Beatus nam-
que Cÿprianus ad populum in eo opéré ubi de hoc fa-
pido gaudio loquitur : fdoc accipite, inquit, in pane
luod peftendit in ligno , & hoc accipite in calice quoi
meinavit ex latere. Hæc eadem verba & fenfa egre-
gius locutor Auguftinus in fermonihus ad NeophitoS
locutus eft. Sanbfeus verb Ambrofius in eo libro qusm
de facramdntis edidit,ait: Quia ipfa eft caro Chrifti
in facramento & fanguis, quæ in cruce pependit 8C
fluxit de latere & quæ ex Viigine Maria fumpta eft, 8c
non alia}inquii,fôd ipfa.Ecce Pater G. habes veraciffi-
ma veraciffimornm teftimonia. Si autem te feire dele-
ftat quo'modo àlii Patres noftti hæc eadem,fèntientes
concordent: quære quoi beatus Hilarius in o&avo
libro de Trinitate commendat, quæ os aùreum Papa
Gregorius in diaiogorum libro quarto confirmât.Qua;
fanftiflimus Cyrillus cl. Pattibus qui in Ephefo func
congregati prædicat,qtiæ Magnus Leo Papa in fermo-
ne feptimi menfis dilputat. Qyæ divinæ legis inter-
pres Hieronymus in expofitioneExodi proi,ütiat:quæ
venerabilis Beda in fermone fuo ventiiat:quæ Pafchà-
fias vir Catholicus in libro de eodem Saèramento cla-
rificac. Quæ Auguftinus in libro de Verbis Domini,
quæinexpofitione Johannis Evangeiiftæ fermone z6.
quæ in natali innocentum, quæ in Epiftola ad Boni-
facium Epifcopum , quæ in libro quinto de do&rina
Chriftiana,& quæ in trigefimi tertii Pfalmi titulo præ- Dvideretur
didus Pater Auguftinus examinéiodifputât.veHtil'eni
doquq examinât jfi diiigëcer quæfieris,inveniesprôcul-
dubioutdixiomnesconcordate, &nullatenus difeor-
dare. Révéra qui ab ubertate domus domini inebrian-
tur,nihil mirum fi eadem fable 8c pui è & mellito gut-
. tureerudare gloriantur. Cæteris iuper his quæ te,Pater,
jubente pro mea quantulacumque-fadultacula pe-
dore pleno fiduciæ.dixi humiliter, obfecrone rfiire-
ris fi garrula Ariftotelicorum vel Crifippeorum argumenta
trutinare, vel ex flumine Tullianæ eloquentiæ
nvulum ducere nec perpendisifed memento quia fim-
pliciter frudus carpimus in divino hortulo, quorum
radices gloriose fixæ funt in ccelo. Vale.
pus non en am. ani-
E P I S T O L A C V I L. ,
°’Sandus Anfelmus Cantuarienfis Archiepif-
copus : de Corpore 6c Sanguine
Domini.
N Ota qui tota humana natura in anima 8c corpore
erac corruptâ : oportuit ut Deus qui venie-
^at utrumque liberare , utrique uniretur } ut ani-
hominis per animam Chrifti , N& Corpus per
orpus Chrifti competenter redimeretur. IJeo etiam
,n ^!tari ad utrumque repræfentandum panem 8c vi-
jjurn apponimus, ut per panem Corpus fadum ,
dlg»è à nobis acceptant noftrum corpus Corpori
mam fufcipiamUs : fed in accepiione San^tijn
tum Chriftum Deum & hominem, & in acceprio-
ne Corporis fimiliter totum accipiamus. Et quamvis
feparatim Corpus , feparatim Sanguinem : notl
tamen bis, fed femel Chriftum accipimus immorta-
lem 8c impaflibilenii Sed ifte mos feparatim acci-
piëildi inde in Ecclefia inoleVit, quod’ Chriftus in
Cténa cüm DiCipulis feparatim dédit, ut per hoc
intelligerenc fe animæ ôc Corpori Chrifti debere çon-
formari. Aqua cum viro in Sacramento idéo ap-
ponitur , ut aqua quæ cum Sanguine de later«
Chrifti fluxit repræfentaretur, quæ aqua fignificac
Baptifmum in quo populus per efFufionem Sanguinis
innovatur. Qaare autem Corpus Chrifti cum
fit inviolabile & incorruptibile j qua ratione hoc effe
poteft ut dentibus atteratür 8c etiam à foriei-
bus corrodatur. Sed fecundùm diffinitiones fando-
rum Patrum eft. intelligendum panem fuper alta-
re pofitum per ilia folemnia verba in Corpus Chri^
fti mutari, nec remanere fubftainiam panis 8c vini,
• fpeciem tamen intelligendum eft remanere ; formam
fcilicet, colorem & faporem : fecundùm fpeciem
femdnentém’ quæd'm ibi fiunc qnæ nullomodo fe-
eundùm hôc qikSd eft poflunt fieri, fcilicet quod
atterrtur, quodunb loco concluditur, & à foricibus
rodituï & in Vent-rem tr.ijicitur. Ideo autem quod
nön eft sfpplardt, Èt quod eft celatur ; quia fi quod eft
Kùmanus abhoretet. Secundum
veiô ipeciem pot..ft accipi æqualirer à fideli 6c ab
jnfideli. Fidèles5 tamen alio litigulari modoaccipiunc,
fcilicet éônï fiv.r cö’nfo'mes Chrifto per innocenthm,
8c per aflkm'ptittnë'rn'Cotporis & Sanguinis Deo conformes
efifeiuntiiV, 8c in præienti virtutes eorum
àuginentahtur , & liberum arbitrium co; fortatur,
& in futuro maxime dum immortalitate & impaffi-
bihtate, ficut.6c ipfe, induentur. Ad quam confo,rmi-
tatem recipiendam ilia acceptio Dominici corporis
roultotiens celebracur. Qoo modo accipiendi infidèles
omries omnir.o carent. Non tamen negandum quod
ipfî mali veram fubftantiam Corporis Chrifti acci-
£ piunt:quod quidam abhorrent propter eorum immun-?
^ ditiam,&r CorporisCHnftidignitatem.Sedillares tam
digna eft per fe, ut nec propter dignum locum di-
gnior fit vel mundior, nec ab im mundo vafe aliquid
trahat immunditiæ , ut Auguftinus teftatur in libro
quarto de Baptilnio', de Corpore Domini indigne
fumpto : ficut Judas cui buccellam panis tradidit Do-,
minus , non malum accipiendo, fed male accipiendo,
locum in fe diabolo piæbuit: fie indigné quilque Turnens
Dominicum Sacramentum, non efficit ut quia
ipfe fumens malus eft, maluni fit Sacramentum , aut
quia non falutem accipit, nihil accipiat. Corpus
enim Sc Sanguis Domini nihilominus erat in illis
quibus dicebat Apoftolus : Qui manducat indigné,
judicium fibi manducat & bibit. Non eft quærendum
quid fiat de Corpore : Deus eniiii conficit ficut feir.
nee dubitare debet aliquis quomodo panis in verum
Corpus Chrifti convertatur* ita ut panis fubftantia
L l 1 iij