l o 6 S A N C T I AN S E L M I
ne pr?pedituf, cupiditas, feilicet, 8c voluptas. Verè’A
enimlacus miferi? cft cupiditas mundana, qu? men-
tem quam fuodöminio fubjicit > per innumera defide-
ru , veliit quibufdam vinculis, in profundum vitiö-
rum tra'hit, nec earn requiem uilam habere pcrmittiti'
Mens namque hominis cupiditatis opprefla jugo, a-
morc rcrum vifibilium extra fefpargitur, & pêrdi-
yerfasanimi paffionesraptatur. Devaftant illam labor
*n ac9.uircndo, anxietas in multiplicando, gaudium
in pomdendo, timor amittendi, dolor cum amifcricY
necinquandspcriculisfit oifcnino earn videre permit-
tunt. Hic eft läcus miferi?, quem tantis malis mundana
cupiditas non definit implere. De hoc lacu beatus
David fegratulabatur ereptum, cumgratias agens lo-
• queretur, 8c dicerct: Eduxit me deinen miftria, (fr
de luto.facis. Quid cft lutum farcis ? DcledUtio im- ß
m und at voluptatis. Exclama ergo fortiter. cum beäto
’• *5* David, & die creatori tuo': Ertpe me de Into, nt non
tnP&ar> Tergecor. tuum ab omni inquinamento car-
nalis dcle<äationis, cogitationes immundasab animo
tuo exclude, fi hujus luti fordés cupis evadere. Sed
■ poenitendOj confitendo, flendo, 8c fän<ftas cogitationes
cordi tuo icdulc ingerendo .evaferis , inde
ne recidas; fed totis pr?cordiis ante Deum fufpira,
ejus clementiam deprecans, ut ftatüat fupra petram
pedes tuos ; id eft, afredtiones cordis tui, Chrifti vir-
tutibus folidet: ut collocet fe mens tua fupra firma-
roentum jufticise, conftanter Chrifto adharrens , de
■* quo dicitür quod foftttseß nobis fapientia a Deo, &
jußitia i & fantlificatio. Ora ctiam ut dirigat grcllus
tuos, ne refle&antur in'.vitia; fed in pr?ceptis c?Ie-f>
ftibus inflexibili ftatu proficiant, & ad beatam A n -^
gelorum. patriam tota intentionc feftinent. Sed tali
diredionejublimatus noli eile piger in laude creatoris j
fed ejus clementiam fupplica, ut immittat in os tuum
canticum novum, ut digna devotione carnem Deo
noftro decantes. Dignum eft enim ut per vit? novi-
tatem DedPfopiata canticum in ejus laudibus refones
novum, contemptis temporalibus , fola ?cerna defi-
derans } nee jam timoie poena:, fed amore jufti-
tix , divinae legi obtémperans. Hoc eft enim canticum
novum Deo cantare, veteris hominis ftudia con-
terere ,, & novi hominis vias quas filius Dei mundo de-
monftravit, toto conatu cordis, folo defiderio vit?
permahentis incedere. Carmen quoquedccantat, qui
% gaudia ilia patri? coeleftis in memoria pur? mentis £)
retentat; & ad eadem, confcientia fand:? vit? fiiffultus
& fupern? grati? dono fubnixus, fatagit pervenire.
X ..
Confideratid miferiarnm hujus vita.
INter h?c autem miferias vit? pr?fentis perpende,
& cum quanta cauteli in ea tibi vivendum lit per-
vigili corde revolve. Confidera te de illius efïê con-
‘ 1,1 S p f | > quo Seriptura dicit: viro cujus ab fc on dit a
eftyia, circumdedit. eum Dominus tenebris. Verè
enim profunda ignoranti? c?citate circumdaris , qui
nefcisquomqdo Deus penfet opera tua, 8c qnalem fi- p
«. nem fis habiturus ignoras. Nefcit homo, ait Salomon,
utrum odio, an amore dignus fit \ fed omnia fervantur
nfjue infinem ineerta. Pone in animo tuo te videre ali-
quam vallem profundam , tenebrofam , omne genus
tormentorum in fundo habentem. Cogita defuper pon-
tem unum, longo fpatio extentum , in latitudine tantum
unius pedis menfuram tenentem. Hunc igitur
* tan^,altum, tam periculofum pontenl fi
qumbettranfirecogeretur, cujusoculi ligaresntur, ne
grefuis^videret; cujus manus retrb conftringerentur,
nevel baculo iter fuum palpando regere pofl'ec} quid
timoris, quidve angtiftia: putas in animo gereret j Eftet
ne illi aliquis locusl?titi?, jucunditatis, five lafeivi?.?
Non puto. Auferretur omnis fuperbia, vana gloria fugaretur,
folius. mort is in mente tenebrofà caligb ver-
faretur.4'Adbuc cogita crudclium avium monftra cir--1
ca pontem volitantia , & in> profundum tranfeuntem
pertrahere cupientia ; nonne timor augebitur P Quid
fi eo tranfèuntc, fèmpcr à talo tabul? fubtrahantur ?
Nunquid non tranfeunti major follicitudoincutietur^i
Sed exemplum tale quid fibi velitagnofce, 8c mentent
tuam divino timoré follicitus aftringe. Vallem
profundam 8c tenebrofam, infernum intellige , fine
mênfuVa profundum, 8c tenebrofa caligine horribiii-
terobfeurum. lbi omne genus tormentorum confiait.
Ibûomne quod demulcet, abeft j & omne quod ter-
ret & cruciat, 8c qiiod anguftias inferre poteft, pr?-
ftb cft. Pons periculofus, de quo qui ntalè tranfit in-
feritis pr?cipitatur, vita prtdkns eft j in qua qui male
vivit, ab ilia Cadensad infernadefeendit. Tabula- quæ
poft tranfeuntes fiibtrahuntur, finguli funt dies vit?
noftr? ; qui fie pr?tereunt, ut numquam revertan-
tur, fed diminutione fui nos femper urgent ad finem,
& ad terminumfeftinarecompellunt. Avescirca-pon-
tem voûtantes, & tranfèuntibus infidiantes, màtigni
fpiritus flint, quorum omne Ihtdium eft homines à
red!? vi? ftatu dejicere, 8c ad profunda inferni pr?-
cipirare. Nos ipfi tranfeuntes fumus , ignoranti? caligine
c?ci, 8c difficultate bene operandi velut >gravi
catena ligati, ne liberos ad Deum fanét? vit? greffijs
dirigere poffimus. Attende igitur fi non fiimmo ftu-
dio in tanto d'ifcrimine tibi ad creatorem tuum daman-
dumfit, quo ejus munita pr?fidio inter adverfariô-
rum turmas fiducialiter cantes : Dominus iUuminatio tf.
meat& falus me a , ejuem timebo ? IUuminatio , videlicet
, contra c?citatem j falus contra difficiiltatem.
H?c enim duo mala funt, in quibus primus parens nos
dejecit, ignorantia 8c difficultas} ut nec qub tendi-
mus, nec quid agendum fit, videamus : & cùm ex ali-
qua parte viderimus ; difficultate pr?pediti née ipfiim
quod re&è novimus, implere poffimus. H?c medi-
tare, anima mea, h?c cogita, in iis quotidie fe mens
tua exerceat. Iis intenta à rerum inutilium curis& co-
girationibus fe avocet, & totam fe ad h?c mala fii-
gieflda, & ad ?terna bona capelfcnda, fandti timoris
& beati amoris igne fuccendat.
De corpore, poji anime difcejtum.
A D te jam redeo, dulciffime creator , 8c beni-
gniffime redemptor, formator' & reformator
meus, votis fiipplicibus tuam implorans pictatem ,
ut doceas cor meum vitali timoré & fàlutaii tremore
Confiderafe quàm feetida & quàm lugubri conditionc
caro mea poft obitum, fpiritu quod ad pt?fens vegeta-
tur viduata , putredini 8c vermibus tradatur confu-
menda. Ubi tunc erit, fi qua modo eft , de qua fiiper-
bit, pulchritudoejus; exquifit?, quibus nunc defiuit,
aelici?illius; delicati artus? Nonne tunc verè imple-
bitur in ea illud propheticum, Omnis carofnenum, & if*,
omnis gloria ejus tane/uam flosfoeni ? Claudentur oculi
ad interiora capitis reflexi, quorum fiepe vanis &
perniciofis vagationibus dele&abar. Jacebunt horren-
dis tenebris obdudti, qui modb pro luce vanicates
gaudent haurire. Patebunt aures vermibus mox re*
plend?, qu? nunc detraéfcionis voces & i?culares ru-
mores damnabili jucunditate fufcip'iunt. Stringeiitur
dentes mifèrabiliterobferati, quos folvit cdacitas. Pu-
trefeentnares, qu? nunc variis odoribus dele<ftanttir.
Squallore foetido labia horrebunt, quæ ftulto cachin-
no frequenter diflolvi gaudebant. Ligabitur lingua ta-
bida fanie, qu? fiepe inanes fabulas proferebat. Ar-
(äabitur guttur, 8c venter faturabitur vermibus * qui
variis efeis çrebrh diftehti finit. Quid commémorent
fingula ? Tota illa’compofitio corporis, cujus fariitä'
ti, cujus commoditatijcujus voluptati omnis peuè cura
MED I TAT I ONES.
•nvigfiat, in putredinem , m vermen, pofiremo in
bie<ftiffimum pulverem diffolvetur. Ubi cervix ere&a?
Ubi jatftdntia verborum, ornatus veftium, varietas
deliciarum ? Velut fomnium evanuerunt, omnia ulte-
rius non reditura tranfierunt, 8c amatorem fui mi-_
feirimuro reliquerunt.
X I I .
De anima à corpore feparata.
DEus bone, quid eft quod intueor? Ecceoccnr-
ric timor timori, dolor dolori. Poft fe pa ratio-
nem fui à rcdfpore, nonne anima \ multitud:
1 0 7
X I I I .
Retrattatio diet judicit, ubi hcedi a i fmiflram conjii-
tuent ur,
ÎAm verb de terrore illo extremi judicii quis dicere
aliquid valeat , ubi oves ad dexteram , hoedi ad fi-
niftram ftatuentur ? Quis tremor erit, ubi virtntés cec-
lorum movebuntur ? Qu? rerum confufio, qui gemi-
tus, qui clamores ululantium, cùm vox ilia terribilis
negligentibus opponetur, Difcedite à me maledi Eli in
içném aternum? Verè dies ir? dies ilia, dies tribu-
lationis 8c angufti?, dies nebul? & tufbinis, dies
tub? & clangoris. Verè tunc vox diei amara, tribu-
labitur ibi fovtis; Quia qui mente fùperba divinanï
curfàntiùm d?monum, q\ii ejus accufationes exagge- g voluntatem cohtemnentes roodb de profécutione prorent,
circumfundetur , & ufque ad minimam ne
gligentiàm de omnibus exquiretur ? Veniet princeps
mundi hujus cum fatellitibus fuis furore rabidus, cal-
lidus ad circumveniendum, ad menriendum pronus,
ï malevolüs ad accu land um, qu?cunque pöteft contra
[ eam vera ex perpetratis malis proferens , milita fal-
I fa confingens. O tremenda hora, ôexamen horri-
[ 'dum ! Hinc judex diftriótus ad judicandum ; inde ad-
verfàrii procaces ad aeçufandum. Stabit anima fol'a.fi-
i ne confolatore, inde folatium fôlùm capiens, fi eam
bonorum openun confcientia défendit. .Sed in tanta
!»•>*• diftridione ubi omnia nuda apparebunt , mufs, glo-
riabitur çafthrn fe habere cor ? Si jufites vix falz abi-
I tur, peccator & impius, ubi parebunt ? T une laiidan-
tiü labia ceffabunt, adulatorum lingua non proderit
prj? voluntatis gloriantur , tunc perpetuus ignis i
volvet, quinunquam excinguetur; & vermis depafcct
qui non morictur ; &afcende:fumus tormenti eorum,
in f?eula ficcuforum.
X IV .
RetraSlatio gaudii, ubi oves ad dexteram ftatuentur,
HIs autem lugentibus, & pr? anguftia fpiritus
di'ros cordis rugitus emittentibus , quid putas
gaudii8c exuitationis erit beatisillis , qui ad dexteram
Deiconftituti vocem illam fccliciffimam auditurifuntj
quadicetur illis: f^enite beneditti Patris met, poffide-
teregnum ejuod vobis paratum eft ab origine mundi?
Tunc vere vox exuitationis & falutis morabitur in ra-
bernaculo juftorum. Tunc Dominus humilium erioet
caput, quimodb proeo viles & abjedli elfe non devana
gloria feduótrix probabicur fuilfe. Fugiet inepta q dignantur. Medebitur contritis corde , & perpetuis
l?titia , dignicatum pompa fugabitur , honoris ambi
» do plena -dcceptionis fuilfe videbicur. Beata ilia ani-
ma, qua in tali difcriminc innocenti? confcientia pro-
tegit, fandtitatis^memoria defendit: quam adhuc in
carnepofitam pi? compundtionis unda fepiüs abluit,
confeffionis diligentia decoravit, facr? legis medita-
tio illuminavit: quam humilitas mitem, tranquillum
patientia , obedientia ä propria voluntate vacuam
reddidit, & charitatis ad omnis virtutis exercitium fer-
vidam fecit. Talis anima tremendam illam horam non
,s. formidabit, nee confundetur cum loefuetur inimicis
juts in porta. Sociabitur enim illis, de quibus Scriptu-
ra dicit : Cum dederit dileäis fuis fomnum , ecce
hareditas Domini.
gaudiis confolabitur pro fui defiderio in hac pere^ri-
natione lugentes. Apparebit ineffabile pr?mium eo- -
mm , qui pro fui condicoris amore proprias fe l?tabun-
tur abjecillè voluntates. In ilia die obedientium capita
corona coeleftis circumdabit ; & patientium gloria
inenarrabili fpiendore fulgebit. Ibi charitas milites
fuos Angelorum fbcictate ditabit, 8c cordis puritas
amatores fuos conditoris fteliciffima vifione beati-
ficabit. T une oftendet fe Deus omnibus diledtoribus
fuis , & ?terna fecurkate in perpetuum fùblimabit.
Tunc verè ab eledlis omnibus cantabitur : Beati qui p/IS j . v . j .
habitant in domo tua Domine} infacula faculorum lau-
dabuntte. Cujuslaudis participes nos facecedignetur,
qui cum Patre 8c Spiritu fandto vivit & regnat Deus
per omnia fiecula fieculorum. Amen.
M E D I T A T IO IIDe
terrore Ju d ic ii : ad excitandum in fe timorem. ;;
Tea
Kislfcti
t v«tum &
Imô.
"*■ PUltibn*
E r r e T me vita mea * Quia diligenter difeuf-
L fa > apparet mihi * totaaut peccatum, autfterilitas
fere tota vita' mea: & fi quid frudtus in ea videtur, fic
eft ant fimulatum, autimperfedlum, aut aliquo modo
corruptum; ut poffit aut non placere, aut difplice-
re Deo.. Ergo, 6 peccator , vita tua jam * non fere
tota;;fed certe totaaut in peccatoeft, 8c damnabilis;
aut infnidluofa, & contemptibilis. Sed quid feparoin-
fiudbuofem k damnabili? Ütique, fi eft infrudhiofa;
eft & damnabilis. Conftat enim & verum ^ eft quod
Veritas dixit; Omnis arbor, qua non faeit fruSlum bo-
nurtf > esecidetur, & in ignem mittetur. Denique li
quid ago utile; prorfus nullatenus illud, compenfo ali-
^entis .corporis, quibus abutor. Sed quis pafeit pc-
c«s, quod nec tanriim prodeftquantum cönfü mit? &
tamqn;tu benigniüs Deus, .tu nutris, 8c expedlas tuum
mutileixv^ vermen, & foetenfem peccatorem. Quäm
tolerabilius. canis * putris fcctet hominibus, quäm
Änima peccatrix Deo; qudm.infoelicius ifta Deo, quam
D ille hominibus 1 Heu non hominem , fed opprobrium In,n,,*
* hominum, vilius pecore , pejus cadavere. T?det hominj|
animam meam vit? me?: vivere crubefco, mori per-
timefco. Quid ergo reftat tibi, 6 peccator, nifi ut in
tota vita tua plores totjim vitam tuam, ut ipfa tota
fe ploret totam ?
Sed eft in * hoc quoque anima mea miferabiliter 4/ ;nlu
mitabilis , & mirabiliter miferabilis, quia non tan- «in»«
tfim dolet, quantum fe nofeit; fed fic lecura torpet,
velut quid patiatur ignorct. O anima fterilis, quid
E ag‘s? quid torpes, anima peccatrix? Dies judicii venit,
juxta eft dies Domini magnus, juxta & velox nimis,
dies ix* dies ilia, dies tribulationis & angufti? , dies
cajamitatis & miferi?, dies tenebrarum & caligi-
nis, dies nebul? 8c turbinis , dies tub? & clangoris.
O vox diei Domini amara! Quid dormitas, anima te-
pida & digna evomi ? quid dormitas ? qui non exper-
gifcitur, qui non tremit ad tantum tonitruum, non
dorniit» fed n)ortuus eft. Arbor infruduofa, ubi func